Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 września 2019r. powód Skarb Państwa reprezentowany przez Komendanta 11 (...) Oddziału (...) w B., zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, aby pozwany (...) S.A. z siedzibą w B. w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacił powodowi Skarbowi Państwa - 11 (...) Oddziałowi (...) w B. kwotę 130 126,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 5 grudnia 2018r. do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie kosztów procesowych od pozwanego na swoją rzecz według norm przepisanych. Na wypadek niewydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym lub wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty w postepowaniu upominawczym powód wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w B. na rzecz Skarbu Państwa - 11 (...) Oddziału (...) w B. kwoty 130 126,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 5 grudnia 2018r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w B. na rzecz Skarbu Państwa - 11 (...) Oddziału (...) w B. kosztów procesu, oraz oddzielne zasądzenie od (...) S.A. z siedzibą w B. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że istotą sporu jest dochodzenie przez zamawiającego wobec wykonawcy roszczeń z tytułu kary umownej w związku z nienależytym (nieterminowym) wykonaniem umowy nr (...) z dnia 22 lipca 2015r., której przedmiotem był remont budynku nr (...) w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B., polegającym na usunięciu w wyznaczonym terminie wad i usterek stwierdzonych w okresie gwarancji lub rękojmi.

Zamawiający naliczył wykonawcy karę umowną na podstawie § 13 ust. 2 pkt 2 umowy (...) z dnia 22 lipca 2015r., tj. za zwłokę w usunięciu wad i usterek stwierdzonych w okresie gwarancji lub rękojmi w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego brutto określonego w § 8 ust. 1 tiret 2 umowy (1 689 958,10 zł)za każdy rozpoczęty dzień zwłoki liczony od upływu terminu wyznaczonego na usunięcie wad i usterek tj. od dnia 26 maja 2018r. do dnia 10 sierpnia 2018r. Powód podniósł, że naliczył pozwanemu kare umowną w wysokości 130 126,78 zł za 77 dni zwłoki w okresie 26 maja 2018r. – 10 sierpnia 2018r. (1 689 958,20 zł x 0,1% x 77 dni = 130 126,78 zł). Mimo kierowanych do pozwanego wezwań do zapłaty kary umownej, pozwany jej nie zapłacił.

Powód wskazał, że roboty zostały odebrane zgodnie z protokołem odbioru końcowego z dnia 19 grudnia 2015r. i od tego dnia rozpoczął się bieg terminu gwarancji jakości i rękojmi za wady zgodnie z § 14 ust. 4 umowy. W dniu 10 kwietnia 2018r. został sporządzony protokół z przeglądu gwarancyjnego w obiekcie Remont budynku nr (...) w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B.. Komisja w składzie z udziałem przedstawicieli inwestora, użytkowania i wykonawcy stwierdziła następujące wady i usterki:

- do wymiany popękane płytki w pomieszczaniu nr 9,

- do wymiany niesprawne oprawy świetlówkowe (...) 2 x 36,

- wymiana kratki ściekowej,

- w pomieszczeniu 9 nieszczelna nagrzewnica układu wentylacji,

- naprawa (usprawnienie) układu sterowania wentylacji mechanicznej (klimatyzacji).

Termin usunięcia wad i usterek został ustalony na dzień 25 maja 2018r.

Naprawa gwarancyjna układu sterowania instalacji wentylacji i klimatyzacji w budynku nr (...) w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B. w ramach umowy (...) z dnia 22 lipca 2015r. została wykonana w dniu 10 sierpnia 2018r., co potwierdza protokół odbioru naprawy gwarancyjnej z dnia 20 sierpnia 2018r.

W związku z tym, że stwierdzone podczas przeglądu gwarancyjnego przeprowadzonego w dniu 10 kwietnia 2018r. dla zadania „Remont budynku nr (...) w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B.” wady i usterki nie zostały usunięte w uzgodnionym terminie do dnia 15 maja 2018r., lecz dopiero w dniu 10 sierpnia 2018r., tj. z 77-dniową zwłoką, zamawiający na podstawie § 13 ust. 2 pkt 2 Umowy naliczył karę umowną w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego brutto za każdy dzień zwłoki od upływu terminu wyznaczonego na usunięcie wad i usterek stwierdzonych w okresie gwarancji lub rękojmi. W związku z powyższym zamawiający naliczył wykonawcy karę umowną w wysokości 130 126,78 zł za 77 dni zwałki (1 689 958,20 x 0,1% x 77 dni = 130 126,78 zł).

Zarządzeniem z dnia 22 października 2019r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, że do dnia 25.05.2018r. usunął wszystkie usterki poza usterką związana z sterowaniem wentylacji klimatyzacja w budynku nr (...). Przedmiotowa usterka została usunięta dopiero w dniu 10.08.2018r., jednakże przyczyna takiego stanu rzeczy była niezależna od pozwanego.

W ocenie pozwanego, usunięcie usterek w terminie do 25.05.2018r., nie było możliwe z przyczyn niezależnych od pozwanego, które zostały przedstawione w pismach z dnia 05.12.2018r. oraz 15.04.2019r. Usunięcia przedmiotowej usterki mogła się podjąć jedynie wyspecjalizowana firma wykonawcza. Odpowiedzialny za wykonanie instalacji podwykonawca uczestniczył w przeglądzie gwarancyjnym i przyjął zaproponowany przez komisje termin usunięcia usterek. Jednak po dokładnym przeglądzie układu sterującego okazało się, że spaleniu uległ regulator centrali wentylacyjnej oraz stycznik. Przyczyną takiego stanu rzeczy zdaniem podwykonawcy było przepięcie linii zasilającej szafę sterowniczą centrali wentylacyjnej. Tym samym należy uznać, iż przyczyna wystąpienia usterki miała charakter zewnętrzny, tj. niezależny od Wnioskodawcy, a co za tym idzie brak było podstaw do żądania usunięcia usterki przez (...) S.A.

Pozwany podniósł, że zdecydował się pomóc powodowi. Jednakże mając na uwadze, iż przedmiotowy zakres prac był wysoce specjalistyczny, zachodziła konieczność sprowadzenia niezbędnych elementów na wymianę, ponadto przedmiotowe elementy były wytwarzane jedynie na indywidualne zamówienie co znacząco wydłużyło termin dostawy. Po dostarczeniu elementów okazało się, że regulator nie został przez producenta odpowiednio zaprogramowany i przedmiotowe prace musiał wykonać wykonawca, co także spowodowało przedłużenie usunięcia usterki.

Zdaniem pozwanego powyższe okoliczności w sposób jednoznaczny wskazują, iż do powstania usterek doszło na skutek okoliczności zewnętrznych, na które (...) S.A. nie miał żadnego wpływu, a tym samym nie był on zobowiązany do usunięcia przedmiotowej usterki. Fakt podjęcia się działań naprawczych był jedynie przejawem jego dobrej woli, za co został niesłusznie obciążony karami umownymi.

Pozwany wskazał, że na opóźnienie w usunięciu usterek miało także wpływ ogłoszenie upadłości przez jego podwykonawcę, firmę (...) S.A., które wykonywało z ramienia pozwanej przedmiotowe prace. Pozwany początkowo widząc, że podwykonawca przystąpił do usuwania usterek, nie miał wątpliwości, że zakończy je w uzgodnionym terminie. Jednakże widząc dalsze problemy podwykonawcy z usunięciem usterek podjął we własnym zakresie starania aby przedmiotowe usterki usunąć. Pomimo podjętych prób kontaktu, ze strony pozwanego żadna z firm nie zdecydowała się na usunięcie przedmiotowej usterki.

Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut rażącego wygórowania kary umownej.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 22 lipca 2015 r. w B. pomiędzy 11 (...) Oddziałem (...) w B. jako (...) a (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. jako (...) została zawarta Umowa nr (...).

Na podstawie umowy zamawiający zobowiązał się do wykonania przedmiotu umowy polegającego na: „Remoncie budynku nr (...) w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B.". Zgodnie z § 1 ust. umowy roboty miały być realizowane na podstawie oferty opracowanej zgodnie ze specyfikacją techniczną i przedmiarem robót oraz zgodnie z postanowieniami umowy. Wykonawca zobowiązał się wykonać również roboty budowlane, które nie zostały wyszczególnione w przedmiarze robót a były konieczne do realizacji przedmiotu umowy zgodnie z projektem budowlanym. Strony ustaliły termin realizacji przedmiotu umowy do dnia 11 grudnia 2015 r. (§ 2 ust. 3 umowy).

Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy wykonawca mógł zlecić w części roboty objęte przedmiotem umowy podwykonawcom z przywołaniem zakresu robót, które będą wykonywać. Zlecenie wykonania części robót podwykonawcom nie zmieniało zobowiązań wykonawcy wobec zamawiającego za wykonanie tych robót. Wykonawca był odpowiedzialny za działania i zaniechania, to jest niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań podwykonawców i ich pracowników w takim samym zakresie, jakby to były działania lub zaniechania jego własnych pracowników (§ 4 ust. 2 umowy).

W § 8 ust. umowy postanowiono, że za wykonanie przedmiotu umowy strony ustalają, na podstawie oferty wynagrodzenie kosztorysowe w wysokości netto 1 373 949,76 złotych, a w kwocie brutto — 1 689 958,20 złotych.

Wykonawca udzielił zamawiającemu 60 miesięcy gwarancji jakości na wykonane roboty i użyte materiały (§ 14 ust. 1 umowy). Strony postanowiły również, że wykonawca ponosi wobec zamawiającego także odpowiedzialność z tytułu rękojmi na zasadach określonych w przepisach k.c. z zastrzeżeniem ust. 3 - 5 (§ 14 ust. 2 Umowy). W ust. 3 § 14 umowy jej strony postanowiły, że w okresie gwarancji i rękojmi wykonawca przejmuje na siebie wszelkie obowiązki wynikające z serwisowania i konserwacji zabudowanych urządzeń, instalacji i wyposażenia mające wpływ na trwałość gwarancji producenta. Strony postanowiły, że bieg terminu gwarancji jakości i rękojmi za wady rozpoczyna się w dniu następnym po podpisaniu przez strony końcowego protokołu odbioru z zastrzeżeniem ust. 5 (§ 14 ust. 4 Umowy). W ust. 5 § 14 umowy jej strony postanowiły, że w przypadku konieczności przekazywania w użytkowanie poszczególnych elementów objętych przedmiotem umowy, warunki gwarancji jakości obowiązywać będę na te poszczególne elementy w tym samym zakresie i zasadach jak w odniesieniu do całego przedmiotu umowy.

Strony umowy postanowiły również, że prawo wyboru dochodzenia roszczeń z rękojmi za wady i gwarancji jakości dla każdej wady z osobna należy do zamawiającego (§ 14 ust. 6 umowy). Zawiadamiając o stwierdzonej wadzie wykonawcę, zamawiający miał wyznaczyć termin technicznie uzasadniony na jej usunięcie (§ 14 ust. 7 umowy). Wykonawca był zobowiązany do usunięcia wady stwierdzonej przez zamawiającego, bez względu na koszty z tym związane (§ 14 ust. 8 umowy). Okres gwarancji jakości ulegał przedłużeniu o czas usunięcia każdej wady (§ 14 ust. 9 umowy). W przypadku gdy wykonawca nie przystępował do usuwania wad lub usunął wady w sposób nienależyty, zamawiający poza uprawnieniami przysługującymi mu na podstawie k.c. oraz uprawnieniem do naliczenia kar umownych, mógł powierzyć usunięcie wad podmiotowi trzeciemu na koszt i ryzyko wykonawcy (wykonanie zastępcze), po uprzednim wezwaniu wykonawcy i wyznaczeniu dodatkowego terminu. Usunięcie wad następowało na koszt i ryzyko wykonawcy (§ 14 ust. 10 umowy). Udzielona rękojmia i gwarancja nie naruszały prawa zamawiającego do dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody w pełnej wysokości na zasadach określonych w przepisach k.c. (14 ust 11 umowy).

W § 13 umowy strony ustaliły odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w formie kar umownych. Zgodnie z § 13 ust. 2 umowy wykonawca zobowiązał się zapłacić zamawiającemu kary umowne w wysokości:

- 0,25% wynagrodzenia umownego brutto za każdy rozpoczęty dzień zwłoki, w przypadku niewykonania przedmiotu umowy w terminie;

- 0,1% wynagrodzenia umownego brutto za każdy rozpoczęty dzień zwłoki od upływu terminu wyznaczonego na usunięcie wad i usterek stwierdzonych w okresie realizacji umowy, przy odbiorze robót, w okresie gwarancji lub rękojmi,

- 0,25% wynagrodzenia umownego brutto, za każdy rozpoczęty dzień przerwy w wykonywaniu robót o której mowa w § 15 ust. 1 pkt 5 umowy;

- 10% wynagrodzenia umownego brutto za odstąpienie od umowy przez wykonawcę z przyczyn, za które nie odpowiada Zamawiający;

- 10% wynagrodzenia umownego brutto w przypadku odstąpienia przez zamawiającego z przyczyn, za które odpowiada wykonawca;

- 100 złotych za naruszenie przez wykonawcę innych obowiązków wynikających z umowy za każde stwierdzone przez zamawiającego uchybienie z osobna.

W § 13 ust. 7 umowy strony postanowiły, że ustanowione w umowie odszkodowania na ogólnych zasadach lub w formie kar pieniężnych oraz zapłata tych odszkodowań lub kar przez wykonawcę jako odpowiedzialnego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie przedmiotu, nie zwalnia wykonawcy z wykonania zobowiązań wynikających z umowy.

W § 13 ust. 8 strony ustaliły, że kara umowna powinna być zapłacona przez stronę, która naruszyła postanowienia umowy w terminie 14 dni od daty wystąpienia przez stronę drugą z żądaniem zapłaty a także, że zamawiający ma prawo potrącić należność z tytułu zastosowania kary umownej z dowolnej należności wykonawcy, o czym powiadomi wykonawcę na piśmie i na co wykonawca wyraził zgodę.

Dowód: Umowa nr (...) z dnia 22 lipca 2015r. k. 17-35.

Roboty zostały odebrane zgodnie z protokołem odbioru końcowego z dnia 19 grudnia 2015 r. i od tego dnia rozpoczął się bieg terminu gwarancji jakości i rękojmi za wady zgodnie z § 14 ust. 4 umowy.

W dniu 10 kwietnia 2018 r. został sporządzony Protokół z przeglądu gwarancyjnego w obiekcie Remont budynku nr (...) w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B.. W budynku występowały następujące wady i usterki:

- do wymiany popękane płytki w pomieszczeniu nr 9,

- do wymiany niesprawne oprawy świetlówkowe (...) 2x 36,

- wymiana kratki ściekowej,

- w pomieszczeniu 9 nieszczelna nagrzewnica układu wentylacji,

- naprawa (usprawnienie) układu sterowania wentylacji mechanicznej (klimatyzacji).

Termin usunięcia wad i usterek został ustalony na dzień 25 maja 2018 r.

Dowód: Protokół z przeglądu gwarancyjnego z dnia 10 kwietnia 2018r. k. 58, zeznania świadka J. K. k. 127, zeznania świadka A. S. k. 127, zeznanie świadka P. W. k. 127-128, zeznanie świadka M. W. k. 128, zeznanie świadka K. K. (1) k. 128-129, zeznania na piśmie świadka C. P. k. 175-180, zeznania na piśmie K. K. (2) k. 181-186, przesłuchanie pozwanego k. 245-246.

Ujęte w protokole z przeglądu gwarancyjnego z dnia 10 kwietnia 2018 r. usterki nie zostały usunięte w terminie zaproponowanym przez wykonawcę, tj. do dnia 25 maja 2018 r. Wszystkie usterki wynikające z protokołu gwarancyjnego z dnia 10.04.2018r. miały zostać naprawione do dnia 25.05.2018r. Układ wentylacji mechanicznej i klimatyzacji nie działał z uwagi na nieprawidłowe działanie całego układu sterowania automatyki i pracę urządzenia.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w B. w piśmie z dnia 6 lipca 2018r. kierowanym do podwykonawcy — (...) S.A. w B., wezwał go do natychmiastowego usunięcia usterek budynku nr (...) w KW w B., ul. (...). Pozwany wezwał w trybie pilnym, tj. 3 dni od daty pisma do przystąpienia do ustawania w/w usterek.

Podwykonawca pismem z dnia 08.07.2018r. poinformował, że w dniu 05.06.2018r. został zamówiony nowy sterownik, który był konieczny do naprawy przedmiotowej usterki. Według deklaracji producenta dostawa nowego sterownika miała nastąpić w dniu 09.07.2018r.

Powód pismem z dnia 10.07.2018r. ostatecznie wezwał pozwanego oraz podwykonawcę do usunięcia stwierdzonych usterek.

Do dnia 08.08.2018r. awaria układu sterowania instalacją wentylacji klimatyzacji w bud. Nr 62 w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B. nie została usunięta.

Dowód: pismo z dnia 26.06.2018r. k. 59-60, wezwanie z dnia 06.07.2018r. k. 61, pismo z dnia 10.07.2018r. k. 62, pismo z dnia 08.08.2018r. k. 63-64, pismo z dnia 09.07.2018r. k. 84, zeznanie świadka P. W. k. 127-128, zeznanie świadka M. W. k. 128, zeznanie świadka K. K. (1) k. 128-129, zeznania na piśmie świadka C. P. k. 175-180, zeznania na piśmie K. K. (2) k. 181-186, przesłuchanie pozwanego k. 245-246.

Naprawa Gwarancyjna układu sterowania instalacji wentylacji i klimatyzacji w budynku nr (...) w kompleksie wojskowym przy ul. (...) w B. w ramach umowy nr (...) z dnia 22 lipca 2015r. została wykonana w dniu 10 sierpnia 2018r.

Dowód: protokół odbioru naprawy gwarancyjnej z dnia 20 sierpnia 2018r. k. 65.

W związku z nieterminowym naprawieniem przedmiotowej usterki, tj. z 77-dniową zwłoką, zamawiający na podstawie 13 ust. 2 pkt 2 umowy naliczył karę umowną w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego brutto za każdy rozpoczęty dzień zwłoki od upływu terminu wyznaczonego na usunięcie wad i usterek stwierdzonych w okresie gwarancji lub rękojmi. Zamawiający naliczył wykonawcy karę umowną w wysokości 130 126,78 złotych za 77 dni zwłoki.

Zamawiający pismem z dnia 21 listopada 2018 r. wezwał Wykonawcę do zapłaty kary umownej w wysokości 130 126,78 złotych w terminie 7 dni na rachunek bankowy zamawiającego.

Pozwany w piśmie z dnia 05.12.2018r. uznał naliczone kary umowne za niezasadne.

Podwykonawca w e-mailu z dnia 6 grudnia 2018r. kierowanym do pozwanego poinformował go, że awaria układu wentylacyjnego nastąpiła wskutek przepięcia linii zasilającej szafę sterowniczą centrali wentylacyjnej. Na skutek przepięcia został spalony regulator centrali wentylacyjnej oraz styczniki. Z uwagi na to, że styczniki i regulator to urządzenia na indywidualne zamówienie wydłużył się znacznie czas usunięcia awarii.

Powód w piśmie z dnia 25 stycznia 2019 r. podtrzymał żądanie zapłaty kary umownej.

Pozwany w sprawach przedmiotowych usterek ponaglał podwykonawcę (...) S.A., jednakże podwykonawca (...) S.A. znalazł się w stanie upadłości, brak było kontaktu z kierownictwem podwykonawcy. Pozwany w okresie, gdy usuwanie usterki przez podwykonawcę przedłużało się podejmował starania o zorganizowanie zastępczej naprawy, jednakże próby te nie powiodły się. W konsekwencji oczekiwał na wywiązanie się z obowiązków przez podwykonawcę. Pozwany obarczył odpowiedzialnością za wady podwykonawcę — (...) S.A. i zastrzegł, że obciąży go karą umowną. Jednocześnie pozwany zwrócił się do powoda o odstąpienie od naliczania kary umownej bądź wymierzenie jest w wysokości symbolicznej — 3.000 złotych.

Dowód: meldunek z dnia 31.10.2018r. k. 66, wezwanie do zapłaty z dnia 21 listopada 2018r. k. 67-68, pismo z dnia 05.12.2018r. k. 69, pismo z dnia 25.01.2019r. k. 70, pismo z dnia 15.04.2019r. k. 71-72, zeznanie świadka K. K. (1) k. 128-129, przesłuchanie pozwanego k. 245-246..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie w/w dokumentów złożonych przez strony w toku postępowania, jak również na podstawie zeznań świadków i przesłuchania strony pozwanej.

Sąd uznał za wiarygodne oraz przydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy powołane wyżej dokumenty, albowiem zostały one sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla danego typu dokumentów. Ponadto autentyczność tych dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu ani stron postępowania.

Sąd uznał zeznania świadka R. L. za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Powołany świadek nie pamięta żadnych istnych kwestii związanych z przedmiotową umową.

Sąd uznał za przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy zeznania świadków J. K., A. S. i P. W., M. W., K. K. (1), C. P., K. K. (3) oraz przesłuchaniu pozwanego na okoliczności wskazane w pozwie i odpowiedzi na pozew. Zeznania powołanych świadków i strony pozwanej były zgodne ze stanem wiedzy, jakie posiadali w sprawie, jak również znalazły potwierdzenie w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym. Zeznania świadków oraz stron pozwanej odnośnie powyższych okoliczności były spójne, wzajemnie się dopełniały, jak również pozostawały w zgodności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt. 6 k.p.c. pominął dowód z zeznań świadków A. M. i M. J. z uwagi na brak wskazania przez pozwanego aktualnych adresów zamieszkania tych świadków.

Sąd zważył, co następuje:

Stosowanie do art. 482 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Wedle art. 484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

Zgodnie z art. 476 k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Wedle art. 474 k.c. dłużnik odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób którym wykonanie zobowiązania powierza.

Strony postanowiły w umowie, że „zlecenie wykonania części robót podwykonawcom nie zmienia zobowiązań wykonawcy wobec zamawiającego za wykonanie tych robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za działania i zaniechania, to jest niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań podwykonawców i ich pracowników w takim samym zakresie, jakby to były działania lub zaniechania jego wlanych pracowników" (§ 4 ust. 2 umowy).

Kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, na które strony mogą wyrazić zgodę na zasadzie swobody umów (art. 353 ¹ k.c.) w zakresie granic określonych przez w/w art. 483 k.c. oraz art. 484 k.c. W myśl art. 483 § 1 k.c. kara umowna może być zastrzeżona na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, przy czym w tym ostatnim przypadku chodzi najczęściej o nieterminowe wykonanie zobowiązania. Zastrzeżenie kary umownej jest objęte wyłącznie wolą umawiających się stron. Zgodnie z powyższym powód właściwie naliczył karę umowną w oparciu o postanowienia umowy nr (...) z dnia 22 lipca 2015 roku.

Celem zastrzeżenia kary umownej, oprócz funkcji dyscyplinującej dłużnika do wykonania zobowiązania, jest ułatwienie dochodzenia należności w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Dłużnik bowiem powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią. Natura kary umownej wyłącza konieczność badania szkody wierzyciela. Do przedmiotowo istotnych elementów zastrzeżenia kary umownej zaliczyć należy określenie zobowiązania, którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie rodzi obowiązek zapłaty kary oraz określenie świadczenia stanowiącego karę umowną. Kara umowna występuje pod postacią określonej sumy, co niekoniecznie musi oznaczać, że zastrzegając ją, należy ustalić jednocześnie jej wysokość. Określenie kary może nastąpić przez wskazanie kryteriów pozwalających na wskazanie sumy, jaką dłużnik zobowiązany będzie zapłacić wierzycielowi. Stosowane tu bywają rozmaite rozwiązania, np. określony procent wartości całego lub części świadczenia czy też określona stawka pomnożona przez ilość dni zwłoki (zob. W. Popiołek, w: K. Pietrzykowski, KC. Komentarz, t. 2. 2005, s. 68).

Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2003 r., sygn. akt III CZP 61/03, legalis nr 59773). Wobec faktu, że kara umowna jest przejawem ogólnej odpowiedzialności kontraktowej, wskazanie okoliczności prawidłowego zastrzeżenia kary umownej oraz wykazania nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika stanowią wystarczające podstawy do zasądzenia kary umownej.

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że zgodnie z § 13 ust. 2 pkt 2 umowy zamawiający mógł skutecznie domagać się od wykonawcy zapłaty kary umownej w kwocie w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego brutto, za każdy rozpoczęty dzień zwłoki, od upływu terminu wyznaczonego na usunięcie wad i usterek stwierdzonych w okresie gwarancji lub rękojmi. Wykonawca (faktycznie podwykonawca za którego zarówno ustawową jak i umowną odpowiedzialność ponosi wykonawca) usunął stwierdzone wady w układzie sterowania instalacji wentylacji i klimatyzacji z 77-dniową zwłoką. Zatem zaistniały podstawy do naliczenia kary umownej.

Strona pozwana nie wykazała, aby opóźnienie w usunięciu wad instalacji wentylacji i klimatyzacji nastąpiło z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności. Przeciwnie – brak działań podwykonawcy zmierzających do usunięcia wad obciąża pozwanego, gdyż za działania lub zaniechania podwykonawcy pozwany odpowiada jak za swoje własne działania lub zaniechania. Niezależnie od powyższego pozwany nie wykazał, aby po ustaleniu, iż podwykonawca faktycznie nie usunie wad, podjął we własnym zakresie z należytą starannością i w najwcześniejszym możliwym terminie działania zmierzające do usunięcia wad. Przesłuchiwany w charakterze strony pozwanej jej prezes zarządu nie potrafił wskazać kiedy pozwany zamówił trudno dostępną część potrzebną do usunięcia wad, kiedy została ona dostarczona, czy pozwany rozeznał z należytą starannością dostępność i możliwości najszybszego dostarczenia tej części. Sąd nie podzielił również oceny pozwanego, jakoby powód nie poniósł żadnej szkody na skutek opóźnionego usunięcia wad instalacji wentylacji i klimatyzacji. Brak działania instalacji klimatyzacji w okresie letnim, w którym odnotowuje się najwyższe temperatury powietrza, w budynku przeznaczonym na pobyt ludzi i wykonywanie przez nich pracy z pewnością stanowił dużą uciążliwość dla powoda. Wysokość kar umownych zastrzeżonych w umowie była standardowa, z pewnością nie była wygórowana, co przyznał sam pozwany. Brak było zatem przesłanek do zastosowania instytucji miarkowania kary umownej przewidzianej w art. 484 § 2 k.c.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 483 k.c. w zw. z art. 484 §1 k.c., art. 474 k.c., § 13 ust. 2 pkt. 2 umowy w zw. z § 4 ust. 2 umowy, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 130 126,78 zł tytułem kary umownej z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., za początkowy termin ich naliczania przyjmując dzień odmowy przez pozwanego zapłaty kary umownej (punkt I sentencji wyroku).

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej stanowi, że koszty zastępstwa zasądzone lub przyznane Skarbowi Państwa w sprawie, w której zastępstwo Skarbu Państwa wykonuje Prokuratoria Generalna, przysługują Skarbowi Państwa - Prokuratorii Generalnej. Mając na uwadze, że powód przegrał sprawę w całości oraz fakt, że strona pozwana zastępowana przez Prokuratorię Generalną Rzeczpospolitej Polskiej wniosła o zwrot kosztów postępowania, Sąd orzekł jak w pkt II sentencji wyroku, w oparciu o art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego pozwanego Sąd ustalił w oparciu o art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie na kwotę 5 400 zł.

Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ww. przepisów, Sąd postanowił jak w punkcie III sentencji wyroku. W przedmiotowej sprawie na nieuiszczone koszty sądowe złożyła się nieuiszczona przez powoda opłata sądowa od pozwu w kwocie 6 507 zł. Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 6 507 zł tytułem kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, na które składała się nieuiszczona przez powoda opłata sądowa od pozwu.

SSO Agnieszka Dutkiewicz

Zarządzenia:

1.  O..

2.  Odpisy wyroku z uzasadnieniem doręczyć (...) i pełn. Pozwanego przez Portal ;

3.  Z wpływem albo za 14 dni.