Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2018 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołań: (...) Spółki z o.o. z siedzibą w B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

- z dnia 7 września 2016 r. Nr (...);

- z dnia 7 września 2016 r. Nr (...)

w sprawach: (...) Spółki z o.o. z siedzibą w B.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe

I zmienia zaskarżoną decyzję Nr (...) z dnia 7 września 2016 r. w ten sposób, że stwierdza, iż w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2010 r. do 31 marca 2011 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w B. wynosi 1,32 % podstawy jej wymiaru;

II zmienia zaskarżoną decyzję Nr (...) z dnia 7 września 2016 r. w ten sposób, że stwierdza, iż w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w B. wynosi 1,18 % podstawy jej wymiaru;

III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz (...) Spółki z o.o. z siedzibą w B. kwotę 9 600 ( dziewięć tysięcy sześćset ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 2957/16

UZASADNIENIE

Decyzją Nr (...) z dnia 7 września 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – na podstawie art.83 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – stwierdził, że w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2010r. do 31 marca 2011r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek (...) Spółkę z o.o. z siedzibą
w B. wynosi 1,47% podstawy jej wymiaru.

W uzasadnieniu tej decyzji Zakład podał, iż zgodnie z art.32 ust.1 ustawy
z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek, który przesłał Informację ZUS IWA za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe wynosi tyle ile ustalił mu Zakład.

Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,47% na rok składkowy trwający od 1 kwietnia 2010r. do 31 marca 2011r. została ustalona przez Zakład na podstawie przekazanych informacji ZUS IWA złożonych za trzy kolejne lata kalendarzowe 2007, 2008 i 2009 (zawiadomienie o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z dnia 22 marca 2010r.).

Pismem z dnia 24 maja 2016r. płatnik składek zwrócił się z prośbą
o ponowne ustalenie stawki procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe m.in. za okres od kwietnia 2010r. do marca 2011r. Jednocześnie płatnik poinformował, że w deklaracji ZUS IWA za 2008r. stwierdzono nieprawidłowość w pkt IV.4 „Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia” – omyłkowo zostało wpisane 7 osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia, natomiast prawidłowa liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia w roku 2008 wynosi 0. Różnica powyższa wynika z błędu w przepisywaniu do dokumentu ZUS IWA informacji o liczbie osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
W rzeczywistości w oparciu o przedmiotowe sprawozdanie Z-10 w roku 2008
w warunkach zagrożenia nie pracowała żadna osoba, w sprawozdaniu widnieje liczba 0 i taka sama też powinna widnieć w informacji ZUS IWA za rok 2008r.

Na podstawie danych uzyskanych ze swojego systemu informatycznego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił, że płatnik (...) Spółka z o.o. przekazał w dniu 16 stycznia 2009r. dokument ZUS IWA za rok 2008 oznaczony identyfikatorem (...) – w bloku IV punkt 04 „Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia” wykazał wartość „7”. Natomiast w dniu 24 maja 2016r. płatnik ten złożył korektę dokumentu ZUS IWA za rok 2008, oznaczoną identyfikatorem (...) –
w bloku IV punkt 04 „Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia” wykazał wartość „0”.

W związku z powyższy ZUS Inspektorat w B. pismem z dnia 27 czerwca 2016r. zwrócił się do Państwowej Inspekcji Pracy (...) w B. o zweryfikowanie danych zawartych
w informacji ZUS IWA za 2008r.

W dniu 18 lipa 2016r. do ZUS wpłynęła odpowiedź z Państwowej Inspekcji Pracy. W piśmie z dnia 14 lipca 2016r. nr rej. (...)- (...) poinformowano, że u w/wym. płatnika w 2011r. zostały przeprowadzone czynności kontrolne. Przedmiotem kontroli było m.in. szczegółowe sprawdzenie poprawności wypełnienia informacji składanych do ZUS
w latach 2008 – 2010 zawierających dane do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Na podstawie wyników badań czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy zawartych w raporcie z dnia 23 lipca 2008r. stwierdzono przekroczenie stężenia propanu-2-olu na poziomie NDS – 1,98 przy stanowisku szlifowania. Jednakże w grudniu 2008r. stanowiska szlifowania i odtłuszczania przewodów były zamknięte z racji przestoju obszaru kabli światłowodowych.

Pracodawca w sprawozdaniu Z-10 o warunkach pracy za rok 2008 podał liczbę pracujących w warunkach zagrożenia – 7 pracowników.
W związku z powyższym na dzień kontroli dane w informacji ZUS IWA były zgodne z wynikami pomiarów i sprawozdaniem statystycznym Z-10 za rok 2008.

W ocenie Zakładu w tej sytuacji brak jest zatem podstaw do korekty dokumentu ZUS IWA za 2008 rok i ponownego ustalenia stawki procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres składkowy od 04/2010 do 03/2011. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe w roku składkowym trwającym od 1 kwietnia 2010r. do 31 marca 2011r. wynosi 1,47%.

Decyzją Nr (...) z dnia 7 września 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – na podstawie art.83 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – stwierdził, że w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2011r. do 31 marca 2012r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek: (...) Spółkę z o.o. z siedzibą
w B. wynosi 1,32% podstawy jej wymiaru.

W uzasadnieniu powyższej decyzji Zakład powołał tę samą argumentację, którą przedstawił w uzasadnieniu swojej decyzji Nr (...) z dnia 7 września 2016r., wskazując iż brak jest podstaw do korekty dokumentu ZUS IWA za rok 2008 i ponownego ustalenia stawki procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres składkowy od 04/2011 do 03/2012, a stopa procentowa składki na to ubezpieczenie w roku składkowym trwającym od 1 kwietnia 2011r. do 31 marca 2012r. wynosi 1,32%.

Odwołania od powyższych decyzji Nr (...) z dnia 7 września 2016r. wniósł płatnik składek (...) Spółka z o.o.
z siedzibą w B. zarzucając tym decyzjom naruszenie:

1)  art.34 ust.2 w zw. z art.30 ust.2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zw. z § 4 w zw. z § 5 w zw. z § 8 w zw. z § 9 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków – poprzez uznanie, że obowiązująca płatnika składek stopa procentowa składki na ubezpieczenia wypadkowe;

-

w okresie składkowym od 1 kwietnia 2010r. do 31 marca 2011r. wynosi 1,47, w sytuacji kiedy ze złożonych dokumentów informacyjnych ZUS IWA wynika, że stopa ta powinna być ustalona na poziomie 1,32%;

-

w okresie składkowym od 1 kwietnia 2011r. do 31 marca 2012r. wynosi 1,32%, w sytuacji kiedy ze złożonych dokumentów informacyjnych ZUS IWA wynika, że stopa ta powinna być ustalona na poziomie 1,18%;

2)  art.28 ust.2 w zw. z art.31 ust.10 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – poprzez wydanie decyzji ustalającej błędną wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek (...) Spółki z o.o., pomimo faktu, iż ze złożonych dokumentów informacyjnych ZUS IWA organ rentowy zobligowany był do ustalenia stopy procentowej:

-

w okresie składkowym od 1 kwietnia 2010r. do 31 marca 2011r. w wysokości 1,32%, a nie 1,47%;

-

w okresie składkowym od 1 kwietnia 2011r. do 31 marca 2012r. w wysokości 1,18%, a nie 1,32%.

W uzasadnieniu odwołań powodowy płatnik składek – odnosząc się do argumentacji przedstawionej przez (...) Oddział w B. w treści zaskarżonych decyzji – wskazywał, iż w informacji ZUS IWA faktycznie podał 7 osób, ale osoby te zostały wykazane jako pracujące przy maszynach szczególnie niebezpiecznych (Dział II rubryka 1 wiersz sprawozdania
o warunkach pracy Z-10), a nie jako osoby pracujące w warunkach zagrożenia (Dział II rubryka 1 wiersz 1 sprawozdania Z-10). W związku z tym skarżący argumentował, iż kategorie te są całkowicie odmienne i mają swoje istotne konsekwencje przy wypełnianiu informacji ZUS IWA. Zgodnie
z wytycznymi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy wypełnianiu informacji ZUS IWA w zakresie liczby osób pracujących w warunkach zagrożenia do informacji tej wpisuje się liczbę osób wynikającą z działu II rubryki 1 wiersz 1 sprawozdania o warunkach pracy Z-10. Z uwagi na fakt, że
w sprawozdaniu tym sporządzonym przez płatnika składek od samego początku w dziale II wiersz 1 rubryka 1 wskazano 0 osób, liczbę taką płatnik składek również przekazał w korekcie informacji ZUS IWA za rok 2008.

Nie zgadzając się z ustaleniami organu rentowego w sierpniu 2016r. płatnik składek wystąpił do organu rentowego o wydanie decyzji administracyjnych ustalających stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe w okresach składkowych od 04/2010 do 03/2011 oraz od 04/2012 do 03/2013.

Zaskarżonymi decyzjami organ rentowy potwierdził jednak, obowiązujące płatnika składek stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe w powyższych okresach składkowych w wysokości 1,47%
i 1,32%, pomimo złożenia przez płatnika składek korekt informacji ZUS IWA z identyfikatorem 02 na rok 2008, stosownie do art.31 ust.10 w zw. z art.28 ust.2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych.

Uzasadniając własne stanowisko merytoryczne w zakresie dwóch odrębnie wniesionych odwołań powodowy płatnik podnosił, że zgodnie
z art.28 ust.2 ustawy wypadkowej stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek, zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, ustala Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek
i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika, z zastrzeżeniem art.33. Tym samym – zdaniem odwołującego – w przypadku złożenia informacji ZUS IWA (czy to pierwszorazowej, czy to stosownej korekty) przez płatnika składek organ rentowy winien ustalić właściwą stopę procentową w oparciu o złożone, obowiązujące korekty informacji ZUS IWA, opatrzone najwyższym numerem identyfikatora z uwzględnieniem art.33 i art.34 ustawy wypadkowej oraz § 4, § 5, §8 i § 9 ust.1 rozporządzenia w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Korekty informacji ZUS IWA dokonuje się poprzez złożenie nowego dokumentu, któremu zostaje nadany nowy (wyższy) numer identyfikatora i od tego momentu dane zawarte w ostatnim złożonym dokumencie należy traktować jako obowiązujące i zgodne z tym, co chce zadeklarować płatnik. Powód nadmieniał przy tym, iż analogicznie rzecz ma się w przypadku dokumentów rozliczeniowych, składanych comiesięcznie do ZUS – jeżeli płatnik popełni błąd np. w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, wówczas - po stwierdzeniu pomyłki - jest zobowiązany przesłać do systemu kolejny, nowy dokument z wyższym numerem identyfikatora i dokument ten niejako „przykrywa” wcześniej złożone historyczne deklaracje ZUS DRA.

Zdaniem odwołującego się płatnika każdorazowa nowa informacja przekazana przez niego dla organu rentowego powinna stanowić podstawę
i uznawana winna być za prawidłową (tzn. zgodną z tym, co płatnik rzeczywiście chciał zadeklarować). W przeciwnym przypadku przepis art.31 ust.10 pkt 1 ustawy wypadkowej nie miałby sensu.

Dodatkowo skarżący argumentował, iż wszelkie rozliczenia z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych oparte są na zasadzie deklaratoryjności. Oznacza to, że istotą systemu wymiany danych pomiędzy płatnikiem a ZUS jest deklarowanie określonych danych przez płatnika – w dokumentach zgłoszeniowych do ubezpieczeń, comiesięcznych przesyłanych raportach imiennych za osoby ubezpieczone, w deklaracjach rozliczeniowych ZUS DRA, a także – w rocznych informacjach takich jak m.in. ZUS IWA – informacja o danych stanowiących podstawę ustalenia wysokości stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe.

Odwołujący podkreślał przy tym, iż organ rentowy nie posiada uprawnień do kwestionowania złożonej korekty informacji ZUS IWA, pod warunkiem, że została złożona – w sposób techniczny – prawidłowo (a w obu sprawach w których wniesiono odwołania jest bezsprzeczne, że korekty ZUS IWA złożone przez odwołującego były złożone prawidłowo). Tym samym organ rentowy nie może ustalić stopy procentowej w innej wysokości, niż wynika to z aktualnych informacji ZUS IWA zaewidencjonowanych w systemie ZUS, gdyż tak ustalona stopa procentowa jest zgodna z prawem. Uprawnieniem organu rentowego jest natomiast badanie następcze prawidłowości danych zawartych w złożonych informacjach ZUS IWA. Tym samym organ rentowy mógłby – czy to sam, czy za pośrednictwem Państwowej Inspekcji Pracy – zakwestionować dane zawarte w informacji ZUS IWA i wskazać, jakie winny być dane prawidłowe. Jednakże w obu sprawach czynności te nie zostały przez ZUS wykonane. W pierwszej kolejności bowiem organ rentowy winien – zgodnie z dyspozycją art.34 ust.2 ustawy wypadkowej – przesłać płatnikowi nową, obowiązującą go w wyniku złożonych korekt informacji ZUS IWA wysokość stopy procentowej, a następnie dopiero, ewentualnie, zakwestionować zasadność danych w złożonych korektach ZUS IWA. Obecna sytuacja, w której organ rentowy ustalił stopę procentowa, w sposób sprzeczny z zasadami jej wyliczenia wskazanymi w rozporządzeniu wykonawczym, jest – w ocenie powoda – działaniem contra legem i nie daje się pogodzić z zasadami państwa prawa.

W związku z powyższymi zarzutami powód wnosił o zmianę zaskarżonych dwóch decyzji poprzez rozstrzygnięcie, że stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe u płatnika składek (...) Spółki z o.o. z siedzibą w B. w roku składkowym:

-

od kwietnia 2010r. do marca 2011r. wynosi 1,32% podstawy jej wymiaru,

-

od kwietnia 2011r. do marca 2012r. wynosi 1,18% podstawy jej wymiaru.

Ponadto w odwołaniach powodowy płatnik domagał się także zasądzenia od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W odpowiedziach na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych pierwotnie wnosił o odrzucenie odwołań i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołania (in fine) organ rentowy wskazywał, iż decyzje doręczone zostały powodowi w dniu 9 września 2016r.,
a odwołanie zostało nadane 10 października 2016r. Ponadto organ rentowy powołał także argumentację merytoryczną przedstawioną wcześniej w zaskarżonych decyzjach. W pismach procesowych z dnia 14 listopada 2016r. pełnomocnik organu rentowego cofnął wniosek o odrzucenie odwołań i w miejsce tego wniosku wniósł o oddalenie odwołań w sprawach o sygn. akt VI U 2957/16 i VI U 2958/16.

Zarządzeniem z dnia 16 stycznia 2017r. sprawa o sygn. akt VI U 2958/16 została połączona do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą niniejszą.

Sąd Okręgowy ustalił rozważył, co następuje:

W miesiącu styczniu roku 2007, 2008 i 2009 płatnik składek (...) Spółka z o.o. z siedzibą w B. składała
w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych informacje na drukach ZUS IWA.
W informacji za rok 2008 ZUS IWA o danych do ustalenia składki na ubezpieczenia wypadkowe w rubryce IV („Zestawienia danych do ustalenia kategorii ryzyka dla płatnika składki”) w punkcie 04 („Liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia”) płatnik wpisał liczbę „7”. Według twierdzeń powoda w maju 2016r. dostrzegł on błąd w informacji ZUS IWA za 2008r. (dotyczący powyższej liczby zatrudnionych w warunkach zagrożenia)
w związku z czym dokonał korekty tej informacji z identyfikatorem (...), polegającej na wpisaniu w rubryce IV punkcie 04 liczby „0” (k.4 i k.3 akt obu spraw administracyjnych w których wydano zaskarżone decyzje).

Spór w rozpoznawanych łącznie dwóch sprawach dotyczył merytorycznej zasadności dokonanej korekty informacji na druku ZUS IWA za 2008r., a więc kwestii czy na dzień 31 grudnia 2008r. liczba osób zatrudnionych u strony powodowej w warunkach zagrożenia wynosiła 7 – jak twierdził organ rentowy, czy też 0 – jak podnosiła strona powodowa w odwołaniach.

Okoliczność jaki był rzeczywisty stan rzeczy w tym zakresie decydowała bowiem o wysokości stopy procentowej składki powodowego płatnika na ubezpieczenia wypadkowe w latach składkowych wskazanych
w zaskarżonych decyzjach.

W poradniku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o nazwie „Zasady składania i wypełniania informacji o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe ZUS IWA (k.116 – 725 akt sprawy) wskazano, iż
w bloku IV informacji ZUS IWA („Zestawienie danych do ustalenia kategorii ryzyka dla płatnika składek”) w polu 04 należy wpisać liczbę zatrudnionych w warunkach, w których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy, według stanu na dzień 31 grudnia roku, za który składana jest informacja ZUS IWA. Dalej w poradniku tym wyjaśniono, iż ustalając liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia bierze się pod uwagę wyłącznie pracowników, tj. osoby pozostające w stosunku pracy
w rozumieniu Kodeksu pracy. Danego pracownika uwzględnia się w tej liczbie tylko jeden raz. Przy ustalaniu liczby zatrudnionych stosuje się zasady obowiązujące przy wypełnianiu działu 2 (wiersz 1, rubryka 1) sprawozdania o warunkach pracy (Z-10).

Wzór i sposób wypełniania sprawozdania Z-10 określają przepisy wykonawcze wydane na podstawie art.31 ustawy z dnia 29 czerwca 1995r.
o statystyce publicznej (t.j. Dz. U. z 2012r. poz.591).

Powyższe zasady wypełniania informacji ZUS IWA stanowią odzwierciedlenie przepisów ustawy z dnia 30 października 2002r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2017r. poz.1773) oraz przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (t.j. Dz. U. z 2016r. poz.1005). W szczególności § 5 ust.1 wymienia jako jedną z cząstkowych kategorii ryzyka (K3) kategorię ryzyka odpowiadającą wskaźnikowi zatrudnionych w warunkach zagrożenia, które występują w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń
i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a § 8 oraz załącznik nr 1 określają szczegółowe zasady obliczania stóp procentowych składek na ubezpieczenie wypadkowe, przy zastosowaniu wzoru określonego w § 5 ust.1 powołanego rozporządzenia.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazywał na zasadność wniesionych przez powoda odwołań i konieczność zmian zaskarżonych decyzji poprzez żądane w odwołaniach obniżenie stóp procentowych składek na ubezpieczenie wypadkowe w latach składkowych od 1 kwietnia 2010r. do 31 marca 2011r. oraz od 1 kwietnia 2011r. do 31 marca 2012r.

Po pierwsze, zwrócić w tym miejscu należy uwagę, iż w sprawozdaniu
o warunkach pracy Z-10 za rok 2008 (odpis k.108 – 109 a.s.) w dziale 1 („Zagrożenia czynnikami szkodliwymi i niebezpiecznymi dla zdrowia”) w rubryce III („Zagrożenia czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi”) w polu o nr 23 powodowy płatnik wpisał liczbę 7, a w dziale 2 („Pracownicy zatrudnieni w warunkach zagrożenia (stan w dniu 31 grudnia)) nie została wypełniona rubryka 1 („Osoby zagrożone czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy”), lecz rubryka 3 (Osoby zagrożone czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi), gdzie powód wpisał liczbę 7. Dokument ten wykazuje zatem merytoryczną rozbieżność jeśli chodzi o liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy, z treścią informacji ZUS IWA za 2008r. (przed korektą płatnika).

Decydującymi dowodami wyjaśniającymi tę rozbieżność były: zeznania świadków M. J. (e-protokół rozprawy k.201; skrócony protokół rozprawy k.197 – 200), J. W. (1) (e-protokół rozprawy k.132
i skrócony protokół rozprawy k.129 – 130 a.s.) oraz dowody z odpisów dokumentów: raportu z pomiarów czynników szkodliwych przeprowadzonych u strony powodowej w dniach 02 i 27 lipca 2008r. (k.164 – 178 a.s.) oraz raportu (...) z dnia 25 listopada 2010r. (k.179 – 183 a.s.). Raporty te sporządzone zostały przez pracowników Laboratorium Ochrony (...) w B.. Z dowodów tych zgodnie wynika, iż w czasie dokonywania pomiarów przez pracowników firmy (...) w dniach 2 i 27 lipca 2008r. stwierdzono przekroczenie normy izopropanolu (propanu 2-olu) tylko na jednym stanowisku (na poziomie 1,98 NDS) i było to związane z rozlaniem się butelki z tą substancją. Na pozostałych stanowiskach pracy przekroczeń norm nie stwierdzono podczas pomiarów. Na stanowisku na którym stwierdzono powyższe przekroczenie pracowała J. S., przy czym w grudniu 2008r. stanowisko to (stanowisko szlifowania i odtłuszczania) było zamknięte z powodu przestoju obszaru kabli światłowodowych (tak ustalenie zawarte w protokole kontroli Państwowej Inspekcji Pracy Inspektora Pracy (...)w B. z dnia 17 maja 2011r. – k.32 verte). Z zeznań świadka M. J. wynikało, iż – według wiedzy i doświadczenia świadka – w rubryce druku ZUS IWA oraz w sprawozdaniu Z-10 wpisuje się liczbę osób zagrożonych czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy, a zatem tylko te osoby, które pracują na stanowiskach pracy, gdzie normy czynników szkodliwych są przekroczone. Okoliczność tą potwierdziła także świadek D. S. Inspektor Pracy Państwowej Inspekcji Pracy (...)w B. – która w miesiącu czerwcu 2011r. przeprowadzała kontrolę u strony powodowej (protokół kontroli k.31 – 35 a.s.). Skoro grudniu 2008r. stanowisko J. S. (na którym w lipcu 2008r. stwierdzono przekroczenie propanu2-olu na poziomie 1,98 (...)) było nieczynne z powodu przestoju, to na dzień relewantny dla złożenia (...) i Sprawozdania o warunkach pracy (...) tj. 31 grudnia 2008r. nie było u powoda osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Dodatkowo wskazać należy, iż w protokole kontroli przeprowadzonej
u strony powodowej w czerwcu 2011r. przez starszego Inspektora Pracy świadka D. K. w tabelce na str.4 protokołu świadek wpisała liczbę 7 pracujących w warunkach zagrożenia według Z-10, ale jak wynika
z zeznań tego świadka korzystała ona wyłącznie z informacji na druku ZUS IWA za 2008r., a nie dysponowała drukiem sprawozdania o warunkach pracy Z-10. W tym kontekście – w ocenie Sądu – w protokole kontroli sporządzonym przez tego świadka został powielony błąd popełniony przez powodową Spółkę przy wypełnianiu informacji ZUS IWA za 2008r., co do rzekomej liczby 7 zatrudnionych w warunkach zagrożenia. Świadek D. K. potwierdziła w swoich zeznaniach, ze gdyby dysponowała drukiem sprawozdania o warunkach pracy Z-10 w treści którego wpisana byłaby liczba 7 osób pracujących w warunkach zagrożenia czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi, to próbowałaby wyjaśnić tę rozbieżność pomiędzy drukiem ZUS IWA, a drukiem sprawozdania Z-10. Ponadto świadek ta wyjaśniła, iż w 2011r. (kiedy przeprowadzała kontrolę w powodowej Spółce) nie wiedziała ile było w tej Spółce stanowisk, w których na dzień 31 grudnia 2008r. występowało zagrożenie przekroczeniem normy propanu 2-olu i że było to dla niej wtedy niesprawdzalne, a dane dotyczące tej kwestii ustalała na podstawie druku ZUS IWA za rok 2008 (e-protokół rozprawy – k.159; skrócony protokół rozprawy k.155 – 156). Okoliczności te potwierdził także inny Inspektor Pracy Państwowej Inspekcji Pracy (...)
w B. świadek M. L., zeznając iż w oparciu
o załączniki wymienione w pkt V ppkt 7 protokołu kontroli sporządzonego przez starszego Inspektora Pracy D. K. może powiedzieć, iż sprawozdanie na druku Z-10 nie zostało dołączone do tego protokołu (e-protokół rozprawy – k.88 – 89 a.s.).

Dodatkowo w tym miejscu odwołać należy się także – zdaniem Sądu – do dowodu z zeznań świadka J. W. (1), który w sposób stanowczy potwierdził prawidłowość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy danych wskazanych w druku sprawozdania o warunkach pracy Z-10 za rok 2008. Świadek ten osobiście wypełniał to sprawozdanie i wyjaśnił, że 7 pracowników strony powodowej obsługiwało wtryskarki do tworzyw sztucznych i dlatego wypełnił w tym sprawozdaniu rubrykę 3 dotyczącą czynników mechanicznych związanych z maszynami szczególnie niebezpiecznymi, i że ze względu na brak zagrożenia czynnikami chemicznymi nie było potrzeby wypełniania działu II rubryki 7 tego sprawozdania („osoby zagrożone czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy”). Jak już wcześniej zaznaczono świadek J. W. wyjaśnił, iż był tylko jednostkowy przypadek w czasie dokonywania pomiarów (w lipcu 2008r.), gdzie stwierdzono przekroczenie stężenia propanu 2-olu na poziomie NDS 1,98 na stanowisku szlifowania J. S., jednakże wynikało to z faktu, iż butelka z tą substancją była wtedy rozlana i tylko dlatego wyszło to przekroczenie najwyższego dopuszczalnego stężenia – ale był to pojedynczy przypadek i w następnym roku już tego nie było (zeznania J. W. –
e-protokół rozprawy – k.132; skrócony protokół rozprawy k. 129 – 130 a.s.).

W kontekście powyższych powołanych dowodów przy rozstrzyganiu sporu Sąd Okręgowy nie mógł dokonać ustaleń innych, niż te które nakazywały zmianę zaskarżonych decyzji. Ostatecznie materiał dowodowy podważył ustalenia dokonane przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym co do liczby 7 zatrudnionych u strony powodowej w roku 2008 w warunkach zagrożenia. Korekta informacji ZUS IWA
z identyfikatorem (...) dokonana przez stronę powodową miała pełne uzasadnienie merytoryczne i odpowiadała rzeczywistemu stanowi rzeczy. Stan ten ma znaczenie konstytutywne dla kwestii obowiązującej powodowego płatnika wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w latach składkowych od 1 kwietnia 2010r. do 31 marca 2011r. oraz od 1 kwietnia 2011r. do 31 marca 2012r.

Zgodnie bowiem z art.28 ust.2 ustawy wypadkowej stopę procentową składki na ubezpieczenia wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej grupy działalności, do której należy płatnik składek, i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek, z zastrzeżeniem art.33. Szczegółowe zasady dotyczące m.in. różnicowania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych określone zostały – o czym była mowa wyżej – przez prawodawcę w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002r.

Skoro na dzień 31 grudnia 2008r. u powodowego płatnika składek nie było zatrudnionych osób w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy, to miał on pełne podstawy faktyczne i prawne dla dokonania z własnej inicjatywy korekty informacji ZUS IWA za 2008r.
w oparciu o unormowanie z art.31 ust.10 ustawy wypadkowej.

W tym stanie rzeczy na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 K.p.c. Sąd Okręgowy orzekł o zmianie zaskarżonych decyzji w punkcie I i II sentencji wyroku.

Z kolei w punkcie III sentencji wyroku zamieszczone zostało rozstrzygnięcie o kosztach procesu między stronami. Pozwany Zakład jako strona przegrywająca spór w obu sprawach połączonych do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (w których wartości przedmiotu sporu wynosiły 18.888 zł – w sprawie o sygn. akt VI U 2957/16 oraz 18.324 zł – w sprawie
o sygn. akt VI U 2958/16) obowiązany jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw (koszty procesu), zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i wyrażoną w art.98 § 1 i § 3 K.p.c. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powodowej Spółki będącego adwokatem, ustalone w obu sprawach według stawek minimalnych przewidzianych w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz.1800) w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia odwołań (tj. 10 października 2016r.) i przed nowelizacją stawek przeprowadzoną rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. (Dz. U. z 2016r., poz.1668).

SSO Janusz Madej