VI U 1563/15 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2015-12-22

Sygn. akt.

VI U 1563/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia

22 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na rozprawie w składzie:

Przewodniczący:

SSO Maciej Flinik

Protokolant:

st. sekr. sądowy Agnieszka Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu

21 grudnia 2015r.

w Bydgoszczy

odwołania

T. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia

5 czerwca 2015 r.

Nr

(...)

w sprawie

T. Z.

przeciwko:

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę wcześniejszą

oddala odwołanie.

Sygn. akt VI U 1563/15 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 czerwca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu T. Z. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , ponieważ ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł ubezpieczony T. Z. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury od dnia 1 czerwca 2015 r. oraz o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. . W uzasadnieniu w / w- ny argumentował , że w (...) Zakładach (...) w B. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy , obowiązującego na danym stanowisku prace zaliczane do prac w warunkach szczególnych to jest:

- na stanowisku mechanika precyzyjnego od 1 sierpnia 1978 r. do 30 czerwca 1985 r. oraz od 21 listopada 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony oczyszczał i naprawiał aparaty lub pojemniki po produktach toksycznych , żrących i parzących oraz pracował wewnątrz cystern- dział IV poz. 39

- na stanowisku ślusarza – tokarza od 1 lipca 1985 r. do 29 października 1987 r. oraz od 15 grudnia 1987 r. do 30 kwietnia 1995 r. oczyszczał i naprawiał aparaty lub pojemniki po produktach toksycznych , żrących i parzących oraz pracował wewnątrz cystern- dział IV poz. 39

- na stanowisku ślusarza remontów urządzeń w okresie od 30 października 1987 r. do 14 grudnia 1987 oczyszczał i naprawiał aparaty lub pojemniki po produktach toksycznych , żrących i parzących oraz pracował wewnątrz cystern- dział IV poz. 39

- na stanowisku ślusarza w okresie od 1 maja 1995 r. do 20 listopada 1995 r. oczyszczał i naprawiał aparaty lub pojemniki po produktach toksycznych , żrących i parzących oraz pracował wewnątrz cystern - dział IV poz. 39

Ubezpieczony opisał rodzajowo wykonywane przez siebie w okresie zatrudnienia w (...) czynności wskazując, iż praca ta była pracą w stałym narażeniu na bezpośredni kontakt z etyliną 78 , etyliną 95 i olejem napędowym oraz ich oparami, a zatem była pracą o najwyższym stopniu zagrożenia, w tym ze względu na silnie toksyczny tetraetyloołów, którym wówczas wzbogacano paliwo ( co obecnie jest zakazane ). Ubezpieczony wykonywał zatem prace w szczególnych warunkach , stale i w pełnym wymiarze czasu pracy , obowiązującego na danym stanowisku przez ponad 19 lat.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, iż ubezpieczony nie spełnia przesłanki posiadania minimum 15 – letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Jego pracodawca nie przedłożył żadnego świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach ani innych dokumentów potwierdzających taki charakter zatrudnienia do dnia 1 stycznia 1999 r.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Ubezpieczony T. Z. jest zatrudniony w (...) Zakładach (...) od 1 września 1969 r. Początkowo - do 30 czerwca 1972 r. posiadał status ucznia, od 1 lipca 1972 do 26 października 1972 pracował na stanowisku ślusarza remontów maszyn i urządzeń, następnie od 27 października 1972 do 14 października 1974 r. odbywał służbę wojskową , po powrocie z wojska od 11 listopada 1974 r. do 31 lipca 30 lipca 1978 został zatrudniony na stanowisku ślusarza remontów urządzeń, od 1 sierpnia 1978 r. do 30 czerwca 1985 posiadał angaż mechanika precyzyjnego , od 1 lipca 1985 r. do 29 października 1987 przypisano mu stanowisko ślusarza – tokarza, następnie od 30 października 1987 do 14 grudnia 1987 pracował jako ślusarz remontów urządzeń, od 15 grudnia 1987 r . do 30 kwietnia 1995 r. jako ślusarz - tokarz, od 1 maja 1995 r. do 20 listopada 1995 jako ślusarz, od 21 listopada 1995 r. do 28 lutego 1999 r. ponownie na stanowisku mechanika precyzyjnego. Od 1 marca 1999 ubezpieczony pracuje na stanowisku mechanika ( do 2008 r. w warunkach szczególnych ).

/ dowód : akta osobowe ubezpieczonego /

W dniu 12 sierpnia 1978 r. ubezpieczony zdał egzamin kwalifikacyjny w zawodzie mechanika precyzyjnego , którego przedmiotem był remont główny maszyny drzwiowej tramwaju.

/ dowód : protokół k. 41 akt osobowych ubezpieczonego /

W okresie swojego zatrudnienia w (...) przypadającego do 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony był przypisany organizacyjnie do działu (...)(...) ( lub (...)) z wyjątkiem dwumiesięcznego okresu od 30 października do 15 grudnia 1987 r. kiedy to został przeniesiony na stanowisko ślusarza remontowego do Wydziału Pogotowia i (...) oraz z wyjątkiem okresu od 1 maja 1997 r. , kiedy to został przeniesiony do Wydziału (...).

/ dowód : dokument przeniesienia k. 54 – 57, 82 akt osobowych ubezpieczonego /

W ramach wykonywanych w okresie zatrudnienia w (...) prac ślusarskich oraz napraw urządzeń pomiarowych ( liczników , kasowników itp. ) ubezpieczony zajmował się również naprawą i regeneracją elementów funkcjonujących w zakładzie dystrybutorów. W B. funkcjonowało łącznie 30 dystrybutorów, w okolicznych miastach kilka dodatkowych. Zakład pracy odmówił wystawienia ubezpieczonemu świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach ( za okres do grudnia 1998 ) albowiem wykonywania takowych prac nie potwierdził jego przełożony .

/ dowód : częściowo zeznania ubezpieczonego i świadków - zapis AV k. 31, 46 akt sprawy /

Zarządzeniem nr 4/89 z dnia 7 kwietnia 1989 r. wśród prac w szczególnych warunkach wykonywanych w (...) wymieniono w pozycji 45 mechanika precyzyjnego napraw dystrybutorów , jednak już kolejnym zarządzeniem wydanym po 5 miesiącach ( zarządzenie nr 9/89 z dnia 22 września 1989 r. ) usunięto przedmiotowe stanowisko z wykazu prac w szczególnych warunkach, ograniczając wykaz prac w szczególnych warunkach( w zakresie działu IV dotyczącego Chemii do stanowisk robotnika magazynowego ( wydawcy smarów i materiałów pędnych ) oraz pracownika stacji paliw.

/ dowód : zarządzenia obowiązujące w (...) w kopercie k. 52 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił głównie w oparciu o przedłożoną do sprawy dokumentację pracowniczą ubezpieczonego ( jego akta osobowe ) , jedynie częściowo posiłkując się zeznaniami świadków . Sąd nie dał wiary twierdzeniom tak świadków Z. R. i B. G. jak i ubezpieczonego co do rzekomego stałego wykonywania przezeń wyłącznie prac związanych z naprawami czy regeneracją dystrybutorów , nie znajdują one bowiem potwierdzenia w aktach osobowych ubezpieczonego , w regulacjach wewnętrznych obowiązujących w zakładzie pracy , poza tym są sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. W aktach osobowych ubezpieczonego ( prowadzonych na przestrzeni wielu lat, obszernych, pełnych szeregu różnego rodzaju dokumentów brak jest jakiegokolwiek , choćby pośredniego dowodu na stałe wykonywanie przez ubezpieczonego ( zatrudnionego czy to na stanowisku mechanika precyzyjnego czy też ślusarza ) prac polegających na naprawie dystrybutorów . Do zeznań tych świadków należy podchodzić z dużym dystansem , albowiem są oni ( abstrahując od relacji koleżeńskich łączących ich z ubezpieczonym ) zainteresowani w złożeniu korzystnych dla ubezpieczonego zeznań ( B. G. też ubiegał się o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu wykonywania prac na analogicznym do ubezpieczonego stanowisku ). Jako chwiejne , niekonsekwentne i mało przekonujące należy określić zeznania świadka M. B. (1) . Świadek ten początkowo stwierdzał, iż nie wie czym zajmował się ubezpieczony i jego brygada bo „ go to nie interesowało”, następnie oświadczył , że ubezpieczony i jego koledzy zajmowali się naprawą cystern ( których łącznie w zakładzie były 2 ) , dalej zeznał, iż właśnie w momencie w którym przebywał w oddziale na ul. (...) , widział ubezpieczonego wykonującego prace naprawcze przy cysternie ( co należy podkreślić ponownie - których łącznie w zakładzie były dwie – na samochodach ) , po czym kategorycznie stwierdzał ( mimo, że pracował gdzie indziej ) , iż ubezpieczony pracował wyłącznie z cysternami ( czego nie mógł wiedzieć, skoro pracował w innym miejscu i nie interesowało go czym zajmowała się brygada ubezpieczonego ). Nawiązując do kwestii braku wiarygodności zeznań świadków, należy wskazać na stanowisko wyrażone w wyroku Sadu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 maja 2014 r. III AUa 1344/13 ( które Sąd Okręgowy w całości podziela ) prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego uprawdopodobnieniu, lecz musi zostać udowodnione, a temu służą przede wszystkim dokumenty. Dlatego, w tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych z reguły byłyby niewystraczające do przyjęcia pracy w szczególnych warunkach. Powyższy pogląd dający w tego rodzaju sprawach prymat ( w stosunku do twierdzeń świadków ) dostępnej dokumentacji pracowniczej wydaje się ze wszech miar racjonalny, należy bowiem mieć na uwadze, iż ustalaniu podlega stan faktyczny często sprzed 20, 30 a nawet 40 i więcej lat ujawniają się zatem mankamenty ludzkiej pamięci to jest tendencja do zapamiętywania ostatnio postrzeganych zjawisk oraz wypełnianie luk pamięciowym „ dopowiedzeniami „. Jeżeli dodać do tego często koleżeńskie relacji łączące stronę ze świadkami ( wynikające ze wspólnego wieloletniego wykonywania pracy w tym samym zakładzie ) oraz jak w niniejszej sprawie bezpośredni interes obu świadków w korzystnym dla ubezpieczonego rozstrzygnięciu sprawy ( gdyż obaj pracowali w tej samej brygadzie ) , do zeznań świadków należy podchodzić z ogromną ostrożnością. W sytuacji zaś, gdy pozostają one w rażącej sprzeczności z dokumentami ( jak w niniejszej sprawie ) nie mogą zostać uznane za miarodajne dla ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy w latach 70- tych , 80 – tych czy 90 – tych. Wewnętrzne regulacje obowiązujące w (...) przeczą twierdzeniom o pracy w / w- nego w warunkach szczególnych – pozycja dotycząca stanowiska mechanika precyzyjnego napraw pojazdów została po pięciu miesiącach figurowania w zarządzeniu z kwietnia 1989 z aktu tego usunięta ( w zarządzeniu z września 1989 już jej nie ma ) . Wreszcie doświadczenie życiowe nie pozwala dać wiary twierdzeniom , jakoby 3 pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy nie zajmowało się przez 20 lat zatrudnienia niczym innym jak tylko naprawami dystrybutorów ( raptem 30 w samym zakładzie ) czy naprawami cystern ( w sumie dwie w zakładzie ) . Oznaczałoby to li tylko tyle, iż urządzenia te ulegały notorycznym, nieustannym awariom wymagając ciągłych napraw co mimo przedmiotu działalności (...) i wielkości tego przedsiębiorstwa wydaje się nie do przyjęcia. Dystrybutory paliwowe w latach 70 – tych, 80 - tych czy 90 – tych nie były urządzeniami nowatorskimi ( wchodzącymi dopiero co do użytku ) , trudno również przyjąć, iż w takim przedsiębiorstwie jak (...) zakupiono urządzenia tak awaryjne ( groziłoby to przerwami w ruchu ciągłym tego przedsiębiorstwa ) Powyższe koresponduje zresztą z zeznaniami świadka M. B., który przyznał, iż naprawy dystrybutorów nie zdarzały się codziennie. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. H. choć ich wartość dowodowa jest ograniczona. Świadek przez pierwsze lata zatrudnienia w (...) nie miała bowiem do czynienia z pracownikami fizycznymi i nie wie na jakich stanowiskach w latach 80 – tych i 90 – tych był zatrudniony ubezpieczony ( zeznała jedynie, iż wg niej ubezpieczony był kierownikiem zaplecza tramwajowego ), a dopiero od 1995 r. zaczęła pracować w kadrach. W tym kontekście należy jednak od razu wskazać, iż świadek mogła nie pamiętać , czy stanowisko mechanika precyzyjnego napraw dystrybutorów było ujęte w wewnętrznych zarządzeniach obowiązujących w (...) jako prace wykonywane w warunkach szczególnych . Takie stanowisko zostało bowiem usunięte z wykazu prac w szczególnych warunkach już po 5 miesiącach funkcjonowania w 1989 r .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie nie podlegało uwzględnieniu. Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2 ). Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

W ocenie sądu okręgowego prace wykonywane przez ubezpieczonego w (...) ( na stanowiskach mechanika precyzyjnego, ślusarza remontowego maszyn, ślusarza- tokarza ) nie mogą być kwalifikowane jako prace w szczególnych warunkach. Przede wszystkim należy wskazać na okoliczność, iż ubezpieczony łącznie na stanowisku mechanika precyzyjnego przepracował jedynie 12 lat, w pozostałych okresach był natomiast zatrudniony na stanowiskach ślusarza - tokarza, ślusarza i ślusarza remontów urządzeń. Gdyby w istocie owe okresowe zmiany angaży ubezpieczonego ( jak utrzymuje strona odwołująca się ) wiązały się jedynie z tzw. dwuzowodowością to jest służyły przyznaniu wyższego wynagrodzenia w sytuacji, w której pracownik mimo zmiany angażu robił to samo, to z pewnością po uzyskaniu przez ubezpieczonego angażu ślusarza - tokarza ( co miałoby skutkować wyższym wynagrodzeniem ) angaż ten nie ulegałby dalszym zmianom. Tymczasem przykładowo po okresie zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku ślusarza- tokarza i ślusarza remontów urządzeń w latach 1985 – 1987 w/w – nemu ponownie przypisywano angaż mechanika precyzyjnego. Powyższe zmiany stanowisk z pewnością nie były przypadkowe, jeżeli się zważy, iż z dniem 30 października 1987 , kiedy to okresowo ubezpieczony został przeniesiony do sekcji regeneracji ( gdzie nie miał kontaktu z dystrybutorami ) doszło do zmiany angażu ze ślusarza – tokarza na ślusarz remontów urządzeń, po czym z dniem 15 grudnia 1987 powrócono do uprzedniego stanowiska ślusarza – tokarza. Zmiany stanowisk wskazują raczej na mające miejsce w toku wieloletniego zatrudnienia ubezpieczonego zmiany zakresu jego obowiązków i potwierdzają fakt wykonywania przezeń szeregu różnych rodzajowo prac ślusarskich, których zakwalifikować jako prac wykonywanych w warunkach szczególnych się nie da. Nie to jest jednak najistotniejsze w niniejszej sprawie. W ocenie sądu nawet gdyby przyjąć, iż ubezpieczony stale ( przez cały okres zatrudnienia niezależnie od zmieniających się angaży ) wykonywał te same rodzajowo prace przypisane do stanowiska mechanika precyzyjnego, to należy zauważyć , iż z żadnego dokumentu nie wynika nie tyle nawet okoliczność, iż ubezpieczony stale wykonywał prace związane z naprawami dystrybutorów , co nie wynika z nich nawet i to , że w ogóle wykonywał tego rodzaju prace. Mechanika precyzyjna to gałąź techniki zajmując się konstruowaniem wytwarzaniem i badaniem elementów mechanicznych z dużą dokładnością obróbki , umożliwiająca wytwarzanie np. urządzeń pomiarowych, przyrządów optycznych czy zegarów. Należy przyjąć, iż pojęcie to obejmuje również naprawy tego rodzaju urządzeń . Okoliczność jakoby ubezpieczony w ramach zatrudnienia na stanowisku mechanika precyzyjnego zajmował się wyłącznie dystrybutorami ( ich naprawą, regeneracją ) potwierdzają jedynie on sam i świadkowie ( połączeni z nim więzami koleżeńskimi i przynajmniej dwaj z nich podobnie jak ubezpieczony żywo zainteresowani w ustaleniu, iż były to prace wykonywane w warunkach szczególnych ) . Jak wspomniano już wcześniej przeczą tym twierdzeniom jednak zarówno dokumenty pracownicze jak i zasady doświadczenia życiowego . Trudno bowiem przyjąć, iż 3 mechaników zajmowało się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy naprawą łącznie 30 dystrybutorów jakie znajdowały się na terenie zakładu ( plus kilku w innych miastach ). Oznaczałoby to nie mniej nie więcej, iż urządzenia te ulegały bezustannym uszkodzeniom, zapewniając pełnoetatowe zajecie trzem osobom . Nawet uwzględniając wyższą aniżeli obecnie ( z uwagi na postęp technologiczny ) awaryjność tego rodzaju urządzeń trudno zaaprobować twierdzenie, iż ubezpieczony wraz z kolegami dokonywał permanentnie napraw tych urządzeń. Naprawy cystern ( w sumie 2 na terenie zakładu umiejscowionych na samochodach ) w ogóle musiały mieć charakter epizodyczny ( co najwyżej przy wymianie zaworów parę razy w roku ) i z pewnością nie odbywały się one wewnątrz tych cystern ( na co wskazywano w odwołaniu ). Tym samym w ocenie sądu ubezpieczony i świadkowie mijają się z prawdą utrzymując, iż jedynymi czynnościami jakie wykonywali było naprawianie elementów dystrybutorów ( a zatem prace objęte pojęciem : „ naprawy aparatów czy urządzeń po produktach toksycznych” ) . Zapewne wykonywali równie szereg innych czynności nie dotyczących tego rodzaju urządzeń, choć fakt ten usiłowali zataić . Pewną wskazówkę co do tego , jakie inne czynności wykonywał ubezpieczony w ramach zatrudnienia na stanowisku mechanika precyzyjnego ( oraz ślusarza ) dają wydawałoby się neutrealne z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zeznania tych samych świadków , którzy przyznali , iż mechanika precyzyjna zajmuje się między innymi obsługą manometrów , ciśnieniomierzy, dystrybutorów czy kasowników. Mając na uwadze fakt , iż ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) niewątpliwie musiał zajmować się również naprawą np. kasowników czy też naprawą różnego rodzaju urządzeń typu liczniki , ciśnieniomierze i to nie tylko tych pochodzących z dystrybutorów paliwowych, funkcjonujących w zakładzie.

Odnosząc się natomiast do tak eksponowanego przez stronę odwołującą się faktu wyszczególnienia takiego stanowiska ( mechanik precyzyjny napraw dystrybutorów ) pod pozycją 45 w wewnętrznym akcie wydanym przez zakład pracy należy zauważyć, iż pozycja rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. na którą powołuje się strona odwołująca stanowi ( poz. 39 działu IV Chemia ) stanowi o pracach polegających na oczyszczaniu albo naprawianie aparatów lub pojemników (np. cystern, zbiorników itp.) po produktach toksycznych, żrących i parzących oraz pracach wewnątrz cystern, kotłów, zbiorników, aparatów i kanałów technologicznych. Już samo jej umiejscowienie w dziale Chemia wskazuje , iż nie chodzi tu raczej o wykonywanie prace z zakresu mechaniki precyzyjnej ( nawet jeżeli dotyczą one elementów urządzeń związanych z produktami toksycznymi ) , a o prace związane z regeneracją , czyszczeniem , naprawami regeneracją różnego rodzaju najczęściej wielkogabarytowych urządzeń i aparatów na skalę przemysłową i w przemyśle chemicznym ( np. czyszczenie lub naprawa rurociągów , cystern czy zbiorników na paliwo i substancje chemiczne ) . W ocenie sądu omawiana pozycja nie obejmuje wymagających precyzji ( na co wskazuje sama nazwa stanowiska okresowo zajmowanego przez powoda - mechanik precyzyjny ) prac związanych między innymi z naprawą elementów dystrybutorów do paliw funkcjonujących w przedsiębiorstwie komunikacyjnym. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego co do znaczenia przyporządkowania danego rodzaju pracy do określonej branży wyodrębnienie prac kwalifikujących do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym ma charakter stanowiskowo-branżowy. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 3 czerwca 2008 r., I UK 381/07, LEX nr 494112; z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 20/09, LEX nr 515698 i I UK 24/09, LEX nr 518067; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638, z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652). Wprawdzie w wyroku z dnia 26 maja 2015 r. III AUa 266/15 Sąd Apelacyjny wskazał , iż w przypadku dużych, rozbudowanych przedsiębiorstw, nie jest uzasadnione dokonywanie oceny konkretnej pracy przez pryzmat wyłącznie głównej (wiodącej) działalności tego przedsiębiorstwa, ale konieczne jest odniesienie się do poszczególnych rodzajów działalności prowadzonych przez oddziały tego przedsiębiorstwa, które mogą odpowiadać innej branży, a Sąd Najwyższy uznawał także, że w szczególnych okolicznościach sprawy zasada ta nie będzie miała zastosowania, może się bowiem zdarzyć, że zakład pracy podległy określonemu ministrowi wykonuje także zadania całkowicie odpowiadające innemu działowi gospodarki, leżącemu w sferze zainteresowania innego ministra (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2014 r., I UK 337/13 LEX nr 1458817; z dnia 2 czerwca 2008 r., I UK 381/07, LEX nr 494112; dnia 25 marca 2014 r., I UK 337/13,. LEX nr 1458817), to jednak w niniejszej sprawie taki wyjątek pozwalający przyjąć , iż ubezpieczony będąc zatrudniony w dużym przedsiębiorstwie należącym do resortu transportu wykonywał prace odpowiadające branży chemicznej nie zachodzi. Dział energetyczno – mechaniczny ( w którym zajmowano się między innymi naprawami i konserwacja elementów dystrybutorów ) z pewnością nie był działem który prowadził działalność odpowiadającą branży chemicznej. O ile można byłoby rozważać zakwalifikowanie niektórych (poszczególnych ) czynności w nim wykonywanych ( jak te eksponowane przez stronę odwołującą się ) w postaci naprawy elementów dystrybutorów ( ale z pewnością nie wszystkich, wątpliwym jest bowiem aby same liczniki tych urządzeń miały bezpośredni kontakt z benzyną czy ropą ) jako prac w szczególnych warunkach, o tyle niewątpliwie stanowiły one jedynie pewną cześć znacznie szerszych zadań należących do tego działu. Dostrzegł to sam zakład pracy , który raptem po kilku miesiącach od wydania wewnętrznego zarządzenia bo już we wrześniu 1989 r. usunął spośród prac wykonywanych w zakładzie, a kwalifikowanych jako wykonywane w szczególnych warunkach prace mechanika precyzyjnego napraw dystrybutorów ( wymienione w zarządzeniu z kwietnia 1989 r. ) . W nowym zarządzeniu z września 1989 wśród prac przypisanych do branży chemicznej wykonywanych w (...) wskazano jedynie prace na stacji paliw oraz prace wydawcy smarów i materiałów pędnych. Zresztą analizując treść pozycji wyszczególnionych w pierwotnie wydanym przez zakład zarządzeniu z kwietnia 1989 , na które powołuje się strona odwołująca, z łatwością można zauważyć, iż zarządzenie to w sposób całkowicie nieuzasadniony rozszerzało katalog prac kwalifikowanych jako wykonywane w szczególnych warunkach w stosunku do rozporządzenia z 1983 . Między innymi wśród prac takich wymieniało bowiem prace tapicera ( które w żadnym razie nie są pracami wyszczególnionymi w rozporządzeniu ) , czy prace mechanika napraw pojazdów w sytuacji w której do prac w szczególnych warunkach zalicza się jedynie prace mechaników w kanałach remontowych. Warto przytoczyć w tym miejscu jeden z nowszych wyroków SA w Lublinie z dnia 29 lipca 2015 r. III AUa 382/15, który stanowi ,iż dla uznania konkretnego rodzaju lub stanowiska pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze decydujące znaczenie ma to, czy jest to praca wymieniona w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) oraz w wykazach stanowiących załącznik do tego rozporządzenia, natomiast wykazy stanowisk ustalane przez właściwe podmioty w odniesieniu do podległych zakładów pracy mają jedynie charakter techniczno-porządkujący. Samo nawet wymienienie danego stanowiska czy rodzaju prac warunkujących przyznanie spornego prawa do emerytury nie może być interpretowane w sposób rozszerzający, tzn. w całkowitym oderwaniu od rodzaju zakładu z danej branży, w którym praca była wykonywana. Wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A, B, stanowiących załącznik do rozporządzenia, nie uprawnia do uzyskania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Niewątpliwym jest iż stanowiska mechanika precyzyjnego ( przy naprawie dystrybutorów ) nie wymieniono w wykazie A i B rozporządzenia .

I jedynie na marginesie należy wskazać , iż wyobrażenie jakie prace ubezpieczony faktycznie wykonywał podczas zatrudnienia na stanowiskach mechanika precyzyjnego czy ślusarza może dawać przedmiot egzaminu jaki w/w- ny zdał w dniu 12 sierpnia 1978 ( organizowanego w celu dokonania oceny zawodowej na stanowisku mechanika precyzyjnego ) – remont główny maszyny drzwiowej tramwaju. Powyższe utwierdza sąd w przekonaniu, iż ubezpieczony jako mechanik precyzyjny wykonywał różne rodzajowo prace związane z naprawą różnego rodzaju wymagających większej precyzji urządzeń mechanicznych ( typu liczniki , kasowniki itd. ), a nie jak to utrzymuje obecnie, wyłącznie prace związane z naprawą dystrybutorów ( czy ich elementów pomiarowych ) .

W tym kontekście nie jest przypadkowym , iż istniejący po dzień dzisiejszy zakład - (...) w B. odmówiło i nadal odmawia wystawienia ubezpieczonemu świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach. To pracodawca jest najlepiej zorientowany w warunkach wykonywania prac przez zatrudnionych u niego pracowników, Ubezpieczony ( w przeciwieństwie do innych pracowników zakładu zatrudnionych na innych stanowiskach ) nie dysponuje takim świadectwem, gdyż wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie potwierdził jego przełożony. Ten potwierdził taki fakt, ale nie w odniesieniu do stanowiska mechanika precyzyjnego , a do stanowiska mechanika napraw kanałowych i w odniesieniu od okresu od 1999 i dalej.

Zestawienie treści odwołania z treścią dokumentacji zgromadzonej przez sąd ( tej pracowniczej i tej zakładowej ) rodzi nieodparte wrażenie, iż strona odwołująca wybierając jedną z wielu różnych rodzajowo czynności wykonywanych przez ubezpieczonego jako mechanika precyzyjnego i ślusarza ( nawet jeżeli czynności te przeważały w jego pracy , czy nawet w niej dominowały ) usiłowała dla potrzeb niniejszej sprawy wykreować fikcję , iż czynność ta była wykonywana przez ubezpieczonego stale. Tymczasem z powyższych względów nie ma ku temu podstaw, a tego rodzaju praktyka ( budowania wokół jednej wybranej czynności tezy o świadczeniu jej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ) nie może uzyskać aprobaty sądu.

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy uznając odwołanie za bezzasadne na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c . orzekł jak w sentencji.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Daromiła Pleśniak
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację:  SSO Maciej Flinik
Data wytworzenia informacji: