Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący: SSO Joanna Cyganek Protokolant: protokolant sądowy Alicja Kowalska po rozpoznaniu w dniu 13 października 2022 r. w Bydgoszczy na rozprawie sprawy z powództwa A. Z. (1) przeciwko Gminie M. I. o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy) zł;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.724 (jeden tysiąc siedemset dwadzieścia cztery) zł tytułem zwrotu części kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu;

4.  przyznaje ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy na rzecz adw. M. Z. kwotę 4.184 (cztery tysiące sto osiemdziesiąt cztery) zł powiększoną o należną stawkę podatku od towarów i usług w wysokości 23 % tytułem zwrotu części kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu;

5.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 6.083,92 (sześć tysięcy osiemdziesiąt trzy 92/100) zł tytułem zwrotu części kosztów sądowych;

6.  pozostałymi kosztami sądowymi, od obowiązku uiszczenia których powódka była zwolniona, obciąża Skarb Państwa.

SSO Joanna Cyganek

Sygn. akt I C 803/16

UZASADNIENIE

Powódka, A. Z. (1) (wcześniej: P.) w pozwie skierowanym przeciwko pozwanej, Gminie M. I. wniosła o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 13 października 2022r. pełnomocnik powódki jednoznacznie zakreślił podstawę faktyczną powództwa wskazując, że złe warunki mieszkaniowe, których pozwany nie usuwał, spowodowały pogorszenie stanu zdrowia powódki a zatem jej cierpienie, przez co powódka uważa, że stanowiło to naruszenie jej dobra osobistego w postaci zdrowia.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że od urodzenia mieszka w mieszkaniu socjalnym wynajmowanym od pozwanej. W lokalu od 20 lat panuje zagrzybienie ścian i wilgoć. Takie warunki są niebezpieczne dla jej choroby, jaką jest astma oskrzelowa. Powódka wyjaśniła, że jej choroba powstała na skutek panujących warunków mieszkaniowych w nieruchomości. Mama powódki od 15 lat wnioskuje do pozwanej o usunięcie powstałych przyczyn wilgoci i zagrzybienia, jak i przeprowadzenie kapitalnego remontu mieszkania, jednak bez rezultatu. Stwierdzono, że rodziny powódki nie stać na usunięcie we własnym zakresie przyczyn wilgoci i zagrzybienia oraz na przeprowadzenie remontu. Powódka wskazała, że co 6 miesięcy odmalowuje lokal, a ponadto jej rodzina wymieniła okna, za które nie dostała zwrotu poniesionych kosztów od (...) w I.. Podkreślono, że rodzina powódki opłaca czynsz na bieżąco i nie zalega z opłatami.

Strona powodowa wyjaśniła, że nieruchomość jest użytkowana prawidłowo, jest wietrzona, ogrzewanie centralne jest włączone, aby umożliwić prawidłowe suszenie, jednak mimo to, na ścianach skrapla się woda. Stwierdzono, że pozwana lekceważy chorobę powódki i nie podejmuje działań zmierzających do polepszenia jej warunków mieszkaniowych. Powódka wyjaśniła, że jej choroba się pogarsza i jest zagrożeniem dla życia, a ponadto boi się o stan zdrowia jej młodszej siostry. Wskazano, że w rodzinie powódki nikt nie chorował na astmę oskrzelową, zatem przyczyną choroby jest zły stan mieszkania, w którym zamieszkuje rodzina powódki.

Postanowieniem z dnia 29 marca 2017 r. Sąd zwolnił powódkę od ponoszenia kosztów sądowych w całości oraz ustanowił dla niej pełnomocnika z urzędu (k. 70).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych. Pozwana zakwestionowała powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że działający w jej imieniu zarządca budynku mieszkalnego przy ul. (...) w I. - (...) reagując na wnioski i żądania powódki, wykonywał na bieżąco prace remontowe w celu zlikwidowania wilgoci w lokalu zamieszkałym przez powódkę. Remonty zostały przeprowadzone w celu wyeliminowania gromadzenia się wilgoci. Ponadto, w mieszkaniu powódki kilkukrotnie odbywały się wizje lokalne, m.in. z udziałem inspektora technicznego, kominiarza, administratora nieruchomości. Zdaniem pozwanej rzeczywistą przyczyną zawilgocenia lokalu powódki jest zachowanie jego domowników. Pozwana podkreśliła, że powódka nie dopełniła obowiązków ciążących na niej jako na najemcy, o czym ją pouczono.

Strona pozwana wskazała, że zleciła przeprowadzenie ekspertyzy użytkowania lokalu mieszkalnego powódki i sporządzenie opinii celem ustalenia przyczyn powstawania wilgoci w niniejszym lokalu. Zgodnie z opinią, przyczyną powstania wilgoci było jego niewłaściwe użytkowanie. Wyjaśniono, że temperatura powietrza i wilgotność są zawyżone dla obowiązujących warunków technicznych, natomiast lokatorzy nieskutecznie wykorzystują istniejące w lokalu urządzenia wentylacyjne.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały stanowiska dotychczas zajęte w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 listopada 2002 r. została zawarta umowa najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w I., pomiędzy A. P.-matką powódki, a działającym w imieniu pozwanej, (...) sp. z o.o. w I.. Powódka od urodzenia do marca 2017 r. mieszkała we wskazanym lokalu razem z rodzicami i siostrą. Nieruchomość składała się z dwóch pomieszczeń. W lokalu panowała wilgoć, zagrzybienie. Rodzina powódki wykonywała remonty, malowała ściany ok. raz na rok, a ponadto stosowała się do zaleceń pozwanej dotyczących prawidłowej wentylacji mieszkania. Rodzina powódki regularnie opłaca również czynsz za lokal.

Rodzina powódki oraz inni mieszkańcy nieruchomości ul. (...) w I. kierowali do pozwanej oraz działającego w jej imieniu Przedsiębiorstwa (...) w I. wnioski o pomoc i zmianę lokalu socjalnego oraz o przeprowadzenie remontu.

W niniejszej nieruchomości przeprowadzane były kontrole. W trakcie kontroli przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w I. stwierdzili występowanie w każdym kontrolowanym pomieszczeniu przebarwienia świadczącego o wilgoci. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny po kontroli mieszkania wynajmowanego przez rodzinę powódki wskazał, że właściciel nieruchomości jest obowiązany utrzymać ją w należytym stanie higieniczno-sanitarnym. W piśmie z dnia 25 października 2016 r. (...) zwrócił się do pozwanej o pilne zajęcie się sprawą powódki i poinformowanie go o podjętych działaniach. W piśmie z dnia 27 października 2017 r. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego zawiadomił o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie nieodpowiedniego stanu technicznego niniejszego obiektu.

Pozwana wykonywała drobne remonty niniejszej nieruchomości.

dowód: zdjęcia k. 13-16, 172-205, zdjęcia na płycie CD k. 156, pismo Prezydenta Miasta I. k. 17, pismo powódki z dnia 5 grudnia 2006 r. k. 18, pismo pozwanego k. 19, wnioski A. O. k. 20-21, 210-213, protokół kontroli z dnia 23 września 2016 r. k. 22-28, pisma Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w I. k. 29-31, pisma (...) k. 32-33, pismo (...) k. 111-112, 214, pismo Zarządu (...) k. 115, opinia z wyniku przeprowadzonych oględzin-ekspertyzy urządzeń grzewczo-kominowych k. 118, pismo (...) k. 132, umowa najmu lokalu k. 206-209, wnioski A. i Ł. Z. (1) k. 215-219, pismo (...) z dnia 13 listopada 2012 r. k. 226, protokół odbioru robót z dnia 14 kwietnia 1999 r. k. 229-233, zlecenia wykonania robót konserwowych i naprawczych k. 234-271, protokół kontroli z dnia 26 stycznia 2017 r. k. 343-346, zeznania powódki k. 335v-336v, dokumentacja Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego k. 287-315,

Mieszkańcy całego budynku mają również zawilgocenia i zagrzybienia w swoich lokalach. Rodzina powódki nie zamykała kratek wentylacyjnych w mieszkaniu, we własnym zakresie wymieniła okna. W trakcie kontroli lokalu, kominiarz stwierdził nadmierną ilość wilgoci i zlecił wykonanie wentylacji pośredniej z hydrosterowalnym czujnikiem. W łazience powódki przez wiele lat nie było wentylacji.

dowód: zeznania świadka M. B. k. 220v, zeznania świadka T. B. k. 220v-221, zeznania świadka S. G. k. 221v-222, zeznania świadka M. R. k. 222-222v, zeznania świadka A. S. (1) k. 222v-223, zeznania świadka E. K. k. 325-325v, zeznania świadka A. S. (2) k. 326, zeznania świadka Ł. Z. (2) k. 326-327, zeznania świadka A. Z. (2) k. 327-327v, zeznania świadka G. O. k. 327v-328, zeznania świadka W. O. k. 328, zeznania świadka Ł. P. k. 335-335v,

Niniejszy budynek wykonany jest w technologii tradycyjnej tj. ściany murowane z cegły, bez podpiwniczenia. Obiekt znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. K. wentylacyjne lokalu mieszkalnego nr (...) nie zapewniają właściwej wentylacji i są niezgodne z obowiązującymi przepisami. Wszystkie ściany szczytowe w lokalu są zawilgocone bezpośrednio nad podłogą. W lokalu nie działa właściwie wentylacja grawitacyjna- brak ciągu wentylacyjnego.

W mieszkaniu nr (...) powietrze nie może opuszczać pomieszczeń kanałami wentylacji grawitacyjnej ponieważ lokal wyposażony jest w kanały niewłaściwie wykonane. Skutkuje to brakiem cyrkulacji powietrza w mieszkaniu, a tym samym powoduje, że para wodna powstająca podczas normalnej eksploatacji mieszkania oraz para wytwarzana podczas procesów fizjologicznych domowników nie opuszcza pomieszczeń. Zawilgocone przegrody budowlane, w tym przypadku ściany i prawdopodobnie posadzki cechują się obniżoną izolacyjnością cieplną, co z kolei sprzyja kondensacji pary wodnej na przegrodach budowlanych i następującym procesom zagrzybienia.

Za główną przyczynę zagrzybienia mieszkania nr (...) należy uznać zawilgocenie przegród budowlanych, co jest spowodowane brakiem lub uszkodzeniem izolacji wodochronnych budynku oraz uszkodzenie elewacji budynku, co potęguje zjawiska mikologiczne, tj. wadliwą wentylację w mieszkaniu. Występującego w przeszłości zagrzybienia lokalu zajmowanego przez powódkę nie należy wiązać z jego niewłaściwą eksploatacją. Najemcy mieszkania ze względu na zjawiska opisane powyżej narażeni są na zwiększone koszty ogrzania lokalu mieszkalnego.

Przebywanie w zawilgoconych i zagrzybionych budynkach jest niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. Osoby przebywające w zagrzybionych pomieszczeniach narażone są na wdychanie zarodników grzybów, które mają silne działanie alergizujące oraz osoby takie mogą być narażone na wdychanie mykotoksyn, z których wiele jest mutagennych, teratogennych i rakotwórczych. Niniejszy lokal mieszkalny nie odpowiada przepisom Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w zakresie przepisów znajdujących się w rozdziale 4. W przypadku stwierdzenia występowania zawilgocenia i oznak korozji biologicznej należy wykonać ekspertyzę mykologiczną i na podstawie jej wyników odpowiednie roboty zabezpieczające.

dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu mykologii i ochrony środowiska k. 379-389, ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu mykologii i ochrony środowiska k. 519-520v,

Powódka choruje na astmę oskrzelową o typie mieszanym. Już w okresie dzieciństwa często chorowała na zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, przeziębienia, zażywała sterydy, dostawała zastrzyki. Powódka opuszczała wiele zajęć w szkole.

Powódka w dalszym ciągu pozostaje pod opieką specjalistów. Powódka była leczona ambulatoryjnie z powodu zaostrzenia astmy zwłaszcza w okresie dziecięcym. W badaniach spirometrycznych wystąpiły zaburzenia wentylacyjne w stopniu lekkim-lekka obturacja. Na przestrzeni lat występowały u powódki zaostrzenia wymagające zwiększenia leków wziewnych. Objawy powódki w postaci napadów kaszlu, duszności oraz złego samopoczucia były związane z warunkami lokalowymi, w których mieszkała. Na rozwój astmy u powódki miało wpływ życie w zawilgoconym, zagrzybiałym pomieszczeniu. Inne przyczyny rozwoju tej choroby u powódki nie wystąpiły. Leczenie astmy sterydami wziewnymi jest praktycznie jedyną formą leczenia, która nie wywołuje istotnych skutków ubocznych, natomiast zapobiega wystąpieniu powikłań, tj. zaostrzenia astmy, konieczności hospitalizacji i w późniejszym czasie inwalidztwa pulmonologicznego. Powódka zażywa leki wziewne.

dowód: opinia biegłego sądowego z dziedziny alergologii oraz pulmonologii k. 564-567, dokumentacja medyczna powódki k. 34-55, 364-368, zeznania powódki k. 335v-336v.

Przedstawiony wyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, zeznania świadków, powódki oraz opinii biegłych. Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów zebrane w sprawie, albowiem zostały sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla tego typu dokumentów. Były przejrzyste i jasne, jak również nie były kwestionowane przez strony. Ich autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu.

Nie były istotne dla rozstrzygnięcia dowody z dokumentów w postaci opinii dotyczącej stanu technicznego lokalu mieszkalnego z grudnia 2016 r. Podkreślić należy, że opinie prywatne nie mają waloru opinii biegłego sądowego. Tylko zaś taki dowód (opinia biegłego sądowego powołanego w danej sprawie) może stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie, która wymaga wiadomości specjalnych ( por. wyrok SA we Wrocławiu z 08.03.2013r; I ACa 141/12). Opinia prywatna stanowi zatem tylko element stanowiska strony odnoszącego się do problematyki procesu i nie może stanowić podstawy ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o zeznania świadków i powódki, których zeznaniom co do zasady dał wiarę. Powołani świadkowie zeznawali na okoliczności związane z ustaleniem czy w niniejszym lokalu występowało zawilgocenie zagrzybienie w zakresie wskazanym w pozwie, jak również na okoliczności związane z ustaleniem przyczyn istniejącego zawilgocenia oraz co do rodzaju i zakresu przeprowadzonych prac remontowych. Zeznania świadków oraz strony powodowej wzajemnie ze sobą korespondowały, były logiczne i spójne.

Sąd nie dał wiary jedynie zeznaniom świadka M. R. w zakresie w jakim zeznał, że przy prawidłowym użytkowaniu wentylacja działa prawidłowo. Takie stwierdzenia przeczą opinii biegłego sądowego z dziedziny mykologii i ochrony środowiska, który wskazał, że w lokalu nie działa właściwie wentylacja grawitacyjna, ponieważ brak jest ciągu wentylacyjnego.

Mając na uwadze konieczność pozyskania wiadomości specjalnych Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z dziedziny mykologii i ochrony środowiska oraz alergologii oraz pulmonologii. Opinie sądowe zostały oparte na szerokim materiale dowodowym, przy czym opinie sporządzono zgodnie z zasadami fachowej wiedzy i doświadczenia zawodowego opiniujących. Wnioski powołanych opinii były przejrzyste, logiczne, gruntownie uzasadnione, jak również wzajemnie ze sobą korespondowały. Biegły w dziedzinie mykologii i ochrony środowiska w ustnej opinii uzupełniającej wyczerpująco ustosunkował się do zarzutów pod adresem wydanej opinii. Wskazane wyżej względy przemawiają za wiarygodnością opinii sądowych wydanych w sprawie.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. postanowił pominąć wnioski o przesłuchanie świadków M. i G. K. oraz P. D., bowiem nie dotyczą okresu zamieszkiwania w lokalu przez powódkę. Wskazane dowody byłyby zatem nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd postanowił również pominąć dowód z dokumentów w postaci faktur korygujących oraz wyciągu z konta, ponieważ dowody te były spóźnione, a pozwana miała możliwość przedłożyć je wcześniej. Faktury obejmowały okres od 2010 do 2018 roku, a wyciąg z konta okres od 2008 do 2018 roku, natomiast pozwana przedstawiła je dopiero na rozprawie w dniu 20 stycznia 2021 r., pomimo że mogła złożyć je wcześniej.

Sąd zważył, co następuje:

Powódka A. Z. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanej Gminy M. I. na jej rzecz kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia spowodowany złym stanem sanitarnym lokalu wynajmowanego od pozwanej.

Zgodnie z brzmieniem art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak
w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24 k.c. stanowi w § 1, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Natomiast art. 448 k.c. statuuje, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Koniecznym do objęcia ochroną prawną na podstawie powołanej regulacji jest stwierdzenie, iż w ogóle doszło do naruszenia dobra osobistego przez pozwanego i było to efektem zachowania noszącego znamiona bezprawności.

W ocenie Sądu, lokal wynajmowany przez powódkę od pozwanej nie spełniał przepisów z Działu VIII, Rozdziału 4 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. Wskazane przepisy dokładnie określają jakie wymogi musi spełnić budynek i jak powinna wyglądać ochrona przed zawilgoceniem i korozją biologiczną. Budynek przy ul. (...) w I. nie spełnia wymogów wskazanych w Rozporządzeniu. Takie stanowisko potwierdził również biegły z zakresu mykologii i ochrony środowiska, który w swojej opinii sądowej wprost stwierdził, że niniejszy lokal mieszkalny nie odpowiada przepisom Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w zakresie przepisów znajdujących się w rozdziale 4.

Biegły sądowy z zakresu mykologii i ochrony środowiska wyjaśnił, że niniejszy budynek wykonany jest w technologii tradycyjnej tj. ściany murowane z cegły, bez podpiwniczenia. Obiekt znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. K. wentylacyjne lokalu mieszkalnego nr (...) nie zapewniają właściwej wentylacji i są niezgodne z obowiązującymi przepisami. Wszystkie ściany szczytowe w lokalu są zawilgocone bezpośrednio nad podłogą. W lokalu nie działa właściwie wentylacja grawitacyjna- brak ciągu wentylacyjnego. W mieszkaniu nr (...) powietrze nie może opuszczać pomieszczeń kanałami wentylacji grawitacyjnej ponieważ lokal wyposażony jest w kanały niewłaściwie wykonane. Skutkuje to brakiem cyrkulacji powietrza w mieszkaniu, a tym samym powoduje, że para wodna powstająca podczas normalnej eksploatacji mieszkania oraz para wytwarzana podczas procesów fizjologicznych domowników nie opuszcza pomieszczeń. Zawilgocone przegrody budowlane, w tym przypadku ściany i prawdopodobnie posadzki cechują się obniżoną izolacyjnością cieplną, co z kolei sprzyja kondensacji pary wodnej na przegrodach budowlanych i następującym procesem zagrzybienia. Za główną przyczynę zagrzybienia mieszkania nr (...) należy uznać zawilgocenie przegród budowlanych, co jest spowodowane brakiem lub uszkodzeniem izolacji wodochronnych budynku oraz uszkodzenie elewacji budynku, co potęguje zjawiska mikologiczne, tj. wadliwą wentylację w mieszkaniu. Występującego w przeszłości zagrzybienia lokalu zajmowanego przez powódkę nie należy wiązać z jego niewłaściwą eksploatacją. Najemcy mieszkania ze względu na zjawiska opisane powyżej narażeni są na zwiększone koszty ogrzania lokalu mieszkalnego. Przebywanie w zawilgoconych i zagrzybionych budynkach jest niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. Osoby przebywające w zagrzybionych pomieszczeniach narażone są na wdychanie zarodników grzybów, które mają silne działanie alergizujące oraz osoby takie mogą być narażone na wdychanie mykotoksyn, z których wiele jest mutagennych, teratogennych i rakotwórczych. W przypadku stwierdzenia występowania zawilgocenia i oznak korozji biologicznej należy wykonać ekspertyzę mykologiczną i na podstawie jej wyników odpowiednie roboty zabezpieczające. Biegły wykluczył zatem, aby przyczyną złych warunków panujących w lokalu było jego nieodpowiednie użytkowanie przez rodzinę powódki. Tym samym zarzut pozwanego dotyczący tej kwestii okazał się zupełnie bezpodstawny.

Nie uszło uwadze Sądu, że w myśl art. 6a ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, wynajmujący jest obowiązany do zapewnienia sprawnego działania istniejących instalacji i urządzeń związanych z budynkiem umożliwiających najemcy korzystanie z wody, paliw gazowych i ciekłych, ciepła, energii elektrycznej, dźwigów osobowych oraz innych instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie lokalu i budynku określone odrębnymi przepisami. Pozwana również z tego obowiązku ustawowego się nie wywiązała, a zatem kwestia bezprawności zachowania Gminy nie budziła wątpliwości. Należy również podkreślić, że w niniejszym lokalu przeprowadzane były liczne kontrole. W piśmie z dnia 25 października 2016 r. (...) zwrócił się do pozwanej o pilne zajęcie się sprawą powódki i poinformowanie go o podjętych działaniach. Natomiast w piśmie z dnia 27 października 2017 r. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego zawiadomił o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie nieodpowiedniego stanu technicznego niniejszego obiektu. Powódka i jej rodzina wielokrotnie składali do pozwanej wnioski o przeprowadzenie gruntownego remontu lokalu oraz o zmianę mieszkania. Pozwana jednak nie podejmowała żadnych konkretnych działań, a jakiekolwiek przeprowadzane remonty były drobne i nie przynosiły długotrwałego efektu. Rodzina powódki na własny koszt regularnie malowała ściany w lokalu oraz wymieniła okna. Rodzina powódki nie zalegała również z czynszem i opłacała wszelkie rachunki związane z najmem wskazanego lokalu. Pozwana jednak nie podjęła żadnych działań zmierzających do polepszenia stanu nieruchomości.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że konieczność zamieszkiwania w lokalu nienadającym się do zamieszkania, doprowadziła do naruszenia dobra osobistego powódki jakim jest zdrowie. Powódka mieszkała w lokalu wynajmowanym od pozwanej od urodzenia do marca 2017 r., a zatem 21 lat. Stan lokalu stwarza zagrożenie dla zdrowia lokatorów, na co wskazała powódka, która wyjaśniła, że boi się również o zdrowie swojej młodszej siostry.

Z opinii biegłego sądowego z dziedziny alergologii oraz pulmonologii wynika, że powódka choruje na astmę oskrzelową o typie mieszanym. Powódka w dalszym ciągu pozostaje pod opieką specjalistów. Powódka była leczona ambulatoryjnie z powodu zaostrzenia astmy zwłaszcza w okresie dziecięcym. W badaniach spirometrycznych wystąpiły zaburzenia wentylacyjne w stopniu lekkim-lekka obturacja. Na przestrzeni lat występowały u powódki zaostrzenia wymagające zwiększenia leków wziewnych. Objawy powódki w postaci napadów kaszlu, duszności oraz złego samopoczucia były związane z warunkami lokalowymi, w których mieszkała. Na rozwój astmy u powódki miało wpływ życie w zawilgoconym, zagrzybiałym pomieszczeniu, a innych przyczyn rozwoju u niej tej choroby biegli nie stwierdzili. Leczenie astmy sterydami wziewnymi jest praktycznie jedyną formą leczenia, która nie wywołuje istotnych skutków ubocznych, natomiast zapobiega wystąpieniu powikłań, tj. zaostrzenia astmy, konieczności hospitalizacji i w późniejszym czasie inwalidztwa pulmonologicznego. Powódka zażywa leki wziewne. Powódka oraz świadkowie w swoich zeznaniach wskazali, że A. Z. (1) już w okresie dzieciństwa często chorowała na zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, przeziębienia, zażywała sterydy, dostawała zastrzyki. Powódka opuszczała wiele zajęć w szkole, nie mogła w czasie wolnym przebywać i bawić się z rówieśnikami, często ze względu na dolegliwości zdrowotne musiała jeździć do babci lub zostawać w domu. Z tych przyczyn należało uznać, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powódki.

Zadośćuczynienie pieniężne powinno więc być przyznane w odpowiedniej wysokości, stosownej do danych okoliczności i zarazem dostosowane do aktualnych stosunków majątkowych panujących w społeczeństwie. W orzecznictwie wskazuje się też często, że zadośćuczynienie nie może mieć charakteru symbolicznego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2017 r., V ACa 476/17, LEX nr 2432011). Krzywda jest szkodą niemajątkową, dlatego jej charakter decyduje o niewymierności samego świadczenia. Ma ono służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie powinno być źródłem wzbogacenia strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2000 r., III CKN 582/98, Legalis nr 343209). Sąd powinien więc brać pod rozwagę przy miarkowaniu zadośćuczynienia wszelkie okoliczności, które dotyczą rodzaju chronionego dobra, rozmiaru doznanej krzywdy, charakteru następstw naruszenia, stosunków majątkowych zobowiązanego itp.

Ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia, Sąd, z jednej strony miał na uwadze długi okres zamieszkiwania przez powódkę w złych warunkach i kumulację oraz stopień nasilenia opisanych wyżej objawów zdrowotnych, z drugiej natomiast, że pozwana przeprowadziła kilka remontów niniejszej nieruchomości, co miało polepszyć jej stan techniczny i warunki mieszkaniowe. W kontekście okoliczności niniejszej sprawie Sąd ocenił zatem, iż żądana przez powódkę kwota 80.000 zł jest zbyt wygórowana. Sąd uznał, że kwota 50.000 złotych z tego tytułu będzie kwotą odpowiednią.

Reasumując, zdaniem Sądu, dobro osobiste powódki w postaci zdrowia zostało naruszone przez stronę pozwaną. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że powódka doznała krzywdy w związku z zachowaniem pozwanej i z tej przyczyny doszło do naruszenia jej dóbr osobistych. W następstwie powyższego, Sąd na podstawie art. 23, art. 24 w zw. z art. 448 k.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku, natomiast w pozostałym zakresie, także w stosunku do odsetek ustawowych za opóźnienie (z uwagi na ustalenie należnego zadośćuczynienia z dniem wyrokowania) powództwo oddalił jako wygórowane (pkt 2 wyroku).

Powódka korzystała w niniejszym procesie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika przyznanego powódce z urzędu. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu pomiędzy stronami. Powódka przegrała proces w 37%, natomiast pozwana w 63%. Koszty postępowania po stronie powódki wyniosły kwotę 5.907,85 zł i było to wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu wg spisu załączonego przez pełnomocnika. Koszty postępowania po stronie pozwanej wyniosły kwotę 5.400 zł tytułem wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika. Powódka przegrała proces w 37%, zatem winna on ponieść koszty postępowania poniesione przez pozwaną w kwocie 1.998 zł (5.400 zł * 37%), a pozwana – koszty postępowania poniesione przez powódkę w kwocie 3.722 zł (5.908 zł * 63%). Wynikającą stąd różnicę w kwocie 1.724 zł Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki tytułem zwrotu części kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu (pkt 3 wyroku).

Pozostałą część kosztów nieopłaconej pomocy prawnej należnych pełnomocnikowi powódki z urzędu, Sąd przyznał ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy na rzecz adw. M. Z. tj. w kwocie 4.184 zł (5.908 zł -1.724 zł) powiększonej o należną stawkę podatku od towarów i usług, na podstawie § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (pkt 4 wyroku).

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. Nierozliczone koszty sądowe w sprawie wyniosły łącznie 9.657,02 zł. Pozwana przegrała proces w 63% zatem powinna ponieść koszty sądowe w wysokości 6.083,92 zł (9.657,02 zł * 63%). Wobec powyższego Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 6.083,92 zł tytułem części kosztów sądowych, od których zwolniona została powódka (punkt 5 wyroku).

W oparciu o treść art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, pozostałymi kosztami sądowymi, od obowiązku uiszczenia których powódka została zwolniona, Sąd obciążył Skarb Państwa (pkt 6 wyroku).

SSO Joanna Cyganek