Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powódka M. S. (1) pozwem skierowanym przeciwko M. S. (2) wniosła o zwolnienie spod egzekucji samochodu osobowego marki O. (...) nr rej. (...), rok produkcji 2002, zajętego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy M. P. w sprawie KM 1965/11 protokołem z dnia 12 września 2012 r. z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia niniejszego powództwa. W uzasadnieniu powódka podała, że wymieniony pojazd stanowi jej własność, a do zajęcia doszło, kiedy okazjonalnie udostępniła samochód ojcu.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa podając, że dłużnik korzystał i nadal korzysta z zajętego pojazdu, a zachowanie powódki świadczy o tym, że wspólnie z dłużnikiem podjęła działania mające na celu ukrycie majątku.

Wyrokiem z dnia 24 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Szubinie zwolnił od egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy M. P. w sprawie KM 1965/11 samochód osobowy marki O. (...) o nr rej. (...) rok produkcji 2002, zajęty protokołem zajęcia z dnia 12 września 2002 r. (punkt 1) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 350 zł tytułem zwrotu koszów procesu (punkt 2).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy M. P. w toku egzekucji prowadzonej z wniosku wierzyciela M. S. (2) przeciwko M. S. (3) i H. S. w sprawie KM 1965/11 w dniu 12 września 2012 r. dokonał zajęcia samochodu osobowego marki O. (...) nr rej. (...), rok produkcji 2002. Powódki nie była obecna przy tej czynności. Dłużnik natomiast poinformował Komornika o tym, że właścicielem pojazdu jest powódka, która tego samego dnia dowiedziała się o zajęciu. Pismem z dnia 21 września 2002 r. wystąpiła do wierzyciela o zwolnienie zajętej nieruchomości spod egzekucji. Nie otrzymała żadnej odpowiedzi i dlatego wystąpiła z niniejszym powództwem.

Powódka kupiła powyższy pojazd w dniu 6 lipca 2012 r. od M. H.. W dniu 16 lipca 2012 r. zarejestrowała samochód w Starostwie Powiatowym, a w dniu 30 lipca 2012 r. ubezpieczyła go w (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zebranych w sprawie, a także w oparciu o zeznania powódki.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd na wstępie przytoczył treść art. 841 k.p.c., po czym stwierdził, że powódka wykazała, iż dokonane zajęcie narusza jej prawa. Nadto zaznaczył, iż wprawdzie powódka wystąpiła z powództwem po upływie przewidzianego do tego miesięcznego terminu, a Sąd nieprawidłowo przywrócił jej termin do jego złożenia, pomimo, iż termin do złożenia pozwu z art. 841 k.p.c. jest terminem materialnoprawnym a nie procesowym, to jednak wierzyciel nie skorzystał z prawa do zaskarżenia postanowienia o zabezpieczeniu tego roszczenia, co Sąd uznał za dorozumianą akceptację podjętej decyzji i jednocześnie zgodę na wyłączenie pojazdu spod egzekucji.

Wobec tego Sąd orzekł jak w sentencji wyroku, zaś o kosztach rozstrzygnął na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego wniósł pozwany zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za pierwszą instancję, a także zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu za drugą instancję. Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił naruszenie:

1.  przepisów prawa materialnego, tj. art. 841 § 3 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że pomimo wygaśnięcia uprawnienia powódki do żądania zwolnienia rzeczy spod egzekucji z uwagi na upływ terminu do wniesienia powództwa, możliwe jest jego uwzględnienie,

2.  przepisów prawa procesowego, tj. art. 168 k.p.c., art. 169 k.p.c. i art. 171 k.p.c. w zw. z art. 380 k.p.c. poprzez niezasadne przywrócenie terminu prawa materialnego z art. 841 § 3 k.p.c. w trybie przewidzianym dla terminów prawa procesowego,

3.  przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że pozwany wyraził w sposób dorozumiany zgodę na zwolnienie spod egzekucji poprzez brak zaskarżenia postanowienia o przywróceniu powódce terminu w trybie art. 167 i nast. k.p.c.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja znajduje uzasadnienie.

Sąd Rejonowy dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd

odwoławczy podziela i przyjmuje za własne, jednakże błędnie określił ich prawne konsekwencje dochodząc do niewłaściwej konkluzji, że zgłoszone w pozwie roszczenie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż zarzuty podniesione w środku odwoławczym sprowadzały się w istocie do kwestii niezasadnego wydania zaskarżonego orzeczenia przez Sąd pierwszej instancji, zgodnego z żądaniem pozwu, pomimo naruszenia przez powódkę terminu prawa materialnego zawartego w art. 841 § 3 k.p.c.

W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że wprowadzony w art. 841 § 3 k.p.c. miesięczny termin do wytoczenia powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji jest terminem prawa materialnego, a co za tym idzie, jego niezachowanie nie pociąga za sobą odrzucenia pozwu, lecz oddalenie powództwa. Wskazany termin jest bowiem jedną z przesłanek skuteczności zgłoszonego przez osobę trzecią, której prawa zostały naruszone, żądania zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.07.2007 r., III CZP 57/07, OSNC 2008, nr 9, poz. 97). Akcentuje się także, że wobec takiej konstrukcji prawnej zbadanie powyższej przesłanki wyprzedza merytoryczną ocenę żądania, albowiem sam fakt uchybienia terminowi z art. 841 § 3 k.p.c. powoduje bezwzględną konieczność oddalenia powództwa bez potrzeby dokonywania jego oceny (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17.04.2013 r., I ACa 79/13, LEX nr 1372467).

Uwzględniając powyższe należy w pełni podzielić stanowisko wyrażone w apelacji. Jak wynika z ustaleń dokonanych przez Sąd Rejonowy, powódka dowiedziała się o zajęciu ruchomości w dniu 12 września 2012 r., zaś dopiero w dniu 7 listopada 2012 r. wniosła pozew o zwolnienie spod egzekucji /k.2/. Zatem uchybienie miesięcznemu terminowi przewidzianemu w art. 841 § 3 k.p.c. jest niewątpliwe, a nadto znaczne. Fakt, iż powódka najpierw zgłosiła się do wierzyciela o zwolnienie pojazdu od egzekucji nie ma znaczenia dla biegu tego terminu, tym bardziej, że Komornik wyczerpująco pouczył ją o drodze dochodzenia jej roszczeń akcentując, że w pierwszej kolejności powinna wywieść powództwo z art. 841 k.p.c. Komornik zwrócił przy tym uwagę na miesięczny termin do złożenia tego pozwu, który rozpoczął swój bieg od daty dowiedzenia się o zajęciu. Zatem niezależnie od wystąpienia do wierzyciela powódka powinna także złożyć niniejszy pozew dochowując warunku przewidzianego w art. 841 § 3 k.p.c.

Wobec tego Sąd pierwszej instancji błędnie przywrócił termin do złożenia pozwu o zwolnienie od egzekucji, który jako termin prawa materialnego nie podlega w ogóle przywróceniu. Zaistniałe uchybienie terminu z art. 841 § 3 k.p.c. obligowało Sąd Rejonowy do bezwzględnego oddalenia powództwa w całości.

Wobec tego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w całości i oddalił powództwo.

Jednocześnie Sąd Okręgowy na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2.167 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania za pierwszą i drugą instancję (§ 6 pkt 4 i § 6 pkt 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 wrześni 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – t.j. Dz. U. 2013 r., poz. 461).