Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka komandytowa w miejscowości G. domagał się zasądzenia solidarnie od pozwanych W. W. i B. S. prowadzących działalność gospodarczą jako wspólnicy spółki cywilnej (...) kwoty 57.998,09 zł z ustawowymi odsetkami od kwot:

a)  4.600,00 zł od dnia 6 marca 2012 r. do dnia zapłaty,

b)  18.170,00 zl od dnia 14 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

c)  6.700,00 zł od dnia 26 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

d)  20.458,29 zl od dnia 27 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

e)  369,00 zł od dnia 19 lipca 2012 r. do dnia zapłaty,

f)  7.700,00 zł od dnia 7 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty,

oraz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód podał, że strony w dniu 1 marca 2012 r. zawarły umowy na podstawie których powód sprzedawał pozwanemu rowery marki F. oraz motorowery i motocykle marki J.. Zgodnie z § 3 3 pkt. 1 umów w przypadku zwłoki z zapłatą ceny za sprzedane motocykle powód miał prawo do ich odbioru i obciążenia pozwanych kosztem ich transportu w wysokości 500,00 zl netto za jedną sztukę pojazdu. Powód sprzedał pozwanym pojazdy za łączną kwotę 91.755,09 złotych, a pojazdy zostały wydane pozwanym za pośrednictwem przedsiębiorstwa przewozowego. W dniu 18 czerwca 2012 r. pozwani dokonali zapłaty kwoty 3.300,00 zł, a w dniu 28 czerwca 2012 r. zapłacili powodowi kwotę 10.000,00 zł tytułem należności z tytułu faktury VAT nr (...). Na skutek powyższego do zapłaty z tej faktury pozostała kwota 7.000,00 zł. Pozwani zwrócili powodowi część zakupionych pojazdów o wartości 11.249,20 zł. Na skutek częściowej zapłaty przysługujących powodowi należności oraz zwrotu przez pozwanego części towaru, zadłużenie pozwanych zostało obniżone do kwoty 57.629,09 zł. Powód obciążył pozwanych kosztem transportu zwróconych skuterów na kwotę 369,00 zł. W dniu 2 czerwca 2012 r. pozwani zwrócili się do powoda z prośbą o rozłożenie zadłużenia na raty. W odpowiedzi, powód rozłożył zadłużenie pozwanych na 19 rat, jednakże pozwani nie uiścili żadnej z rat. Powód wezwał pozwanych do zapłaty, a pozwani nie spełnili żądania powoda.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie o sygn. VIII GNc 5807/12 orzekł zgodnie z żądaniem powoda oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, w którym pozwani zaskarżyli nakaz w całości domagali się oni oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwani nie kwestionowali faktu nabycia od powoda pojazdów ujętych na fakturach VAT, które stanowiły podstawę roszczenia powoda. Argumentowali, natomiast, że ich obecna sytuacja finansowa nie pozwala na jednorazową zapłatę zobowiązania na rzecz powoda. Pozwani prowadzą działalność gospodarczą związaną ze sprzedażą sprzętu sportowego, a na skutek obecnej sytuacji gospodarczej zmniejszyło się zainteresowanie klientów sprzętem sportowym sprzedawanym przez pozwanych. Nadto, pozwani są zmuszeni ponosić koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej takie jak ZUS, opłaty za media, czynsz za najem lokalu. Jednorazowa spłata należności wobec powoda zachwiałaby płynnością finansową przedsiębiorstwa pozwanych. Wobec powyższego pozwani wnosili o rozłożenie przez Sąd spłaty zadłużenia wobec powoda na 20 rat. Pozwani oświadczyli, iż nie posiadają żadnych ruchomości ani nieruchomości, które mogliby sprzedać w celu spłaty zadłużenia.

Na rozprawie przed Sądem Rejonowym w dniu 12 lutego 2013 r. powód sprzeciwił się wnioskowi pozwanych o rozłożenie zadłużenia na raty.

Zaskarżonym wyrokiem z dn. 12 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanych na

rzecz powoda solidarnie kwotę 57 998,09 zł. z ustawowymi odsetkami od kwot:

1 / 4 600,80 zł od dnia 6 marca 2012 r. do dnia zapłaty,

2/ 18 170,00 zł od dnia 14 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

3/ 6 700,00 zł od dnia 26 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

4/ 20 458,29 zł od dnia 27 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty,

5/ 369,00 zł od dnia 19 lipca 2012 r. do dnia zapłaty,

6/ 7 700,00 zł od dnia 7 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty;

oraz zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 6 517,00 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, że w dniu 1 marca 2012 r. strony zawarły umowy nr (...) na podstawie których powód zobowiązał się sprzedawać pozwanym skuter i motorowery marki F. oraz motocykle marki J., a pozwani do zapłaty należności z tytułu faktur wystawionych przez powoda w terminie. Strony ustaliły także, iż w przypadku zwłoki z zapłatą za zakupione motorowery, skutery i motocykle powód ma prawo ich odbioru oraz może obciążyć pozwanych kosztem ich transportu w kwocie 500,00 zł netto za sztukę.

W dniu 7 lutego 2012 r. powód sprzedał pozwanym skutery marki F. za kwotę 20.300,00 zł. Powód także w celu udokumentowania sprzedaży wystawił fakturę VAT nr (...) na której oznaczono termin płatności ceny do dnia 5 marca 2012 r.. Następnie dnia 14 marca 2012 roku powód sprzedał pozwanym motorowery marki J. za kwotę 1.649,00 zł. Na wystawionej z tytułu sprzedaży fakturze nr (...) oznaczono termin zapłaty tej wierzytelności do dnia 13 czerwca 2012 r.

W dniu 14 marca 2012 roku powód sprzedał pozwanym skutery marki F. za kwotę 10.970,00 zł. W celu udokumentowania sprzedaży powód wystawił fakturę VAT nr (...) na której oznaczono termin płatności ceny do dnia 13 czerwca 2012 r. Następnie dnia 26 kwietnia 2012 r. powód sprzedał pozwanym motorower marki F. za kwotę 3.200,00 zł. Na wystawionej z tytułu sprzedaży fakturze nr (...) oznaczono termin zapłaty tej wierzytelności do dnia 25 czerwca 2012 r. W dniu 26 kwietnia 2012 r. powód sprzedał pozwanym motorower marki J. za kwotę 3.500,00 zł. W celu udokumentowania sprzedaży powód wystawił fakturę VAT nr (...) na której oznaczono termin płatności ceny do dnia 25 czerwca 2012 r. Dnia 27 kwietnia 2012 r. powód sprzedał pozwanym motorowery marki J. oraz oparcia dla pasażera za kwotę 20.458,29 zł. W celu udokumentowania sprzedaży powód wystawił fakturę VAT nr (...) na której oznaczono termin płatności ceny do dnia 25 czerwca 2012 r. Następnie w dniu 29 maja 2012 r. powód sprzedał pozwanym skuter marki F. za kwotę 16.500,00 zł. W celu udokumentowania sprzedaży powód wystawił fakturę VAT nr (...) na której oznaczono termin płatności ceny do dnia 6 sierpnia 2012 r. Powód wszystkie sprzedane ruchomości wydał pozwanym korzystając z usług przedsiębiorstwa przewozowego (...) sp. z o.o. w miejscowości D.. W dniu 18 czerwca 2012 r. pozwani zapłacili powodowi kwotę 3.300,00 zł tytułem części należności z tytułu faktury nr (...). W dniu 28 czerwca 2012 r. pozwani zapłacili powodowi kwotę 10.000,00 zł tytułem części należności z tytułu faktury nr (...) . Strony rozwiązały umowę w zakresie części świadczenia, to jest motorowerów o wartości 11.249.20 zł. Z tego względu powód wystawił faktury korygujące nr (...), nr (...), nr (...). W dniu 4 lipca 2012 r. powód obciążył pozwanych kwotą 369,00 zł z tytułu kosztów transportu zwróconych motocykli . Wobec powyższego pozwani poinformowali powoda o swojej trudnej sytuacji materialnej. Pozwani zwrócili się do powoda także z prośbą o rozłożenie istniejącego zadłużenia na raty. W odpowiedzi powód poinformował pozwanych, iż ich zadłużenie wynosi 57.998,09 zł. Powód poinformował pozwanych, iż zgodził się rozłożyć ich zadłużenie na 19 równych rat . Pozwani nie zapłacili powodowi żadnej z rat. Wobec powyższego, powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 57.998,09 zł. Pozwani nie spełnili żądania powoda. Pozwani nie posiadają nieruchomości ani żadnych wartościowych ruchomości. W 2012 r. powodowie osiągnęli dochód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości 8.814,97 zł .

Sąd Rejonowy stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie pozwani nie kwestionowali faktu istnienia pomiędzy stronami stosunku obligacyjnego w postaci w/w umów sprzedaży oraz faktu popadnięcia wobec powoda w zwłokę z zapłatą ceny za sprzedane ruchomości. Istota zarzutów pozwanych dotyczyła tego, iż zwłoka nie powstała z ich winy, lecz wyniku niekorzystnej sytuacji gospodarczej. Pozwani wnosili także o rozłożenie świadczenia na raty w trybie art. 320 k.p.c. Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Podstawowym przedmiotem sprzedaży jako stosunku prawnego jest przeniesienie przez sprzedawcę na kupującego własności rzeczy - nieruchomości i rzeczy ruchomych. Podstawowym obowiązkiem kupującego jest zapłata świadczenia pieniężnego - ceny. Świadczenie ceny przez kupującego powoduje wygaśnięcie zobowiązania dopiero wówczas, gdy sprzedawca otrzymał gotówkę, lub tez uznany został jego rachunek bankowy albo obciążony został rachunek kupującego. W myśl art. 476 k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Jeżeli zaś dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 481 § 1 k.c).

Odnosząc się do wniosku pozwanych o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty Sąd Rejonowy zważył również, iż w myśl art, 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. W ocenie Sądu Rejonowego, wniosek pozwanych nie zasługiwał na uwzględnienie, ponieważ pozwani nie wykazali, iż w niniejszej sprawie po ich stronie powstały „szczególnie uzasadnione wypadki pozwalające Sądowi na uwzględnienie ich wniosku. Zdaniem Sądu Rejonowego okoliczności związane z ponoszeniem - nawet wysokich - kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej czy też trudna sytuacja gospodarcza są związane z normalnym ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej. Co więcej, uwzględnienie wniosku pozwanych było także nie zasadne z tego względu, iż powód przed wytoczeniem powództwa przychylił się do wniosku pozwanych o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty, a pozwani nie zapłacili żadnej z rat.

Reasumując, Sąd rejonowy na podstawie art. 535 k.c. zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 57.998,09 zł. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., a o kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c.

Pozwani złożyli od powyższego wyroku Sądu Rejonowego apelację, zaskarżając wyrok ten w całości i zarzucając mu:

- nie rozpoznanie przez Sąd istoty sprawy w zakresie sytuacji finansowo - majątkowej
pozwanych.

Pozwani wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do sądu I instancji w celu ponownego rozpoznania, względnie o: rozłożenie spłaty zobowiązania na dwadzieścia równych rat płatnych do dnia 20
każdego miesiąca począwszy od miesiąca w którym orzeczenie wydane w sprawie
się uprawomocni.

W uzasadnieniu apelacji pozwani podnieśli, iż nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem sądu I instancji wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, ponieważ uwzględniając trudną sytuację finansowo - majątkową pozwanych przyznanie im w/w przywileju umożliwiłoby dalsze prowadzenie przez nich działalności gospodarczej, a przez to zapłatę zobowiązania wobec powódki, jak i innych wierzyli. Jednorazowa zapłata zaś w/w zobowiązania spowodowałaby utratę płynności finansowej przez pozwanych i brak możliwości dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.

Według pozwanych Sąd Rejonowy nie dokonał właściwej oceny sytuacji finansowo - majątkowej pozwanych, przez co uznał, iż nie znajdują się oni w „szczególnie uzasadnionej" sytuacji.

Odnosząc się do panującej doby kryzysu gospodarczego, w ocenie pozwanych regulacja przepisu art. 320 k.p.c. winna mieć przede wszystkim zastosowanie wobec przedsiębiorców którzy chcąc nie dopuścić do zupełnej utraty swojej płynności finansowej, a tym samym spowodować pozbawienia miejsc pracy dla wielu ludzi składając stosowny wniosek proszą o pomoc Państwo, które w tym momencie pomaga przedsiębiorcy zaś w przyszłości przedsiębiorca płacąc podatki, zatrudniając ludzi, niejako wynagrodzi to Państwu. Sąd I instancji zupełnie tą kwestię pominął.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. W ocenie powoda apelacja pozwanych w całości nie zasługuje na uwzględnienie. Pozwani niesłusznie zarzucają zaskarżonemu orzeczeniu Sądu Rejonowego nierozpoznanie istoty sprawy w zakresie ich sytuacji finansowo -majątkowej.

Powód podkreślił, że pozwani w żaden sposób nie udowodnili zaistnienia okoliczności, które czyniłyby zasadnym wniosek o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Pozwani nie przedstawili żadnych dowodów, które wskazywałyby, że zachodzi po ich stronie szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający taki wniosek.

Wobec braku dowodów na okoliczność zasadności wniosku o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, samo twierdzenie pozwanych o ich trudnej sytuacji finansowej nie może być wystarczające do uwzględnienia powyższego wniosku.

W ocenie powoda prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością ponoszenia związanych z tym kosztów. Słusznie więc wskazał Sąd I instancji, że wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej powinny być uwzględnione przez każdego przedsiębiorcę w ramach ryzyka jej prowadzenia. Ponadto, w ocenie powodowej spółki pozwani powinni tak kształtować swoje wydatki, aby uzyskiwane dochody przede wszystkim przeznaczać na pokrycie swoich wymagalnych zobowiązań.

Nie sposób zgodzić się z pozwanymi, że Sąd I instancji nie dokonał właściwej oceny ich sytuacji finansowej. Biorąc pod uwagę aktualną sytuacje gospodarczą i spowolnienie gospodarki, każdy przedsiębiorca mógłby powoływać się na fakt, iż szczególnie uzasadnionym wypadkiem pozwalającym Sądowi na ingerencje w istniejący pomiędzy stronami stosunek prawny są jego problemy finansowe.

Powód stoi na stanowisku, że pod pojęciem „szczególnie uzasadnionych wypadków" należy rozumieć jedynie sytuacje wyjątkowe, nieprzewidziane, a nie takie, które wiążą się ze zwykłym prowadzeniem działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja pozwanych nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, w realiach niniejszej sprawy nie było żadnych racji, które przemawiałyby za koniecznością zmiany zaskarżonego orzeczenia lub jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Podkreślić trzeba, że organ pierwszoinstancyjny przeprowadził postępowanie dowodowe zgodnie z dyspozycją art. 233 k.p.c, nie przekraczając zarazem zasady swobodnej oceny dowodów.

Sąd Okręgowy podziela przy tym ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i w związku z tym, wobec braku konieczności ich powtarzania przyjmuje je jako własne.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż jedynym zarzutem podniesionym przez pozwanych w apelacji był zarzut nie rozpoznania przez Sąd Rejonowy istoty sprawy w zakresie sytuacji finansowo-majątkowej pozwanych i w konsekwencji nie rozłożenie przez sąd zobowiązania pozwanych na raty.

Odnosząc się to tego zarzutu, należy jednak zauważyć, że Sąd Rejonowy wbrew twierdzeniom pozwanych, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku odniósł się do ich wniosku o rozłożenie zasądzonego roszczenia na raty i wniosek ten poddał ocenie, a zatem zarzut ten nie jest zasadny.

Sąd Rejonowy rozważył bowiem wniosek pozwanych w kontekście art. 320 k.p.c i uznał, że nie zasługiwał on na uwzględnienie. Sąd Okręgowy podziela tę ocenę. Słusznie bowiem podniósł Sąd Rejonowy, że pozwani nie wykazali aby w niniejszej sprawie zachodził w ich przypadku „szczególnie uzasadniony wypadek”, o którym mowa w art. 320 k.p.c, a podnoszone przez nich w sprzeciwie okoliczności dotyczące zmniejszenia zainteresowania kupnem sprzętu sportowego, czy ponoszenia kosztów związanych z prowadzeniem działalności takiego szczególnego przypadku nie uzasadniają. Ponoszenie przecież kosztów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, jest normalnym następstwem takiej działalności i dotyczy wszystkich przedsiębiorców, a nie tylko pozwanych. Ponadto, Sąd Rejonowy wbrew zarzutom pozwanych ocenił przedłożone przez nich dokumenty dotyczące ich sytuacji finansowej, przy czym stwierdzić należy, że poza jednym dokumentem określonym jako „roczna struktura przychodu dla roku 2012” i własnych oświadczeń, pozwani nie przedstawili żadnych innych dokumentów, potwierdzających zwłaszcza ich twierdzenia o ponoszeniu kosztów związanych z ich bieżącą działalnością. Nie wykazali tym samym nawet jakiego rzędu są to koszty, a także nie wyjaśnili z czego zatem te wysokie koszty pokrywają.

Dodatkowo, co również podkreślił Sąd Rejonowy, powód dał już pozwanym możliwość spłaty należności w ratach, a pomimo tego pozwani nie zapłacili żadnej z rat, mimo iż zapewniali w sprzeciwie od nakazu zapłaty, że nie pozostają w stanie niewypłacalności, a jedynie nieznacznie opóźniają się z zapłatą. Również w apelacji pozwani nie podnieśli żadnych nowych okoliczności, z których wynikałaby możliwość zastosowania wobec nich art. 320 k.p.c.

Co jednak najistotniejsze, od momentu złożenia sprzeciwu, w którym pozwani wyrazili chęć spłaty zobowiązania wobec powoda w ratach, do chwili obecnej pozwani nie uiścili na rzecz powoda jakiejkolwiek kwoty.

Nie przedstawili też żadnych dowodów mogących wykazać ich szczególnie trudną sytuację majątkową, czy rodzinną, na podstawie których sąd mógłby dokonać jej oceny.

Należy też zauważyć, że jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 18 grudnia 2013r. (I ACa 916/13 LEX nr 1416150), ochrona jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c. nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. Rozłożenie zaś zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko "w szczególnie uzasadnionych wypadkach". Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłocznie lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody ( Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 stycznia 2013 r. I ACa 1080/12 LEX nr 1313300). Pozwani takich okoliczności nie wykazali.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację pozwanych i orzekł o kosztach postępowania odwoławczego.