Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powódka I. B. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. na swoją rzecz kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wywołaną śmiercią jej męża D. B. z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że z mężem, który zginął w wypadku drogowym, łączyły ją silne więzy emocjonalne. Sprawca wypadku była osoba ubezpieczona u pozwanego. Powódka powołała się na przepis art. 448 k.c., uzasadniający jej żądanie.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Powołał się na fakt, że zdarzenie, w wyniku którego nastąpiła śmierć męża powódki, miało miejsce przed 3 sierpnia 2008 r., gdy nie było jeszcze przepisu art. 446 § 4 k.c. Tym samym brak jest podstaw do zasądzenia zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powódki.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 27 listopada 2012 r. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2434 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji ustalił, co było bezsporne, że mąż powódki zginął w dniu 16 grudnia 2005 r., na skutek obrażeń, jakich doznał w tym zdarzeniu. Sprawcą był T. S., kierujący autem marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), który naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez zjechanie ze swojego pasa ruchu i uderzenie w jadącego prawidłowo poboczem rowerzystę – D. B.. Sprawca zdarzenia był ubezpieczony u pozwanego w ramach ubezpieczenia OC.

Pozwany w postępowaniu przedsądowym odmówił wypłaty zadośćuczynienia.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka i D. B. byli zgodnym i kochającym się małżeństwem, łączyła ich silna więź emocjonalna. Zmarły pracował i utrzymywał rodzinę. Powódka nie pracowała, zajmowała się dziećmi oraz chorymi rodzicami. Po śmierci męża powódka przez dwa lata korzystała z pomocy psychologicznej, zażywała leki przeciwdepresyjne. Bezpośrednio po zdarzeniu, powódce w wykonywaniu codziennych obowiązków musiała pomagać jej siostra. Aktualnie nadal, mimo upływu czasu, u powódki występują zaburzenia adaptacyjne typu depresyjnego, co ma związek z przedłużającą się żałobą po utracie męża. Stan zdrowia powódki kwalifikuje ją do dalszego leczenia psychiatrycznego w trybie ambulatoryjnym, a uszczerbek na zdrowiu wynosi 5%. Obecnie powódka jest zdolna do samodzielnej egzystencji, zaś zaburzenia psychiczne mają niewielkie nasilenie.

Ustalenia dotyczące stanu zdrowia Sąd Rejonowy oparł o opinię biegłego sądowego dr. K. P., którą ocenił jako rzetelną, fachową, sporządzoną m.in. w oparciu o badania powódki. Opinii tej strony nie kwestionowały. Nadto oparł się Sąd I instancji na zeznaniach powódki, uznając je za szczere, obiektywne. Wskazują one, w ocenie Sądu Rejonowego, na silny wstrząs psychiczny wywołany nagłą śmiercią męża.

W przedmiocie rozważań natury prawnej, Sąd Rejonowy odniósł się do przepisów art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c., mając na uwadze stanowisko pozwanego, który kwestionował możliwość domagania się zadośćuczynienia w oparciu o te przepisy.

Za podstawę odpowiedzialności pozwanego przyjął Sąd I instancji przepisy art. 822 k.c., art. 415 k.c., art. 23 i 24 k.c.

W apelacji od wyroku pozwany zarzucił naruszenie przepisów art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.) poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty powodowi z umowy OC zawartej ze sprawcą szkody, zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci prawa dożycia w rodzinie, zerwania szczególnej więzi uczuciowej, rodzinnej oraz naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 448 k.c. oraz art. 23 i 24 k.c. przez przyjęcie, że mają one zastosowanie w sprawie.

Wskazując na te zarzuty domagał się pozwany zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia na swoją rzecz od powódki zwrotu kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W sprawie nie były kwestionowane ustalenia faktyczne Sądu I instancji.

Nie zgadza się natomiast skarżący z przyjętą przez Sąd Rejonowy podstawą prawną roszczenia, skutkującą uwzględnieniem roszczenia o zadośćuczynienie.

Sąd Okręgowy absolutnie nie podziela poglądu apelującego, iż jedyną podstawą prawną dla zasądzenia zadośćuczynienia osobie najbliższej zmarłemu jest przepis art. 446 § 3 k.c., obowiązujący od dnia 3 sierpnia 2008 r., a skoro śmierć nastąpiła w 2005 r., tj. przed tą datą, to roszczenie o zadośćuczynienie nie przysługuje.

Aktualnie ugruntowany jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że do oceny takich roszczeń mają zastosowanie przepisy art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., jako że więź rodzinna może być uznana za dobro osobiste członków rodziny zmarłego (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11). W orzecznictwie tym Sąd najwyższy wskazywał, że katalog dóbr osobistych określony w art. 23 k.c. jest otwarty, zaś zakresem stosowania art. 23 i 24 k.c. objęte są wszelkie dobra osobiste, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługujące na ochronę, np. tradycja rodzinna, pamięć o osobie zmarłej.

Przy takim zapatrywaniu, także i więzi rodzinne takim dobrem pozostają i wobec tego są pod ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. Wobec tego spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie właśnie art. 448 k.c.

Wobec tego za całkowicie chybiony uznać należy zarzut apelującego, że powódce nie przysługuje roszczenie z tytułu naruszenia dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnej między najbliższymi członkami rodziny.

Stanowisko takie byłoby nie do zaakceptowania, zważywszy na fakt, że także orzecznictwo sądów powszechnych, w ślad za Sądem Najwyższym, przyznaje członkom rodziny zmarłego ochronę prawną na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 k.c.(tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 czerwca 2013 r.; I ACa 1270/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 czerwca 2013 r., I ACa 211/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 czerwca 2013 r., I ACa 63/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 21 maja 2013 r., I ACa 104/13).

Całkowicie chybiony jest też zarzut naruszenia art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.) przez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty powódce z umowy OC sprawcy zdarzenia zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci prawa do życia w rodzinie.

Przepis ten rzeczywiście stanowi o przyznaniu odszkodowania, nie mniej jednak orzecznictwo tak Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych potwierdziło, że przepis ten nie wyłączał z zakazu ochrony ubezpieczeniowej zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c. (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2012 r., III CZP 93/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 lipca 2012 r., I ACa 481/13).

Trudno zatem mówić o naruszeniu przywołanego tu przepisu.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy apelację pozwanego jako bezzasadną oddalił na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekła na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność z oryginałem