Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2017 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 8 lutego 2016 r., znak: (...)

w sprawie: R. B.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość świadczenia

1)  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 8 lutego 2016 r. w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do wyliczenia wysokości emerytury R. B. z dwudziestu najkorzystniejszych lat z całego okresu ubezpieczenia przy uwzględnieniu dodatkowo za okres zatrudnienia od 1 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1988 r. w Wydawnictwie (...) kwot honorariów dziennikarskich w wysokości:

- 180.868 (sto osiemdziesiąt tysięcy osiemset sześćdziesiąt osiem) zł za rok 1985,

- 229.000 (dwieście dwadzieścia dziewięć tysięcy) zł za rok 1986,

- 261.050 (dwieście sześćdziesiąt jeden tysięcy pięćdziesiąt) zł za rok 1987,

- 467.150 (czterysta sześćdziesiąt siedem tysięcy sto pięćdziesiąt) zł za rok 1988,

2) zasądza od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 443 (czterysta czterdzieści trzy) zł zawierającą podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją zawartą w piśmie z dnia 8.02. 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu R. B. prawa do kolejnego przeliczenia świadczenia zgodnie z art. 111 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Decyzja nie zawierała pouczenia o możliwości wniesienia odwołania, które ubezpieczony złożył 4.05.2016r.Przyczyną dla której ubezpieczony odwołał się dopiero w maju 2016 r. był fakt, że ubezpieczony, który formalnie nie otrzymał decyzji odmownej odwołał się od pierwszej decyzji otrzymanej po złożeniu swojego wniosku z dnia 11.01.2016 r. dotyczącej waloryzacji świadczenia, ponadto stan jego zdrowia usprawiedliwiał spóźnienie w złożeniu odwołania. Dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ⁹§ 3 k.p.c. postanowił merytorycznie rozpoznać odwołanie.

W uzasadnieniu decyzji zawartej w piśmie z dnia 8.02.2016 r. wskazano, że w odniesieniu do świadczenia ubezpieczonego został zastosowany najkorzystniejszy wariant obliczenia świadczenia zatem brak podstaw do wydania decyzji zamiennej.

Od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie domagając się przeliczenia świadczenia z uwzględnieniem dochodów z lat 1968-1988, w szczególności honorariów dziennikarskich.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko.

Pismem procesowym z dnia 14 października 2016 r. organ rentowy wyjaśnił, iż w latach 1981 – 1982 oraz w pozostałych składnik wierszówkowy nie został wyszczególniony wśród składników wynagrodzenia przyjętych z kart wynagrodzeń. Podstawę wymiaru świadczenia ustalono na podstawie druku Rp-7 z lat 1968-1980 oraz 1981-1983, natomiast za lata 1984-1990 na podstawie kart wynagrodzeń. Do podstawy wymiaru nie przyjęto w poszczególnych latach wskazanych kwot: 1984 – ze względu na brak opisu czego dotyczą, 1985 – również ze względu na brak opisu kwoty oraz „13” które nie były oskładkowane, 1986 i 1987 – nieoskładkowane „13” i 1989 – brak opisu czego dotyczą kwoty.

Na rozprawie w dniu 20.09.2017 r. powód stwierdził, ze nie kwestionuje podstawy świadczenia przyjętej przez organ rentowy za lata 1981-1983.

W toku postępowania Sąd na wniosek ubezpieczonego Sąd postanowił ustanowić dla ubezpieczonego pełnomocnika z urzędu.

W piśmie procesowym z dnia 8 lutego 2017 r. pełnomocnik sprecyzował żądanie odwołania w ten sposób, iż wskazał konkretne kwoty wierszówek w powiązaniu z odpowiadającymi im okresami, jakich domaga się zaliczenia ubezpieczony.

Na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. pełnomocnik ubezpieczonego oświadczył, że ubezpieczony wnosi o przeliczenie wysokości emerytury począwszy od roku 1985 a w dniu 3.10.2017 r. sprecyzował zadanie ubezpieczonego jako żądanie przeliczenia emerytury z uwzględnieniem otrzymywanych przez ubezpieczonego honorariów dziennikarskich w latach 1985-1988.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony R. B. (ur. (...)) od dnia (...)r. ma przyznaną z urzędu emeryturę. W dniu 28 grudnia 2009 r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie świadczenia i zgodnie z decyzją wydaną w dniu 12 stycznia 2010 r. do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. lata 1968-2002. Za lata 1968-1980 zostały przyjęte wynagrodzenia wprost wynikające z zaświadczenia Rp-7. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 122,05%.

Bezsporne.

Ubezpieczony w okresie od 1 maja 1968 r. do 31 stycznia 1983 r. był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Wydawnictwie (...) „(...)– K. – (...)na stanowiskach: sekretarz redakcji (...), kierownik Oddziału Gazety (...) W., zastępca redaktora naczelnego w redakcji (...), starszy publicysta w red. Gazety (...), kierownik oddziału Gazety (...) W. i starszy publicysta w Gazecie (...). Od 1 lutego 1983 r. do 30 kwietnia 1990 r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony
w Wydawnictwie (...), gdzie zajmował stanowiska publicysty korespondenta, starszego publicystę i dziennikarza kierownika oddziału.

W latach 1985-1988 ubezpieczony, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, otrzymywał honorarium dziennikarskie w wysokościach brutto: 180 868 zł (1985 r.), 229 000 zł (1986 r.), 261 050 zł (1987 r.) i 467 150 zł (1988 r.). Powyższe kwoty zostały ujęte na drugiej stronie kart wynagrodzeń. Kwoty podstawowego wynagrodzenia wypłacane były pod koniec miesiąca, a kwoty z honorarium każdego 9 albo 10 dnia miesiąca.

Dowód: akta organu rentowego – świadectwo pracy z 24.01.1983 r. k. 5, świadectwo pracy z dn. 30.04.1990 r. k. 8.; akta sądowe: odwroty kart wynagrodzeń za lata 1985-1988 – oryginały z akt osobowych ubezpieczonego, kserokopie k. 52, zeznania ubezpieczonego i świadka E. B. zapis AV na płycie CD k. 94.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie kart wynagrodzeń ubezpieczonego za lata 1985-1988, zeznania ubezpieczonego
i świadka E. B.. Zdaniem Sądu Okręgowego z zapisów na odwrocie kart wynagrodzeń wynika że odnotowywano na nich - wysokość faktycznie otrzymywanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia w postaci tzw. „wierszówek”, co potwierdzały zeznania ubezpieczonego i świadka, którym jako logicznym i spójnym Sąd Okręgowy dał wiarę. Zeznania ubezpieczonego i świadka potwierdza też fakt, że ze świadectwa pracy ubezpieczonego z dnia 30.04.1990 r. wystawionego przez Wydawnictwo (...), wynika, że w okresie zatrudnienia ubezpieczony otrzymywał, oprócz wynagrodzenia podstawowego i dodatków, także wynagrodzenie w postaci kwoty wierszówkowych. Kwoty podstawowego wynagrodzenia wypłacane były pod koniec miesiąca a kwoty wierszówki czyli honorarium każdego 9 albo 10 dnia m-ca co świadczy o tym, że kwoty ujęte na odwrocie kart wynagrodzeń za sporny okres stanowiły właśnie honoraria , których doliczenia do podstawy wymiary świadczenia domagał się ubezpieczony.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie była kwestia doliczenia do wynagrodzenia przyjętego jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne tzw. „wierszówek” tj. honorariów dziennikarskich. Za okres od 1968 r. do 1980 r. doliczenie honorarium nie jest możliwe, ponieważ brak jest podstaw prawnych do tego aby zastosować jako średnią
z honorariów widniejących w istniejących kartach płac, tym bardziej że wskazane przez ubezpieczonego kwoty nie wynikają z żadnych dokumentów. W zaświadczeniu Rp-7o wysokości wynagrodzeń ubezpieczonego za te lata podana jest łączna kwota wynagrodzeń, co także uniemożliwia weryfikację jakie elementy pensji wchodzą w jej skład i tym samym nie należy wykluczyć, że wierszówka mogła być już w tej kwocie uwzględniona.

Należy również wskazać, że w okresie od 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1983 r. obowiązywało rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976 r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac i zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowią w uspołecznionych zakładach pracy wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze zaliczane do osobowego funduszu płac. Obowiązująca w ww. okresie uchwała nr 158 Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976 r. w sprawie składników funduszu płac przewidywała w § 4 iż składnikami funduszu płac są między innymi: osobowy fundusz płac, bezosobowy fundusz płac i fundusz honorariów. Wobec czego w tamtym okresie honoraria nie były zaliczane do osobowego funduszu płac, z którego przyjmowano podstawę wymiaru składek. Z dniem
1 stycznia 1984 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy zgodnie z którym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy stanowią wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, zaliczone – myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej – do wynagrodzeń osobowych (§ 1 ww. rozporządzenia). Obowiązująca od 1 stycznia 1984 r. uchwała nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej w § 2 stanowiła, że wynagrodzenia dzielą się m.in. na wynagrodzenia osobowe, bezosobowe i honoraria w związku z czym ponownie honoraria nie stanowiły wynagrodzenia osobowego.

W konsekwencji powyższych rozważań, jak również stanowiska ubezpieczonego zaprezentowanego na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. pozostawała do rozważenia kwestia możliwości uwzględnienia kwot honorariów za okres od 1 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1988 r. Zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia rady ministrów z dnia 1.04.1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy emerytur i rent w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie do obliczenia podstawy wymiaru przyjmuje się również honoraria w rozumieniu przepisów w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej wypłacane dziennikarzom za pracę dziennikarską przez macierzystą redakcję w wysokości nieprzekraczającej trzykrotnej średniej płacy w gospodarce uspołecznionej, bez uwzględnienia przemysłu wydobywczego, ustalonej na podstawie danych statystycznych za rok poprzedzający zgłoszenie wniosku o świadczenie i ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w uzgodnieniu z Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego.

W okresie od 1 stycznia 1985 r. do 31 grudnia 1988 r. maksymalna wysokość honorariów możliwa do przyjęcia kształtowała się następująco: 1985 r. - 577188 zł, 1986 r. – 683856 zł, 1987 r. – 821988 zł, 1988 r. – 997272 zł. Bezsprzecznie wysokości honorariów, które otrzymywał ubezpieczony nie przekraczają wyżej wskazanej maksymalnej wysokości. Ubezpieczony w postępowaniu sądowym udowodnił, iż w latach 1985-1988 otrzymywał honoraria w wysokościach: 180 868 zł (1985r.), 229 000zł (1986r.), 261 050 zł (1987r.)
i 467 150 zł (1988 r.). Zgodnie z brzmieniem przepisu do obliczenia podstawy wymiaru przyjmuje się honoraria wypłacane w wysokości nieprzekraczającej trzykrotnej średniej płacy.

Zasadą jest, że do ustalenia podstawy wymiaru emerytury dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy, nie przyjmuje się tych składników wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, od których nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, przy czym istnienie tego obowiązku ustala się na podstawie przepisów obowiązujących w okresie, z którego wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie wymiaru (§ 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r., Dz.U. z 1989 r., nr 11, poz. 63 z późn. zm.). Wyjątki od tej zasady wprowadzają przepisy § 4 ust. 3 - 5 rozporządzenia.

W obowiązującym brzmieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent § 4 ust. 3 stanowi, że do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się również honoraria do wysokości objętej obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, z tym że honoraria wypłacone w okresie, w którym obowiązek taki nie istniał, przyjmuje się w wysokości,
w jakiej wówczas byłyby przyjęte do obliczenia podstawy wymiaru. Mając na względzie, że w latach 1985-1989 nie było obowiązku opłacenia składek należy przyjąć do podstawy wymiaru świadczenia honoraria w wysokości, w jakiej wówczas byłyby przyjęte do obliczenia podstawy wymiaru, czyli
w wysokości w jakiej były wypłacane.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, uznając, że doliczenie kwot wynagrodzenia wierszówkowego niewątpliwie podwyższy podstawę wymiary świadczenia, co wynika w sposób nie budzący wątpliwości z pisma pozwanego z dnia 15.09.2017 r. ( k.100) i samo świadczenie ( art.111 ustawy emerytalnej ), na podstawie art.477 ¹⁴§2 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono w myśl art.98 k.p.c. oraz przepisu § 4 ust.3 i § 15 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 22 października 2015 r.

SSO Ewa Milczarek