Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 29 lipca 2014 r. powódka M. N. (1) prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) domagała się zasądzenia od pozwanej L. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) kwoty 10 336,65 zł z ustawowymi odsetkami od kwot : - 9768,75 zł od dnia 22.04.2014 r. do dnia zapłaty, - 567,90 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony zawarły dwie ustne umowy dotyczące robót budowlanych, na podstawie pierwszej powód miał wykonać posadzki w bloku przy ul. (...) w B. a pozwany zapłacić wynagrodzenie w wysokości 16 792,56 zł przelewem w terminie do 14.04.2014 r. (faktura VAT nr (...) z dnia 31.03.2014 r.), na podstawie drugiej powód zobowiązał się wykonać posadzki przemysłowe garażu oraz wylewanie posadzek w klatkach schodowych tego budynku a pozwany zapłacić wynagrodzenie w kwocie 24 027,84 zł przelewem w terminie do 21.04.2014 r. ( faktura VAT nr (...) z dnia 07.04.2014 r.). Pozwana opóźniała się z zapłatą należności powoda wynikających z faktury (...) , pierwsza wpłata w wysokości 5000 zł nastąpiła w dniu 15.05.2014 r. , kolejna w wysokości 5000 zł w dniu 22.05.2014 r., a pozostała należność z tej faktury ( kwota 6792,56 zł) została zapłacona przelewem z dnia 30.05.2014 r., odsetki ustawowe od z tytułu nieterminowych płatności w/w faktury wynoszą łącznie 234,16 zł. Druga faktura ( nr (...)) została uregulowana częściowo, wpłacono przelewem z dnia 30.05.2014 r. kwotę 13 207,44 zł, pozostało do zapłaty 10 820,40 zł, ustawowe odsetki od nieterminowej zapłaty wynoszą 333,74 zł. Trzy powyższe kwoty dają kwotę 11388,30 zł, co zostało pomniejszone o kompensatę ( 1051,65 zł) z dnia 25.07.2014 r. Pozwany został wezwany do zapłaty pismem z dnia 13.05.2014 r., doręczonym 14.05.2014 r., co spowodowało, jak wskazano, tylko częściowe uregulowanie zadłużenia.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 04.08.2014 r. orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

Sprzeciwem pozwana zaskarżyła nakaz w całości, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazano, że pozwana przyznaje, iż łączyła je z powódką umowa, której przedmiotem było wykonanie przez powódkę posadzek na obiekcie przy ul. (...) w B., powódka wykonała umówione prace w całości, po odebraniu prac pozwana zauważyła, że powierzchnia posadzki garażowej ma niejednolity kolor, są widoczne na całej jej powierzchni nierównomierne jaśniejsze przebarwienia, nadto w kilku miejscach posadzka jest zarysowana, pozwana poinformowała powódkę o tych wadach, z inicjatywy inwestora odbyło się kilka spotkań, w których uczestniczył mąż powódki M. N. (2), ustalono, że powódka zleci czyszczenie posadzek przedsiębiorstwu się tym zajmującemu. Pozwana dwukrotnie zleciła taką usługę, co nie przyniosło oczekiwanego rezultatu, nie udało się usunąć plam, pozwana zwróciła się do rzeczoznawcy budowlanego o dokonanie oceny technicznej wykonanej przez powódkę posadzki, rzeczoznawca ustalił, że części plam nie da się usunąć, czego przyczyną jest niewłaściwy sposób nakładania środka pielęgnacyjnego na posadzkę, bądź obecność soli budowlanych w betonie, co jest niemożliwe do usunięcia. Z uwagi na wady posadzki inwestor potrącił kwotę 20 706 zł, na co składa się 20.000 zł zmniejszonego wynagrodzenia , 1476 zł kosztów opinii , 1230 zł kosztów czyszczenia posadzki. Pozwana w sprzeciwie, reprezentowana przez pełnomocnika podniosła zarzut potrącenia wierzytelności powódki dochodzonej w przedmiotowym postępowaniu z przysługującą jej wierzytelnością wobec powódki. Powódka po poinformowaniu jej o wadach przedmiotu zgodziła się pokryć koszty związane z czyszczeniem posadzki, należność za pierwsze czyszczenie została rozliczona poprzez potrącenie wzajemnych wierzytelności, należność za drugie pozwana przedstawia do potrącenia w sprzeciwie.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka podtrzymała żądanie pozwu i podniosła m.in., iż wykonane prace zostały odebrane bez zastrzeżeń. W protokole technicznym odbioru znajduje się oświadczenie, że roboty zostały wykonane zgodnie z zamówieniem i bez usterek, również w załączonej opinii wskazano, że brak jednorodnego wyglądu, przebarwienia i tzw. „marmurkowaty” wygląd nawierzchni są typowymi cechami posadzek mineralnych, wynikających z ich natury i składu chemicznego, uzyskanie jednorodnej barwy możliwe byłoby jedynie w przypadku zastosowania powłoki żywicznej, która jest wielokrotnie droższa od posadzki mineralnej, umowa nie przewidywała, że posadzka ma mieć określony kolor, a to pozwany dostarczył materiał budowlany w postaci betonu, pozwana nie poinformowała powódki o stwierdzonych wadach a jedynie przekazywała je M. N. (2), który współpracuje z powódką, w czasie oddawania prac posadzka nie była porysowana, zgoda powódki na pokrycie kosztów czyszczenia to wynik chęci otrzymania pozostałej części należności, zarzut potrącenia jest bezskuteczny, prace zostały wykonane w sposób prawidłowy.

W piśmie z dnia 18.11.2014 r. pozwana podtrzymała swe stanowisko i wniosła zawiadomienie o toczącym się postępowaniu określonego podmiotu, który nie przystąpił do postępowania ( pismo z 10.12.2014 r.).

Sąd Rejonowy ustalił, iż strony zawarły umowy w formie ustnej dotyczące wykonania przez powódkę posadzki w bloku przy ul. (...) w B., pozwany miał zapłacić wynagrodzenie w wysokości 16 792,56 zł przelewem w terminie do 14.04.2014 r. (faktura VAT nr (...) z dnia 31.03.2014 r.), na podstawie drugiej powód zobowiązał się wykonać posadzki przemysłowe garażu oraz wylewanie posadzek w klatkach schodowych tego budynku a pozwany zapłacić wynagrodzenie w kwocie 24 027,84 zł przelewem w terminie do 21.04.2014 r. ( faktura VAT nr (...) z dnia 07.04.2014 r.). Pozwana opóźniała się z zapłatą należności powoda wynikających z faktury (...) , pierwsza wpłata w wysokości 5000 zł nastąpiła w dniu 15.05.2014 r. , kolejna w wysokości 5000 zł w dniu 22.05.2014 r., a pozostała należność z tej faktury ( kwota 6792,56 zł) została zapłacona przelewem z dnia 30.05.2014 r., powódka naliczyła odsetki ustawowe od z tytułu nieterminowych płatności w/w faktury w kwocie 234,16 zł. Druga faktura ( nr (...)) została uregulowana częściowo, wpłacono przelewem z dnia 30.05.2014 r. kwotę 13 207,44 zł, pozostało do zapłaty 10 820,40 zł, ustawowe odsetki od nieterminowej zapłaty powódka wyliczyła na kwotę 333,74 zł. Kwotę 11388,30 zł powódka pomniejszyła o kompensatę ( 1051,65 zł) z dnia 25.07.2014 r., co było związane z przyjęciem, iż powódka pokryje koszty czyszczenia posadzki. Pozwany został wezwany do zapłaty pismem z dnia 13.05.2014 r., doręczonym 14.05.2014 r., co spowodowało tylko częściowe uregulowanie zadłużenia. Sąd I instancji ustalił nadto, iż wykonane przez powódkę prace zostały odebrane bez zastrzeżeń w dniu 7 kwietnia 2014 r. , w protokole technicznym odbioru potwierdzono, że roboty zostały wykonane zgodnie z zamówieniem i bez usterek. Po odbiorze prac pozwana zauważyła niejednolity kolor posadzki, jaśniejsze przebarwienia oraz zarysowania posadzki w kilku miejscach o czym ustnie poinformowano męża powódki M. N. (2). Mąż powódki M. N. (2) w imieniu powódki zgodził się na pokrycie kosztów jednego z czyszczeń posadzki aby uzyskać należność za wykonane prace. Pozwana również zleciła czyszczenie posadzki licząc na uzyskanie jednolitego koloru. Ponadto Sąd ustalił, iż pozwana zleciła w lipcu 2014 r. wykonanie prywatnej ekspertyzy co do posadzki betonowej garażu przy ul. (...) w B.. Autor opinii A. B. stwierdził, że posadzka została wykonana prawidłowo, przyczyną przebarwień jest przede wszystkim obecność na jej powierzchni preparatu pielęgnacyjnego, który z czasem ulega wytarciu lub utylizacji, niedoskonałości posadzki ( przebarwienia i zarysowania) mają znaczenie jedynie z estetycznego punktu widzenia, brak jednorodnego wyglądu, przebarwienia i tzw. „marmurkowaty” wygląd nawierzchni są typowymi cechami posadzek mineralnych, wynikających z ich natury i składu chemicznego, uzyskanie idealnie jednorodnej barwy możliwe byłoby jedynie w przypadku zastosowania powłoki żywicznej, która jest wielokrotnie droższa od posadzki mineralnej. Za wykonanie zlecenia wystawiono fakturę VAT z należnością określoną na kwotę 1476 zł

Sąd Rejonowy uzasadnił , iż dowód z przesłuchania świadków M. i B. podlegał oddaleniu jako nieprzydatny do stwierdzenia wnioskowanej okoliczności ( w szczególności wadliwości robót) a także z powodu, iż sprawa została dostateczne wyjaśniona do rozstrzygnięcia bez tych dowodów. Sąd zasadniczo dał wiarę świadkom N. i K., przy czym w zakresie świadka K. jego twierdzenia co do wadliwości wykonanych robót nie mogły być wzięte pod uwagę gdyż to subiektywna ocena świadka spowinowaconego z pozwaną, są to okoliczności wymagające wiedzy specjalnej, zaś świadek N. wskazywał z kolei na prawidłowość wykonanych prac, było to wobec tego sporne, a stwierdzenie wadliwości wymagało dowodu z opinii biegłego a taki nie został zgłoszony. W zakresie oceny technicznej przedłożonej przez pozwaną Sąd wskazał , iż jest to dokument prywatny ( art. 245 kpc), który potwierdza, iż sporządzający dokument złożył określone oświadczenie zawarte w dokumencie. Na marginesie Sąd wskazał, iż dowód ten miał potwierdzać stanowisko pozwanej w zakresie wadliwości prac a wynika z niego, iż prace oceniono jako wykonane prawidłowo, a przebarwienia to wynik użytego materiału, który dostarczała pozwana. Sąd I instancji zważył, iż pomiędzy stronami nie było sporne, iż doszło do zawarcia określonych umów, nie był kwestionowany ich zakres, wynagrodzenie, termin zapłaty jak i brak zapłaty w części należności oraz wcześniejsze zapłaty z opóźnieniem, nie było też sporne, że prace zostały odebrane przez pozwaną bez zastrzeżeń.

Zgodnie z art. 647 kc przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W myśl normy wyrażonej w art.656 kc do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. W niniejszej sprawie Sąd zważył, iż nie było sporne zawarcie pomiędzy stronami umowy (umów), przy czym nie budzi wątpliwości, iż pozwany nie był inwestorem a wykonawcą, zawarta umowa z powodem była umową z podwykonawcą. Żadna ze stron nie przedłożyła projektu, co wskazuje zdaniem Sądu na to, iż mamy do czynienia w istocie z umową o dzieło, przy czym dla rozstrzygnięcia sprawy ad casum nie ma istotnego znaczenia jednoznaczne przesądzenie charakteru prawnego umowy gdyż umowa o roboty budowlane jest traktowana jako „podtyp” umowy o dzieło, w którym wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu a druga strona w szczególności do jego odebrania i zapłaty umówionego wynagrodzenia (por. szerzej W.Czachórski.Zobowiązania.Zarys wykładu. PWN 1995 , s. 316 i n.). Dokonując analizy umowy zawartej przez strony, a w szczególności biorąc pod uwagę jej przedmiot Sąd doszedł do przekonania, iż umowa ta w istocie stanowi nie umowę o roboty budowlane, lecz umowę o dzieło. Sąd podzielił pojawiające się w doktrynie i judykaturze stanowisko, iż w odniesieniu do umów mających za przedmiot wykonanie usług o budowlanym charakterze jako umowy o dzieło należy kwalifikować umowy dotyczące prac w mniejszym rozmiarze (por. J. Strzępka (w:) System prawa prywatnego, t. 7, 2001, s. 295; A. Karnicka-Kawczyńska, Umowa o roboty budowlane, Pr. Sp. 1999, nr 7-8, s. 56, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 stycznia 2013 r., I ACa 714/12.

Zdaniem Sądu umowę o wykonanie posadzki, z uwagi na zakres jej przedmiotu zakwalifikować należy do umów o dzieło. W konsekwencji do stosunku zobowiązaniowego łączącego strony, w zakresie nieuregulowanym umową zastosowanie znajdą przepisy tę umowę regulującą.

Sąd zważył, ze z godnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Istotą dzieła jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do osiągnięcia oznaczonego rezultatu, czyli np. wykonania konkretnego przedmiotu. Podstawowym obowiązkiem zamawiającego jest zapłata przyjmującemu zamówienie należnego wynagrodzenia (zob. Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 172-173).

Zapłata wynagrodzenia za wykonane dzieło przez zamawiającego powoduje wygaśnięcie zobowiązania dopiero wówczas, gdy przyjmujący zamówienie otrzymał gotówkę, lub też uznany został jego rachunek bankowy albo obciążony został rachunek zamawiającego. Jeżeli zaś dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 481 § 1 k.c.).

W przedmiotowej sprawie powód domagał się zapłaty pozostałego wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy. Pozwany nie zakwestionował faktu odebrania przez niego przedmiotu umowy bez zastrzeżeń.

Z chwilą odbioru po stronie powoda powstało uprawnienie do żądania pozostałej części ustalonego w umowie wynagrodzenia ( art.647 kc).

Sąd I instancji zważył, iż pozwany w sprzeciwie podniósł zarzut potrącenia. W tym przypadku jest to zarzut procesowy, który miał wywołać również skutki w sferze materialnoprawnej. Z istoty potrącenia wynika , że obie wierzytelności muszą być wzajemne, co oznacza, że każda ze stron jest wierzycielem drugiej i jednocześnie jej dłużnikiem. Zatem przedstawiając swoje wzajemne wierzytelności do potrącenia pozwany wyraził jednocześnie przekonanie o istnieniu i wysokości wzajemnej wierzytelności powoda dochodzonej pozwem z tytułu zawartej umowy.

W ocenie Sądu Rejonowego skuteczność oświadczenia o potrąceniu zależy od spełniania przez podlegające potrąceniu wierzytelności przesłanek z art. 498 k.c. Zgodnie z nim, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Przesłanka wymagalności dotyczy wyłącznie wierzytelności potrącającego jako strony aktywnej. Wynika to z faktu, że potrącenie jest jednoznaczne z przymusowym zaspokojeniem tej wierzytelności, a nie można prowadzić egzekucji wierzytelności niewymagalnej, z kolei zobowiązany może spłacić wierzytelność przed nadejściem terminu świadczenia. Funkcję zapłaty można bowiem przypisać potrąceniu tylko wówczas, gdy dokonuje go dłużnik, który płaci swój dług z przysługującej mu wierzytelności wzajemnej. Jeżeli natomiast potrącenia dokonuje wierzyciel, to w istocie narzuca dłużnikowi jednostronnie tryb umorzenia zobowiązania, egzekwując swoją należność, nawet jeżeli druga strona nie miała zamiaru jej spełnić i umorzenie wierzytelności przez potrącenie nie odpowiada jej woli. Wierzyciel w ten sposób przymusowo realizuje swoje prawo. Dla wywołania skutków potrącenia w postaci umorzenia wierzytelności, konieczna jest wymagalność wierzytelności potrącającego, albowiem umorzenie może nastąpić nie wcześniej niż w momencie, gdy wierzytelności staną się wymagalne - tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 30 stycznia 2013 r., I ACa 1385/12, LEX nr 1322889; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z 21 listopada 2007 r., I CSK 270/07, LEX nr 530614).

Zdaniem Sądu nie mogło w niniejszej sprawie dojść do potrącenia wzajemnych wierzytelności wskazanych w sprzeciwie a to już z uwagi na brak przesłanki wymagalności po stronie należności pozwanej, która nie wezwała wcześniej do zapłaty przedstawionej do potrącenia należności, co było konieczne aby roszczenie było wymagalne ( art. 455 kc). Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie stanął na stanowisku, że dla skuteczności oświadczenia o potrąceniu konieczna jest ściśle określona sekwencja wydarzeń, gdzie obowiązek spełnienia świadczenia będący wynikiem wymagalności roszczenia wyprzedza zrealizowanie przez wierzyciela prawokształtującego uprawnienia, jakim jest oświadczenie o potrąceniu (por. np. (zob. np. z orzecznictwa do art. 455 k.c.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2006 r., II CSK 293/06, LEX nr 453147; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1999 r., sygn. akt III CKN 474/98, LEX nr 518079; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2013 r., I ACa 1385/12, LEX nr 1322889). W konsekwencji złożenie przez pełnomocnika pozwanej oświadczenia o potrąceniu - tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie - nie mogło odnieść zamierzonego przez stronę dokonującą potrącenia skutku.

Potrącenie to (zarzut potrącenia) nie było skuteczne z uwagi na złożenie go przez osobę nieuprawnioną do złożenia w imieniu pozwanego oświadczenia o potrąceniu oraz brak złożenia oświadczenia powódce.

W ocenie Sądu Rejonowego adwokat M. T. legitymował się pełnomocnictwem ogólnym do reprezentowania pozwanej z którego zdaniem Sądu nie wynika wprost uprawnienie pełnomocnika do złożenia oświadczenia o potrąceniu. Nie ulega wątpliwości, że pełnomocnictwo ogólne jest pełnomocnictwem o najszerszym zakresie umocowania, gdyż przyznaje kompetencję do dokonywania wszelkich czynności, jakie mieszczą się w zakresie zwykłego zarządu. Bezspornym jest także to, że pełnomocnictwo udzielone pełnomocnikowi pozwanego nie zawiera zamkniętego katalogu czynności, do których wykonywania uprawniony jest pełnomocnik (na co wskazuje zwrot „w szczególności”). Sąd Rejonowy stoi jednak na stanowisku, iż winien się on legitymować szczególnym pełnomocnictwem do złożenia w imieniu swojego mocodawcy również oświadczenia o potrąceniu, czego w niniejszym postępowaniu zabrakło (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29.05.2013 r., I ACa 89/13 , LEX nr 1342296). Ponadto zarzut potrącenia ( i samo oświadczenie) nie zostało złożone powódce, którą reprezentował w sprawie pełnomocnik, sprzeciw został mu doręczony i nie wynika aby pełnomocnik powódki był uprawniony do odbioru oświadczenia o potrąceniu. Nadto Sąd wskazał, iż powód kwestionował podstawę tego oświadczenia, a pozwany podnosił brak prawidłowego wykonania zleconych prac. Pozwany nie udowodnił wadliwości prac, wad dzieła, jak już wskazano w tym zakresie konieczna jest wiedza specjalna a nie złożono wniosku o dowód z opinii biegłego. Wadliwość ta miała dotyczyć zresztą nie tylko przebarwień posadzki ale również zarysowań posadzki, w odniesieniu do zarysowań skoro nie było ich w chwili odbioru to musiały powstać już po wykonaniu prac i nie może to wobec tego obciążać powódki. Z samej zgody M. N. na pokrycie kosztów czyszczenia posadzki nie można wyciągać jakiegoś wniosku o uznaniu jakichkolwiek wad, powódka oczekiwała na wypłatę zaległych należności i założyła, iż przyspieszy to zwrot długu.

W tym stanie rzeczy na mocy art. 627 k.c. i art. 481 § 1 i 2 zd. 1 k.c. w zw. z art.482 kc ( powód miał prawo dokonać tzw. kapitalizacji odsetek i domagać się od zaległych odsetek dalszych odsetek od chwili wytoczenia powództwa, tu odsetki od kwoty 567,90 zł) orzeczono jak w punkcie I formuły sentencji wyroku.

W punkcie II wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2934 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a orzeczenie znajduje oparcie w przepisie art. 98 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu pozwana winna zwrócić powódce koszty opłaty sądowej od pozwu w kwocie 517 zł oraz koszty zastępstwa procesowego - 2417 zł.

Apelacje od wyroku Sądu I instancji wywiodła pozwana.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła ;

-niewyjaśniane wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności sprawy przedstawionych przez pozwaną , w szczególności nie przeprowadzenie dowodu zeznań świadków N. M. i T. B.

-naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na zaniechaniu wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego oraz naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, ze materiał dowodowy uzasadnia uwzględnienie powództwa

- naruszenie prawa materialnego tj. art. 498 k.c. poprzez przyjęcie , że oświadczenie o potrąceniu złożone przez pełnomocnika powódki było bezskuteczne.

Nadto skarżący wniósł ;

-o rozpoznanie na podstawie art. 380 k.p.c. postanowienia sądu I instancji o oddaleniu wniosku pozwanej o przesłuchanie świadków N. M. i T. B.

-o przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do apelacji oraz dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy budowlanego na okoliczność wad robót wykonanych przez przedsiębiorstwo powódki , przyczyn zarysowań i pęknięć posadzki wykonanej przez powódkę na obiekcie przy ul. (...) w B., które ujawniły się dopiero pod koniec 2014 r.

Reasumując skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania za pierwszą i drugą instancję w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przypisanych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji .

Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Apelacja okazała się bezzasadna.

Orzekając o apelacji pozwanej Sąd Odwoławczy w całości oparł się na ustaleniach faktycznych dokonanych przez Sąd pierwszej instancji i przyjął je za własne. Pozwana podniosła wprawdzie zarzut naruszenia prawa procesowego, a w uzasadnieniu apelacji wskazała, że kwestionuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy , jednak sformułowanie tego zarzutu i przytoczona na jego uzasadnienie argumentacja nie dawały podstaw do skutecznego zakwestionowania powyższych ustaleń. Pozwana zarzuciła bowiem uchybienie przepisowi art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, ale nie skonkretyzowała w tym zarzucie jakie dowody i z jakich przyczyn zostały wadliwie ocenione.

Nadto nieskutecznym okazał się zarzut niewyjaśnienia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności sprawy poprzez nie przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka N. M. i T. B.. Sąd Rejonowy oddalając przedmiotowe wnioski dowodowe prawidłowo uznał, iż dowód z przesłuchania w.w . świadków był nieprzydatny dla stwierdzenia wnioskowanej okoliczności w szczególności wadliwości robót, gdyż w tym zakresie konieczna jest wiedza specjalna , a w rozpatrywanej sprawie nie złożono wniosku o dowód z opinii biegłego.

Zatem Sąd Okręgowy po rozważeniu całości materiału dowodowego w trybie art. 382 k.p.c. doszedł do przekonania , że może aprobować ustalenia faktyczne , na podstawie których Sąd Rejonowy uznał żądanie powódki za uzasadnione w całości.

Odnosząc się do zarzutu apelacji -naruszenia przez Sąd Rejonowy prawa materialnego poprzez przyjęcie , że oświadczenie o potrąceniu złożone przez pełnomocnika pozwanej było bezskuteczne wskazać należy, iż zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

Jak trafnie wskazał Sąd pierwszej instancji skuteczność oświadczenia o potrąceniu zależy od spełniania przez podlegające potrąceniu wierzytelności przesłanek z art. 498 §1 i 2 kc. Zgodnie z nim, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie następuje przez oświadczenie złożone drugiej stronie, które ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 kc).

Po to, aby mogło dojść do potrącenia muszą być więc spełnione łącznie cztery przesłanki: wzajemność wierzytelności, jednorodzajowość świadczeń, wymagalność wierzytelności i zaskarżalność wierzytelności. Oświadczenie o potrąceniu złożone przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty dotyczyło odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania tej umowy. Przedmiotem świadczenia w obu wierzytelnościach były pieniądze tj. obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej, a więc były to świadczenia tego samego (jednego) rodzaju. Nie ulega też wątpliwości, iż obie te wierzytelności mogłyby być dochodzone przed sądem. Pozostaje zatem kwestia wymagalności roszczenia.

Przesłanka wymagalności dotyczy wyłącznie wierzytelności potrącającego jako strony aktywnej. Wynika to z faktu, że potrącenie jest jednoznaczne z przymusowym zaspokojeniem tej wierzytelności, a nie można prowadzić egzekucji wierzytelności niewymagalnej, z kolei zobowiązany może spłacić wierzytelność przed nadejściem terminu świadczenia. Funkcję zapłaty można bowiem przypisać potrąceniu tylko wówczas, gdy dokonuje go dłużnik, który płaci swój dług z przysługującej mu wierzytelności wzajemnej. Jeżeli natomiast potrącenia dokonuje wierzyciel, to w istocie narzuca dłużnikowi jednostronnie tryb umorzenia zobowiązania, egzekwując swoją należność, nawet jeżeli druga strona nie miała zamiaru jej spełnić i umorzenie wierzytelności przez potrącenie nie odpowiada jej woli. Wierzyciel w ten sposób przymusowo realizuje swoje prawo. Dla wywołania skutków potrącenia w postaci umorzenia wierzytelności, konieczna jest wymagalność wierzytelności potrącającego, albowiem umorzenie może nastąpić nie wcześniej niż w momencie, gdy wierzytelności staną się wymagalne - tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 30 stycznia 2013 r., I ACa 1385/12, LEX nr 1322889; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z 21 listopada 2007 r., I CSK 270/07, LEX nr 530614).

W niniejszej sprawie jak dowodzi lektura sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwana nie wywoziła swojego roszczenia z rękojmi . Ponadto słusznie zauważył Sąd I instancji, iż pozwana nie skorzystała z uprawnień z art. 637 k.c. Zatem roszczenie, przedstawione do potrącenia z wierzytelnością powódki było roszczeniem z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania.

Bezspornym jest, że roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy (art. 471 kc) ma charakter bezterminowy. Wynika to z właściwości tego zobowiązania, które nie wskazuje na istnienie obowiązku naprawienia szkody przez dłużnika w określonym terminie (nie oznacza tego terminu „z góry”). Wymagalność roszczenia odszkodowawczego dochodzonego na podstawie art. 471 kc powinno się zatem ustalać przy zastosowaniu reguł określonych w art. 455 kc. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. W niniejszej sprawie takie wezwanie nigdy nie zostało wysłane.

Ponadto oświadczenie o potrąceniu załączone do sprzeciwu od nakazu zapłaty nie wywołało skutku materialnoprawnego także z innego powodu.

Nie budzi wątpliwości , iż pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje co do zasady umocowania do złożenia oświadczenia o potrąceniu czy też przyjmowania takiego oświadczenia (tak też: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 20 października 2004 r., I CK 204/04, OSNC 2005/10/176; wyroku Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2009 r., IV CSK 356/2008, LexPolonica 2077693; wyroku Sądu Najwyższego z 12 października 2007 r., V CSK 171/2007, LexPolonica 2092255). Zatem także po drugiej stronie musi być obecna osoba zdolna do odbioru takiego oświadczenia - tj. strona lub jej pełnomocnik upoważniony do odbioru oświadczeń o potrąceniu.

W niniejszej sprawie wbrew temu co ustalił Sąd Rejonowy nie budzi wątpliwości, iż pełnomocnik pozwanej dysponował pełnomocnictwem do składania oświadczeń w przedmiocie potrącenia ( zostało ono dołączone do sprzeciwu od nakazu zapłaty-pkt 2 pełnomocnictwa ). Jednakże pełnomocnictwa takiego nie posiadał pełnomocnik powódki, któremu właśnie został doręczony sprzeciw pozwanej od nakazu zapłaty a zatem również oświadczenie o potrąceniu.

Tym samym prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, iż oświadczenie pozwanej w przedmiocie potrącenia załączone do sprzeciwu w niniejszej sprawie nie wywołało skutków w sferze prawa materialnego, a co za tym idzie było nieskuteczne.

Zważyć także trzeba, iż oświadczenie o potrąceniu ujęte w sprzeciwie od nakazu zapłaty obejmowało jedynie odszkodowanie z tytułu wad dzieła zaistniałych przed zamknięciem przewodu sądowego przed Sądem Rejonowym , natomiast apelujący w apelacji wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego i dokumentów załączonych do apelacji na okoliczność nowych wad dzieła ujawnionych już po zamknięciu przewodu przez Sąd I instancji. Apelacja nie zawierała jednak skutecznego oświadczenia o potrąceniu w tym zakresie, zaś teza dowodowa sformułowana w apelacji wykluczała udowodnienie przez pozwaną roszczeń z art. 637 k.c. Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe zawarte w apelacji .

Ze względów wskazanych wyżej apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu w oparciu o przepis art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w myśl art. 98 i 99 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( dz. U. 2013.490 j.t.).