Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2013 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 7 grudnia 2012 r., znak: (...)

w sprawie: J. T.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. T. prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2012 roku,

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 grudnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu J. T. prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na nieudokumentowanie 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej jako: „ustawa emerytalna” ) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm., dalej jako : „rozporządzenie z 1983 r.” ). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczonemu nie zaliczono okresu zatrudnienia od 20 maja 1974 r. do 31 grudnia 1998 r. w Spółdzielni (...)w Z. ze względu na sprzeczności w nazewnictwie stanowisk pracy w przedłożonych dokumentach pracowniczych.

Ubezpieczony złożył odwołanie od tej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd O k r ę g o w y ustalił, co następuje:

Wnioskodawca J. T. ( ur. dnia (...) ) złożył dnia 23 listopada 2012 r. wniosek o emeryturę w wieku obniżonym, uzasadniając go wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 25 lat, 6 miesięcy i 24 dni. Organ rentowy nie uwzględnił żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz nie pozostaje w zatrudnieniu.

Ubezpieczony był pracownikiem Spółdzielni (...)w Z. z siedzibą w R. w okresie od 20 maja 1974 r. do 31 grudnia 2003 r. Wykonywał wówczas pracę w pełnym wymiarze czasu pracy stale na stanowisku kierowcy ciągnika. Była to praca w warunkach szczególnych, o której mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. Do obowiązków ubezpieczonego jako kierowcy ciągnika należało świadczenie usług na rzecz okolicznych rolników w postaci pomocy w pracach polowych, dowózki materiałów nawozowych. W okresie żniw ubezpieczony pracował również na kombajnie.

-dowody: świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. (...) akt rentowych; świadectwo pracy w aktach osobowych oraz k. (...)akt rentowych; legitymacja ubezpieczonego – w kopercie na k. (...)akt rentowych; zeznania świadków: K. R., J. R., M. M. oraz przesłuchanie ubezpieczonego w charakterze strony – zapis A/V na płycie CD na k. (...)akt sądowych.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty znajdujące się w aktach emerytalno-rentowych ZUS oraz aktach osobowych, gdyż żadna ze stron nie zakwestionowała ich autentyczności i nie było wątpliwości co do prawdziwości zawartych w nich treści. Sąd uznał zarówno zeznania świadków jak i ubezpieczonego za wiarygodne. Zeznania świadków były jasne, logiczne i korespondowały z zeznaniami ubezpieczonego. Świadkowie dokładnie określili charakter pracy wykonywanej w poszczególnych etapach zatrudnienia przez ubezpieczonego.

Sąd O k r ę g o w y zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu na dochody budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu, a także rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust 2; dopiero od 1 stycznia 2013 r. ostatni warunek został zniesiony). Na podstawie art. 32 ust 1 cytowanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym, czyli w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień emerytalnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisy rozporządzenia z 1983 r. mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Wnioskodawca swoje roszczenie wywodził z treści art. 32 ustawy emerytalnej, wobec czego warunkiem uzyskania przez niego prawa do emerytury jest wykazanie, iż spełnia następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiety i 60 lat dla mężczyzny i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w Wykazie A, stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia. Praca w szczególnych warunkach musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Spór w niniejszej sprawie dotyczył wykazania przez wnioskodawcę wymaganego powołanym przepisem stażu pracy w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu wnioskodawca trafnie zarzuca, iż sporny okres pracy w zlikwidowanej Spółdzielni (...)w Z. na stanowisku kierowcy ciągnika winien zostać uznany za okres pracy w warunkach szczególnych, uprawniający do uzyskania świadczenia w obniżonym wieku emerytalnym. Istotnie bowiem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wykazał, że wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu na stanowisku, na którym wykonywał pracę tożsamą do tej wykonywanej przez kierowców ciągników. Ten rodzaj pracy został wymieniony w wykazie A, dział VIII, poz. 3 rozporządzenia z 1983 r. (Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych) oraz wykazie A, dział VIII, poz. 3, pkt 1 (kierowca ciągnika kołowego) zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. Urz. Nr 2, poz. 4, dalej jako „zarządzenie Nr 16”).

Należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, przepisy art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z w/wym. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Podobnie należy oceniać możliwość dowodzenia charakteru wykonywanej pracy w przypadku, gdy jak w niniejszej sprawie, organ rentowy kwestionuje formalną poprawność wystawionego przez zakład pracy dokumentu mającego zaświadczać wykonywanie pracy w szczególnych warunkach.

Podkreślić należy, że sam fakt przedstawienia przez wnioskodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie przesądza jeszcze o uznaniu wykonywanej pracy za pracę w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy bowiem nie jest dokumentem abstrakcyjnym i w związku z tym musi znajdować oparcie w dokumentacji pracowniczej, a w konsekwencji może być przez tę dokumentację weryfikowane ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 4 kwietnia 2012 r., sygn. akt III AUa 249/12 ). W analizowanym przypadku należy jednak przyznać rację wnioskodawcy, że w okresie przynajmniej 15-letnim był on narażony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku na działanie szkodliwych warunków uzasadniających przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury. Zaliczenie zakwestionowanego przez organ rentowy okresu pracy do stażu pracy w warunkach szczególnych pozwala na ustalenie, iż wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Spełnia zatem przesłanki do uzyskania prawa do emerytury w oparciu o art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Z przywileju przejścia na wcześniejszą emeryturę mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma przy tym możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 1983 r. Prace wykonywane przez odwołującego były stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywane w warunkach szczególnych. Zeznania świadków wyraźnie potwierdziły, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia wykonywał wskazane w wykazie A czynności, które zakwalifikowane zostały do pracy w warunkach szczególnych czynności.

Skoro praca tego rodzaju w okresie do 31 grudnia 1998 r. przekroczyła 15 lat, to również i ten warunek nabycia uprawnień emerytalnych na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej spełnia ubezpieczony.

W świetle dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń dowodowych, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożony został przez niego wniosek o to świadczenie ( to jest od 1 listopada 2012 r. ).

W punkcie II wyroku Sąd nie stwierdził podstaw do orzeczenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji ( art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej ) albowiem świadectwo wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach z dnia 7.04.2006 r. ( wystawione przez (...) Z. z siedzibą w R. – k.(...)akt emerytalnych ) zawierało wady formalne, o których wspominał organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ( brak określenia charakteru pracy zgodnego z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7.02.1983 r. oraz odmienną nazwą stanowiska pracy od nazwy wskazanej w tym akcie prawnym ).

SSO Janusz Madej