Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni A. K. wniosła o podział majątku wspólnego jej i uczestnika P. K. w ten sposób, by na jej własność przyznać samochód O. (...), a uczestnikowi pozostałe wymienione we wniosku składniki majątku wspólnego. Domagała się także spłaty na swoją rzecz w wysokości różnicy wartości przyznanych rzeczy oraz o rozliczenie nakładu w wysokości 10.604,57 zł pochodzącego z jej majątku odrębnego na remont wspólnego lokalu. W uzasadnieniu podała, że za przyznaniem uczestnikowi wszystkich składników majątku oprócz pojazdu przemawia okoliczność, iż uczestnik z nich korzysta.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik podał, że wieża stereo i zmywarka zostały zakupione przez niego po ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Nadto wniósł o przyznanie wnioskodawczyni części ruchomości, a także domagał się uwzględnienia kosztów utrzymania wspólnego mieszkania, które w grudniu 2007 r. wnioskodawczyni opuściła. Zaprzeczył również, aby premia gwarancyjna została przeznaczona na remont.

Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Szubinie IX Zamiejscowy Wydział Cywilny w Żninie:

1.  dokonał między wnioskodawczynią i uczestnikiem podziału ich majątku wspólnego w ten sposób, że:

a)  ustalił, iż w skład tego majątku wchodzą:

- lokal mieszkalny położony w P. zapisany w księdze wieczystej (...) wraz z udziałem we współwłasności nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej KW Nr (...) o wartości 37.290 zł,

- garaż o wartości 8.090 zł,

- samochód C. (...) o nr rej. (...) wyprodukowany w 2004 r. o nr identyfikacyjnym (...), telewizor S. komputer stacjonarny w częściach, kuchenka elektryczno-gazowa A., pralka M., sprężarka M., spawarka M. C. i piła elektryczna L. o łącznej wartości 4.484 zł,

b)  przyznał wszystkie wymienione wyżej składniki majątku wspólnego na wyłączną własność uczestnika,

c)  zasądził tytułem spłaty od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 24.957 zł płatną w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie,

2.  zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 1.000 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania,

3.  nakazał pobrać od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Szubinie kwotę 4.77,14 zł tytułem zwrotu części poniesionych wydatków, pozostałą częścią tych wydatków obciążając Skarb Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. K. przed zawarciem związku małżeńskiego miała założoną książeczkę mieszkaniową. W dniu 23 czerwca 2003 r. wyszła za mąż za uczestnika P. K..

W trakcie trwania małżeństwa zainteresowani nabyli samochód O. (...), samochód C. (...), telewizor S., komputer, kuchenkę gazowo-elektryczną A., pralkę M., sprężarkę M., spawarkę M. i piłę elektryczną L..

Umową z dnia 14 września 2005 r. małżonkowie kupili od Gminy(...)lokal mieszkalny położony w (...) wraz z udziałem we współwłasności nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej KW Nr (...).

W dniu 23 listopada 2005 r. wypłacono wnioskodawczyni, w związku z likwidacją książeczki mieszkaniowej, kwotę 10.604,57 zł, w tym 9.381,12 zł z tytułu premii gwarancyjnej i 1.203,45 zł tytułem odsetek. Środki te zostały przeznaczone na remont zakupionego lokalu mieszkalnego.

Na nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej KW Nr (...) został postawiony budynek garażu.

W grudniu 2007 r. wnioskodawczyni wyprowadziła się ze wspólnego mieszkania. Korzystała z samochodu O. (...).

Wyrokiem z dnia 27 października 2008 r. Sąd Rejonowy w Żninie ustanowił rozdzielność majątkową małżeńską między wnioskodawczynią a uczestnikiem. W 2009 r. uczestnik kupił amplituner i kolumny. Również po wydaniu powyższego orzeczenia wykonał prace, które doprowadziły do powiększenia lokalu mieszkalnego.

W okresie do 2011 r. do 10 lipca 2012 r. samochód O. (...), który wcześniej zabrała wnioskodawczyni, został skradziony.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawczyni i uczestnik ostatecznie byli zgodni co do prawie wszystkich składników majątkowych oraz ich wartości. Nie kwestionowali bowiem ich wartości ustalonej przez biegłego powołanego w sprawie. Do majątku wspólnego należało także zaliczyć budynek garażu na działce nr (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) o wartości 8.090 zł. Przedmiotem orzekania nie mógł być jednak samochód O. (...), który wcześniej należał do majątku wspólnego, albowiem został on skradziony, co wynika nie tylko z zeznań wnioskodawczyni, ale także z zawiadomienia Komendy (...) Policji w I.. Postępowanie w sprawie kradzieży zostało umorzone. Pojazd nie był ubezpieczony od tego zdarzenia.

Odnośnie lokalu mieszkalnego Sąd wskazał, że do podziału majątku należało brać pod uwagę jego pierwotną powierzchnię 29 m ², sprzed prac wykonanych przez uczestnika. Według biegłego lokal ten miał wartość 37.290 zł.

Wnioskodawczyni w trakcie małżeństwa otrzymała premię gwarancyjną z tytułu likwidacji książeczki mieszkaniowej, jednakże uzyskaną z tego tytułu kwotę należało traktować jako dochód z majątku osobistego zgodnie z art. 31 § 2 pkt 2 k.r.o. Zatem wypłacona suma weszła w skład majątku wspólnego, wraz z odsetkami w kwocie 1.203,45 zł. Nie zostało bowiem wykazane, czy i ewentualnie w jakiej wysokości odsetki te zostały naliczone także za okres przed zawarciem małżeństwa przez strony. Majątkiem osobistym wnioskodawczyni był więc zatem tylko wkład własny w wysokości 50 zł. Poza tą kwotą nie było podstaw do ustalenia, że nakłady na lokal były dokonywane z majątku osobistego któregokolwiek z małżonków.

Zdaniem Sądu Rejonowego nie można też było obciążać wnioskodawczyni kosztami eksploatacji lokalu od grudnia 2007 r., czego domagał się uczestnik, skoro A. K. od tego czasu tam nie mieszkała, a z mieszkania korzystał tylko P. K.. Wnioskodawczyni musiała natomiast w tym czasie ponosić koszty swojego utrzymania.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd uwzględnił wniosek A. K. o przyznanie wszystkich wspólnych rzeczy jej mężowi, albowiem uczestnik mieszka w lokalu mieszkalnym, korzysta z garażu, używa samochodu oraz narzędzi. Zasadnie też domagała się przyznania uczestnikowi wyposażenia mieszkania, skoro od grudnia 2007 r. w nim nie mieszka. Wobec tego Sąd Rejonowy przyznał powyższe składniki na wyłączną własność uczestnika na podstawie art. 212 § 2 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. i art. 1035 k.c.

Łącznie składniki te miały wartość 49.864 zł. Zatem w oparciu o podane przepisu wnioskodawczyni należała się spłata w wysokości 24.932 zł. Rozliczyć także należało jej nakład w kwocie 50 zł. Zatem łącznie uczestnik powinien zapłacić wnioskodawczyni kwotę 24.957 zł.

W ocenie Sadu I instancji, powyższa kwota powinna zostać uiszczona w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia, albowiem postępowanie trwało ponad rok i uczestnik winien liczyć się z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat i gromadzić na ten cel środki. Wnioskodawczyni musi zaś zapewnić sobie mieszkanie, tym bardziej, że jest z nią dziecko. Spłata więc winna przedstawiać dla niej ekonomiczną wartość.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. jednocześnie uznając, że nie było podstaw do zasądzenia między zainteresowanymi zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego postanowienia złożył uczestnik domagając się zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez:

a)  uwzględnienie w punkcie 1 lit. a) samochodu osobowego marki O. (...) o nr rej. (...),

b)  dodanie w punkcie 1 lit. b) orzeczenia o przyznaniu powyższego pojazdu na wyłączną własność wnioskodawczyni,

c)  zmniejszenie kwoty 24.957 zł zasądzonej w punkcie 1 lit. c) o wartość rynkową powyższego samochodu, o wartość połowy otrzymanej przez wnioskodawczynię premii gwarancyjnej, tj. o kwotę 5.302,30 zł oraz o wartość kwoty uiszczonej przez uczestnika w związku z kosztami utrzymania majątku wspólnego, tj. o kwotę 3.600 zł,

d)  ustalenie, że uczestnik powinien zapłacić kwotę wskazaną w punkcie 1 lit. c) w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia,

e)  nieobciążenie go kosztami sądowymi w kwocie 1.000 zł (punkt 2 postanowienia).

Skarżący zarzucił Sądowi pierwszej instancji:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 567 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c. w zakresie w jakim nie ustalono prawidłowo składu i wartości majątku podlegającego podziałowi, tj. pominięcia przedmiotów majątkowych, w szczególności pojazdu marki O. (...), co miało bezpośrednie przełożenie na wartość spłaty,

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 567 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. w zakresie w jakim nie uwzględniono poczynionych wyłącznie przez uczestnika wydatków i nakładów na majątek wspólny, przede wszystkim na wspólną nieruchomość,

3.  nieuwzględnienie zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci przedłożonego zeznania PIT uczestnika, z którego wynika, że nie ma on możliwości spłaty należności, a co za tym idzie, błędne przyjęcie, że uczestnik mógł odłożyć kwotę pieniężną na ten cel,

4.  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że samochód osobowy marki M. jest wyprodukowany w 2007 r., podczas gdy został on wyprodukowany w 1997 r. i przedstawia znikomą wartość rynkową,

5.  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że kwota wypłacona i pobrana tylko i wyłącznie przez wnioskodawczynię została przeznaczona na remont budynku wspólnego, skoro takich okoliczności nie można wywieść z przedłożonych faktur VAT,

6.  przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, w zakresie w jakim Sąd przyznał wiarę zeznaniom świadka Z. D., skoro osoba ta jest matką wnioskodawczyni, a w swoich zeznaniach potwierdziła niezgodnie z prawdą, że zainteresowani zakupili wieżę stereo w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej,

7.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 45 k.r.o. w zw. z art. 684 k.p.c. w zakresie w jakim zaniechano ustalenia wartości i składu majątku podlegającego podziałowi, i tym samym pominięto pojazd marki O. (...), połowę kwoty z książeczki PKO oraz kwotę z tytułu utrzymania nieruchomości.

Wnioskodawczyni nie zajęła stanowiska w przedmiocie apelacji uczestnika.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy po dokonaniu analizy akt sprawy, jak i po zapoznaniu się z motywacją Sądu Rejonowego w zakresie wydanego rozstrzygnięcia, nie dostrzegł uchybień proceduralnych, eksponowanych przez skarżącego w wywiedzionej apelacji. Przeprowadzona przez Sąd pierwszej instancji ocena materiału dowodowego nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów, chronionej dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. W związku z powyższym poczynione przez ten Sąd ustalenia faktyczne Sąd Odwoławczy akceptuje i przyjmuje za podstawę także swojego orzeczenia.

Przechodząc do oceny poszczególnych zarzutów apelacji stwierdzić należy, iż nie ma racji skarżący wywodząc, że przy ustalaniu wartości majątku wspólnego Sąd Rejonowy powinien uwzględnić samochód marki O. (...). Istotnie, samochód ten wchodził w skład majątku wspólnego i istniał w dacie ustania wspólności majątkowej pomiędzy zainteresowanymi. Jednakże pamiętać należy, że ruchomości, jak również nieruchomości muszą istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Pojazd pomiędzy 2011 r. a 10 lipca 2012 r. został skradziony, a zatem utracony z majątku wspólnego. Wobec tego w chwili orzekania w sprawie nie mógł zostać wzięty pod uwagę przy ustalaniu łącznej wartości majątku wspólnego małżonków. Słusznie zatem Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił tej ruchomości w swoim postanowieniu. Okoliczność, że po wyprowadzce ze wspólnego mieszkania wnioskodawczyni korzystała z tego pojazdu, i że kradzież nastąpiła wtedy, gdy samochód ten był w jej posiadaniu nie ma znaczenia dla oceny powyższej kwestii. Nadto zaznaczyć należy, iż fakt, że pojazd ten nie był ubezpieczony, w takim samym stopniu co wnioskodawczynię, obciąża uczestnika, albowiem także na nim, jako współwłaścicielu, spoczywał obowiązek uiszczenia wymaganej składki na ubezpieczenie. Zatem z okoliczności kradzieży powyższego samochodu skarżący nie może obecnie wyciągać korzystnych dla siebie skutków prawnych prowadzących do obniżenia należnej wnioskodawczyni spłaty.

Podobnie ocenić należy kolejny zarzut skarżącego sprowadzający się do stwierdzenia, że Sąd Rejonowy niezasadnie nie uwzględnił nakładów i wydatków poniesionych przez niego na wspólny lokal mieszkalny po wyprowadzeniu się z niego przez wnioskodawczynię, co nastąpiło w grudniu 2007 r. Podzielić należy zapatrywanie Sądu pierwszej instancji, że skoro wnioskodawczyni nie korzystała z tego lokalu i w nim nie mieszkała, to nie powinna też ponosić kosztów jego utrzymania. Od powyższego momentu zainteresowani faktycznie zaczęli prowadzić odrębne gospodarstwa domowe i każde z nich musiało ponosić koszty własnego utrzymania. Zatem stanowisko skarżącego w powyższym zakresie nie było uzasadnione.

Zupełnie chybiony jest zarzut popełnienia przez Sąd Rejonowy błędu w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że samochód marki M. został wyprodukowany w 2007 r., podczas gdy jego data produkcji to 1997 r. Jak wynika z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd pierwszej instancji, zainteresowani w trakcie małżeństwa nabyli samochody marki O. (...) i C. (...). Pojazd marki M. – jeżeli taki jest w posiadaniu skarżącego – nie wchodził do majątku wspólnego małżonków, wobec tego nie był przedmiotem niniejszego postępowania.

Wyłącznie polemiczny charakter mają kolejne zarzutu skarżącego polegające na niezasadnym przyznaniu waloru wiarygodności świadkowi Z. D. oraz na bezpodstawnym uznaniu, iż kwota wypłacona wnioskodawczyni w związku z likwidacją książeczki mieszkaniowej została przeznaczona na remont wspólnego lokalu. Podnosząc te zarzuty skarżący nie wykazał – do czego był zobowiązany – błędu logicznego rozumowania ze strony Sądu Rejonowego, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym lub braku wszechstronności w ocenie dowodów. Co więcej, odnosząc się w uzasadnieniu apelacji tylko do drugiego zarzutu, poprzestał jedynie na przedstawieniu własnych ustaleń faktycznych poczynionych na podstawie przeprowadzonej przez siebie ocenie poszczególnych dowodów. W ten sposób nie jest możliwe skuteczne podważenie zaskarżonego orzeczenia poprzez art. 233 § 1 k.p.c. Zatem ustalenia faktyczne w sprawie nie zostały przez niego skutecznie zakwestionowane. Odnośnie oceny zeznań świadka D. dodatkowo stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy, biorąc pod uwagę całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, nie miał uzasadnionych podstaw do zakwestionowania ich wiarygodności w zakresie dotyczącym przeznaczenia wypłaconych z książeczki środków na remont lokalu mieszkalnego. Do ich zakwestionowania nie może być bowiem wystarczający jedynie fakt, że świadek jest matką wnioskodawczyni. Zatem w tym zakresie, nie sposób zarzucić Sądowi pierwszej instancji, dowolności w ocenie materiału dowodowego zebranego w sprawie.

Reasumując tę część rozważań, należy uznać, iż Sąd Rejonowy prawidłowo nie wziął pod uwagę przy ustaleniu wartość majątku wspólnego zainteresowanych pojazdu marki O. (...), który został skradziony, kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego po wyprowadzce z niego wnioskodawczyni oraz połowy kwoty wypłaconej wnioskodawczyni z tytułu zlikwidowania książeczki mieszkaniowej, czego domagał się skarżący. Konsekwencją tego było prawidłowe zastosowanie art. 212 § 2 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. i art. 1035 k.c. przez Sąd pierwszej instancji poprzez przyznanie uczestnikowi na własność nieruchomości i ruchomości, wchodzących wcześniej w skład majątku wspólnego małżonków, z jednoczesnym zobowiązaniem go do dokonania spłaty na rzecz wnioskodawczyni w wysokości 24.957 zł w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się zaskarżonego postanowienia.

Sąd Rejonowy w swoim orzeczeniu wyznaczył skarżącemu wystarczający okres na uiszczenie powyższej kwoty. Wskazać bowiem należy, że niniejsza sprawa, uwzględniając postępowanie apelacyjne, pozostawała w toku przez okres przekraczający dwa i pół roku. Biorąc pod uwagę fakt jej zainicjowania przez wnioskodawczynię w grudniu 2011 r., skarżący powinien liczyć się z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat na jej rzecz, tym bardziej, że w jego posiadaniu znajdował się praktycznie cały majątek wspólny małżonków. Wobec tego przez ten czas powinien poczynić stosowne oszczędności, aby mieć środki na spłatę A. K.. Powyższe okoliczności, a także obecna sytuacja wnioskodawczyni, na którą Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, przemawiają za uznaniem, iż termin trzech miesięcy jest wystarczający na spełnienie powyższego świadczenia. Sama tylko okoliczność, że skarżący został zwolniony do kosztów sądowych w sprawie nie może decydować o wyznaczeniu dłuższego okresu spłaty. Zatem zarzut odnoszący się do powyższej kwestii również nie mógł zostać uwzględniony.

Chybiony był także zarzut naruszenia art. 520 § 2 k.p.c., albowiem Sąd Rejonowy miał podstawy do tego, aby zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni połowy poniesionych przez nią kosztów postępowania.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację uczestnika jako niezasadną.