Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powódka (...) S.A. w I. domagała się nakazania pozwanym J. F. i L. F. zaniechania naruszeń posiadania służebności gruntowej przysługującej powódce, a obciążającej nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Inowrocławiu prowadzi księgę wieczystą nr (...), polegającej na korzystaniu z gruntu na działce nr (...) o powierzchni (...) m ^{( 2)} i gruntu na działce nr(...) o powierzchni (...) m ^{( 2)},korzystaniu z pasa gruntu pod ciągiem lin napowietrznych i podczepionych do nich wagoników, przebiegających na odcinku (...) m na działce nr (...) i na odcinku (...) m na działce nr (...),swobodnym dostępie do urządzeń w celu przeprowadzenia inspekcji ich stanu, usunięcia wszelkich usterek i awarii, a także konserwacji i wymiany zużytych przedmiotów oraz odbudowy kolei również w przypadku jej zniszczenia, poprzez umożliwienie powódce wykonania opisanej służebności, a w szczególności zapewnienie swobodnego dostępu do urządzeń w celu przeprowadzenia inspekcji stanu urządzeń w każdy pierwszy wtorek miesiąca, zapewnienie swobodnego dostępu do urządzeń w celu usunięcia wszelkich usterek i awarii, a także konserwacji i wymiany zużytych przedmiotów oraz odbudowy kolei również w przypadku jej zniszczenia.

Jednocześnie powódka wniosła o zabezpieczenie powództwa poprzez nakazanie pozwanym zapewnienie swobodnego dostępu do opisanej wyżej nieruchomości w celu: wykonania inspekcji stanu słupa nr (...) i wykonania niezbędnych prac remontowych, wykonania inspekcji stanu urządzeń średnio co 10 dni, wykonania czynności konserwacyjnych i remontowych wynikających z warunków eksploatacyjnych kolei, usuwania awarii i ich skutków.

W uzasadnieniu wniosku o zabezpieczenie powódka wskazała, że brak szybkiego przeprowadzenia stosownych przeglądów i napraw spowoduje zagrożenie dla dalszej eksploatacji kolei linowej oraz może być niebezpieczne dla życia i zdrowia pozwanych.

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu udzielił zabezpieczenia powództwa zgodnie z wnioskiem powódki (sygn. akt IC 2155/14).

W uzasadnieniu Sąd powołał się na przepisy art. 730 § 1 k.p.c, art. 755 § 1

k.p.c. oraz art. 344 § 1 k.c. i wskazał, że powódka uprawdopodobniła swoje roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia - wynikający z charakteru sprawy oraz konfliktowej sytuacji, w której pozwani uniemożliwiają pracownikom powoda wstęp na ww. nieruchomość w celu wykonania odpowiednich prac remontowych i konserwacyjnych. Ponadto Sąd podniósł, że słup nr (...) znajdujący się na działce pozwanych wymaga natychmiastowej naprawy i pozostawienie go w takim stanie stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia osób przebywających na nieruchomości.

Zażalenie na postanowienie złożyli pozwani i domagali się jego zmiany poprzez oddalenie wniosku w przedmiocie zabezpieczenia oraz uwzględnienia kosztów postępowania zażaleniowego jako części kosztów postępowania w sprawie.

W uzasadnieniu wskazali, że wbrew twierdzeniom powódki dostęp do części nieruchomości pozwanych, na których znajdują się eksploatowane urządzenia był i nadal jest możliwy w każdym czasie. Przy czym do tej pory, w przypadku konieczności wykonania konkretnych prac z użyciem ciężkiego sprzętu, było to poprzedzone ustaleniem przez strony warunków finansowych wyrażenia zgody na wejście na nieruchomość. Jednocześnie pozwani zakwestionowali przedłożone przez powódkę notatki mające świadczyć o wizytach pracowników powódki w celu uzgodnienia dostępu do nieruchomości. Podnieśli także, że ewentualne zagrożenia dla życia i zdrowia pozwanych wynika z niepoprawnego załadunku wagoników, a nie ze złego stanu technicznego urządzeń.

W odpowiedzi na zażalenie powódka wnosiła o jego oddalenie i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

zażalenie jest uzasadnione.

Z treści art. 730 ¹ § 1 k.p.c. wynika, iż udzielenie zabezpieczenia uwarunkowane jest wykazaniem prawdopodobieństwa istnienia roszczenia i interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Obie przesłanki muszą wystąpić łącznie. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Z kolei wymóg uprawdopodobnienia roszczenia oznacza konieczność uprawdopodobnienia

faktów, z których jest ono wywodzone. Sposób zabezpieczenia musi uwzględniać interesy stron, tak by uprawnionemu zapewnić należytą ochronę, a obowiązanego nie obciążać ponad miarę (art. 730 § 3 k.p.c).

W rozpoznawanej sprawie powódka domaga się w ramach ochrony posiadania przysługującej jej służebności gruntowej m.in. zapewnienia jej swobodnego dostępu do nieruchomości pozwanych, na której znajduje się fragment linii kolejowej łączącej stację załadowniczą kamienia wapiennego z zakładem powódki.

Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy podstawę prawną dochodzenia ochrony posiadania stanowi przepis art. 344 § 1 k.c. w zw. z art. 352 k.c, zgodnie z którym przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Zgodnie z § 2 tego przepisu roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którym roszczenie powódki o ochronę posiadania służebności zostało w sposób wystarczający uwiarygodnione twierdzeniami zawartymi w pozwie oraz dołączonymi do pozwu dokumentami. Przede wszystkim należy zauważyć, że powódka wskazując, że pozwani faktycznie już w 1995 r. dopuścili się naruszenia posiadania służebności (definiowanej w taki sposób jak w pozwie), nie uprawdopodobniła zachowania rocznego terminu, po upływie którego roszczenie o ochronę posiadania wygasa. Podkreślić przy tym należy, że roszczenie posesoryjne służy ochronie faktycznego stanu posiadania, a nie ochronie praw podmiotowych. Dlatego też winno być ono wykorzystywane szybko, czego wyrazem jest ograniczenie przez ustawodawcę możliwości jego dochodzenia terminem zawitym, z upływem którego wygasa, a co Sąd orzekający uwzględnia z urzędu. Bieg rocznego terminu rozpoczyna się od chwili dokonanego naruszenia posiadania. W przypadku naruszenia posiadania przez jego zakłócenie momentem, od jakiego winien być liczony bieg terminu jest moment, w którym po raz pierwszy doszło do naruszenia posiadania. Już z tej zasadniczej przyczyny wniosek powódki nie mógł zostać uwzględniony.

Z kolei po 1995 roku służebność przysługująca w powódce była realizowana w ten

sposób, że każdorazowe wejście na teren nieruchomości pozwanych przez pracowników powódki było wcześniej uzgadniane z pozwanymi, przy czym uzgodnienie obejmowało zarówno termin wkroczenia na teren nieruchomości pozwanych, zakres wykonywanych prac, jak i wysokość ewentualnego odszkodowania za szkody wyrządzone w związku z tym wejściem. Posiadanie tak opisanej treści służebności nie zostało natomiast naruszone przez pozwanych (a przynajmniej nie zostało to uprawdopodobnione przez powódkę), próby wejścia na teren nieruchomości pozwanych przez pracowników powódki w 2014 roku nie były poprzedzone takimi ustaleniami jak w latach poprzednich. W istocie zatem to powódka w 2014 roku usiłowała zmienić sposób wykonywania przysługującej jej służebności utrwalony od 1995 roku, żądając dostępu na teren nieruchomości pozwanych w sposób i w terminie dogodnym dla niej, z twierdzeń powódki ani załączonych dokumentów nie wynika jednak by taka była treść służebności powódki wobec pozwanych (tj. tak jak ukształtowana została treść służebności wobec właścicieli innych nieruchomości obciążonych przez które przebiega linia kolejki). Wobec powyższego - w ocenie sądu odwoławczego - powódka nie wykazała, by pozwani dopuścili się naruszenia posiadania służebności jej przysługującej, a wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlegał oddaleniu.

Wydając swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy, wziął także pod uwagę -pominięty przez Sąd Rejonowy - sposób sformułowania wniosku o zabezpieczenie. Zgodnie z art. 736 §1 pkt 1 k.p.c, wnioskodawca zobligowany jest do wyboru i wskazania poprawnego sposobu zabezpieczenia roszczenia, zaś sąd rozpoznający wniosek musi dokonać oceny, czy żądany przez powoda sposób zabezpieczenia jest odpowiedni do zabezpieczenia dochodzonego roszczenia. Wskazanie sposobu zabezpieczenia jest konieczne z uwagi na obowiązującą w postępowaniu zabezpieczającym zasadę związania sądu treścią wniosku i odpowiada podobnym celom jak dokładne oznaczenie w pozwie dochodzonego żądania. Powódka wnosiła o udzielenie zabezpieczenia m.in. poprzez zapewnienie jej swobodnego dostępu do urządzeń w celu przeprowadzenia inspekcji ich stanu średnio co 10 dni, podczas gdy w pozwie domagała się zapewnienia takiego dostępu w każdy pierwszy wtorek miesiąca. Udzielenie zabezpieczenia o treści wskazanej przez powódkę powodowałby zatem wykroczenie poza żądanie pozwu poprzez udzielenie szerszej ochrony niż rzeczywiście przez nią dochodzona. W konsekwencji, Sąd będąc związany treścią wniosku o udzielenie zabezpieczenia, wobec braku sformułowania żądania w sposób alternatywny lub ewentualny, nie mógł zabezpieczyć powództwa w

sposób, w jaki domagała się tego powódka, gdyż byłby on nieadekwatny do treści roszczenia.

Również pozostałe argumenty podniesione przez powódkę tak we wniosku, jak i w odpowiedzi na zażalenie nie mogły wpłynąć na wydane rozstrzygnięcie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że wniosek o udzielenie zabezpieczenia oddalił.