Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 19 czerwca 2012 r. w sprawie o sygnaturze akt VIII GC 923/12 powódka (...) Sp. z o.o. w likwidacji wniosła o zasądzenie od pozwanego L. B. kwoty 400 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 8 listopada 2005 r. w drodze zawarcia umowy spółki powstała (...) Sp. z o.o. Od tej daty w skład zarządu wchodził L. B. oraz H. K.. W dniu 29 marca 2006 r. w miejsce H. K. w skład zarządu powołano W. K.. Zgodnie z treścią § 10 ust 1 umowy spółki do składania oświadczeń woli w imieniu spółki było wymagane współdziałanie dwóch członków zarządu. Powódka podała, iż I. M. i T. M. skierowali przeciwko (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. pozew domagając się zapłaty solidarnie kwoty 44400 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 czerwca 2006 r. do dnia zapłaty. Sprawa została zarejestrowana w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy pod sygnaturą akt I C 710/08. W uzasadnieniu pozwu I. M. i T. M. podali, że w dniu 3 czerwca 2005 r. została zwarta pomiędzy nimi a spółką (...) umowa deweloperska nr (...) na wybudowanie domu jednorodzinnego – lokalu mieszkalnego, segmentu nr (...) i ustanowienie odrębnej własności tego lokalu na rzecz I. M. i T. M.. Umowa miała zostać wykonana do kwietnia 2006 r. Następnie w dniu 29 grudnia 2005 r. strony tej umowy sporządziły aneks do umowy zgodnie z którym środki pieniężne wpłacone na rzecz spółki (...) zostały przeniesione na rzecz nowego wykonawcy (...) Sp. z o.o. (poprzednia firma powódki). Zgodnie z powyższym aneksem w przypadku niedojścia do skutku umowy kwota 44400 zł miała zostać zwrócona I. M. i T. M. do dnia 15 czerwca 2006 r. I. M. i T. M. wezwali spółkę (...) do zapłaty kwoty 44400 zł. W dniu 30 grudnia 2006 r. powódka poinformowała inwestorów, iż budynek jest gotowy do odbioru i powódka jest gotowa do przeniesienia prawa własności na rzecz inwestorów. Inwestorzy nie odebrali budynku, uznając, iż budynek był w stanie surowym, nie spełniał norm budowlanych, a księga wieczysta nieruchomości miała być obciążona na kwotę 1000000 zł. W sprawie było prowadzone także postępowanie przygotowawcze o sygnaturze akt 6 Ds. 829/07, podczas którego pozwany deklarował, iż wróci inwestorom zaliczkę, co nie nastąpiło. Inwestorzy uznali, iż umowa pomiędzy nimi a powódką została podpisana tylko przez jednego członka zarządu powódki, więc była nieważna, ale powódka przyjęła na siebie obowiązki dewelopera wynikające z umowy zawartej przez inwestorów z K. poprzez przyjęcie zaliczki oraz zaproszenie pozwanych do odbioru budynku. Inwestorzy uznali, że w tej sytuacji odpowiedzialność obu spółek kształtuje się na zasadzie in solidum. Spółka (...) nie zajęła stanowiska w sprawie, wobec czego częściowym wyrokiem zaocznym z dnia 15 grudnia 2008 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uwzględnił powództwo skierowane przeciwko spółce przez I. M. i T. M.. W imieniu tej spółki odpis pozwu wraz z zawiadomieniem o terminie rozprawy odebrał pozwany L. B.. Wyrokiem z dnia 11 marca 2009 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo przeciwko (...) Sp. z o.o. w B.. Pozwany – ówczesny członek zarządu spółki (...) – nie przedstawił drugiemu członkowi zarządu W. K. do wglądu otrzymanej z Sądu dokumentacji w terminie umożliwiającym ustosunkowanie się do pozwu oraz podjęcie obrony wobec roszczeń inwestorów. Tym samym pozwany jest odpowiedzialny za szkodę w majątku powoda obejmującą kwoty zasadzone wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 15 grudnia 2008 r. oraz koszty postępowania. Powódka podała, iż w chwili prowadzenia postępowania w sprawie o sygnaturze akt I C 710/07 pozwany był jedynym członkiem zarządu i właścicielem spółki (...). Był on więc zainteresowany obciążeniem powódki, której był już tylko współwłaścicielem. W przypadku braku zaniechania pozwanego w postępowaniu o sygnaturze akt I C 710/07 powódka mogłaby skutecznie zgłosić zarzuty, co skutkowałoby oddaleniem powództwa. Powódka nigdy skutecznie nie była zobowiązana wobec inwestorów I. M. i T. M.. Powódka wezwała pozwanego do zapłaty, a pozwany nie spełnił jej żądania. Ponadto powódka podała, że w niniejszym postępowaniu dochodzi od pozwanego tylko część przysługującej jej roszczenia.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany zarzucił, że W. K. wiedział o toczącym się postępowaniu w sprawie o sygnaturze akt I C 710/08. Nadto w ocenie pozwanego twierdzenie powódki, iż podjęcie obrony przez spółkę w tamtym procesie skutkowałoby oddaleniem powództwa jest hipotetyczne i nieuzasadnione. W ocenie pozwanego oddalenie przez Sąd powództwa w sprawie o sygnaturze akt I C 710/08 przeciwko (...) Sp. z o.o. było skutkiem tego, że zgodnie z aneksem z dnia 29 grudnia 2005 r. środki pieniężne wpłacone przez I. M. i T. M. na rzecz spółki (...) zostały przeniesione na rzecz (...) Sp. z o.o. Skoro powódka przejęła na siebie obowiązki dewelopera to w istocie nastąpiło sanowanie tej nieważnej zdaniem powódki umowy. Pozwany podniósł, że fakt wystąpienia konfliktu pomiędzy wspólnikami spowodował blokowanie wzajemnych decyzji dotyczących spraw spółki. Pozwany nie zgodził się z zarzutem powódki, iż los spółki był mu obojętny. Pozwany był współwłaścicielem spółki, a nie podjął udziału w tamtym procesie, ponieważ uważał, że brak jest szans na wygraną, więc nie chciał, aby spółka ponosiła dodatkowe koszty postępowania sądowego.

W pozwie wniesionym w dniu 19 czerwca 2012 r. w sprawie o sygnaturze akt VIII GC 924/12 powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 400 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka powołała się na fakt, że w dniu 8 listopada 2005 r. w drodze zawarcia umowy spółki powstała (...) Sp. z o.o. Od tej daty w skład zarządu wchodził L. B. oraz H. K.. W dniu 29 marca 2006 r. w miejsce H. K. w skład zarządu powołano W. K.. Zgodnie z treścią § 10 ust 1 umowy spółki do składania oświadczeń woli w imieniu spółki było wymagane współdziałanie dwóch członków zarządu. W dniu 10 sierpnia 2007 r. (...) Sp. z o.o. wniosła o zasądzenie od (...) Sp. z o.o. kwoty 42800 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia zapłaty. Nakazem zapłaty z dnia 3 grudnia 2007 r., sygn. akt VIII GNc 2334/07 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Adresowana na adres spółki (...) korespondencja z odpisem pozwu oraz nakazu zapłaty wróciła z adnotacją listonosza w dniu 11 grudnia 2007 r., iż „brak takiej firmy w tym miejscu”. Ponieważ adres spółki (...) podany w tamtym postępowaniu przez spółkę (...) był zgodny z adresem podanym w Krajowym Rejestrze Sądowym to nakaz zapłaty stał się prawomocny. Na wniosek spółki (...) było prowadzone postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce (...) Sp. z o.o. przez Komornika Sądowego Rewiru IV przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy pod sygnaturą akt KM 32/08. Na skutek prowadzenia postępowania egzekucyjnego z rachunku bankowego została wyegzekwowana kwota 53429,62 zł. Pozwany L. B. zgłosił wcześniej, tj. 15 czerwca 2007 r. obsługującemu spółkę (...) biuru rachunkowemu polecenie obciążenia kwotą 42800 zł z jej rachunku tytułem rzekomo wykonanych przez spółkę (...) prac. Jednakże drugi członek zarządu W. K. zablokował tę operację, gdyż uzyskał wiedzę, że w poprzednim okresie pozwany spowodował kilka obciążeń spółki (...), które nie miały żadnego uzasadnienia – w kwocie przekraczającej 330000 zł. (...) Sp. z o.o. nie łączyła ze spółką (...) żadna umowa o wykonanie prac budowlanych. Formalnym adresem spółki (...) była nieruchomość położona przy ul. (...) w N. na której brak było jakiegokolwiek budynku. Wobec powyższego członkowie zarządu powódki w dniu 30 marca 2006 r. podjęli uchwałę, że wszelka korespondencja będzie kierowana na adres przedsiębiorstwa (...). Pomimo tego pozwany w imieniu spółki (...) wniósł pozew podając adres spółki (...) widniejący w KRS, wiedząc, iż skierowanie tam korespondencji uniemożliwi zapoznanie się z treścią pozwu przez drugiego członka zarządu. Dopiero zaś przejście fazy postępowania do fazy kontradyktoryjnej spowodowałoby oddalenie powództwa z uwagi na brak materialnej podstawy roszczenia. W konsekwencji powódka na skutek działania i zaniechania pozwanego poniosła szkodę w kwocie 53429,62 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, iż przeciwko powódce toczyło się postępowanie w sprawie o sygnaturze akt VIII GNc 2334/04 o zapłatę kwoty 42800 zł z powództwa spółki (...). Podstawą faktyczną żądania w tamtym procesie były roboty budowlane wykonywane przez spółkę (...). Pozwany zarzucił, że powódka dokonała nadinterpretacji jego zeznań złożonych przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie o sygnaturze akt XVI GC 40/10. Pozwany podniósł także, że powódka nie udowodniła swojego roszczenia, jak również nie może dywagować co do możliwości rozstrzygnięcia przez Sąd sprawy o sygnaturze akt VIII GNc 2334/04 gdyby wniesiono sprzeciw. Pozwany podał także, iż naturalne jest, iż spółka (...) w pozwie podała adres powódki widniejący w KRS.

Postanowieniem z dnia 11 października 2012 r. połączono sprawy o sygnaturze akt VIII GC 924/12 ze sprawą o sygnaturze akt VIII GC 923/12 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą akt VIII GC 923/12.

Zaskarżonym wyrokiem z dn. 4.09.2013 r. Sąd Rejonowy :

I. w sprawie prowadzonej przed połączeniem pod sygnaturą VIII GC 923/12:

1.  oddalił powództwo,

2.  zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 77 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

I. w sprawie prowadzonej przed połączeniem pod sygnaturą VIII GC 924/12:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 400 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 30 zł (trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 8 listopada 2005 r. w drodze zawarcia umowy spółki powstała (...) Sp. z o.o. Od tej daty w skład zarządu wchodził L. B. oraz H. K.. W dniu 29 marca 2006 r. w miejsce H. K. w skład zarządu powołano W. K.. Poprzednio spółka nosiła nazwę (...) Sp. z o.o.

Pozwany oraz W. K., którzy byli także wspólnikami powódki, jako członkowie zarządu powódki byli uprawnieni łącznie do składania oświadczeń woli w imieniu spółki. W dniu 22 grudnia 2011 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł o rozwiązaniu powodowej spółki i ustanowił likwidatora spółki.

W dniu 3 czerwca 2005 r. przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. oraz I. M. i T. M. zwarli umowę deweloperską nr (...) na podstawie której spółka (...), będąca właścicielem nieruchomości położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), zobowiązała się do wybudowania lokalu mieszkalnego w kompleksie domów jednorodzinnych w zabudowie szeregowej (...), a po rozliczeniu inwestycji i po zapłacie przez I. M. i T. M. ceny za lokal spółka (...) zobowiązała się przenieść na I. M. i T. M. własność tego lokalu. Umowa została po stronie spółki podpisana tylko przez pozwanego L. B..

W dniu 29 grudnia 2005 r. w aneksie do w/w umowy I. M. oraz T. M. wyrazili zgodę na przeniesienie środków pieniężnych wpłaconych z tytułu przedmiotowej umowy na rzecz spółki (...) na przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. jako nowego inwestora.

W dniu 10 kwietnia 2006 r. przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. jako sprzedający oraz I. M. i T. M. jako kupujący zwarli umowę przedwstępną nr (...), której przedmiotem było wybudowanie i zobowiązanie do przeniesienia notarialnie przez sprzedającego na rzecz kupujących własności położonego w zabudowie szeregowej (...) na działce (...) lokalu mieszkalnego, segmentu nr (...) o powierzchni 166,57 m ² i działki o powierzchni 318 m ². Umowa została po stronie spółki podpisana tylko przez pozwanego L. B..

W dniu 27 grudnia 2006 r. T. M. wezwał pozwanego do zwrotu kwoty 44400 zł w związku z niezrealizowaną umową budowy segmentu w budynku szeregowym przy ul. (...) w N..

W odpowiedzi pozwany w imieniu (...) Sp. z o.o. poinformował T. M. i I. M., że segment (...) w budynku szeregowym przy ul. (...) jest gotowy do odbioru.

W dniu 25 marca 2008 r. I. M. oraz T. M. wezwali spółkę (...) oraz spółkę (...) do zwrotu kwoty 44400 zł wpłaconej tytułem zaliczki na rzecz budowy domu jednorodzinnego w zabudowie szeregowej przy ul (...) w N..

W odpowiedzi na powyższe spółka (...) oświadczyła, że roszczenie I. oraz T. M. jest bezpodstawne, albowiem nastąpiła zmiana po stronie inwestora, a zobowiązanym wobec T. M. oraz I. M. jest spółka (...). Natomiast spółka (...) w piśmie podpisanym przez W. K. zaprzeczyła, aby pomiędzy spółką a I. M. oraz T. M. istniał stosunek obligacyjny.

Następnie I. M. i T. M. wnieśli do tutejszego Sądu pozew domagając się od zasądzenia od spółek (...) i (...) kwoty 44400 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 czerwca 2006 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. W pozwie powodowie podali adres spółki przy ul. (...) w N., który był zgodny z adresem tej spółki ujawnionym w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jednakże pod tym adresem nie było biura spółki i nie było także skrzynki pocztowej na listy.

Uchwała zarządu powódki stanowiła, że jej biuro znajduje się w B. na ul. (...).

Pozwany w dniu 14 października 2008 r. odebrał odpis pozwu i zawiadomienie o terminie rozprawy. Nie udzielił on jednak odpowiedzi na pozew, jak i nie stawił się na termin rozprawy. Częściowym wyrokiem zaocznym z dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie o sygnaturze akt I C 710/08 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził solidarnie na rzecz I. M. oraz T. M. od (...) Sp. z o.o. kwotę 44400 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 czerwca 2006 r. do dnia zapłaty, kwotę 2417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego i kwotę 2220 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych. Wyrok zaoczny uprawomocnił się.

Wyrokiem z dnia 11 marca 2009 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo I. M. oraz T. M. o zapłatę kwoty 44400 zł wobec (...) Sp. z o.o. Sąd uznał, że częściowym wyrokiem zaocznym z dnia 15 grudnia 2008 r. zostało ustalone, że spółka (...) skutecznie wykonała przejęcie długu spółki (...) wobec I. M. i T. M..

Egzekucja prowadzona przeciwko (...) Sp. z o.o. okazała się bezskuteczna.

Wcześniej w dniu 10 sierpnia 2007 r. (...) Sp. z o.o., której prezesem zarządu był pozwany, wniosła do tutejszego Sądu pozew domagając się od zasądzenia od (...) Sp. z o.o. kwoty 42800 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powódka wykonała na rzecz pozwanej roboty budowlane w budynku położonym w N. przy ul. (...).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 3 grudnia 2007 r., sygn. akt VIII GNc 2334/07 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Nakaz został doręczony (...) Sp. z o.o. w trybie art. 136 § 3 k.p.c. na adres przy ul. (...) w N. i uprawomocnił się.

Komornik Sądowy Rewiru IV przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy wyegzekwował od (...) Sp. z o.o. na rzecz (...) Sp. z o.o. kwotę 53429,62 zł.

Spółka (...) nie miała podpisanej umowy ze spółką (...) na wykonywanie robót budowlanych.

Pismem z dnia 7 maja 2012 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwot 53429,62 zł, 57467,86 zł i 44400 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 14 maja 2012 r.

Sąd Rejonowy stwierdził, że zgodnie z treścią art. 293 § 1 k.s.h. członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki.

Zgodnie natomiast z treścią § 2 w/w artykułu osoby wymienione w § 1 winny przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności.

W art. 293 k.s.h. uregulowano odpowiedzialność członków zarządu wobec spółki. Odpowiadają oni na zasadzie winy. Przepis § 2 art. 293 k.s.h. ustanawia jednak domniemanie, że członek zarządu ponosi winę za spowodowane szkody. Oznacza to, że w toku procesu to na członku zarządu spoczywa obowiązek udowodnienia ewentualnych okoliczności ekskulpacyjnych.

Sąd Rejonowy podzielił dominujący w piśmiennictwie pogląd, że "działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem", o którym mowa w art. 293 k.s.h. jest postępowanie naruszające wszelkie powszechnie obowiązujące przepisy prawa, a nie jedynie przepisy kodeksu spółek handlowych.

Ustalenie bezprawności w rozumieniu art. 293 k.s.h. nie może ograniczać się jedynie do ogólnikowego stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie było sprzeczne z prawem lub umową spółki, lecz powinno wskazywać – z przytoczeniem konkretnych przepisów prawa lub postanowień umowy – na czym polegała sprzeczność zachowania członka organu spółki z oznaczonym przepisem prawa lub postanowieniem umowy.

W niniejszej sprawie powódka domagając się zasądzenia na swoją rzecz odszkodowania na podstawie art. 293 § 1 k.s.h. winna zatem wykazać, że:

1)  pozwany był członkiem zarządu spółki, 2) podjął działania sprzeczne z obowiązującymi przepisami lub postanowieniami umowy spółki bądź zaniechał działań, do których był zobowiązany, 3) na skutek jego działania bądź zaniechania spółka poniosła szkodę.

Pozwany zaś chcąc się uchylić od odpowiedzialności winien był bądź to podważyć twierdzenia powódki, bądź też wykazać, że nie ponosi winy za zaistniałą szkodę.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwany jako członek zarządu (...) Sp. z o.o. i jednocześnie prezes zarządu (...) Sp. z o.o. niewątpliwie miał pełną świadomość, że w związku z podaniem w pozwie (...) Sp. z o.o. przeciwko od (...) Sp. z o.o. o zasądzenie kwoty 42800 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia zapłaty adresu (...) Sp. z o.o. ujawnionego w rejestrze, skierowanie przez Sąd korespondencji na tenże adres uniemożliwi zapoznanie się z jej treścią przez drugiego członka zarządu.

Nie budziło zdaniem Sądu Rejonowego wątpliwości, że złożenie pozwu przeciwko spółce w której pozwany był wspólnikiem, jak i członkiem zarządu, mając przy tym na uwadze uchwałę zarządu (...) Sp. z o.o. odnośnie adresu jej biura, jak i zaniechanie wniesienia przez niego środka odwoławczego od nakazu zapłaty jest zachowaniem naruszającym obowiązujące przepisy prawa.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na treść art. 208 § 2 k.s.h. zgodnie z którym, każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

Powyższy przepis statuuje obowiązek członka zarządu prowadzenia spraw spółki, którą zarządza. Obowiązek ten należy odróżnić od reprezentowania spółki na zewnętrz, gdyż ma on jedynie znaczenie w zakresie działania w stosunku wewnętrznym spółki i nie dotyczy składania oświadczeń woli w imieniu spółki.

Sąd Rejonowy wskazał przy tym, że w sytuacji pozwania spółki, rola członka zarządu nie ogranicza się do wykonania obowiązku reprezentacji. Winien on zarządzić w spółce wewnętrzne badanie celem ustalenia, czy powództwo jest zasadne, podjąć decyzję w imieniu spółki, w jaki sposób winna ona zareagować na wytoczone powództwo, skorzystać z pomocy specjalistów, zdecydować o sposobie uzasadnienia środka zaskarżenia i dopiero później w konsekwencji tych działań – członek zarządu bądź to podpisuje pełnomocnictwo dla osoby, która będzie występowała w sądzie, bądź też osobiście podpisuje stosowne pismo procesowe lub środek zaskarżenia. Wykonanie czynności związanej z reprezentacją, tj. złożenie podpisu pod oświadczeniem procesowym spółki jest jedynie ostatnią czynnością podejmowaną po podjęciu działań związanych z prowadzeniem spraw spółki.

Pozwany w ocenie Sądu Rejonowego bezsprzecznie w omawianej sprawie nie wykonał tych obowiązków. Nie podjął bowiem w ramach swych kompetencji do prowadzenia spraw spółki żadnych działań umożliwiających spółce ustosunkowanie się do wniesionego powództwa. Nadto pozwany naruszył w ten sposób obowiązek lojalności wobec spółki. Obowiązek ten wyprowadza się z treści art. 211 k.s.h. Obowiązek ten jest oczywisty i nie podlega dyskusji, bowiem członek zarządu jest uczestnikiem organu osoby prawnej.

Oczywistym jest zatem, że członkowie zarządu są zobowiązani do podejmowania działań z korzyścią dla spółki, a nie na jej szkodę. Obowiązek lojalności wobec spółki i bezprawność zachowania członków zarządu w przypadku działania na szkodę spółki wynikał zresztą wprost z treści art. 585 k.s.h. Zgodnie z jego brzmieniem kto biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej lub będąc członkiem jej zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej lub likwidatorem działa na jej szkodę podlega karze pozbawienia wolności i grzywnie. Działanie na szkodę spółki stanowiło zatem nie tylko zachowanie bezprawne, lecz zostało ono przez ustawodawcę uznane za zachowanie karalne. Przepis ten uchylono wprawdzie na mocy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny i innych ustaw, ale po jego uchyleniu odpowiedzialność karna członka zarządu za działanie na szkodę spółki podlega reżimowi wynikającemu z art. 496 § 1 k.k.

Zdaniem Sądu Rejonowego pozwany miał świadomość co do braku jakichkolwiek podstaw odnośnie żądania zapłaty kwoty 42800 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia zapłaty .

Szkoda (...) Sp. z o.o. związana z zaniechaniem przez pozwanego realizacji swych obowiązków obejmuje w ocenie Sądu całe roszczenie niesłusznie wyegzekwowane przez komornika w toku postępowania KM 32/08 wraz z kosztami postępowania w kwocie 53429,62 zł.

Kierując się tą argumentacją Sąd Rejonowy w sprawie prowadzonej przed połączeniem po sygnaturą VIII GC 924/12 zasądził w całości roszczenie dochodzone przez powódkę, ustalając, że szkoda poniesiona przez spółkę znacznie przewyższa żądaną kwotę 400 zł.

O odsetkach sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Natomiast w sprawie prowadzonej przed połączeniem pod sygnaturą VIII GC 923/12 powództwo zostało w całości oddalone.

Z zeznań świadka W. K. jednoznacznie wynika, że egzekucja prowadzona wobec powódki w związku z prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 15 grudnia 2008 r., sygn. akt I C 710/08 okazała się bezskuteczna.

Skoro egzekucja była nieskuteczne to powódka nie poniosła szkody, a uwzględnienie jej żądania spowodowałoby, że byłaby bezpodstawnie wzbogacona.

O kosztach procesu w sprawie prowadzonej przed połączeniem po sygnaturą VIII GC 924/12 orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelacje od powyższego wyroku wniosły obie strony.

Powódka zaskarżyła wyrok w części oddalającej powództwo, a pozwany w części zasądzającej od niego na rzecz powódki kwotę 400 zł. z odsetkami i kosztami procesu.

Powódka zarzuciła wyrokowi naruszenie prawa materialnego poprzez błędne uznanie w ustalonym stanie faktycznym, iż w powódka nie poniosła szkody i wniosła o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku -jego pkt I ust. 1 i 2 poprzez zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego kwoty 400 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

2.  względnie o uchylenie zaskarżonej części orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy,

3.  zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego wg norm
przepisanych.

W uzasadnieniu powódka podniosła, iż Sąd Rejonowy pominął w swych rozważaniach sposób powstania szkody jako zwiększenie pasywów spółki poprzez powstanie nowych zobowiązań. Niewątpliwie przedmiotem niniejszego postępowania jest odpowiedzialność członka zarządu wobec reprezentowanej i prowadzonej przez niego spółki, której zobowiązania wskutek jego działań i zaniechań powiększyły się o należności wynikające z tytułu egzekucyjnego – wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy. Fakt niewyegzekwowania tych należności nie ma zdaniem powódki znaczenia, skoro tytuł egzekucyjny skierowany do niej i istnieje w obrocie prawnym.

Pozwany w złożonej apelacji wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa;

2)  zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie przed sadami obu instancji według norm przepisanych

W odpowiedzi na apelację pozwanego , powódka wniosła o jej oddalenie jako bezzasadnej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Na uwzględnienie zasługiwała apelacja pozwanego, natomiast apelacja powódki podlegała oddaleniu.

Na wstępie przywołać należy zasadę, według której Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, opublikowana w OSNC 2008 z. 6 poz. 55).

W przedmiotowej sprawie nie występują okoliczności, które mogłyby świadczyć o nieważności postępowania, jednakże sąd odwoławczy wziął pod uwagę z urzędu obowiązujące przepisy prawa materialnego.

I tak, w pierwszej kolejności stwierdzić należy, że zgodnie z art. 275 § k.s.h do spółki w okresie likwidacji stosuje się przepisy dotyczące organów spółki, praw i obowiązków wspólników, jeżeli przepisy niniejszego działu nie stanowią inaczej lub z celu likwidacji nie wynika co innego.

Dodatkowo, w myśl art. 282. § 2 k.s.h w stosunku wewnętrznym likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników. Oznacza to, iż w postępowaniu likwidacyjnym w stosunkach wewnętrznych, likwidatorzy podlegają wspólnikom i ich uchwałom likwidatorzy powinni się podporządkować.

Jak zaś wynika z treści art. art. 228 . ust. 2 k.s.h , zamieszczonego w rozdziale 3 k.s.h – Organy spółki - uchwały wspólników poza innymi sprawami wymienionymi w niniejszym dziale lub umowie spółki, wymaga m.in. postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru.

Tak więc, jeżeli zachodzą przesłanki powodujące odpowiedzialność członka zarządu przewidzianą w art. 293-294 k.sh – niezbędnym warunkiem do skutecznego dochodzenia roszczeń wynikających z tej odpowiedzialności jest wcześniejsze podjęcie uchwały wspólników dotyczącej roszczeń spółki o naprawienie szkody wyrządzonej przy sprawowaniu zarządu.

Jak słusznie podkreślił SN w wyroku z dnia 4 lipca 2012 r. (I CSK 635/11, LEX nr 1228580), brak uchwały wspólników wymaganej przez art. 228 pkt 2 k.s.h. powinien być rozważany na płaszczyźnie legitymacji materialnej spółki. Niewątpliwie podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników pozwala przypisać spółce, zgodnie z teorią organów, wolę uzyskania odszkodowania. Uchwała w tym przedmiocie nie jest więc wyłącznie prawem wewnętrznym spółki, a przez swoją treść powinna być traktowana jako przesłanka merytoryczna powództwa Brak zatem takiej uchwały wspólników prowadzi do oddalenia powództwa z braku legitymacji czynnej. Jak wskazał Sąd Najwyższy, sfera decyzji nie jest przypisana wyłącznie zarządowi, czy likwidatorowi. Podział kompetencji pomiędzy zarząd, radę nadzorczą oraz zgromadzenie wspólników wynika nie tylko z ustawy, może też wynikać ze statutu. Wyłączenie kompetencji zarządu czy likwidatora w zakresie decyzji co do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy sprawowaniu zarządu wynika z ustawy. Art. 228 pkt 2 k.s.h. stanowi, że postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie takiej szkody wymagają uchwały organu właścicielskiego to jest zgromadzenia wspólników. Zgromadzenie wspólników, będąc dysponentem roszczeń o naprawienie szkody, może przeto podjąć, w formie uchwały, decyzję o dochodzeniu roszczeń na drodze sądowej jak i decyzję o rezygnacji z ich realizacji.

Podobne stanowisko zajął też Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 12 kwietnia 2012 r. ( I ACa 1024/11 LEX nr 1238460), stwierdzając, iż wymóg podjęcia uchwały organów spółki w świetle dyspozycji art. 228 ust. 2 k.s.h., stanowi konieczną przesłankę uwzględniania powództwa opartego na art. 293 § 1 k.s.h.

Tymczasem, w przedmiotowej sprawie, likwidator nie dołączył do pozwów i nie przedstawił Sądowi Rejonowemu stosownej uchwały zgromadzenia wspólników o wyrażeniu woli wspólników w przedmiocie dochodzenia roszczeń od członka zarządu o naprawienie szkody wyrządzonej przy sprawowaniu zarządu.

Już zatem z tej przyczyny powództwa w obu połączonych przez Sąd Rejonowy sprawach podlegały oddaleniu jako przedwczesne.

Dodatkowo, na marginesie podnieść należy, odnosząc się do zarzutu powódki dotyczącego błędnego przyjęcia przez Sąd Rejonowy, iż spółka nie poniosła szkody, że jeśli przedmiotem procesu jest roszczenie spółki prawa handlowego, oparte na podstawie art. 292 k.h. (obecnie art. 293 k.s.h.) przeciwko członkowi zarządu spółki o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez działalność tego członka sprzeczną z prawem, a także postanowieniami umowy spółki, to odpowiedzialność taka podlega reżimowi prawa handlowego ( tak zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2011 r. VI ACa 1273/10 , LEX nr 1120214).

Biorąc pod uwagę prymat stosunku organizacyjnego nad innym stosunkiem prawnym łączącym danego członka zarządu ze spółką, uznać należy, że dyspozycja art. 293 § 1 k.s.h., w przypadku wyrządzenia szkody spółce przez członka zarządu wadliwym wykonywaniem zarządu, stanowi autonomiczną podstawę dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. W tym wypadku, wyłączone zostały tzw. zasady ogólne wynikające z kodeksu cywilnego. Spółka mogłaby dochodzić od danego członka zarządu roszczeń wynikających z niewykonania bądź nienależytego wykonania np. kontraktu managerskiego o zarządzanie, ale tylko w zakresie wykraczającym poza obowiązki wynikające z nawiązania stosunku organizacyjnego.

Podkreślić należy, że artykuł 2 k.s.h. ujmuje w swej treści dwie zasady, tj. zasadę jedności prawa cywilnego eksponowaną w zdaniu pierwszym przywołanego przepisu oraz zasadę ograniczonej autonomii prawa spółek handlowych w stosunku do prawa cywilnego (art. 2 zd. 2 k.s.h.). Stosowanie przepisów k.c. w odniesieniu do tworzenia, organizacji, funkcjonowania, rozwiązania, łączenia, podziału i przekształcenia spółek handlowych, zgodnie z brzmieniem art. 2 k.s.h., może mieć miejsce wyłącznie w sytuacji braku uregulowania stosownej kwestii w przepisach k.s.h. W przypadku odpowiedzialności z art. 293 k.s.h wyłączone zostały tzw. zasady ogólne wynikające z Kodeksu cywilnego. W związku z tym, dochodzenie roszczeń odszkodowawczych przez spółkę na zasadach ogólnych zostało wyłączone (tak : wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 stycznia 2013 r. ,V ACa 1016/12, LEX nr 1313248).

Osoby dotknięte sankcją odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 293 k.s.h. mają obowiązek kompletnego wyrównania uszczerbku, który zaistniał w sferze interesów majątkowych spółki. Konieczne więc będzie naprawienie szkody realnie wyrządzonej (damnum emergens), jak i wyrównanie utraconych korzyści, jakich spółka nie odniosła z powodu zawinionego działania osoby odpowiedzialnej (lucrum cessans), (Andrzej Kidyba, Komentarz aktualizowany do art.293 Kodeksu spółek handlowych, Lex, stan prawny 2014.03.31 ).

Natomiast odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki, których wierzyciel nie mógł wyegzekwować w związku z faktem, iż egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna została uregulowana w art. 299 k.s.h. Tak więc wskazać należy, że kodeks spółek handlowych samodzielnie reguluje kwestię niezaspokojonych roszczeń wierzycieli spółki, co do której prowadzona egzekucja okazała się bezskuteczna. Zgodnie bowiem z art. 299 k.s.h w takiej sytuacji, wierzyciele mają bezpośrednie roszczenie do członków zarządu.

W związku z powyższym, zasadnie przyjął Sąd Rejonowy, iż w sytuacji, gdy spółka nie dokonała zapłaty na rzecz jej wierzycieli dochodzonej przez nich należności, wskutek bezskuteczności egzekucji, nie poniosła tym samym szkody, do której naprawienia wobec wierzycieli zobowiązany jest w ramach oddzielnej regulacji przepisu art. 299 k.s.h członek zarządu.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powoda i orzekł o kosztach postępowania odwoławczego. Wniesienie zaś apelacji przez pozwanego spowodowało zmianę zaskarżonego wyroku o czym orzeczono w pkt-cie 1.