Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 listopada 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonej R. P. prawa do renty rodzinnej ( obozowej ) po ojcu J. P.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na treść przepisu art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych( Dz. U. z 2009 roku nr 153, poz. 1227) i wskazał, iż orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS stwierdzono u ubezpieczonej całkowitą niezdolność do pracy powstałą po 16 roku życia, tj. po (...)r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona, która wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie jej prawa do renty rodzinnej

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, iż jej zdaniem całkowita niezdolność do pracy powstała znacznie wcześniej niż ustalili to orzecznicy ZUS, niepełnosprawność występuje u niej od dzieciństwa.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009 roku nr 153 poz. 1227) – dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione maja prawo do renty rodzinnej:

1  do ukończenia 16 lat,

2  do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 rok życia, nie dłużej niż do osiągnięcia 25 roku życia, albo

3  bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie o którym mowa w pkt. 1 lub 2 .

Ubezpieczona, urodzona (...) , w dniu 21.09.2011 r. złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty rodzinnej po ojcu. Poprzednio z renty rodzinnej obozowej po J. P. korzystała matka odwołującej.

Pozwany organ rentowy poddał ją badaniu przez lekarza orzecznika ZUS, i Komisję Lekarską ZUS, którzy w wydanych orzeczeniach ustalili, iż występująca u ubezpieczonej całkowita niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 16 roku życia.

-okoliczności bezsporne

W celu zweryfikowania powyższych orzeczeń Sąd powołał biegłych lekarzy sądowych.

Podzielili oni ustalenia co do istnienia u ubezpieczonej całkowitej niezdolności do pracy, przy czym uznali, iż choroba istnieje od urodzenia a całkowita trwała niezdolność do pracy od granicy wieku 16 lat. Już w okresie uczęszczania do szkoły wymagała pomocy , miała problemy z chodzeniem. Kalectwo jej było widoczne. Szkołę (...)ukończyła w czerwcu 1972 r. a 16lat ukończyła (...)r.

Odwołująca nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji.

-dowód: opinia biegłych k. 20-21, 62-63, 79 , 150 , 175, 203-204oraz częściowo opinia z k. 41 i 46 oraz 129-131 akt sądowych, dokumentacja lekarska k. 31, 34-36, dokumenty z k. 96-98, zeznania odwołującej k. 103- 104, zeznania świadków D. K. k. 114, A. P. k. 115, G. P. k. 115-116, świadectwo ukończenia szkoły k. 5

Sąd uwzględnił wydane przez biegłych opinie. Opinie biegłych zostały szczegółowo uzasadnione, wnioski w nich zawarte nie nasuwały wątpliwości, co do ich trafności. W zasadzie opinie te były jednoznaczne , nie kwestionowane przez strony w zakresie niezdolności ubezpieczonej do pracy. Opinie sporządzone przez biegłych w niniejszej sprawie są - w ocenie Sądu Okręgowego - wnikliwe i wyczerpujące, logiczne, i spójne, a wnioski w nich zawarte prawidłowo uzasadnione. Uzupełniającym materiałem dowodowym stały się także w/wym dokumenty oraz zeznania odwołującej i świadków, które to dowody także należało uznać za wiarygodne i wzajemnie pokrywające się.

Spór w niniejszej sprawie w zasadzie dotyczył jednej kwestii- czy odwołująca spełnia warunek konieczny do przyznania jej renty po ojcu wobec czasu uznania niezdolności do pracy.

Powiązanie prawa do renty rodzinnej z ubezpieczeniem polega na tym, że osoba, po śmierci której powstaje to prawo, musi mieć odpowiednio długi okres ubezpieczenia albo, po osiągnięciu takiego okresu, korzystać ze świadczeń z tego ubezpieczenia - emerytury lub renty (art. 65 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach). Ubezpieczenie społeczne obejmuje także członków rodziny ubezpieczonego w postaci prawa do renty rodzinnej w razie jego śmierci. Prawo to obejmuje tylko tych członków rodziny, co do których na zmarłym ciążył ustawowy obowiązek ich utrzymania, a którzy nie mieli możliwości zgłoszenia się do własnego ubezpieczenia. Są to między innymi wymienione w art. 68 dzieci zmarłego, które ze względu na wiek lub pobieranie nauki nie mają możliwości wykonywania pracy zarobkowej lub innej działalności. Jeżeli przed ukończeniem nauki lub osiągnięciem wieku uprawniającego do działalności zarobkowej staną się całkowicie niezdolne do pracy, to nie mają obiektywnej możliwości podlegania ubezpieczeniu społecznemu i związanej z tym możliwości uzyskania świadczeń z własnego ubezpieczenia. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie prawa do renty rodzinnej adaptowała do swego tekstu bez istotnych zmian przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.). Przepis art. 39 ust. 1 tej ostatniej ustawy, będący odpowiednikiem art. 68 ust. 1 ustawy obecnie obowiązującej, stanowił, że dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej: 1) do ukończenia 16 lat, 2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 rok życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo 3) bez względu na wiek, jeżeli stały się inwalidami I lub II grupy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2. Regulacja ta była jasna i jednoznaczna - warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej przez dziecko, które przekroczyło określony wiek, było powstanie inwalidztwa I lub II grupy przed osiągnięciem tego wieku. Przepis w tym brzmieniu obowiązywał do dnia 1 września 1997 r., to jest do czasu wejścia w życie ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. Nr 100, poz. 461), która wyeliminowała pojęcia "inwalidztwa" i "inwalidy" zastępując je pojęciami "niezdolności do pracy" i "osoby niezdolnej do pracy". Przepis art. 11 ust. 1 ustawy zmieniającej stanowił, że dotychczasowych inwalidów I, II, i III grupy uważa się odpowiednio za całkowicie niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji, całkowicie niezdolnych do pracy i częściowo niezdolnych do pracy. Po wejściu w życie tej zmiany należało w przepisie art. 39 ust. 1 pkt 3 zastąpić określenie "inwalidami I lub II grupy" określeniem "całkowicie niezdolnymi do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnymi do pracy" i przepis ten był odczytywany następująco: "bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2". Nastąpiła tu tylko zmiana terminologii, natomiast dotychczasowa regulacja pozostała niezmieniona. Nadal warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej było powstanie całkowitej niezdolności do pracy wraz niezdolnością do samodzielnej egzystencji (dotychczasowe inwalidztwo I grupy) lub powstanie całkowitej niezdolności do pracy (dotychczasowe inwalidztwo II grupy) w okresie wymienionym w punktach 1 lub 2.( vide uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 29 września 2006 r. II UZP 10/06 ).

Ubezpieczona została uznana za osobę całkowicie niezdolną do pracy od 16 roku życia. W tym czasie uczęszczała do Szkoły (...), którą ukończyła w czerwcu 1972 r. a zatem po 16 roku życia. Pomimo uznania odwołującej za zdolną do samodzielnej egzystencji, na gruncie powyższych rozważań prawnych, były podstawy do przyznania spornego świadczenia bez względu na wiek– całkowita niezdolność do pracy powstała w trakcie nauki.

W tej sytuacji Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

W pkt 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy nie istnieją podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, którą było wyjaśnienie wątpliwości co do momentu wystąpienia niezdolności do pracy ubezpieczonej. Dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego i ocena stanu zdrowia odwołującej dokonana przez biegłych sądowych pozwalały na przyznanie ubezpieczonej prawa do spornego świadczenia. .

Z tych względów w punkcie drugim Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. nr 163, poz. 1348 ze zm.) - przy czym uwzględniając nakład pracy pełnomocnika , w ocenie Sadu, zasadnym było przyznanie sześciokrotności stawki minimalnej.

SSO Joanna Siupka- Mróz