Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

(...) sp. z o.o. w K. wniósł o zasądzenie od E. G. kwoty 2.805 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 października 2012 roku do dnia zapłaty. Nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt V GNc 3001/14 Sąd Rejonowy w Koszalinie, do którego skierowano pozew uwzględnił powództwo i rozstrzygnął o kosztach procesu. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł m. in. o oddalenie powództwa, z jednoczesnym zasądzeniem kosztów procesu pozwanemu, wskazując na nieistnienie roszczenia. W związku z uwzględnionym zarzutem niewłaściwości sprawę przekazano do SR w Bydgoszczy.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ustalił , iż w dniu 7 września 2012 roku powód przesłał pozwanemu formularz dokumentu zatytułowany „ Oferta wpisowa do rekomendacji Państwa przedsiębiorstwa”. Powód zwrócił się do pozwanego o nadesłanie oferty do jej dalszego opracowania i uzupełnienia. Formularz przesłano na adres pozwanego. Adres pozwanego i informacje o prowadzonej przez pozwanego działalności agroturystycznej powód zaczerpnął z danych dostępnych w Internecie. Pozwany wypełnił nadesłany formularz nanosząc datę wypełnienia, zmieniając informację o numerze telefonu oraz nakreślił podpis i zgodnie z zapisami dokumentu wypełnionego przez pozwanego powód odesłał pozwanemu ofertę. Opłata miesięczna miała wynosić 190 złotych miesięcznie, zaś wpis został „zamówiony” na okres 2 lat, podczas, gdy rozliczenie miało następować raz w roku. Formularz odesłano powodowi za pośrednictwem faksu z Urzędu Gminy C.. Z chwilą przesłania dokumentu powodowi, powód przystąpił do umieszczenia wpisu zawierającego dane zawarte w ofercie pozwanego w na stronie internetowej www.ksiazka-telefoniczna.net. Powód doręczył pozwanemu fakturę VAT nr (...), w którym dokonał rozliczenia za okres jednego roku na kwotę 2.284,40 złotych brutto. Pismem z dnia 12 października 2012 roku pozwany złożył powodowi oświadczenie, w którym wskazał, że nigdy nie wysyłał woli dokonania wpisu informacji w Internecie. Powód wezwał pozwanego do uiszczenia nieuregulowanej należności , jednak bezskutecznie.

Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego, uznając, że zmierzają one do uniknięcia obowiązku zapłaty należności, objętej dokumentacją powoda. Przede wszystkim pozostają one w sprzeczności z treścią dokumentu formularza wypełnionego z datą 24 września 2015 roku (k. 13 akt). Sąd nie znalazł także racjonalnego uzasadnienia dla ustaleń, że czynności tej miała dokonać inna osoba, niż pozwany, zwłaszcza wobec trudności w ustaleniu ewentualnego celu działania innej osoby. Ponadto pod wątpliwość poddać należy zeznanie pozwanego, w świetle informacji pozwanego, że informacje o ewentualnych kontrahentach powodowa spółka czerpała z danych już wcześniej istniejących w Internecie.

Sąd Rejonowy zważył , iż między stronami doszło do zawarcia umowy, mocą której powód zobowiązał się do publikacji danych dotyczących przedsiębiorstwa pozwanego na stronie internetowej obsługiwanej przez powoda. Sąd uznał umowę tej treści za umowę o charakterze nienazwanym, posiadającą pewne cechy umowy o świadczenie usług i umowy o dzieło z przewaga tych pierwszych. Sąd uznał, iż dokument wypełniony i uzupełnieniowy przez pozwanego, z warunkami publikacji, w chwili przesłania go powodowi stanowił ofertę zawarcia umowy w przedmiocie publikacji. Zgodnie z art. 66 § 1 k.c. oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Jednocześnie w ocenie Sądu dla skuteczności oświadczenia woli pozwanego nie miał znaczenia sposób, w jakim oświadczenie zostało przekazane powodowi. Zgodnie bowiem z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli).

Jednocześnie zgodnie z art. 69 k.c. jeżeli według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania. W treści oferty wyraźnie wskazano nazwę strony, gdzie wpis pozwanego zostanie opublikowany, tj. www.ksiazka–telefoniczna.net. Jednocześnie w treści oferty czytelnie i jasno podano, że „ opłata za wpis wynosi miesięcznie 190 złotych”. Warunki umowy są wskazane w sposób jasny, czytelny dla odbiorcy. Jednocześnie adresat ma czas na zapoznanie się z jego treścią, podjęcie decyzji i odesłanie oferty w dowolnym czasie. Sąd nie miał wątpliwości, iż powód wykonał zobowiązanie przewidziane w treści umowy stron, gdyż ta okoliczność nie była kwestionowana.

Niewątpliwie z treści oferty pozwanego wynikało, że umowa stron była umową wzajemną, co oznacza, że obowiązkowi świadczenia przez jedną ze stron odpowiadał obowiązek spełnienia ekwiwalentnego świadczenia przez drugą stronę. W momencie spełnienia świadczenia przez powoda pozwany co do zasady stawał się zobowiązany do uiszczenia wynagrodzenia w umówionej wysokości. Zgodnie bowiem z art. 488 § 1 k.c. świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych (świadczenia wzajemne) powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia. Z treści oferty wynikało, iż opłata za wpis wynosi 190 złotych, a rozliczenie następuje raz w roku. Pozwany otrzymał dokument zatytułowany Faktura VAT nr: (...), w którym wskazano kwotę oraz powód wyznaczył pozwanemu termin do uiszczenia należności, co powodowało, że pozwany winien zapłacić należność.

Stosownie do treści art. 476 k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie. Zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 734 k.c. w związku z art. 750 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.804,40 złotych. Należność odsetkową sąd na podstawie art. 481 k.c. zasądził od dnia 19 października 2012 roku. O kosztach orzeczono w oparciu o art. 98 k.p.c. i 99 k.p.c.

Powyższy wyrok zaskarżył pozwany , wnosząc o jego zmianę i oddalenie powództwa a także o zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego wg. norm przepisanych. Zdaniem pozwanego , Sąd Rejonowy nie uwzględnił podniesionego przez pozwanego już w sprzeciwie od nakazu zapłaty argumentu, zgodnie z którym E. G. nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43 (1) kodeksu cywilnego, a w konsekwencji tego nie mógł zawrzeć umowy z powodem, gdyż zgodnie z pkt 1 ust 3 dołączonych do pozwu Ogólnych Warunków Umownych dla klientów (...) Firm sp. z o.o. „Oferta firmy (...) dotycząca rejestracji i publikacji danych skierowana jest wyłącznie do przedsiębiorców w rozumieniu art. 43 (1) kc”. Mając na względzie powyższe Sąd Rejonowy zobligowany był przeanalizować rodzaj i rozmiary prowadzonej przez E. G. działalności rolniczej pod kątem spełnienia przesłanek uznania jej za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 43 (1) kc. Zdaniem pozwanego jego działalność rolnicza nie spełniała żadnego z kryteriów uznania za przedsiębiorcę. Wskazuje na to skala prowadzonej działalności uprawa zbóż i hodowla zwierząt dla zaspokojenia własnych potrzeb. W związku z powyższym pozwany nie mógł być stroną umowy zawartej z powodem.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania za II instancję wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja okazała się niezasadna.

Jedynym podniesionym w apelacji zarzutem był zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci art. 43 ¹ kc. Słusznie pozwany wskazał , iż zgodnie z pkt 1 ust 3 Ogólnych Warunków Umownych dla klientów (...) sp. z o.o. „Oferta firmy (...) dotycząca rejestracji i publikacji danych skierowana jest wyłącznie do przedsiębiorców w rozumieniu art. 43 (1) kc”. Należało więc ustalić czy pozwany był przedsiębiorcą w rozumieniu owego przepisu. Zgodnie z powyższym przepisem , przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 ¹ § 1 kc , prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Sąd Okręgowy podziela pogląd , iż dla pojęcia przedsiębiorcy z art. 43 ¹ kc nie ma znaczenia wyłączenie z regulacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (art. 3 u.s.d.g.) działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także tzw. agroturystyki, czyli wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia innych usług związanych z pobytem turystów w ich gospodarstwie. Wspomniane wyłączenie dotyczy tylko obowiązywania tej ustawy, a nie samej kategorii przedsiębiorcy, którym poza tą ustawą, a więc również w rozumieniu k.c., jest rolnik, jeśli spełnia przesłanki przedsiębiorcy (podobnie J. Szwaja (w:) S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 5, s. 246) – por. W. Kantner , komentarz do art. 43 kc , LEX 2014.

Pozwany zasadnie podniósł , iż definicja ustalona w art. 43 (1) kc opiera się na trzech kryteriach: podmiotowym, funkcjonalnym oraz podmiotowo- funkcjonalnym. Z tego wynika, że w oparciu o kryterium podmiotowe, przedsiębiorcami mogą być jedynie podmioty posiadające zdolność prawną. Przy zastosowaniu kryterium funkcjonalnego, przedsiębiorcą może być uznany podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą i prowadzi ją we własnym imieniu. Działalność gospodarczą wyróżniają pewne specyficzne właściwości, do których należy zawodowy (stały) charakter, związana z nim powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym (uchwała SN z dnia 6 grudnia 1991r. III CZP 117/91, OSNC 1992 nr 5 poz. 65).

Otóż niewątpliwe pozwany posiada zdolność prawną i działalność rolniczą prowadził we własnym imieniu. Nie można natomiast zgodzić się z twierdzeniem pozwanego , iż prowadził ją zawsze wyłącznie na własne potrzeby. Jak trafnie zauważył SN w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 października 2014 r. V CSK 630/13 , na gruncie art. 43 ¹ k.c. rolnik indywidualny prowadzący we własnym imieniu działalność wytwórczą w zakresie upraw o wymienionych cechach działalności gospodarczej, a więc także działający bez zamiaru osiągnięcia zysku, jest przedsiębiorcą. W powyższym wyroku SN stwierdził także , iż działanie bez zamiaru osiągnięcia zysku, a jedynie dla uzyskania wpływów na pokrycie prowadzonej działalności nie pozbawia automatycznie prowadzonej działalności charakteru działalności gospodarczej. Do kategorii tej nie należą rolnicy nieuczestniczący w obrocie gospodarczym, którzy prowadzą gospodarstwo rolne zaspakajające jedynie potrzeby własnej rodziny, wymaganie bowiem uczestnictwa w obrocie polega na realizowaniu swojej działalności przez odpłatne ekwiwalentne świadczenia wzajemne spełniane za pomocą wielorazowych czynności faktycznych i prawnych np. umów kontraktacji lub sprzedaży produktów rolnych (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1991 r., III CZP 40/91).

Tak więc przedsiębiorcą nie jest rolnik , który w ogóle nie dokonuje sprzedaży produktów rolnych i nie uczestniczy w obrocie. Tymczasem pozwany zeznał ( k. 128 ) , iż sprzedawał zwierzęta prowadząc gospodarstwo , choć w niewielkiej ilości. Uczestniczył zatem w pewnym zakresie w obrocie gospodarczym. Również rozmiary prowadzonego gospodarstwa ( blisko 10 ha ) , wskazują , iż pozwany nie prowadził go wyłącznie na własne potrzeby. Nie można zatem przyjąć , mając na względzie przedstawione wyżej stanowisko , iż pozwany nie był przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43 ¹ kc.

W takim kontekście zarzut naruszenia art. 43 (1) kc okazał się nieuprawniony a zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu.

Apelacja podlegała zatem oddaleniu na podstawie art. 385 kpc a o kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 kpc.