Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 30 kwietnia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu A. B. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, albowiem nie udowodnił on wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach . Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił 26 lat i 8 dni ogólnego stażu pracy. Organ rentowy uznał również 8 lat 3 miesiące i 20 dni stażu pracy w warunkach szczególnych. Pozwany nie uwzględnił do stażu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach okresu jego zatrudnienia w A. przypadającego od 17 marca 1974 r. do 10 września 1982 r. ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 30 listopada 2000 r. nie podano charakteru pracy ściśle wg wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz brak jest na nim daty zarządzenia resortowego, na które powołał się i któremu podlegał zakład pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony A. B. wnosząc o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia w okresie od 17 marca 1974 r do 10 września 1982 r. w A. . W uzasadnieniu wskazał, iż w okresie tym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy ciągnikowego , które to stanowisko wpisuje się w kategorię prac w warunkach szczególnych , zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym. Powyższy fakt znajduje odzwierciedlenie w jego świadectwie pracy. Nie można zaprzeczyć, iż praca kierowcy ciągnikowego jest wymieniona w wykazie A dział VIII ( Transport i Łączność ) pod poz. 3 ( prace kierowców ciągnikowych ) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie powołując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył , co następuje:

Ubezpieczony A. B. 60 lat ukończył w dniu (...)( urodził się dnia (...) ). Nie jest członkiem OFE . Posiada ponad 25 – cio letni ogólny staż pracy.

/ bezsporne /

W okresie od 17 marca 1974 r. do 22 sierpnia 1990 r. ubezpieczony pozostawał zatrudniony w (...) spółka z o.o. w D. ( następcą prawnym jest SKR (...)) , z tego w okresie od podjęcia zatrudnienia do 30 września 1982 r. ( z przerwą na odbycie służby wojskowej w latach 1975 – 1977 oraz okresem od kwietnia do listopada 1977 r. kiedy to był zatrudniony na stanowisku instalatora ) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace kierowcy ciągnikowego.

/ dowód : częściowo zeznania ubezpieczonego- e protokół k. 27, świadectwo pracy , świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach i dokumentacja pracownicza w aktach osobowych ubezpieczonego k. 21 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zeznań ubezpieczonego, które uznał za co do zasady miarodajne oraz dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, aktach ZUS oraz aktach osobowych ubezpieczonego, których prawdziwości i wiarygodności strony w toku procesu skutecznie nie zakwestionowały. Sąd nie dał wiary kłamliwym twierdzeniom w / w- nego jakoby będąc zatrudnionym w (...) spółka z o.o. nie świadczył pracy instalatora w znajdującym się w zakładzie warsztacie remontowo – naprawczym , pozostają one bowiem w rażącej sprzeczności z dokumentami pracowniczymi znajdującymi się w jego aktach osobowych. Wynika z nich, iż po odbyciu służby wojskowej i powrocie do zakładu w kwietniu 1977 r. ubezpieczony do listopada tego roku, kiedy to ponownie powierzono mu obowiązki kierowcy ciągnikowego , pozostawał zatrudniony na stanowisku instalatora w znajdującym się w zakładzie warsztacie remontowo - naprawczym ( patrz : karta powołania z kwietnia 1974 r., pismo o przyjęciu do pracy , angaż na stanowisko kierowcy z 23 listopada 1977 r. ) .

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. W pierwszym rzędzie należy wskazać , iż stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2 ). Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe nie pozostawia wątpliwości co do tego, iż ubezpieczony w spornych okresach ( z wyjątkiem okresu od kwietnia do listopada 1977 r. ) i w wymienionym wyżej zakładzie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy ciągnika kwalifikowane jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisu art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione pod poz. 3 dział VIII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. jako prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Po doliczeniu wspomnianego okresu od marca 1974 do 30 września 1982 r. ( z uwzględnieniem okresu odbywania służby wojskowej od kwietnia 1975 do kwietnia 1977 i jednoczesnym wyłączeniem około 7 miesięcy pracy na stanowisku instalatora w 1977r. ) łączny okres wykonywania przezeń prac kwalifikowanych jako prace w szczególnych warunkach przekracza zatem 15 lat ( uznane ponad 8 lat plus niemal 8 lat pracy w SKR )

Podsumowując, ubezpieczony przekazując środki z OFE na dochody budżetu państwa , posiadając ponad 25 - letni staż pracy i ponad 15 – letni staż pracy w szczególnych warunkach spełnia warunki konieczne do przyznania emerytury określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm ).

Uprzedzając ewentualną argumentację pozwanego organu rentowego odnośnie uwzględnienia okresu służby wojskowej ubezpieczonego, mimo , iż bezpośrednio po jej odbyciu ubezpieczony prze z okres kilku miesięcy nie pracował w warunkach szczególnych ( wykonując przejściowo prace instalatora ) należy stwierdzić, iż okoliczność ta nie skutkuje wyłączeniem przedmiotowego okresu ze stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych. W wyroku z dnia 23 lutego 2015 r. III AUa 1410/14 Sąd Apelacyjny w Gdańsku wskazał, iż żołnierzowi , który przed służbą nie był zatrudniony (w żadnym zakładzie pracy), a po zwolnieniu w ciągu 30 dni przystąpił do wykonywania zatrudnienia, uznanego za zatrudnienie w warunkach szczególnych, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień określonych w § 5 ust. 1 rozporządzenia z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318 ze zm.). Tym bardziej istnieją podstawy do zaliczenia okresu służby wojskowej do stażu, od którego zależą jego uprawnienia emerytalne w sytuacji, gdy przed powołaniem do służby wojskowej ubezpieczony wykonywał zatrudnienie kwalifikowane jako zatrudnienie w warunkach szczególnych, a po jej powrocie powrócił do pracy, która takiego charakteru nie miała. W uzasadnieniu tegoż orzeczenia czytamy : „ …zdaniem Sądu Apelacyjnego w składzie rozpoznającym niniejsza sprawę, analogicznie, jeśli żołnierz przed podjęciem zatrudnienia wykonywał pracę w warunkach szczególnych - co było bezsporne w analizowanej sprawie - zaś po odbyciu zasadniczej służby wojskowej powrócił do pracy, która takiego charakteru już nie miała - jak to miało miejsce w omawianym przypadku - to również brak jest przeszkód, aby okres służby wojskowej został zaliczony do stażu, od którego zależą jego uprawnienia emerytalne. Z treści przepisu art. 106 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy o powszechnym obowiązku obrony, jak i z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin - w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej tj. od 1 stycznia 1975 r. do 6 sierpnia 1979 r. - wynikał ciążący na zakładzie pracy, który zatrudniał żołnierza w dniu powołania do służby wojskowej, obowiązek niezwłocznego zatrudnienia go na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby żołnierz zgłosi powrót do zakładu pracy. Przepis § 3 przedmiotowego rozporządzenia stanowił natomiast, iż w razie uzyskania przez żołnierza podczas służby wojskowej innych lub wyższych niż posiadane uprzednio kwalifikacji zawodowych, stwierdzonych zaświadczeniem powiatowego (miejskiego, dzielnicowego) sztabu wojskowego, zakład pracy, który zatrudniał żołnierza w dniu powołania do służby, jest obowiązany zatrudnić go na stanowisku odpowiadającym uzyskanym kwalifikacjom. W razie braku możliwości zatrudnienia żołnierza stosownie do uzyskanych kwalifikacji, zakład pracy jest obowiązany za zgodą żołnierza zatrudnić go na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym oraz zwrócić się jednocześnie do jednostki nadrzędnej z wnioskiem o zatrudnienie go w innym podległym jej zakładzie pracy na stanowisku odpowiadającym tym kwalifikacjom. Jednostka nadrzędna jest obowiązana w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku zaproponować żołnierzowi zatrudnienie na stanowisku odpowiadającym uzyskanym przez niego kwalifikacjom lub zawiadomić go o braku możliwości zatrudnienia stosownie do tych kwalifikacji. Jeżeli żołnierz nie wyrazi zgody na kontynuowanie zatrudnienia na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym albo zaproponowanym mu przez jednostkę nadrzędną, dotychczasowy stosunek pracy uważa się za rozwiązany na mocy porozumienia stron, z dniem niewyrażenia zgody.Z kolei art. 108 ust. 1 ww. ustawy stanowił, że czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. W myśl § 3 art. 108 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia jest zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub w art. 107 ust. 1. Zgodnie z § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia Rady Ministrów z 22 listopada 1968 r. żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych § 2-4, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Nadto ust. 2 omawianego § 5 rozporządzenia stanowił, iż jeżeli żołnierz po odbyciu służby wojskowej podjął zatrudnienie zgodnie z § 3 ust. 3 w innym zakładzie pracy, do okresu zatrudnienia w zakresie określonym w ust. 1 wlicza się także czas zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym był pracownikiem w dniu powołania do służby wojskowej.Z powyższych uregulowań nie wynika, w ocenie Sądu Apelacyjnego, aby warunkiem zachowania uprawnień w nich przewidzianych było podjęcie pracy na tym samym stanowisku czy też w tym samym zakładzie pracy, co przed powołaniem do służby wojskowej. Obowiązek zatrudnienia żołnierza na stanowisku poprzednio zajmowanym równorzędnym lub zgodnym z nowo uzyskanymi kwalifikacjami dotyczył zakładu pracy, nie zaś żołnierza zgłaszającego powrót do pracy po odbyciu służby wojskowej. Przepisy § 3 ust. 4 i § 5 ust. 2 rozporządzenia z dnia 22 listopada 1968 r. wyraźnie zaś stanowią o możliwości podjęcia przez żołnierza - we wskazanych w nich warunkach - zatrudnienia w innym zakładzie pracy z wliczeniem okresu zatrudnienia w poprzednim zakładzie pracy do okresu zatrudnienia w zakresie m.in. wszelkich uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie …”.

Kierując się powyższym ( podzielając przedstawione wyżej stanowisko sądu apelacyjnego ) Sąd Okręgowy w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 27 kwietnia 2015 r. czyli od ukończenia przezeń 60 roku życia.

O kosztach postępowania, Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z przepisem § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 Nr 163 poz. 1348 z późń. zm.).

W punkcie 3 sentencji wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym jak również występujące ograniczenia dowodowe, do przyznania ubezpieczonemu prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność świadczenia przez odwołującego zatrudnienia w warunkach szczególnych, co pozwoliło dopiero jednoznacznie ustalić ponad 15 – letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych.

SSO Maciej Flinik