Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powód (...)S.A. wystąpił z pozwem przeciwko M. W. o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego umowy darowizny z dnia 7 sierpnia 2008 r. pomiędzy pozwaną a T. i E. małżonkami W., której przedmiotem jest własność nieruchomości położonej w I. na ul. (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Inowrocławiu prowadzi księgę wieczystą (...) i nakazanie pozwanej, aby zezwoliła powodowi na zaspokojenie w drodze egzekucji z wyżej opisanej nieruchomości przysługującej powodowi wobec T. W. i E. W. wierzytelności wynikającej z tytułu wykonawczego w postaci opatrzonego sądową klauzulą wykonalności nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie z dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie II Nc 84/08.

W uzasadnieniu podał, że jego dłużnicy - rodzice pozwanej - po wydaniu nakazu zapłaty, a przed wszczęciem prowadzonego przeciwko nim postępowania egzekucyjnego przenieśli w drodze darowizny na rzecz pozwanej własność nieruchomości położonej w I. na ul. (...), przez co doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, a stosunek pokrewieństwa dłużników z pozwaną wskazuje na wyczerpanie przesłanek z art. 527 § 3 k.c. Na dzień wniesienia pozwu zadłużenie rodziców pozwanej wobec powoda wynosiło 70.338,07 zł.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, wywodząc, że na skutek umowy darowizny nie doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, albowiem dłużnicy powoda nie stali się niewypłacalni, posiadają bowiem majątek trwały w postaci nieruchomości, ruchomości, a także pokaźny pakiet zleceń. Do takiego wniosku skłania też, zdaniem pozwanej, porównanie stanu zadłużenia na dzień wydania nakazu i na dzień wniesienia pozwu oraz dochód spółki jawnej, w formie której dłużnicy prowadzą przedsiębiorstwo, za rok 2008 była to kwota 38.185,47 zł. Ponadto spółka uregulowała swoje zobowiązanie m.in. na rzecz (...)w kwocie przekraczającej 80.000 zł. Pozwana podniosła, że nie posiadała świadomości działania dłużników z zamiarem pokrzywdzenia powoda. Była pracownikiem przedsiębiorstwa dłużników, ale bez uprawnienia do reprezentacji i nie miała wiedzy o tym, aby spółka była niewypłacalna.

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda (...)Sp z o.o. umowę darowizny zawartą w dniu 7 sierpnia 2008 r. pomiędzy pozwaną M. W. a T. i E. małżonkami W., której przedmiotem jest własność nieruchomości położonej w I. na ul. (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Inowrocławiu prowadzi księgę wieczystą (...) i nakazał pozwanej, aby zezwoliła powodowi na zaspokojenie w drodze egzekucji z wyżej opisanej nieruchomości przysługującej powodowi wobec T. W. i E. W. wierzytelności wynikającej z tytułu wykonawczego w postaci opatrzonego sądową klauzulą wykonalności nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie II Ne 84/08 oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 7.117 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

Powodowi przysługuje wobec T. W. i E. W. wierzytelność wynikająca z tytułu wykonawczego w postaci opatrzonego sądową klauzulą wykonalności nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie dnia 19 czerwca 2008 r. w sprawie II Nc 84/08. Przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie ww. tytułu wykonawczego, w dniu 7 sierpnia 2008 r., dłużnicy przenieśli w drodze darowizny na rzecz pozwanej własność nieruchomości położonej w I. na ul. (...).

Rodzice pozwanej prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki (...)spółka jawna. W toku tej działalności, trwającej przez okres prowadzenia niniejszego postępowania, dłużnicy mieli kontrahentów, osiągali dochody, jednak w wysokości, która nie pozwoliła pokryć długu wobec powoda.

Oprócz powoda egzekucję przeciwko rodzicom powódki prowadzą również inne podmioty. Na skutek tych postępowań powód wyegzekwował kwotę 11.453,88 zł. W toku jest egzekucja z nieruchomości. Licytacja w pierwszym terminie nie doszła do skutku, cena wywołania w drugim terminie to 473.586 zł. Zobowiązania wierzycieli egzekwujących innych niż powód wynoszą wg wyliczeń pozwanej 433.726 zł, a zatem w przypadku sprzedaży nieruchomości rodziców pozwanej, dla powoda zostanie z ceny nabycia co najmniej 39.860 zł, co zdaniem pozwanej, oznacza, że należność powoda pozostałaby niezaspokojona do kwoty 13.213 zł, wobec czego rodzice pozwanej, w dniu 17 sierpnia 2012 r., wpłacili tę kwotę powodowi.

Przedmiotowa nieruchomość obciążona jest hipoteką kaucyjną na rzecz (...) Bank SA do kwoty 212.630,24 zł tytułem zabezpieczenia pożyczki w kwocie 106.315, 12 zł wraz z odsetkami i innymi kosztami wynikającymi z umowy z dnia 28 sierpnia 2007 r.

Pozwana nabyła nieruchomość w drodze darowizny, a więc nieodpłatnie, wobec czego powód był zwolniony od wykazywania istnienia po stronie pozwanej świadomości, że rodzice swoim działaniem krzywdzili wierzyciela.

Ocena postępowania egzekucyjnego prowadzi, zdaniem Sądu Rejonowego, do wniosku, że w przedmiotowej sprawie zachodzi przesłanka niewypłacalności dłużnika. Wskazuje na to liczba wierzycieli, wysokość dochodzonych przez nich roszczeń, aktualny stan egzekucji i rokowania co do uzyskania kwoty ze sprzedaży nieruchomości dłużników, którego po pierwsze są jedynie hipotetyczne, a po drugie są bliższe stanowisku i wyliczeniom przedstawionym przez powoda w odpowiedzi na ten argument i wyliczenia pozwanej, z tego choćby względu, że te ostatnie nie uwzględniają niebagatelnych kosztów egzekucji w postaci opłat należnych komornikowi.

Na powódce spoczywał ciężar wykazania, że w skutek dokonanej przez rodziców pozwanej na jej rzecz darowizny nieruchomości nie nastąpiło powstanie lub zwiększenie się niewypłacalności dłużników w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. Tymczasem powódka nie wskazała ani wartości będącej przedmiotem darowizny nieruchomości, ani stanu zobowiązań dłużników wobec (...) Banku SA, co ma podstawowe znaczenie dla oceny, czy to temu bankowi przypadłaby cała kwota z ewentualnej egzekucji z nieruchomości należącej obecnie do pozwanej, co, w ocenie Sądu I instancji, nie pozwoliło na uznanie wspomnianego zarzutu pozwanej za wykazany i uzasadniony.

Odnosząc się do przesłanki świadomości dłużników, że działają z pokrzywdzeniem wierzyciela, w praktyce ustalana jest ona za pomocą domniemania faktycznego opartego na dwóch innych faktach. Pierwszym faktem jest wiedza dłużnika o istnieniu wierzyciela, co, zdaniem Sądu Rejonowego, było w sprawie niewątpliwe w świetle doręczenia dłużnikom nakazu zapłaty, który następnie się uprawomocnił, a drugim znajomość skutków dokonanej czynności dla swego majątku w postaci usunięcia określonych składników majątku. Z kolei ten ostatni fakt ustala się za pomocą innego jeszcze domniemania faktycznego, którego podstawą jest ogólna dojrzałość, sprawność umysłowa i doświadczenie życiowe dłużnika, co do których istnienia Sąd I instancji również nie miał w przedmiotowej sprawie wątpliwości.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł w myśl wyrażonej w przepisie art. 98 k.p.c. zasady odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od wyroku złożyła pozwana, zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę wyroku i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu pozwana zarzuciła:

-

naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 217 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c., poprzez pominięcie przy rozstrzyganiu sprawy wniosku dowodowego pozwanej o powołanie biegłego celem oszacowania darowanej nieruchomości, bez wyjaśnienia w uzasadnieniu przyczyn takiego postępowania, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia, iż pozwana okoliczności tej nie udowodniła oraz wyciągnięcia z tego faktu niekorzystnych dla tej strony wniosków,

-

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 527 § 1 k.c. poprzez jego wadliwe zastosowanie, polegające na błędnym uznaniu, że wskutek zawarcia przez pozwaną z dłużnikami powoda umowy darowizny nieruchomości położonej w I. na ul. (...), doszło do pokrzywdzenia wierzyciela - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W..

Odpowiedź na apelację złożyła powódka, wnosząc o oddalenie apelacji pozwanej w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 § 1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu apelacyjnego, tj. naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 217 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c., poprzez pominięcie przy rozstrzyganiu sprawy wniosku dowodowego pozwanej o powołanie biegłego celem oszacowania darowanej nieruchomości, należy uznać go za niezasadny z dwóch powodów. Po pierwsze, Sąd Okręgowy zgodził się z twierdzeniem strony powodowej, zawartym w odpowiedzi na apelację, iż pozwana nie zgłosiła skutecznie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego. W uzasadnieniu apelacji pozwana wskazała, iż w piśmie z dnia 21 września 2009 r. złożyła taki wniosek. Z pisma tego wynika jednak, iż w części, w której pozwana chce przekonać Sąd, iż działania strony powodowej są jedynie szykanami i zmierzają do wyrządzenia jej i jej rodzinie szkody, wśród licznych dowodów wskazała „dowód: zlecenie biegłemu oszacowania nieruchomości”. Nie zostały zatem spełnione warunki wniosku dowodowego, nie wskazano bowiem o powołanie biegłego sądowego z jakiej dziedziny i na jaką okoliczności wnosi, której nieruchomości opinia ma dotyczyć. Zresztą nie został sformułowany wniosek w tej kwestii i nie został formalnie złożony. Po drugie, nawet jeżeli wniosek taki zostałby poprawnie złożony, to w ocenie Sądu Okręgowego, winien zostać oddalony. Jeżeli bowiem pozwana w ten sposób chciała wykazać wypłacalność darczyńców, albo przewyższenie wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nad wartością darowanej nieruchomości, to należy wskazać, iż wysokość zabezpieczenia hipotecznego nie oznacza wysokości wierzytelności oraz kwestii jej wymagalności. Zatem, zdaniem Sądu Okręgowego, zarzut naruszenia przez Sąd I instancji prawa procesowego jest błędny.

Przechodząc do rozpoznania zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego, tj. art. 527 § 1 k.c. poprzez jego wadliwe zastosowanie, polegające na błędnym uznaniu, że wskutek zawarcia przez pozwaną z dłużnikami powoda umowy darowizny nieruchomości położonej w I. na ul. (...), doszło do pokrzywdzenia wierzyciela - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., również należało uznać go za niezasadny. Pozwana zarzuciła Sądowi I instancji nie uwzględnienie, iż wierzytelność powoda względem rodziców pozwanej jest sukcesywnie zaspokajana, więc jej zdaniem, nie można w tej sytuacji powiedzieć, iż dochodzi do utrudnienia i odwleczenia zaspokojenia wierzyciela. W ocenie Sądu Okręgowego, w tej kwestii wystarczy wskazać, iż postępowanie egzekucyjne z wniosku (...)S.A. przeciwko (...) Spółki Jawnej (...) oraz T. W. i E. W. toczy się od października 2008 r., a zatem 5 lat, a wierzyciel nadal nie został zaspokojony. W związku z tym argumentacja pozwanej o wypłacalności dłużników nie może zostać uwzględniona.

Na uwzględnienie również nie zasługuje argument, iż cena wywoławcza z drugiej licytacji nieruchomości spółki jawnej należącej do rodziców pozwanej pozwoli na zaspokojenie powoda. Jak słusznie Sąd Rejonowy zauważył, pozwana w swych wyliczeniach pominęła koszty egzekucyjne, które są wysokie. Ponadto, według stanu z akt sprawy, są problemy ze zbyciem tej nieruchomości. Poza tym wyliczenia dokonywane przez pozwaną w apelacji to tylko rozważania teoretyczne, a fakty są takie, że mimo upływu pięciu lat wierzytelność powoda nie została zaspokojona.

Ponadto na uwagę zasługuje zbieg terminów i czynności w nich podejmowanych. Nakaz zapłaty uprawomocnił się na początków lipca 2008 r., pod koniec lipca tylko spółka jawna zawarła z powodem ugodę, a na początku sierpnia 2008 r. rodzice pozwani (jako osoby fizyczne) zawierają z pozwana umowę darowizny. Nawet gdyby pominąć domniemania wynikające z art. 527 i nast. k.c. powyższe wskazuje na fakt działania dłużników i pozwanej z pokrzywdzeniem wierzyciela – powoda.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja pozwanej jest bezzasadna, a argumenty w niej zawarte nie zasługują na uwzględnienie i ją oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. według zasady odpowiedzialności za wynik sprawy. Pozwana jako strona przegrywająca postępowanie apelacyjne winna zwrócić powodowi kwotę 1800 zł, tj. wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalone w oparciu o § 12ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U> nr 163, poz. 1349 ze zm.)