Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Joanna Cyganek
Protokolant:	Dominika Robacka

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2023 r. w Bydgoszczy na rozprawie

sprawy z powództwa M. Ś.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...)

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta) tytuł zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  przyznaje radcy prawnemu Z. K. ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset) podwyższoną o należny podatek VAT tytułem zwrotu kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu;

4.  obciąża Skarb Państwa kosztami sądowymi, od ponoszenia których powód był zwolniony.

SSO Joanna Cyganek

Sygn. akt I C 245/20

UZASADNIENIE

Powód M. Ś. wniósł pozew przeciwko M. K. (1) o zapłatę kwoty 120.000 zł. Sprawę zarejestrowano pod sygn. akt I C 245/20. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwany wyrządził mu krzywdę, a także jego żonie i dziecku. Podnosił, że podczas odbywania kary pozbawienia wolności był bezpodstawnie krany dyscyplinarnie przez pozwanego.

Postanowieniem z dnia 29 lipca 2020 r. zwolniono powoda od kosztów sądowych w całości i przyznano powodowi pełnomocnika z urzędu (k. 95 akt).

Pismem z dnia 8 marca 2021 r. (k. 174 akt) pełnomocnik z urzędu powoda precyzując żądanie pozwu wniósł o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Skarbu Państwa (...) w B. – F., zasądzenie na podstawie art. 448 w zw. z art. 417 §1 k.c. od pozwanego na rzecz powoda kwoty 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę związaną z umieszczeniem powoda w izolacji i uniemożliwieniem utrzymywania bezpośrednich kontaktów z członkami rodziny wskutek stosowania bezpodstawnych kar dyscyplinarnych wymierzonych na podstawie nieprawdziwych oświadczeń i zaleceń formułowanych przez funkcjonariuszy służby więziennej w osobach M. K. (1) i R. S. oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik domagał się także zasądzenia na jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2021 r. (k. 197 akt) Sąd na podstawie art. 203 k.p.c. umorzył postępowanie wobec pozwanego M. K. (1) i na podstawie art. 194 § 1 k.p.c. wezwać do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Skarb Państwa (...) B. F. w B..

Pozwem w sprawie sygn. akt I C 849/21 powód M. Ś. wniósł o zasądzenie od pozwanego Zakładu Karnego B. F. w B. kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy w postaci naruszenia dóbr osobistych, tj. bezpieczeństwo, cześć i dobre imię oraz o zobowiązanie przedstawiciela pozwanego, tj. (...) B. F. w B. – R. S. do złożenia oficjalnych przeprosin w formie ustnej przed sądem i włącznie ich treści do protokołu rozprawy o następującej treści: „Niniejszym przepraszam państwa M. i D. Ś. za wyrządzenie im krzywdy”. Zarządzeniem z dnia 24 lutego 2022 r. sprawę połączono do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą sygn. akt I C 734/21.

Pozwem w sprawie sygn. akt I C 734/21 powód M. Ś. wniósł o zasądzenie od pozwanego Zakładu Karnego B. F. w B. kwoty 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy, z tytułu naruszenia dóbr osobistych, tj. godność osobista, dobre imię, cześć, prawo do odbywania kary pozbawienia wolności w odpowiednich warunkach, zobowiązanie pozwanego na złożenia oficjalnych przeprosin w formie ustnej przed sądem i włącznie ich treści do protokołu rozprawy o następującej treści: „Niniejszym przepraszam pana M. Ś. za wyrządzenie mu krzywdy” oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów sądowych. Zarządzeniem z dnia 10 marca 2022 r. sprawę połączono do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą sygn. akt I C 245/21.

W każdej z odpowiedzi na pozew pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych. Strona pozwana zaprzeczyła, aby w wyniku osadzenia powód doznał krzywdy bądź uszczerbku na zdrowiu. Podkreślono, że miał on zapewnione wszelkie prawa wynikające z treści Kodeksu Karnego Wykonawczego i innych przepisów związanych z wykonywaniem kary pozbawienia wolności. Pozwany wyjaśnił, że powód nie udowodnił swoich twierdzeń zawartych w pozwach i pismach procesowych, natomiast samo twierdzenie nie może zostać uznane za dowód w spawie.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2022 r. (k. 324 akt) Sąd ustalił prawidłową reprezentację Skarbu Państwa i w miejsce (...) w B. F. wpisał (...).

Strony w dalszym toku postepowania podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód M. Ś. odbywał karę pozbawienia wolności w pozwanej jednostce penitencjarnej, tj. Zakładzie Karnym B. F. w B..

Okoliczności bezsporne

Wobec powoda stosowano wielokrotnie kary dyscyplinarne.

W dniu 31 października 2019 r. Dyrektor Zakładu Karnego B. F. w B. wymierzył powodowi łączną karę dyscyplinarną w postaci umieszczeni w celi izolacyjnej na czas 14 dni, uwzględniając przy tym wnioski dyscyplinarne z dni 21, 23, 25, 26 i 27 października 2019 r. Powodem podjęcia takiej decyzji był szereg zdarzeń, w tym z dnia 21 października 2019 r., w czasie którego stwierdzono u powoda niewłaściwe użytkowanie odtwarzacza DVD polegające na zerwaniu plomby zabezpieczającej z (...) urządzenia. Tego samego dnia ujawniono w jego celi przedmiot niedozwolony w postaci pendrive’a 16 GB z adapterem. Zdarzeniem objętym decyzją o ukaraniu dyscyplinarny było również wprowadzenie w błąd administracji ZK w zakresie realizowania rozmów telefonicznych (wniosek z 28 października 2019 r.) głośne słuchanie muzyki, brak reakcji na polecenie jej ściszenia i głośne okrzyki przez okno celi (wniosek z 27 października 2019 r.), kontaktowanie się z osadzonymi z innego pawilonu, głośne wykrzykiwanie i obrażanie innego osadzonego oraz używanie obraźliwych sformułowań (wniosek z 26 października 2019 r.).

Decyzją z dnia 20 grudnia 2019 r. Dyrektor Zakładu Karnego B. F. w B. wymierzył powodowi karę dyscyplinarną w postaci udzielenia widzeń w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą przez okres 3 miesięcy. Karę tę uchylono decyzją Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej z dnia 20 lutego 2020 r. z powodu wydania decyzji o wymierzeniu kary dyscyplinarnej po przekroczeniu o 2 dni terminu do tego uprawniającego.

Powód zaskarżył obie te decyzję do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy V Wydziału Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych i nie uwzględnił skarg osadzonego utrzymując w mocy zaskarżone decyzje.

Powód wielokrotnie składał skargi do administracji ZK. Prowadzono postępowania wyjaśniające, ale żadne z nich nie wykazało jakichkolwiek nieprawidłowości w działaniu jednostki penitencjarnej.

Kontrolę osobistą żony powoda D. Ś. przeprowadzała funkcjonariuszka służby więziennej. Odbyła się ona z poszanowaniem godności osobistej i praw osoby kontrolowanej.

Dowody: postanowienie z dnia 18 grudnia 2019 r. wraz z uzasadnieniem (k. 40-41 akt), postanowienie z dnia 20 stycznia 2020 r. wraz z uzasadnieniem (k. 42-43 akt), wnioski o wymierzenie kar dyscyplinarnych (k. 44, 48, 53, 56, 67, 69-70, 179-180, 356, 430, 434, 439, 443-444 akt), pisma i skargi powoda oraz odpowiedzi pozwanego (k. 47, 51-52, 54, 60-66, 68, 71, 72, 74-79, 181, 210, 212, 215-217, 229-23, 397, 403-413, 416-419, 424, 425a, 429, 431, 438, 441-442, 448-449, 451-453 akt), protokół kontroli celi (k. 73, 224, 447akt), bilingi telefoniczne (k. 184-186, 252-260 akt), sprawozdania (k. 211, 218 akt), notatki służbowe (k. 213, 219-222, 225, 228 akt), decyzje o wymierzeniu kar dyscyplinarnych (k. 232-238 akt), protokołu kontroli osobistej D. Ś. (k. 420, 425 akt), zażalenie D. Ś. na przeprowadzenie czynności kontroli osobistej (k. 421-423 akt), postanowienie z dnia 26 lutego 2020 r. wraz z uzasadnieniem (k. 428 akt), postanowienie z dnia 19 lutego 2020 r. wraz z uzasadnieniem (k. 432 akt), decyzja Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej z dnia 20 lutego 2020 r. (k. 433 akt), postanowienie z dnia 6 marca 2020 r. wraz z uzasadnieniem (k. 435 akt), postanowienie z dnia 9 marca 2020 r. wraz z uzasadnieniem (k. 440 akt), wnioski o wymierzenie kar dyscyplinarnych, pisma, skargi, sprawozdania, notatki służbowe oraz odpowiedzi pozwanego (k. 59-123 akt pod pierwotną sygnaturą I C 734/21), zeznania świadków R. S. (k. 392v-393, 395 akt), M. K. (2) (k. 393 i 395 akt) i M. K. (1) (k. 460 i 462 akt)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie w/w dokumentów złożonych przez strony w toku postępowania, a także na podstawie zeznań świadków R. S., M. K. (2) i M. K. (1).

Sąd uznał za wiarygodne oraz przydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy dokumenty zebrane w aktach sprawy, albowiem zostały one sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla danego typu dokumentów. Ponadto autentyczność tych dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu ani stron postępowania.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków R. S., M. K. (2) i M. K. (1) -pracowników pozwanego, gdyż były spójne i logiczne, a także korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie, w szczególności przeglądem kar dyscyplinarnych powoda, postanowieniami wydanymi przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy V Wydział Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych oraz notatkami służbowymi funkcjonariuszy straży więziennej.

Sąd pominął wniosek o przesłuchanie powoda z uwagi na fakt, iż powód zawiadomiony o terminie rozprawy nie poinformował Sądu o zmianie adresu, a pod adresem, który sam wskazał w chwili zwolnienia nie podjął awizowanego wezwania. Wobec tego Sąd uznał, że został na termin prawidłowo wezwany i w związku z tym pominął dowód z jego zeznań. Sąd pominął także na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. pominął wnioski o przesłuchanie świadków wnioskowanych przez powoda co do, których nie wskazano adresów, z uwagi na brak możliwości ich przeprowadzenia. Z kole na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął wnioski o przesłuchanie pozostałych świadków, dowód z opinii biegłego psychiatry oraz żądanie dalszego gromadzenia dokumentacji z uwagi na ich nieprzydatność dla rozstrzygnięcia sprawy. Okoliczności, które stanowiły podstawę żądań powoda zostały w sposób dostateczny wyjaśnione w toku postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd wskazuje, że stosownie do art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Odpowiedzialność deliktowa Skarbu Państwa, oparta na art. 417 k.c. powstaje wówczas, gdy spełnione są łącznie jej trzy ustawowe przesłanki: bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2012 r. II CSK 648/11, Lex nr 1215614).

Następnie należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 445 k.c. sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podstawowym celem zadośćuczynienia jest wynagrodzenie doznanej krzywdy i ma ono na celu poprawienie stanu psychicznego poszkodowanego przez poprawę jego sytuacji majątkowej. Przewidziane w art. 445 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę ma na celu naprawienie - przez rekompensatę pieniężną - szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. W ten sposób ujawnia się aprobowany w orzecznictwie kompensacyjny charakter zadośćuczynienia pieniężnego (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r. I CK 131/2003 OSNC 2005/2/40 Lex nr 141820 oraz z dnia 27 lutego 2004 r. V CK 282/2003 Lex nr 183777).

Zgodnie natomiast z treścią art. 24 § 1 k.c., czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Zasady zawarte w art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 roku, sygn. akt I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76).

W przedmiotowej sprawie obowiązek wykazania wystąpienia przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa spoczywał na powodzie. W ocenie Sądu powód temu obowiązkowi nie sprostał i nie wykazał przesłanek aktualizujących odpowiedzialność Skarbu Państwa. Sąd miał na uwadze okoliczność, że odbywanie kary pozbawienia wolności jest z istoty swej związane z dolegliwościami typowymi dla izolacji. Prawomocnie orzeczona kara bezwzględna pozbawienia wolności, jak i warunki jej odbywania są naturalną konsekwencją przestępczej przeszłości skazanego i stanowią element polityki karnej w postaci prewencji indywidualnej. Odbywanie kary pozbawienia wolności jest w sposób immanentny związane z licznymi ograniczeniami i niedogodnościami, a obowiązkiem Skarbu Państwa, jako podmiotu odpowiedzialnego w ramach tak zwanego imperium za realizację polityki penitencjarnej jest jedynie zapewnienie osadzonym ustawowo określonych standardów.

Znamienne w sprawie jest to, że powód wielokrotnie naruszał porządek iż zasady panujące w pozwanej jednostce penitencjarnej za co otrzymywał kary dyscyplinarne. Warto zaznaczyć, że zasady korzystania przez skazanych ze sprzętu są uregulowane w zarządzeniu nr 139/17 Dyrektora ZK w B. -F. z 6 grudnia 2017 r. w sprawie porządku wewnętrznego dla tymczasowego aresztowanych, skazanych i ukaranych, osadzonych w Zakładzie (...) w B. – F.. Zgodnie z treścią rozdziału 9 osadzony może korzystać z posiadanego sprzętu audiowizualnego i komputerowego w sposób niezakłócający ustaleń wynikających z obowiązującego porządku wewnętrznego oraz regulaminów organizacyjno – porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania. Zgodnie z § 3 pkt 3 tego zarządzenia w czasie przeglądu sprzęt lub przedmiot jest oklejony plombami w miejscach połączenia zewnętrznych części obudowy oraz złącza USB (o ile je posiada). Uszkodzenie którejkolwiek z plomb skutkuje unieważnieniem zgody na użytkowanie sprzętu w celi i przekazaniem go do magazynu.

Zgodnie z art. 116 § 1 pkt 1 k.k.w. skazany ma obowiązek przestrzegania przepisów określających zasady i tryb wykonywania kary, ustalonego w zakładzie karnym porządku oraz wykonywania poleceń przełożonych i innych osób uprawnionych, a w szczególności poprawnego zachowania się. Ustawodawca wprowadził także katalog zakazów w art. 116a k.k.w. wskazując, że osadzonego obowiązuje zakaz posługiwania się wyrazami lub zwrotami powszechnie uznanymi za wulgarne lub obelżywe albo gwarą przestępców.

Natomiast stosownie do treści art. 142 § 1 k.k.w. skazany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie nakazów lub zakazów wynikających z ustawy, regulaminu lub innych przepisów wydanych na jej podstawie albo ustalonego w zakładzie karnym lub miejscu pracy porządku, zwane dalej "przekroczeniem".

W ocenie Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że stosowane wobec pozowanego kary dyscyplinarne były zasadne i nie naruszyły jego dóbr osobistych w postaci godności osobistej, dobrego imienia i czci. Również zarzuty wobec naruszeń funkcjonariuszy pozwanej przy kontroli osobistej żony powoda nie zostały udowodnione. Ze zgromadzonego materiału dowodnego wynikało, że kontrolę osobistą żony powoda D. Ś. przeprowadzała funkcjonariuszka służby więziennej, czyli osoba kontrolująca była tej samej płci co osoba kontrolowana. Odbyła się ona z poszanowaniem godności osobistej i praw osoby kontrolowanej.

Ponadto należy podkreślić, iż to nie od woli osoby skazanej zależy, w jakich warunkach odbywa karę pozbawienia wolności. Każdemu, kto dopuszcza się naruszenia porządku prawnego obowiązującego w państwie powinno być wiadomym, że w ramach obowiązujących przepisów prawa dopuszczalne są w trakcie odbywania kary określone działania, które ze swej istoty dotykają dóbr osobistych człowieka, takich jak wolność, cześć czy godność. Przykładem takiego działania jest ograniczenie uprawnień skazanego, co do możliwości swobodnego dysponowania określonymi przedmiotami, swobody wyboru miejsca pobytu, czy też współosadzonych. Są to jednak działania prawnie dopuszczalne, a więc jeżeli nie wykraczają poza granice działania w ramach porządku prawnego, to nie są bezprawne i nie prowadzą do powstania roszczeń zmierzających do ochrony dóbr osobistych. Powód, jak każda osoba pozbawiona wolności i przebywająca w zakładzie karnym podlegał ścisłym rygorom przewidzianym w regulaminie, do których zobowiązany był stosować się i które w istotnym stopniu ograniczały mu swobodę zachowania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 15 maja 2020 r, sygn. akt I ACa 226/20).

Nie potwierdziły się także zarzuty powoda dotyczące przekraczania uprawnień przez funkcjonariuszy służby więziennej w osobach M. K. (1) i R. S.. Powód nie wykazał, aby osoby te naruszyły jego dobra osobiste. Wręcz przeciwnie podkreślić należy, że powód miał zapewnione godziwe warunki odbywania kary pozbawienia wolności, jednakże był oporny na całokształt procesu resocjalizacji i bezkrytyczny. Sprawiał liczne problemy wychowawcze. Nie przestrzegał on porządku i dyscypliny, której panowały w pozwanej jednostce penitencjarnej. Stosowano wobec niego liczne kary dyscyplinarne.

W ocenie Sądu, pobyt w jednostce penitencjarnej wiąże się dla większości osadzonych z mniejszym lub większym dyskomfortem. Nie można jednak zapominać, że związane z tym całkowite podporządkowanie się osoby odbywającej karę pozbawienia wolności wszelkim rygorom wynika z potrzeby stworzenia warunków zapewniających pełne bezpieczeństwo osób pozbawionych wolności i konieczności zindywidualizowania odbywania przez nich kary. Z przepisu art. 73 § 1 i 2 k.k.w. wynika, że w zakładzie karnym utrzymuje się dyscyplinę i porządek w celu zapewnienia bezpieczeństwa i realizacji zadań kary pozbawienia wolności, w tym ochrony społeczeństwa przed przestępczością, zaś porządek wewnętrzny zakładu karnego ustala dyrektor. Także kolejne rozporządzenia (...) w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności nakładały na dyrektora zakładu karnego obowiązek uwzględnia konieczność tworzenia warunków zindywidualizowanego oddziaływania na skazanych, utrzymania bezpieczeństwa, dyscypliny i porządku oraz zapewnienia w zakładzie właściwych warunków bytowych, sanitarnych i zdrowotnych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 417 § 1 k.c. a contrario oddalił powództwo w sprawie (pkt 1 wyroku).

W pkt 2 wyroku, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. (powód przegrał sprawę w całości) oraz § 2 pkt 6 Rozporządzenie (...) z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Na podstawie § 8 pkt 6 Rozporządzenia (...) z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu Sąd przyznał radcy prawnemu Z. K. ze Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 3.600 zł podwyższoną o należny podatek VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu (pkt 3 wyroku).

W pkt 4 wyroku Sąd obciążył Skarb Państwa kosztami sądowymi od uiszczania, których powód był zwolniony.

SSO Joanna Cyganek