Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2017 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: Z. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 20 stycznia 2017 r., znak: (...)

w sprawie: Z. B.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu Z. B. prawo do emerytury od dnia (...) r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 282/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 stycznia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. odmówił ubezpieczonemu Z. B. odmówił prawa do emerytury na mocy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ nie został udowodniony 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie wskazując, że nie jest w stanie dostarczyć zaświadczenia, które bez zastrzeżeń zostanie zaakceptowane przez organ rentowy, ponieważ zakład pracy już nie istnieje – uległ likwidacji.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony Z. B. (ur. (...)) w dniu 18 stycznia 2017 r. złożył wniosek o emeryturę. Organ rentowy przyjął za udowodniony staż pracy w wymiarze 25 lat 3 miesięcy i 2 dni.

Bezsporne.

Ubezpieczony ukończył naukę w Technikum M. (...) w B. i uzyskał tytuł technik elektryk
o specjalności elektroenergetyka. W okresach od 2 września 1973 r. do dnia 6 lipca 1992 r. oraz od 4 maja 1994 r. do 18 czerwca 1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ubezpieczony pracował przy remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych
i cieplnych w Zakładach (...) S.A. Ubezpieczony utrzymywał w ruchu urządzenia elektroenergetyczne- dbał o kabiny elektrostatyczne (zamknięte pomieszczenia przez które przechodzą elementy, które się maluje). Urządzenia elektroenergetyczne znajdujące się w tych kabinach były napędzane silnikami elektrycznymi i ubezpieczony dbał o utrzymanie w ruchu tych urządzeń przy eksploatacji. Ubezpieczony z brygadą elektryków chodził do tych pomieszczeń gdzie były urządzenia elektroenergetyczne, czyścił styki
i konserwował te urządzenia. Ubezpieczony pracował też przy usuwaniu awarii tych urządzeń. Ubezpieczony naprawiał prasy, podstacje energetyczne, przeprowadzał konserwacje w rozdzielniach prądu, sprawdzał transformatory, naprawiał maszyny napędzane silnikami elektrycznymi, przeprowadzał konserwacje urządzeń elektroenergetycznych
w postaci grzałek, silników elektrycznych, wentylatorów też napędzanych silnikami elektrycznymi. Ubezpieczony naprawiał także szafy sterownicze i piece napędzane grzałkami oraz zaopatrzone w wentylatory również napędzane elektrycznie. Ubezpieczony więc obsługiwał takie urządzenia jak: rozdzielnie średniego i niskiego napięcia, myjnie, śrutownice, lakiernie, roboty przemysłowe, półautomaty spawalnicze (wszystkie napędzane silnikami elektrycznymi). Ubezpieczony nie korzystał z urlopów bezpłatnych.

Dowód: akta sądowe - akta osobowe ubezpieczonego: angaże k. 12, 13, 18, 20, 23, 25; odpis świadectwa dojrzałości k. 51, świadectwo pracy k. 49; zeznania świadków B. K. i C. S. oraz ubezpieczonego zapis AV na płycie CD k. 28.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów,
w szczególności akt osobowych ubezpieczonego, oraz zeznań świadków i ubezpieczonego. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu. Prymat wiarygodności został przyznany także zeznaniom świadków oraz korespondującym z nimi zeznaniom ubezpieczonego. Świadkowie byli współpracownikami ubezpieczonego w spornym okresie, mieli zatem bezpośrednią wiedzę odnośnie powierzonych ubezpieczonemu obowiązków. Zeznania przesłuchanych w sprawie osób były przy tym spójne, konsekwentne i zbieżne ze sobą wzajemnie, nie budząc jakichkolwiek wątpliwości co do ich wiarygodności. Nadto, zeznania wszystkich przesłuchanych osób korelowały także ze zgromadzoną w aktach sprawy dokumentacją.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie. W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym
w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie zaś z ust. 2 w/w przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej ustawy ubezpieczonym. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3, przy czym wiek ten, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których przysługuje prawo do emerytury, stosownie do art. 32 ust. 4 ustawy, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Według treści § 3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn; oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną była kwestia posiadania co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu ubezpieczenia.

Sąd, w toku postępowania zainicjowanego odwołaniem, nie może ograniczyć możliwości udowodnienia, że dana praca wykonywana była w szczególnych warunkach jedynie do świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionych według ustalonego w przepisach wzorca, lecz powinien wszelkimi dostępnymi dowodami wskazanymi przez strony postępowania dokonać oceny faktycznie wykonywanych czynności pracowniczych w spornym okresie oraz warunków wykonywanej pracy, w kontekście okoliczności uzasadniających przyznanie emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Zgodnie z treścią art. 473 § 1 k.p.c. w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i z przesłuchania stron. Tym samym więc w postępowaniu sądowym w sprawach
z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dowodowe występujące
w postępowaniu przed organem rentowym. Nie jest więc wykluczona możliwość udowadniania w postępowaniu sądowym na podstawie zeznań świadków okresów zatrudnienia na potrzeby ustalenia zatrudnienia w szczególnych warunkach (uchwała SN
z 21.09.1984 r., III UZP 48/84). Stanowisko takie jest powszechnie przyjęte w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym stwierdza się, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się
o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy
i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentu (np. zaświadczenia o zatrudnieniu) wynika co innego (wyrok SN z dn. 9 kwietnia 2009 r., sygn.
I UK 316/08), a także gdy ubezpieczony wykaże, że nie jest w stanie przedstawić wymaganego świadectwa pracy lub zaświadczenia zakładu pracy np. z powodu jego likwidacji (wyrok SN z dn. 7.10.2003 r., sygn. II UK 87/03).

Należy także wskazać, że określenie stanowiska pracy i jej charakteru wskazane
w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy nie wiąże Sądu, który na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenia, czy ubezpieczony pracował – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w warunkach szczególnych. Samodzielnie Sąd ustala również, jak zakwalifikować pracę danej osoby w odniesieniu do wykazu prac określonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma więc istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, a tylko rodzaj powierzonej mu pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z Rady Ministrów
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło na ustalenie, że w okresie od 2 września 1973 r. do dnia 6 lipca 1992 r. (18 lat, 10 miesięcy, 5 dni) oraz od 4 maja 1994 r. do 18 czerwca 1998 r. (4 lata, 1 miesiąc, 15 dni) ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako elektryk wykonywał prace określone w wykazie A do ww. rozporządzenia,
w dziale II tj. prace przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych
i cieplnych. W ocenie Sądu nie ma wątpliwości, że urządzenia przy których pracował ubezpieczony (tj. myjnie, śrutownice, półautomaty spawalnicze, piece napędzane grzałkami) należą do urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Zeznania świadków i ubezpieczonego bezsprzecznie wykazały, iż ubezpieczony pracował przy takich właśnie urządzeniach napędzanych silnikami elektrycznymi, w szczególności dbał o utrzymanie ruchu tych urządzeń przy eksploatacji i je naprawiał.

Mając na względzie powyższe, ubezpieczony wykazał, iż legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych i tym samym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1. wyroku.

Jednocześnie Sąd uznał, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem ustalenie to wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem i w tym przedmiocie orzekł w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach
z FUS. Wydanie błędnej decyzji w sytuacji, gdy organ rentowy nie dysponował wystarczającym materiałem dowodowym pozwalającym na ustalenie prawa wnioskodawcy do żądanego świadczenia, nie skutkuje obciążeniem organu odpowiedzialnością z tego tytułu (wyrok SA w Gdańsku z dnia 08.02.2017 r., III AUa 1257/16).

SSO Ewa Milczarek