Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy oddalił wniosek pełnomocnika powoda o zwrot opłaty od pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W uzasadnieniu wyjaśnił, że przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie przewidują możliwości zarządzenia zwrotu opłaty sądowej w razie umorzenia postępowania. Art. 79 tej ustawy zawiera enumeratywne wyliczenie zdarzeń, które uzasadniają zwrot opłaty. Umorzenie postępowania nie mieści się w dyspozycji tego przepisu.

Skarżący w zażaleniu zaskarżył postanowienie Sądu Rejonowego w całości. Zarzucił naruszenie art. 79 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy, poprzez uznanie, że zawiera on enumeratywne wskazanie zdarzeń, które uzasadniają zwrot opłaty sądowej, podczas gdy z orzecznictwa wynika, że przepis ten nie wskazuje w sposób zupełny wszystkich zdarzeń uzasadniających zwrot opłaty sądowej i zgodnie z tym przepisem powodowi przysługuje zwrot opłaty. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i orzeczenie o zwrocie opłaty sądowej. Jego zdaniem umorzenie postępowania jest zdarzeniem uzasadniającym zwrot opłaty sądowej, który winien nastąpić w drodze analogii na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Zażalenie jest bezzasadne.

W orzecznictwie sądowym ukształtowały się dwa poglądy.

Pierwszy, za którym opowiedział się Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2014 r. I ACz 977/13, że: „ Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623) nie przewiduje możliwości zarządzenia zwrotu opłaty sądowej w razie umorzenia postępowania. Artykuł 79 tej ustawy zawiera enumeratywne wyliczenie zdarzeń, które uzasadniają zwrot opłaty. Umorzenie postępowania - jak w niniejszej sprawie - nie mieści się w dyspozycji tego przepisu.” W niniejszej sprawie Sąd w postępowaniu elektronicznym stwierdził brak podstaw do wydania nakazu i dlatego sprawa została przekazana do postępowania zwykłego. Bezsporne było, że powód nie uzupełnił braków formalnych pozwu w tym opłaty sądowej po jego przekazaniu do postępowania zwykłego. W związku z tym - skoro nie zostały przez powoda usunięte braki pozwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa miała być rozpoznana, to należało postępowanie umorzyć, co wyraźnie wynika z art. 505 ³⁷ KPC.

Drugie stanowisko zostało wyrażone w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Katowicach - I Wydział Cywilny z 2016-01-11, I ACz 1268/15, że: „ Uiszczona przez powoda opłata od pozwu w razie umorzenia postępowania przez sąd właściwości ogólnej wskutek nieusunięcia przez stronę uchybień fiskalnych lub formalnych pozwu zgodnie z art. 505[37] KPC, podlegać winna, w drodze analogii, zwrotowi na podstawie art. 79 ust. 1 lit. a ustawy z dnia 28 lipca 2005r o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.” Sąd ten wskazał, iż przypadek ten zbliżony jest do sytuacji procesowej objętej powołanym przepisem, który nakazuje zwrot całej uiszczonej przez stronę opłaty w sytuacji zwrotu pozwu wskutek braków formalnych. Odmienności wynikające z postępowania elektronicznego, polegające przede wszystkim na tym, że pozew po przekazaniu do sądu właściwości ogólnej na tym etapie jest już częściowo opłacony, a Sąd wzywa do usunięcia braków (w tym fiskalnych) pod rygorem umorzenia postępowania, wynikają ze specyfiki tego postępowania i nie mogą pozbawiać strony prawa do zwrotu uiszczonej opłaty sądowej. Dalej Sąd ten wskazał, że nie sposób bowiem racjonalnie wytłumaczyć, dlaczego miałaby być zróżnicowana sytuacja procesowa strony, której pozew nie został rozpoznany na skutek zwrotu od sytuacji strony co do której doszło do umorzenia postępowania ze względu na nieusunięcie braków formalnych pozwu.

Tymczasem w okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy w Lublinie nadał bieg pozwowi i wydał w dniu 7 lipca 2016 r nakaz zapłaty, który wraz z odpisem pozwu został doręczony pozwanemu, który pismem z dnia 26 lipca 2016 r. wniósł sprzeciw. Doszło zatem do sytuacji gdy pomiędzy stronami zawisł już spór. Następnie po przekazaniu sprawy do sądu właściwości ogólnej powód został wezwany do uzupełnienia braków formalnych poprzez wykazanie dokumentem, że pozew został podpisany przez osobę uprawnioną do reprezentowania powoda, w terminie 14 dni pod rygorem umorzenia postępowania. Brak odpowiedzi powoda na to wezwanie spowodował umorzenie postępowania na podstawie art. 505 ³⁷ § 1 kpc.

Nie zachodzi zatem sytuacja analogiczna do tej gdy pozew nie został rozpoznany na skutek zwrotu, takiej jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach, kiedy można mówić o luce prawnej i potrzebie rozważenia zastosowania analogii. Wręcz przeciwnie Sąd rozpoznał sprawę wydając nakaz zapłaty, a pomiędzy stronami zawisł już spór na skutek doręczenia pozwu i wniesienia sprzeciwu. Bezpodstawnie zatem powód w zażaleniu domaga się zwrotu uiszczonej w Sądzie Rejonowym w Lublinie opłaty sądowej i dlatego jego zażalenie jako nieuzasadnione podlega oddaleniu na podstawie art. 385 KPC w zw. z art. 397 § 2 KPC.

Artur Fornal Wojciech Wołoszyk Wiesław Łukaszewski