Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o ustanowienie na jej rzecz służebności przesyłu obciążającej nieruchomość położoną w miejscowości N., stanowiącą działkę nr (...), o powierzchni 0,1442 ha, dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), polegającej na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej, w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości, urządzeń przesyłowych w postaci gazociągu wysokiego ciśnienia DN 200 o średnicy 200 mm i długości 30 mb i w strefie ochronnej wynoszącej 6 m (zakładając 3 metry na stronę), ograniczonej granicą działki oraz linią istniejącej zabudowy lub ich instalacji oraz prawa korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń przesyłowych lub ich instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem. Wniosła również o zasądzenie na rzecz uczestników tytułem odpowiedniego wynagrodzenia za ustanowienie służebności jednorazowej kwoty 13.606,00 zł oraz zasądzenie od uczestników na rzecz wnioskodawczyni solidarnie zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu wniosku podała, że na terenie działki stanowiącej współwłasność ustawową małżeńską P. i M. B. został posadowiony gazociąg wysokiego ciśnienia DN 200 o średnicy 200 mm i długości 30 mb, dla którego strefa ochronna wynosi 6 m ². Obecnie właścicielem i użytkownikiem opisanego gazociągu jest wnioskodawczyni, która pismem z dnia 4 lutego 2010 r. została wezwana przez uczestników do ustanowienia służebności przesyłu, lecz negocjacje prowadzone między stronami nie doprowadziły do jej ustanowienia.

W odpowiedzi na wniosek uczestnicy uznali wniosek o ustanowienie służebności przesyłu co do zasady, jednakże zakwestionowali wysokość zaproponowanego wynagrodzenia, żądając kwoty 50.000,00 zł oraz nie obciążania ich kosztami postępowania. Wskazali, że opisaną we wniosku nieruchomość nabyli 23 września 2008 r., a decyzją z dnia 7 września 2009 r. wójt Gminy O. ustalił warunki jej zabudowy. W odpowiedzi na zapytanie w przedmiocie strefy kontrolowanej gazociągu wysokiego ciśnienia, przebiegającego przez wskazaną działkę (...) Spółka z o.o. Oddział Gazowniczy w B. udzieliła informacji, że gazociąg ten został wybudowany zgodnie z pozwoleniem na budowę z 1978 r., w związku z czym warunki techniczne dla niego określają przepisy normy branżowej BN-71/8976-31 wydane na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Górnictwa z dnia 18 sierpnia 1976 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. nr 21, poz. 94). Zgodnie z uzyskanym wyjaśnieniem, dla oddzielnie stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych odległość bezpieczna od gazociągu DN 200 wynosi 20 m w każdą stronę gazociągu. Wobec tego niemożliwe okazało się uzyskanie pozwolenia na budowę w pasie ochronnym gazociągu, to jest w pasie szerokim na 40 m oraz długim na 30 m, a w konsekwencji wykorzystanie działki budowlanej na powierzchni 1200 m ^{( 2)}. Uczestnicy w celu realizacji inwestycji w postaci budowy domów jednorodzinnych byli zmuszeni kupić sąsiednią działkę, bowiem wyłączenie z budowy pasa ziemi objętego ochroną gazociągu zniweczyło ich pierwotne plany. Nadto wskazali, że w toku prowadzonych negocjacji pełnomocnik wnioskodawcy przyjął 1200 m ^{( 2)} jako obszar, na którym służebność przesyłu powinna zostać ustanowiona, jednak proponowana kwota nie wyczerpywała w całości roszczenia uczestników. W czasie dalszych negocjacji kwota proponowanego odszkodowania została zaniżona, gdyż wskazano, że pas ochronny wynosi 3 metry na każdą stronę gazociągu, co było sprzeczne z innymi pismami wnioskodawcy. W przedstawionym przez wnioskodawczynię w trakcie negocjacji operacie szacunkowym ograniczonego prawa rzeczowego służebności przesyłu podano jako podstawę prawną przyjętej wyceny rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać gazociągi. Zgodnie z § 89 tego rozporządzenia, jego przepisów nie stosuje się do gazociągów, stacji gazowych, punktów redukcyjnych, tłoczni i magazynów gazu wybudowanych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia i dla których przed tym dniem wydano pozwolenie na budowę. Zdaniem uczestników, zasadnym był wobec tego wniosek, że gazociąg wybudowany w 1978 r. odpowiada normom technicznym ówcześnie obowiązującym i kwestie bezpieczeństwa, takie jak odległość bezpieczna od gazociągu, należy wywodzić z norm właściwych w dacie budowy gazociągu. Dlatego twierdzili, że w tej sprawie właściwe pozostają normy branżowe BN-71/8976-31, które określają odległość bezpieczną od osi gazociągu na 20 m na każdą jego stronę. Ponadto podnieśli, że wykorzystanie nieruchomości na cele budowlane w strefie kontrolowanej gazociągu stanowiłoby naruszenie przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i skutkowałoby odmową wydania decyzji o pozwoleniu na budowę i wskazali, że powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że niemożliwe jest wykorzystanie całości nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem.

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ustanowił służebność przesyłu na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. Oddziału Zakładu (...) w B. na nieruchomości położonej w miejscowości N., gmina O., oznaczonej nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy Wydział X Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), której treścią jest znoszenie istnienia na nieruchomości obciążonej, w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych - gazociągu wysokiego ciśnienia o średnicy DN 200 mm, długości 30 m i strefy kontrolowanej o szerokości 40 m (tj. 20 m w obie strony od osi urządzeń) oraz prawo korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń przesyłowych lub ich instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem (pkt 1); zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestników kwotę 28.900,00 zł tytułem wynagrodzenia za ustanowienie powyższej służebności (pkt 2); przyznał biegłemu R. G. kwotę 3.185,17 zł tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii pisemnej z dnia 21 czerwca 2013 roku (pkt 3); kosztami sądowymi obciążył wnioskodawcę w całości i nakazał pobrać od (...) Spółki ograniczoną odpowiedzialnością w G. Oddziału Zakładu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 3.605,59 zł (pkt 4), a pozostałym kosztami postępowania obciążył strony postępowania w zakresie przez nie poniesionym (pkt 5). Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny: właścicielami nieruchomości położonej w N., gmina O., stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) są P. i M. B., we wspólności majątkowej małżeńskiej. Przez działkę nr (...) przebiega podziemny gazociąg wysokiego ciśnienia o średnicy DN 200 mm i ciśnieniu znamionowym MOP=2,5 MPa, relacji G. - B., wybudowany w 1981 roku. Przewód gazociągowy jest ułożony na działce nr (...) na długości 30 m w odległości od około 3 do około 5 m od granicy działki. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. jest przedsiębiorstwem zajmującym się m.in. dystrybucją paliw gazowych w systemie sieciowym, transportem rurociągami paliw gazowych oraz magazynowaniem i przechowywaniem paliw gazowych. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. powstała w wyniku połączenia, w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh, poprzez przeniesienie całego majątku i obowiązków kilku spółek, w tym (...) Spółki z o.o. w G.. Sąd I instancji zważył, iż w myśl art. 305 ^{( 1)} kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Urządzeniami tymi są urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne. Zgodnie natomiast z art. 305 ^{( 2)} § 1 kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Sąd wskazał, że (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. jest przedsiębiorstwem zajmującym się m.in. dystrybucją paliw gazowych w systemie sieciowym, transportem rurociągami paliw gazowych oraz magazynowaniem i przechowywaniem paliw gazowych. Takiemu celowi służy również gazociąg znajdujący się na nieruchomości położonej w N., stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę nr (...), należącej do uczestników. W związku z powyższym za trafne uznał rozważania wnioskodawczyni, że spełniona została przesłanka określona art. 305 ^{( 2)} § 1 k.c., a ustanowienie służebności jest konieczne dla właściwego korzystania z urządzeń służących do przesyłu gazu. Sąd wskazał, że także uczestnicy postępowania nie kwestionowali zasadności ustanowienia służebności przesyłu przez ich nieruchomość. Sąd podkreślił, że pomiędzy zainteresowanymi bezspornym była również treść służebności, czyli zakres korzystania przez przedsiębiorcę z nieruchomości obciążonej, która oznacza możliwość wejścia przez przedsiębiorcę (jego pracowników, podwykonawców), na grunt uczestnika w celu między innymi usunięcia awarii, przeprowadzenia konserwacji, czy modernizacji urządzeń przesyłowych. W związku z tym, że okoliczności istotne dla wytyczenia służebności przesyłu były niesporne i niewątpliwe, Sąd na podstawie przepisu art. 626 § 2 i 3 k.p.c. zrezygnował z przeprowadzenia dowodu z oględzin nieruchomości, przed wydaniem postanowienia. Sąd wskazał, że sporną pomiędzy stronami była wysokość wynagrodzenia, które miało zostać wypłacone jednorazowo, na co zainteresowani wyrazili zgodę, gdyż wnioskodawca proponował wynagrodzenie w wysokości 13.606,00 zł, przyjmując powierzchnię nieruchomości wyłączonej z użytkowania jako iloczyn długości rurociągu (30 m) oraz strefy ochronnej wynoszącej 6 m z każdej strony rurociągu, a uczestnicy postępowania żądali wyższej kwoty. W celu ustalenia wysokości wynagrodzenia Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego, rzeczoznawcy majątkowego - R. G., który w opinii z dnia 21 czerwca 2013 r. ustalił wartość rynkową służebności na kwotę 28.900,00 zł. W ocenie Sądu Rejonowego powyższa opinia została sporządzona przez osobę o wiedzy fachowej i wieloletnim doświadczeniu, zgodnie z tezą dowodową, po wszechstronnej analizie, a biegły wziął pod uwagę, że przechodzący przez teren nieruchomości gazociąg jest gazociągiem wysokiego ciśnienia, co oznacza, że wielkość pasa dla przewodu gazowego PE 250 (DN 200) wynosi 6 m. Wobec zarzutu wnioskodawcy wyrażonego w piśmie z dnia 28 września 2009 r. kierowanego do uczestników, które stanowi załącznik do opinii oraz ograniczenia w dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane a tym samym wpływ urządzenia na wartość nieruchomości, biegły przyjął, że odległość strefy kontrolowanej dla gazociągu znajdującego się na tej działce wynosi po 20 m na każdą stronę. Biegły uwzględnił również okoliczność położenia przewodu w odległości od około 3 do około 5 m od granicy działki i powierzchnię tą ze względu na różny zakres oddziaływania podzielił na znajdująca się poza obszarem linii zabudowy oraz powierzchnię znajdującą się w obszarze zabudowy wyznaczonym uzyskaną przez uczestników decyzją o warunkach zabudowy i przepisami ogólnymi. Sąd zwrócił uwagę na okoliczność, iż biegły wskazał, że na obszarze strefy kontrolowanej właściciel może korzystać z tego terenu jedynie w sposób ograniczony i w strefie tej nie może wznosić budynków, sadzić drzew, ani nie może być podejmowana żadna działalność mogąca zagrozić trwałości urządzeń podczas ich eksploatacji. Grunt ten może być wykorzystany, np. jako miejsce parkingowe. Z dokonanych przez biegłego ustaleń wynika, że część tej strefy znajduje się poza liniami zabudowy. Wobec tego biegły przeanalizował również wielkość całej nieruchomości i możliwość wykorzystania tej pozostałej części na cele budowlane, porównał parametry powierzchniowe działki oraz jej układ przestrzenny na nieruchomości w części nie objętej oddziaływaniem urządzenia i ustalił, że możliwe było posadowienie budynku o parametrach określonych w uzyskanej decyzji o warunkach zabudowy, a zatem fakt istnienia na nieruchomości urządzenia nie spowodował ograniczenia w możliwości realizacji zabudowy, a jedynie wpłynął na miejsce jej lokalizacji. Dalej Sąd zwrócił uwagę na fakt, że biegły przy dokonywanych obliczeniach wziął pod uwagę wartość rynkową powierzchni obciążonego gruntu w odniesieniu do wartości rynkowej nieruchomości gruntowej dla optymalnego sposobu jej użytkowania według jej stanu, przeznaczenia i według cen rynkowych na dzień sporządzenia opinii i wskazał, że opinia wydana została po dogłębnej analizie rynku lokalnego. Dlatego Sąd uznał opinię za w pełni rzetelną i podzielił wywody biegłego co do metody sporządzenia opinii i płynących z niej wniosków. Zarzuty do opinii, które wniosła wnioskodawczyni, podnosząc, że do opinii nie została załączona „nota interpretacyjna nr (...)zastosowanie podejścia porównawczego w wycenie nieruchomości", co utrudnia jej weryfikację opinii i wniosła o uzupełnienie danych zawartych w opinii poprzez podanie numerów repertoriów aktów notarialnych, wskazanie położenia nieruchomości w tym ulicy i numerów działek, wskazanie tytułu prawa własności tych działek, czy są objęte planem zagospodarowania przestrzennego, wskazania podobieństwa lokalizacji nieruchomości, wskazanie czy przyjęte kwoty nie wynikają z umów przedwstępnych, wskazanie, w jaki sposób obliczono trend czasowy, w jaki sposób zaktualizowano cenę transakcji na dzień wyceny, przedstawienie sposobu obliczenia ceny średniej oraz przedstawienie sposobu wyliczenia mediany oraz odchylenia standardowego. Nadto wniosła o uzupełnienie opinii poprzez wyliczenie wynagrodzenia w alternatywnym wariancie przyjmującym zakres mniejszych stref kontrolowanych wzdłuż rurociągu. Po złożeniu przez biegłego wyjaśnień na rozprawie w dniu 7 listopada 2013 r. oraz stwierdzenia wnioskodawczyni, że opinia biegłego będzie nieprzydatna wobec konieczności przyjęcia węższego pasa strefy kontrolowanej wzdłuż rurociągu, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego R. Ł. na okoliczność wskazania szerokości strefy kontrolowanej, jaka powinna zostać uwzględniona w przypadku oszacowania nieruchomości wskazanej we wniosku (z uwzględnieniem załącznika nr 2) do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie. Sąd wskazał, że w opinii z dnia 30 stycznia 2014 r. biegły z dziedziny energetyki R. Ł. wskazał, że do gazociągu wysokiego ciśnienia MOP=2,5MPa, o średnicy DN 200 mm przebiegającego przez działkę nr (...), wybudowanego w roku 1981, należy zachować normatywne odległości: strefa kontrolowana – 6 m odległości od osi gazociągu do rzutu ewentualnie wznoszonych budynków mieszkalnych zabudowy jedno - i wielorodzinnej - 20 m, powołując się na załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie, stanowiącym tabelę stref kontrolowanych gazociągów układanych w ziemi o ciśnieniu gazu powyżej 0,4 MPa do 10,0 Mpa wybudowanych przed dniem 12 grudnia 2001 r. lub dla których przed tym dniem wydano pozwolenie na budowę. Sąd zauważył, że biegły jedynie informacyjnie wskazał, iż odległości te mogłyby ulec zmniejszeniu, gdyby operator mógł na podstawie projektu badanego gazociągu potwierdzić, że naprężenia zredukowane w rurociągu są odpowiednio zmniejszone w stosunku do wymaganych lub w przypadku wymiany gazociągu na nowy zbudowany z zastosowaniem między innymi nowoczesnych stali i technologii budowy oraz podkreślił, że w wyjaśnieniach złożonych na rozprawie w dniu 25 czerwca 2014 r. biegły R. Ł. sprostował opinię z dnia 30 stycznia 2014 r. w zakresie punktu 1 wniosków, w którym wskazał wartość 6 m zamiast 40 m (szerokość strefy kontrolowanej) oraz wyjaśnił, iż odległość 6 m od gazociągu dotyczy gazociągów nowobudowanych. W ocenie Sądu I instancji opinia biegłego R. Ł. z dnia 30 stycznia 2014 roku została sporządzona w sposób rzetelny przez osobę o wiedzy fachowej i wieloletnim doświadczeniu, zgodnie z tezą dowodową i po dokonaniu wszechstronnej analizy. Dlatego Sąd przyjął, że szerokość strefy kontrolowanej wzdłuż gazociągu winna wynosić 20 m z każdej jego strony, a zatem taka powierzchnia musi zostać objęta treścią służebności przesyłu. Wobec powyższego Sąd uznał, iż w przedmiotowej sprawie zaistniały wszystkie przesłanki ustanowienia służebności przesyłu i ustanowił na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na nieruchomości położonej w miejscowości N., gmina O., oznaczonej nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) taką służebność, której treścią jest znoszenie istnienia na nieruchomości obciążonej, w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń przesyłowych - gazociągu wysokiego ciśnienia o średnicy DN 200 mm, długości 30 m i strefy kontrolowanej o szerokości 40 m (tj. 20 m w obie strony od osi urządzeń) oraz prawo korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń przesyłowych lub ich instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem. Sąd zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestników kwotę 28.900,00 zł tytułem wynagrodzenia za ustanowienie wyżej opisanej służebności, zgodnie z opinią biegłego R. G. z dnia 21 czerwca 2013 roku. Wskazał, że biegły sporządził opinię na okoliczność oszacowania wartości rynkowej służebności przesyłu opisanej we wniosku oraz wartości wynagrodzenia za jej korzystanie w wariancie jednorazowym. W ocenie Sądu kwota 3.185,17 zł stanowi należne i adekwatne do nakładu pracy biegłego wynagrodzenie. Z tych względów na podstawie art. 288 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. w związku z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz. U. Nr 2013.518 przyznał biegłemu wynagrodzenie w powyższej wysokości. Kosztami sądowymi, na które złożyły się: opłata od wniosku w wysokości 200,00 zł i wynagrodzenie biegłych w łącznej wysokości 3.605,59 zł Sąd, w myśl art. 520 § 2 k.p.c., obciążył wnioskodawcę. Sąd zważył, że koszty postępowania o ustanowienie służebności przesyłu powinna ponieść strona zainteresowana uzyskaniem orzeczenia stwierdzającego jej ustanowienie. Z tej przyczyny Sąd obciążył kosztami tego postępowania wnioskodawcę.

Apelację od tego postanowienia złożyła wnioskodawczyni, która zaskarżyła je w całości.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

I. naruszenie prawa materialnego:

a. przepisu art. 305 ² k.c. poprzez przyznanie wygórowanego, a nie odpowiedniego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu w wyniku błędnego wyznaczenia zakresu służebności przesyłu w ujęciu terytorialnym;

b. przepisów art. 305 ¹ w zw. z 305 ⁴ w zw. z 288 k.c. poprzez brak ustanowienia służebności tak, by jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej, a także poprzez uznanie, że zakres ustanowionej służebności jest konieczny dla właściwego korzystania z urządzeń, podczas gdy jakiekolwiek czynności podejmowane na sieci gazowej następują z poszanowaniem strefy kontrolowanej przewidzianej obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. z 2013 r. poz. 640);

c. przepisu § 10 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. z 2013 r. poz. 640) poprzez orzeczenie strefy kontrolowanej gazociągu o szerokości 40 m, pomimo iż taka szerokość nie została przewidziana przepisami prawa, a w innej części tego rozporządzenia prawodawca nie posługuje się pojęciem „strefa kontrolowana".

II. naruszenie prawa procesowego:

a/ przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z 328 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie wybiórczej, a nie swobodnej oceny dowodów, poprzez przyjęcie za podstawę postanowienia kończącego sprawę w zakresie strefy kontrolowanej gazociągu opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu energetyki R. Ł., złożonej na rozprawie 25 czerwca 2014 r., odbiegającej w podstawowych założeniach od sporządzonej podstawowej opinii pisemnej, a pomimo tego uznanie przez Sąd obu dwóch opinii za rzetelne i sporządzone przez osobę o fachowej wiedzy i wieloletnim doświadczeniu, chociaż opinie te były sprzeczne;

b/ przepisu art. 520 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i niesłuszne oparcie orzeczenia o kosztach postępowania zgodnie z wyjątkiem od zasady ponoszenia kosztów w postępowaniu nieprocesowym przewidzianym w art. 520 § 2 k.p.c., podczas gdy uczestnicy postępowania byli w równym stopniu zainteresowani w rozstrzygnięciu sprawy, na co wskazuje ekwiwalentność uzyskania przez uczestników stosownego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz wnioskodawcy.

Dlatego wniosła o:

1. zmianę punktu 1-go zaskarżonego postanowienia poprzez wyznaczenie strefy kontrolowanej o szerokości 6 m;

2. zmianę punktu 2-go zaskarżonego postanowienia poprzez orzeczenie odpowiedniego wynagrodzenia;

3. zmianę punktu 4-go zaskarżonego postanowienia poprzez orzeczenie o poniesieniu kosztów sądowych przez wnioskodawcę i uczestników po połowie;

4. zasądzenie solidarnie od uczestników na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych,

ewentualnie wniosła o:

5. uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

Uczestnicy postępowania wnieśli o oddalenie apelacji i o zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów postępowania apelacyjnego

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna. Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny nie przekraczając granic swobodnej oceny dowodów określonej w przepisie art. 233 § 1 k.p.c., który na mocy przepisu art. 13 § 2 k.p.c. ma zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym. Przepis art. 233 § 1 k.p.c., przy uwzględnieniu treści 328 k.p.c., nakłada na sąd orzekający obowiązki: po pierwsze - wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, po drugie - uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, po trzecie - skonkretyzowania okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, po czwarte - wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej - wyższej instancji i skarżącemu - na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodu za wiarygodny bądź też jego zdyskwalifikowanie, po piąte - przytoczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dowodów, na których sąd się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 września 2000 r., V CKN 94/00, Legalis). Zatem dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Skuteczne postawienie takiego zarzutu wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął sąd, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. Zwalczenie swobodnej oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej korzystnej dla skarżącego wersji zdarzeń, ustaleń stanu faktycznego opartej na jego własnej ocenie lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazywanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik spraw. Wnioskodawczyni zarzuciła, iż Sąd Rejonowy dał wiarę zarówno opinii pisemnej, jak i ustnej biegłego R. Ł., które co do rozmiaru strefy kontrolowanej są sprzeczne. Jest to zarzut bezzasadny. Wprawdzie Sąd Rejonowy w uzasadnieniu postanowienia szczegółowo nie wyjaśnił powyższej rozbieżności, lecz w ocenie Sądu Okręgowego takiej rozbieżności nie było. Biegły w sprawie nie wydał dwóch opinii: pisemnej i ustnej, lecz na rozprawie w dniu 25 czerwca 2014 r. złożył ustne wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie. Przepis art. 286 k.p.c. stanowi, że sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Z postanowienia Sądu Rejonowego wydanego na rozprawie w dniu 25 czerwca 2014 r. ( k. 214 akt sprawy) wynika, że sąd zażądał ustnego wyjaśnienia opinii, gdyż dopuścił dowód z zeznań biegłego na okoliczność sporządzonej opinii pisemnej, a nie użył określenia, że dopuszcza dowód z opinii uzupełniającej. Biegły wyjaśniając sprostował swoją opinię pisemną, iż strefa kontrolowana powinna wynosić 20 m od osi gazociągu, gdyż odległość 3 m dotyczy gazociągów nowobudowanych. To stanowisko jest zgodne ze poglądem wyrażonym na stronie 2-giej opinii z dnia 30 stycznia 2014 r., w której biegły stwierdził, że przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. stosuje się przy projektowaniu, budowie, przebudowie sieci gazowej. Można z tego wyprowadzić wniosek, że przepisy nowego rozporządzenia nie mają zastosowania do wcześniej wybudowanych gazociągów. Zmiana rozporządzenia jest wynikiem postępu technicznego w zakresie materiałów służących do budowy gazociągów oraz ich wykonania. Wnioskodawczyni, aby uzasadnić stosowanie rozporządzenia z 2013 r. powinna wykazać, że wybudowany na przełomie lat 70 i 80 ubiegłego wieku gazociąg został zmodernizowany w taki sposób, że spełnia wymogi techniczne wymagane od obecnie budowanych tego typu urządzeń. Wnioskodawczyni takiego dowodu nie przeprowadziła. Dlatego Sąd Okręgowy zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów uznał za bezzasadny, a stan faktyczny ustalony przez Sąd I instancji przyjął jako własny.

Bezzasadne były także zarzuty naruszenia prawa materialnego. Zgodzić się należy z wnioskodawczynią, iż ustanowienie służebności powinno nastąpić w taki sposób, aby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości uczestników postępowania. Wynika to z przepisów z art. 305 ¹ w zw. z art. 305 ⁴ i art. 288 k.c. Oznacza to, że zakres służebności powinien być tak określony, aby w najmniejszy sposób ingerował w prawo własności nieruchomości obciążonej, lecz z drugiej strony zakres służebności powinien uwzględniać zasady bezpieczeństwa przy korzystaniu z tej nieruchomości. Powodowie uzyskali warunki zabudowy nieruchomości w celu wybudowania budynków mieszkalnych. Poprzednik prawny wnioskodawczyni w piśmie z dnia z 28 września 2009 r. podał, że strefa kontrolowana wynosi 20 m od osi gazociągu. Uzyskując warunki zabudowy uczestnicy uwzględnili to ograniczenie. Zatem już przed zamknięciem rozprawy nastąpiła faktyczna i prawna ingerencja wnioskodawczyni w zakres korzystania przez uczestników ze swojej nieruchomości. Okoliczność, iż w toku negocjacji między stronami nastąpiła zmiana przepisów co do szerokości strefy kontrolowanej nie powoduje, iż uległa ona zmniejszeniu. Przepisy § 110 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie ( Dz. U. z 2013 r. poz. 640) zawierają normy międzyczasowe dotyczące szerokości tzw. stref kontrolowanych. Z tabeli nr 1 rubryka 3 stanowiącej załącznik nr 2 do tego rozporządzenia wynika, że dla gazociągów wybudowanych przed dniem 1 grudnia 2001 r. o średnicy do 200 mm i ciśnieniu od 1,2 do 2,5 MPa strefa kontrolowana wynosi 40 m. Zatem nie można mówić o naruszeniu przepisów tego rozporządzenia.

Nie nastąpiło także naruszenie przepisu art. 520 § 2 k.p.c. Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż pomiędzy wnioskodawczynią, a uczestnikami postępowania istniała sprzeczność interesów co do szerokości strefy kontrolowanej. Spowodowało to konieczność złożenia wniosku o ustanowienie służebności. Wynik postepowania był niekorzystny w tym zakresie dla wnioskodawczyni, a został ustalony na podstawie opinii biegłych. Zatem Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że to wnioskodawczyni powinna ponieść koszty sądowe.

Dlatego Sad Okręgowy uznał apelacje za bezzasadną i na podstawie przepisów art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. ją oddalił. Kosztami postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy na podstawie przepisów art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz art. 13 § 2 k.p.c. obciążył wnioskodawczynię, gdyż w zakresie zarzutów podniesionych w apelacji interesy zainteresowanych były sprzeczne, a żaden z zarzutów podniesionych w apelacji nie został uznany za uzasadniony. Dlatego Sąd zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestników postępowania zwrot kosztów zastępstwa radcy prawnego w postępowaniu apelacyjnym w wysokości połowy stawki minimalnej.