Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Rafał Szurka
Protokolant:	protokolant sądowy Marzena Bożyk

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2025 r. w Bydgoszczy na rozprawie

sprawy z powództwa P. K. (1)

przeciwko E. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 47.166,66 złotych (czterdzieści siedem tysięcy sto sześćdziesiąt sześć 66/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 403,92 złotych (czterysta trzy 92/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu,

4.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 3.043,62 złotych (trzy tysiące czterdzieści trzy 62/100) tytułem zwrotu kosztów sądowych,

5.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 961,14 złotych (dziewięćset sześćdziesiąt jeden 14/100) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 12/23

UZASADNIENIE

Powód, P. K. (1), wniósł o zasądzenie od pozwanej, E. K., kwoty 200.000 złotych z tytułu zachowku po ojcu, W. K., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty, oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że spadkodawca zmarł w dniu 21 marca 2017 roku, pozostawiając testament powołujący do spadku po nim pozwaną, jako żonę spadkodawcy, co potwierdzono w sprawie o nabycie spadku. Wyjaśniono, że spadkodawca miał czworo dzieci, z których jedno zrzekło się dziedziczenia po ojcu w drodze umowy, sam testament wydziedziczał drugie dziecko spadkodawcy, tym samym powód byłby uprawniony do spadku z ustawy w 1/3 części. Zdaniem powoda w skład masy spadkowej wchodzą środki pieniężne oraz nieruchomość, o łącznej wartości udziału powoda około 400.000 złotych, wobec tego dochodzony w sprawie zachowek stanowi połowę tej kwoty, na podstawie art. 991 kc. Powód bezskutecznie podjął próbę mediacji z pozwaną.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, wraz z wynagrodzeniem pełnomocnika według norm przepisanych. Pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powoda, wobec upływu terminu na zgłoszenie roszczenia o zachowek. Nadto pozwana podniosła, że powód otrzymywał od ojca darowizny, które należało zaliczyć na poczet zachowku. Wyjaśniono, że powód, gdy był jeszcze małoletni, wyjechał z matką do M., do 18 roku życia ojciec płacił na niego alimenty, później także pieniądze w różnych kwotach, powód nie chciał pracować lub nie mógł znaleźć pracy, ojciec złożył propozycję pracy u siebie synowi, lecz jej nie podjął. Nadto podniesiono zarzut uporczywego niedopełnienia obowiązków rodzinnych wobec ojca przez powoda, który nie interesował się zdrowiem ojca, kontaktował się tylko wtedy, gdy żądał pieniędzy i w końcowym okresie życia ojca, który chorował na nowotwór, nie pomagał w sprawowaniu opieki nad nim. Podniesiono także zarzut sprzeczności roszczenia powoda z zasadami współżycia społecznego w związku z zachowaniem syna wobec ojca, także zarzut znacznego wygórowania wysokości zachowku wobec wartości całej nieruchomości w kwocie 400.000 złotych, zatem udział to połowa tej kwoty, pozwana przyznała, że na koncie spadkodawcy z pozwaną były środki pieniężne w kwocie 21.519,50 złotych, zatem połowa tej kwoty stanowi wartość liczoną do zachowku, potwierdzono udział powoda w zachowku w 1/6 części jego wartości.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwana była żoną spadkodawcy, W. K. – ojca powoda. Zmarł on w dniu 21 marca 2017 roku. Powód był jednym, z czworga dzieci spadkodawcy – J. C., P. K. (2) i J. K. (1).

/dowód: kopie odpisów skróconych USC – k. 9-17 akt, akta sprawy II Ns 1046/17 Sądu Rejonowego w Bydgoszczy – załącznik do akt/

W drodze testamentu notarialnego z dnia 14 listopada 2014 roku spadkodawca powołał do całości spadku pozwaną, jednocześnie wydziedziczył swojego syna P. K. (2) z powodu rażąco nagannego zachowania, polegającego na uporczywym postępowaniu wbrew woli ojca, w sposób sprzeczny ze zasadami współżycia społecznego. Z kolei J. K. (1) w drodze umowy notarialnej z dnia 23 kwietnia 2015 roku ze spadkodawcą, zrzekł się dziedziczenia po nim, za zgodą ojca. Testament został ogłoszony w dniu 22 września 2017 roku. Na jego podstawie pozwana nabyła w całości spadek po W. K. na podstawie postanowienia Sądu z dnia 22 września 2017 roku.

/dowód: odpisy wypisów testamentu – k. 18-19 akt, odpis umowy zrzeczenia się dziedziczenia, rep. A numer (...) – k. 20-21 akt, akta sprawy II Ns 1046/17 Sądu Rejonowego w Bydgoszczy – załącznik do akt/

Po śmierci męża, pozwana wysłała do powoda maila, wskazując na wolę wypełnienia ostatniej woli ojca powoda w postaci przekazania pieniędzy na koncie osobistym zmarłego.

/dowód: kopia wiadomości mailowej z dnia 30 marca 2017 roku – k. 22 akt/

W skład spadku po zmarłym W. K. wchodzi udział ½ w prawie własności nieruchomości, położonej w B., przy ulicy (...). Wartość rynkowa całej nieruchomości według stanu na dzień otwarcia spadku oraz według cen aktualnych to kwota 518.000 złotych. Pozwana wskazała tą nieruchomość, jako składnik nabyty w drodze dziedziczenia, w udziale 1/2.

/dowód: elektroniczna księga wieczysta (...) wydruk – k. 23 akt, pisemna opinia biegłego z zakresu rzeczoznawstwa majątkowego H. A. (1) z dnia 7 sierpnia 2024 roku – k. 239-276 akt, kopia zgłoszenia do urzędu skarbowego (...) – k. 292-295 akt/

Na koncie bankowym w (...) S.A. Oddział w B. znajdowały się środki pieniężne, należące do zmarłego spadkodawcy. Pozwana zgłosiła do urzędu skarbowego nabycia własności kwoty 24.000 złotych w pełnym udziale 1/1 z tytułu dziedziczenia.

/dowód: wyciąg z konta bankowego – k. 37-42 akt, kopia zgłoszenia (...) – k. 292-295 akt/

Po rozwodzie rodziców powoda, zamieszkał on z matką w Polsce, która wyjechała do M., w tym czasie powód przez pewien okres mieszkał z babcią i ojcem, który ponownie się ożenił z pozwaną. Powód od 11 roku życia zamieszkał w M., do którego wyjechał do matki. Od tego czasu powód czasami dzwonił do ojca, początkowo częściej, później rzadziej, sporadycznie z uwagi na brak środków powód przyjeżdżał do Polski i spotykał się z ojcem, ostatni raz w kraju był w 2007 roku, gdy żył ojciec. Ostatni kontakt telefoniczny mieli w grudniu 2016 roku. Spadkodawca przed swoją śmiercią od 2012 roku chorował na chorobę nowotworową, na którą zmarł, w tym czasie powód nie interesował się zdrowiem ojca. Powód był leczony psychiatrycznie z uwagi na zaburzenia, w M. nigdy nie pracował, w Polsce nie skończył szkoły podstawowej. Gdy powód kontaktował się z ojcem, zwracał się do ojca o pieniądze, stąd spadkodawca przelewał pewne kwoty pieniężne na jego rzecz. Jednocześnie spadkodawca miał żal do syna, że jedynie w tym celu kontaktuje się z nim. Spadkodawca był uważany za osobę majętną, prowadził zakład-warsztat rzemieślniczy, który sprzedał przez śmiercią, w 215 roku spłacając wspólnika. Spadkodawca zaproponował synowi pracę w swoim warsztacie, ale on odmówił. Spadkodawca miał z pozwaną rozdzielność majątkową od 2015 roku, swoje inne nieruchomości przekazał na własność żony i jej syna. Stosunki pomiędzy ojcem a synem do czasu zgonu spadkodawcy były chłodne.

/dowód: zeznania świadków I. M., J. K. (2), I. K., H. B. i H. A. (2) – k. 194-196 akt i k. 197 akt od 00:05:18 do 01:24:00 oraz k. 212 akt i 215 akt od 00:03:11 do 00:23:30, częściowe zeznania powoda – k. 213 akt i k. 215 akt od 00:28:48 do 00:47:29, zeznania pozwanej – k. 213-214 akt i k. 215 akt od 00:48:20 do 01:29:30/

Spadkodawca w okresie od 1996 roku przekazywał środki pieniężne, początkowo na rzecz matki powoda, a później po uzyskaniu pełnoletności na rzecz powoda, w walucie obcej w kwotach od 100 do 1.000 USD, także w Euro w kwocie 100 i 240 Euro. W tytułach przelewów wskazywano na zasilenie, prezent, koszty utrzymania, dla syna P. przebywającego w M., na bilet lotniczy, jako darowizny. W 2007 roku powód otrzymał od ojca w prezencie komputer o wartości 3.000 złotych. Powód w czasie pobytu w kraju otrzymywał do ojca kwoty pieniężne na swoje utrzymanie w kraju, od 500 do 2.000 złotych.

/dowód: wyciąg z operacji bankowych – k. 43-76 akt, dyspozycje poleceń wypłaty za granicę – k. 77-150 akt, kopia oświadczenia z dnia 6 sierpnia 2007 roku wraz z rachunkiem – k. 151-152 akt, kopie pokwitowań – k. 153-155 akt/

W 2012 roku powód skierował do ojca list elektroniczny, w którym wyrażał m.in. żal w zakresie braku zainteresowania ze strony ojca i braku opieki, brak należytego kontaktu i telefonów. Wskazał w nim na brak życzeń urodzinowych dla ojca z uwagi na to, że nie zasłużył na nie, i brak chęci dalszych rozmów z ojcem. W odpowiedzi na niego W. K. wskazał na spełnienie życzenia syna i na ostatni z nim kontakt w ten sposób, wyraził m.in. swoje pretensje co do konieczności utrzymywania powoda, który nie chciał pracować, pretensji syna i jego roszczeń o pieniądze.

/dowód: kopie listów – k. 156-159 akt/

Pismem z dnia 14 kwietnia 2017 roku powód skierował do pozwanej wniosek o udostępnienie informacji w związku z istnieniem testamentu ojca, oraz podanie kwoty, której dotyczyła wcześniejsza wiadomość mailowa.

/dowód: odpis pisma – k. 24 akt/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie treści dokumentów, przedłożonych przez strony, albowiem ich forma i treść nie były przez strony kwestionowane, stanowiły one zatem wiarygodny materiał dowodowy w sprawie. Sąd oparł się także w pełni na sporządzonej w sprawie pisemnej opinii biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości, albowiem była ona jasna, logiczna, sporządzona została zgodnie z zasadami metodyki wyceny nieruchomości, i w żadnym aspekcie nie została zakwestionowana przez strony. Wreszcie Sąd oparł się także na treści zeznań świadków i stron, uznając że były one jasne, logiczne, wzajemnie się potwierdzały i uzupełniały, podnieść należy że świadkowie, a także i sam powód, nie posiadali dokładnej wiedzy co do składników masy spadkowej po zmarłym, treść tych zeznań służyła ustaleniu jakie były wzajemne relacje ojca z synem, pod kątem rozważenia zarzutów pozwanej co do roszczenia o zachowek. Jedynie w zakresie, w jakim zeznania powoda nie pokrywały się z zeznaniami świadków, Sąd pominął ich treść, a dotyczyło to okoliczności z treści relacji jego i ojca, w których powód zmierzał do przedstawienia inaczej kontaktów z ojcem, np. zaprzeczając temu, że domagał się środków pieniężnych od ojca, choć okoliczność ta nie miała ostatecznie znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Bezspornie, o tym jakie były relacje ojca z synem, świadczą ich listy, dołączone przez pozwaną do odpowiedzi na pozew, lecz ich treści nie można było ocenić jako uzasadniających w ogóle brak uprawnienia powoda do żądania zachowku, a także do zasądzenia z tego tytułu niższej kwoty, niż należna zgodnie z udziałem i jego wartością.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo co do zasady było usprawiedliwione, jednakże nadmierne kwotowo mając na uwadze faktyczne ustalenia w sprawie.

Odrzucić należało kwestionowanie roszczenia powoda z uwagi na zarzut przedawnienia, z uwagi na niezasadność tego zarzutu i słuszną w tym zakresie argumentację powoda. Przypomnieć należy, że ogłoszenie testamentu nastąpiło w dniu 22 września 2017 roku, co wynika z akt sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, zgodnie zaś z treścią art. 1007 § 1 kc roszczenie uprawnionego do zachowku przedawnia się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Zgodnie dalej z mającym zastosowanie po zmianie przepisów art. 118 zdanie 2 kc (wobec wierzytelności nieprzedawnionych na dzień wejścia w życie przepisu w nowym brzmieniu, czyli na dzień 9 lipca 2018 roku) koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego (bo nie jest krótszy niż dwa lata), czyli w tej sprawie na dzień 31 grudnia 2022 roku. Pozew zaś w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 30 grudnia 2022 roku (k. 26 akt – data złożenia pozwu w urzędzie pocztowym). Stąd zarzut pozwanej nieuzasadniony.

W niniejszej sprawie, mając na uwadze zarzuty pozwanej, należało rozważyć zasadność powołania się w tej sprawie przez pozwaną na klauzulę generalną z art. 5 kc, co do zakresu i kwoty należnego zachowku. Na wstępnie przypomnieć należy, że co do zasady spadkodawca może pozbawić spadkobiercę zachowku poprzez dokonaną czynność wydziedziczenia (art. 1008 kc), albo w razie późniejszego uznania takiej osoby za niegodnego dziedziczenia na podstawie art. 928 kc. Dotychczasowe przepisy Kodeksu cywilnego nie przewidywały wprost możliwości obniżenia sumy należnej z tytułu zachowku, co wprowadzono od dnia 22 maja 2023 roku przepisem art. 997 ¹§ 1 kc z uwagi na sytuację majątkową i osobistą uprawnionego oraz zobowiązanego z tego tytułu. W ocenie Sądu takiej podstawy nie ma w tej sprawie, same strony nie odwoływały się do tej podstawy w swoich twierdzeniach w sprawie, lecz na okoliczności związane z relacjami obu stron. Taką możliwość z tej podstawy daje orzecznictwo, właśnie na skutek skutecznego powołania sią na art. 5 kc co do uprawnionego do zachowku. W tym zakresie, w ślad za szerokim orzecznictwem wskazać trzeba, że zastosowanie art. 5 kc w sprawie o zachowek należy ograniczyć do sytuacji, gdy pozwoli to na uczynienie zadość społecznemu odczuciu sprawiedliwości, sprzeciwiającemu się przyznaniu pełnej należności z tytułu zachowku, a wyjątkowo zachowku w ogóle, co do której istnieją podstawy do uznania jej za niegodną dziedziczenia lub istniały podstawy do jej wydziedziczenia (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 czerwca 2016 roku, V CSK 625/15). To sąd w realiach konkretnej sprawy może ocenić, czy zachowanie się uprawnionego do świadczenia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, i nie można wykluczyć stosowania tej konstrukcji także w sprawie o zachowek, gdy uprawniony postępował nieetycznie wobec spadkodawcy, lub wobec zobowiązanego do świadczenia (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2020 roku, V CSK 173/20, Lex nr 3053969). Reasumując, zastosowanie art. 5 kc tylko w szczególnych wypadkach może stanowić przesłankę do obniżenia kwoty należnego zachowku, wyjątkowo tylko zaś do pozbawienia tego świadczenia. W tej sprawie, w ocenie Sądu, takich okoliczności brakowało.

Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego, stosunki pomiędzy powodem a spadkodawcą stały z się z czasem trudne, co potwierdza choćby przedłożona korespondencja powoda z ojcem z 2012 roku. Jednak, jak ustalono początkowo po rozwodzie rodziców powoda, mieszkał on jakiś czas u ojca, jako osoba małoletnia, dopiero później po wyjeździe matki, wyjechał on także do niej do M. i zamieszkał z matką. Naturalną rzeczą było to, że z tą chwilą kontakt pomiędzy nimi był utrudniony, na odległość, z racji kosztów powód przyjeżdżał do kraju sporadycznie. Nie można w związku z tym czynić skutecznego zarzutu powodowi, że nie chciał lub nie mógł utrzymywać kontaktów z ojcem, co pozostawało poza sferą woli powoda, który wówczas był osobą jeszcze małoletnią, pozostającą pod opieką i na utrzymaniu matki w M.. Nie zmieniło się to także po uzyskaniu przez powoda pełnoletności, co było związane z aspektem czysto materialnym – brakiem środków na transport do Polski, skoro powód nigdy nie pracował, także chorował i leczył się psychiatrycznie. W konsekwencji wiarygodne były twierdzenia pozwanej, że oczekiwał on z tego powodu pomocy finansowej ze strony ojca, którą zresztą otrzymywał, i która to sytuacja braku odpowiedniego kontaktu mogła rodzić u powoda frustrację, czego dowodem był właśnie list elektroniczny do niego, na co odpowiedział sam spadkodawca. Nie było to podnoszone w sprawie, ale skoro spadkodawca dokonał wydziedziczenia jednego z synów, to nie istniały przeszkody aby taki ewentualny zamiar zrealizować wobec także powoda, a skoro tego nie zrobił, nie można obecnie hipotetycznie podnosić w tym zakresie argumentów na okoliczność braku podstaw do żądania zachowku w ogóle. Reasumując, Sąd nie znalazł w tej sprawie podstaw nie tylko do odmowy, ale także do obniżenia prawa do zachowku. Podnoszone przez pozwaną okoliczności bezspornie dla Sądu nie dały żadnych podstaw do uwzględnienia w tej sprawie art. 5 kc, jako podstawy choćby do obniżenia zachowku z tego powodu.

Nieuzasadnione były także w tym zakresie zarzuty, odwołujące się do darowizn ze strony ojca na rzecz syna, które zdaniem pozwanej powinny zostać zaliczone na poczet przyszłego zachowku. Zgodnie z treścią art. 996 § 1 kc darowiznę dokonaną przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku zalicza się na należny mu zachowek, ale przy ocenie darowizny podlegającej doliczeniu mają zastosowanie wskazania ogólne z art. 994 § 1 kc, zgodnie z którym przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku. Dalej, z uwagi na osobę uprawnionego w tej sprawie, jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku (art. 997 § 1 kc). Odnosząc to na potrzeby niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, ustalone wpłaty, które były dokonywane przez spadkodawcę na rzecz powoda, począwszy od 1997 roku, nie mogły powodować zmniejszenia kwoty zachowku, a zatem podlegać zaliczeniu. Po pierwsze, z uwagi na to, że spadkodawca był postrzegany jako osoba majętna, wpłaty we wskazanych wyżej w stanie faktycznym kwotach, nie przekraczały określonej przepisem miary. Po drugie, nie były to środki przeznaczone na wychowanie i wykształcenie powoda, lecz na koszty bieżącego utrzymania i jako prezenty finansowe. Spadkodawca dokonywał ich, albowiem syn przebywał wówczas z matką, był osobą małoletnią – dzieckiem, i wpłaty były traktowane jak alimenty, co także wskazywano w sprawie. Przypomnieć należy, że powód nigdy nie pracował, nie ukończył także pełnej szkoły podstawowej i nie podjął żadnego innego kształcenia. Po trzecie, część z nich została dokonana przed okresem 10 lat licząc od daty otwarcia spadku. Z powyższych względów brak było podstaw do uwzględnienia także tego zarzutu pozwanej.

Przesądzając zatem samą zasadę roszczenia, bezspornym także musi być ustalenie, że skład i stan spadku ustala się z chwilą jego otwarcia, zaś wartość – na podstawie cen rynkowych z chwili jego ustalania według cen aktualnych, co potwierdził ostatnio Sąd Najwyższy w sprawie V CSKP 26/21. Skład i stan spadku w tej sprawie Sąd ustalił na podstawie treści dokumentów, przedłożonych przez strony, oraz na podstawie treści opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, która nie była kwestionowana przez strony. Przypomnieć należy, że sam powód wskazał w pozwie na szacowaną przez niego wartość składników masy spadkowej oraz ich zakres, nie mając w tym zakresie precyzyjnych informacji. Jednocześnie Sąd wypełnił wskazane także przez powoda wnioski dowodowe w tym zakresie, ograniczając się do stanowisk obu stron, w szczególności powód nie podnosił żadnych innych twierdzeń i wniosków w zakresie ustalenia masy spadkowej, potrzebnej do obliczenia zachowku. W konsekwencji należało ustalić, że w skład spadku po zmarłym ojcu wchodził udział ½ we własności nieruchomości, położonej w B. przy ulicy (...) oraz środki pieniężne, zgromadzone na koncie zmarłego w banku (...) S.A., co zresztą zostało przyznane przez pozwaną. Powód nie wykazał w sprawie żadnych innych składników majątku spadkowego po zmarłym, ani innych które należałby uwzględnić przy obliczeniu należnego zachowku. W zakresie środków pieniężnych, przy ustaleniu ich wielkości – kwoty, Sąd powołał się na dokument urzędowy – zgłoszenie (...), z którego jednoznacznie wynika, że pozwana zgłosiła kwotę 24.000 złotych nabytą w całości jako spadek po zmarłym. Zatem Sąd nie uwzględnił w tym zakresie innych twierdzeń pozwanej, wyrażonych w odpowiedzi na pozew, wskazujących na inną kwotę i połowę udziału, jako sprzecznych ze zgłoszeniem do organu podatkowego, i te twierdzenia należało ocenić jako niewiarygodne, podniesione jedynie na potrzeby sprawy. Wobec istniejących w tym zakresie rozbieżności, Sąd oparł się na wiarygodnym dowodzie, zgłoszeniu podatkowym. Z kolei, według opinii biegłego wartość spadku w postaci nieruchomości to kwota 518.000 złotych, a zatem kwota udziału to 259.000 złotych, według stanu na dzień 21 marca 2017 roku. W konsekwencji stan czystego spadku to wartość 283.000 złotych, która podlegała uwzględnieniu w ramach obliczenia należnego zachowku.

Z racji powołania po zmarłym, w sytuacji spadkobrania ustawowego, do spadku małżonka zmarłego i dwójki dzieci zmarłego (z czworga dzieci), w tym powoda, należny do zachowku jego udział spadkowy to 1/6 wartości (1/3 : ½), a zatem ostatecznie kwota 47.166,66 złotych. Bezspornym był bowiem ostateczny udział powoda w zachowku, mając na uwadze ustalony w sprawie krąg spadkobierców z ustawy, przy uwzględnieniu przepisu art. 992 kc, który miał zastosowanie wobec jednego z synów uznanego za niegodnego dziedziczenia, i innego z synów zmarłego, który spadek odrzucił. Nie było to sporne i wynikało z treści dokumentów, zatem przy spadkobraniu ustawowym dziedziczyłyby pozostała dwójka dzieci zmarłego wraz z małżonkiem. Powód nie wykazał także procesowo, aby w związku z zarzutem stanu swojego zdrowia i brakiem zdolności do pracy, jego udział w zachowku był wyższy, niż ½ udziału w spadku, w tym zakresie powód jedynie podnosił twierdzenia, które zresztą nie przybrały formy zarzutu procesowego popartego dowodami w sprawie. W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 47.166,66, na podstawie art. 991 kc (punkt 1 wyroku). O odsetkach w tym zakresie Sąd orzekł na podstawie art. 455 kc, z uwagi na to, że powód pierwotnie żądał jedynie rozliczenia z tytułu zachowku w ramach rozmów ugodowych, nie wnosząc o zapłatę konkretnej kwoty, które to żądanie zawarte zostało dopiero w pozwie w niniejszej sprawie, zatem odsetki były należne od dnia następnego, po dniu doręczenia pozwanej pozwu w niniejszej sprawie, z uwagi na bezterminowy charakter roszczenia o zachowek, czyli wymagalność po wezwaniu do zapłaty. Powództwo w pozostałej części, jako nadmierne i nieuzasadnione, podlegało w konsekwencji oddaleniu (punkt 2 wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 i 99 kpc oraz przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, dokonując jego rozliczenia na podstawie art. 100 kpc zgodnie ze wskazaniem, iż powód wygrał sprawę w 24 % zgłoszonego roszczenia. Wobec tego poniesione przez powoda koszty w postaci wynagrodzenia pełnomocnika w stawce minimalnej 5.400 złotych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa 17 złotych oraz opłatą sądową od pozwu 10.000 złotych – łącznie 15.417 złotych należało rozliczyć o stopień wygrania sprawy 24 %, co daje kwotę 3.700,08 złotych, zaś po stronie pozwanej poniesione koszty w postaci wynagrodzenia jej pełnomocnika w stawce minimalnej 5.400 złotych należało rozliczyć o 76 % wygrania sprawy – 4.104 złotych, w konsekwencji do rozliczenia i zasądzenia na jej rzecz pozostała kwota 403,92 złotych kosztów procesu wraz z odsetkami (punkt 3 wyroku). W punktach 4 i 5 wyroku Sąd rozliczył nie pokryte przez strony koszty sądowe, powstałe z tytułu wynagrodzenia biegłego za sporządzoną w sprawie opinię w kwocie 4.004,76 złotych, pobierając wymaganą część w związku ze stopniem wygrania i przegrania sprawy od każdej ze stron, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku w sprawie kosztów sądowych w sprawach cywilnych.