Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy J. i R. S.wystąpili do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z wnioskiem o ustanowienie na rzecz uczestnika (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. odpłatnie służebności przesyłu, której treść bliżej opisali we wniosku.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik wniósł o oddalenie wniosku o odpłatne ustanowienie służebności i podniósł zarzut nabycia w drodze zasiedzenia z dniem 14marca 2006r. przez jego poprzednika prawnego służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu.

Zaskarżonym postanowieniem wstępnym z dnia 5 grudnia 2013r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy stwierdził, że uczestnik (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. nabyła przez zasiedzenie z dniem 31 grudnia 2006r. służebność gruntową odpowiadająca treścią służebności przesyłu, a polegającą na:

- prawie do utrzymania napowietrznej linii średniego napięcia wraz ze stacją transformatorową i słupami na nieruchomości położnej w B., stanowiącej działkę nr (...), dla której ten Sąd prowadzi księgę wieczystą (...), będącej własnością wnioskodawców;

- prawie swobodnego dostępu do wyżej opisanych urządzeń w celu wykonywania prac eksploatacyjnych i konserwacyjnych oraz usuwania awarii bądź wymiany na nowe i przyłączania nowych odbiorców.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy opisał ustalenia faktyczne, których w sprawie dokonał i w oparciu o jakie dowody, a także przedstawił ocenę prawna z tych ustaleń, które legły u podstaw wydania postanowienia wstępnego tej treści (k.255 – 264).

W apelacji od wyroku wnioskodawcy J. S.i R. S.domagali się jego uchylenia i jak wnosić należy przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancje.

Wnioskodawcy zarzucili Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów postępowania poprzez wydanie w sprawie postanowienia wstępnego, podczas gdy ustawodawca enumeratywnie wymienił sytuacje, w których możliwe jest wydanie takiego orzeczenia -w art.567 ∫ 2 kpc i w art.618 ∫ 1 kpc (w sprawach o zniesienie współwłasności) i w art.685 kpc (w sprawach o dział spadku), a stan faktyczny sprawy nie stanowi żadnej z sytuacji wymiennych w tych przepisach. Skarżący podnieśli także inne zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego i prawa materialnego, które bliżej sprecyzował (apelacja wnioskodawców – k.272 i 273).

W odpowiedzi na apelację uczestnik wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych (k.307).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawców podlegała uwzględnieniu. Trafny bowiem jest zarzut, że w tej sprawie nie było dopuszczalne wydanie postanowienia wstępnego. Postępowanie toczy się w trybie nieprocesowym, a te wprost przewidują dopuszczalność wydania postanowienia wstępnego: w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami i to w kwestii ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym (art.567∫2 kpc); w sprawach o zniesienie współwłasności, gdy w grę wchodzi spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności (art.618 ∫ 1 kpc) oraz w sprawach o dział spadku, gdy spór idzie o istnienie uprawnienia do żądania działu spadku lub o to, czy określony przedmiot należy do majątku spadkowego (art.685 kpc). Do żadnej z tych kategorii spraw nie należy sprawa przedmiotowa o ustanowienie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, a zatem brak było podstawy do wydania postanowienia wstępnego w ramach tych przepisów.

Niezależnie od powyższego zwrócić należy uwagę, że w postępowaniu nieprocesowym dopuszczalne jest wydawanie postanowień wstępnych w takim pojęciu, w jakim funkcjonują w procesie wyroki wstępne, bowiem poprzez art.13 ∫ 2 kpc znajduje zastosowanie przepis art.318§1 kpc, ale pamiętać należy, że jedynie odpowiednio. Oznacza to, że przedmiot i okoliczności danej sprawy nieprocesowej muszą temu służyć. W przedmiotowej sprawie wnioskodawcy dochodzą ustanowienia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, a uczestnik – w ramach obrony swoich interesów – podniósł jedynie zarzut nabycia tej służebności w drodze zasiedzenia. Innymi słowy uczestnik nie złożył wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności, a Sąd Rejonowy wychodząc poza granice jego obrony orzekł tak, jakby uczestnik złożył wniosek o zasiedzenie. Zgłoszenie przez uczestnika zarzutu nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia wymagało jedynie od Sądu orzekającego jego oceny (negatywnej lub pozytywnej) i w zależności od jej wyniku rozstrzygnięcia orzeczeniem końcowym o żądaniu wnioskodawców J. i R. S.. Zatem w tej sprawie nie zachodziły takie okoliczności, które uzasadniałyby potrzebę wydania postanowienia wstępnego, a tym bardziej o treści nadanej mu przez Sąd Rejonowy i to w ramach rozpoznania jedynie zarzutu podniesionego przez uczestnika.

Z tych zasadniczych przyczyn Sąd odwoławczy zmienił zaskarżone postanowienie wstępne poprzez jego uchylenie (na podstawie art.386 § 1 kpc w związku z art.13 § 2 kpc). W tych okolicznościach nie zachodziły uzasadnione podstawy do oceny innych zarzutów podniesionych w apelacji, które odnosiły się już do merytorycznej strony rozstrzygnięcia, bowiem Sąd Rejonowy będzie musiał jeszcze raz dokonać całkowitego rozpoznania sprawy, w tym ocenić zarzuty podniesione przez uczestnika w ramach obrony przez żądaniem wnioskodawców.