Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 października 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.odmówił przyznania ubezpieczonemu M. P.prawa do emerytury w oparciu o przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony udokumentował 25 lat stażu ubezpieczeniowego. Zakład nie uwzględnił do okresów pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia powoda w (...)Przedsiębiorstwie (...) od 1.09.1969r. do 31.01.1993r. z uwagi na brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, który wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, iż dysponuje wymaganym 15 letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. W okresie zatrudnienia w (...)Przedsiębiorstwie (...) wykonywał bowiem prace w warunkach narażenia na działanie substancji szkodliwych dla zdrowia.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Nadto organ rentowy wskazał, że zwykłe świadectwo pracy potwierdza, iż ubezpieczony był zatrudniony w spornym okresie czasu na stanowisku ślusarza.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powód M. P.urodzony w dniu (...)., złożył w dniu 5 września 2012r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Bezspornym jest, iż udokumentował on staż w wymiarze 22 lat, 4 miesięcy i 3 dni okresów składkowych 1 roku i 27 dni okresów nieskładkowych; pozostały okres do 25 lat stanowią okresy uzupełniające. Do okresów pracy w warunkach szczególnych nie uwzględniono żadnego okresu.

Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia powoda na w (...)Przedsiębiorstwie (...) w B..

Ze znajdującego się w aktach rentowych świadectwa pracy oraz akt osobowych powoda wynika, że ubezpieczony w okresie od dnia 1.09.1969 r. do 31.01.1993 r. był zatrudniony w (...)Przedsiębiorstwie (...)na stanowisku ślusarza.

Dowód: akta osobowe (k. 10 akt)

świadectwo pracy (k. 4 akt ZUS)

Przesłuchany w charakterze świadka C. Ś. zeznał, że był zatrudniony w (...) od 1969r. do 2000r. na stanowisku operatora węzła betoniarskiego. Ubezpieczony pracował jako spawacz, zajmował się wyłącznie spawaniem form. Świadek codziennie widywał powoda albowiem stanowiska ich pracy sąsiadowały ze sobą. Ponadto powód przychodził na betoniarnię gdzie zajmował się wymianą elementów sprzętu; wymiana polegała na spawaniu. Poza tym ubezpieczony zajmował się też naprawą wózków akumulatorowych. Prace spawalnicze związane z naprawa wykonywane były w kanale. Wózki wymagały też ładownia i zalewania płynem. Tymi czynnościami również zajmował się powód. Powód pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, nie miał dłuższych przerw spowodowanych chorobą lub zwolnieniem lekarskim.

Świadek J. Z.był zatrudniony w w/w przedsiębiorstwie na stanowisku spawacza – ślusarza od lipca 1965r. Świadek zeznał, że pracował na tym samym stanowisku, co powód, z tym, że powód przyszedł na jego miejsce. Praca ta polegała na spawaniu każdego dnia, przy czym od godziny 14.00, spawacz musiał zalewać wózki akumulatorowe i podłączać do ładowania. Świadek zeznał, że wypłacano dodatki szkodliwe i wydawano posiłki regeneracyjne. Powód wykonywał dokładnie takie same czynności. W późniejszym okresie, tj. wówczas gdy powód wykonywał czynności spawalnicze i związane z ładowaniem wózków obowiązki się nie zmieniły. Była to praca w bardzo ciężkich warunkach z uwagi na zadymienie i unoszące się opary płynów akumulatorowych. Świadek uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach (nr świadczenia (...)

Świadek J. A.zeznał, że pracował w (...)w Zakładzie (...)jako kierownik w okresie od 1966r. do 1993r. Ubezpieczony był zatrudniony jako ślusarz – konserwator. Zajmował się konserwacją i naprawą wózków akumulatorowych oraz spawaniem elementów zbrojeniowych. Powód pracował w bardzo ciężkich warunkach, ponieważ pomieszczenia akumulatorowni nie było wentylowane. Temperatury wynosiły zima około zera stopni, a w kanale nawet poniżej zera. Spawanie odbywało się w zamkniętych pomieszczeniach, wydobywały się spaliny. Ponadto dokonywano tam zalewania około dwudziestu wózków akumulatorowych. Ubezpieczony spawał elektrycznie i gazowo, był zatrudniony na cały etat.

Ubezpieczony zeznał, że był zatrudniony w (...)od 1 września 1969r. do 31 stycznia 1993r. na stanowisku ślusarza – spawacza. Przez okres dwóch lat pracował na kontrakcie zagranicznym, jednak przez cały okres był pracownikiem w/w przedsiębiorstwa. W okresie od 1972r. do 1974r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po służbie wrócił natychmiast do pracy na poprzednio zajmowane stanowisko. Przez cały okres zatrudnienia w (...)Zakładzie (...)pracował jako spawacz elektryczny i gazowy oraz ślusarz – konserwator. Praca spawacza polegała na naprawach uszkodzonych form do produkcji prefabrykatów betonowych, natomiast praca ślusarza konserwatora była to praca polegająca na zalewaniu wózków akumulatorowych elektrolitem oraz naprawie tych wózków. Byłą to praca w ciężkich warunkach z uwagi na duże zapylenie i zadymienie w pomieszczeniach, w których wykonywał swoje obowiązki.

Dowód: zeznania świadków C. Ś., (k. 26 akt), J. Z.(k. 26

akt), J. A. (k.26v), zeznania ubezpieczonego (k. 28 akt)

książeczka spawacza . k 15 akt, akta rentowe J. Z.

Przepisy rozporządzenia wykonawczego z 7 lutego 1983r., które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Obowiązujące normy prawne w sposób jednoznaczny rozstrzygają, jakie środki dowodowe mogą stanowić podstawę do ustalenia konkretnych okoliczności w postępowaniu przed organem rentowym. W związku z tym organ rentowy, rozpoznając wniosek w sprawie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, może uwzględnić wyłącznie te okresy pracy w szczególnych warunkach, które zostały udowodnione za pomocą dokumentów. Dokumenty te są dla organu rentowego wiążące nie tylko w pozytywnym, ale i w negatywnym tego słowa znaczeniu. Oznacza to, że z jednej strony przedłożone zaświadczenie jest dowodem na fakt wykonywania przez zainteresowanego pracy w szczególnych warunkach, a z drugiej strony brak takiego zaświadczenia uniemożliwia ustalenie tej okoliczności za pomocą innych środków dowodowych. W przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z ww. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Zaliczenie nie udokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Na podstawie powyższego nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia. Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie zeznań świadków i akt osobowych.

Sąd uznał zeznania wszystkich świadków jak i samego ubezpieczonego za wiarygodne. Świadkowie dokładnie opisali charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, ponadto w tym samym czasie byli zatrudnieni w tym samym przedsiębiorstwie, co powód, przy czym świadek J. A.był bezpośrednim przełożonym powoda, natomiast świadek J. Z.pracował wcześniej na tym samym stanowisku, co powód. Wprawdzie świadectwo pracy jak i dokumenty zawarte w aktach osobowych wskazują, iż pod w spornym okresie pracy był zatrudniony jako ślusarz, jednak zeznania świadków zdecydowanie potwierdzają, że ubezpieczony istocie przez cały sporny okres zatrudnienia pracował jako spawacz oraz ślusarz remontowy, przy czym praca na tym ostatnim stanowisku była pracą polegająca na regeneracji ogniw galwanicznych. Przedstawione powyżej zeznania dają podstawę do zaliczenia kwestionowanego okresu do okresu pracy w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Wykonywana przez powoda praca wymieniona jest w wykazie "A" dziale XIV poz. 12 (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym) oraz w wykazie A dziale XIV poz. 13 (prace w akumulatorowniach : opróżnianie, oczyszczanie i wymiana stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983r., poz. 43.)

Sąd zaliczył ubezpieczonemu do prac wykonywanych w warunkach szczególnych również okres odbywania prze niego zasadniczej służby wojskowej, bowiem zarówno przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej jak i po odbyciu tej służby był zatrudniony w warunkach szczególnych na tym samym stanowisku. Również okres wykonywania przez ubezpieczonego pracy na kontrakcie zagranicznym podlegał uwzględnieniu jako okres pracy w warunkach szczególnych, bowiem ubezpieczony w okresie pracy za granicą pracował jako spawacz, zaś w aktach osobowych brak dokumentu wskazującego, iż w okresie tym powód był zatrudniony przez innego pracodawcę i korzystał z urlopu bezpłatnego. Skoro przepisy ustawy uznają okres zatrudnienia obywateli polskich za granicą w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej za okres składkowy, to, jeśli w tych okresach wykonywana była praca wymieniona w wykazach do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), jest on uwzględniany przy ustalaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2010r., sygn. akt II UK 41/10, LEX nr 611424).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że ubezpieczony ma wymagany łączny ponad 15 letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, uprawniający do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na mocy art. 32 w zw. z art. 184 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zaliczenie wymienionego wyżej okresu spowodowało, że odwołujący spełnia warunki konieczne do przyznania emerytury określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.)

Mając powyższe na uwadze Sąd w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury.

W punkcie 2 Sąd zgodnie z przepisem art. 118 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Ubezpieczony za sporny okres zatrudnienia nie przedłożył wymaganego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Mając na uwadze sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym jak również występujące ograniczenia dowodowe, do przyznania ubezpieczonemu prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność świadczenia pracy w warunkach szczególnych.

SSO Ewa Krakowska – Krawczak