Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący: SSO Agnieszka Dutkiewicz Protokolant: stażysta Marzena Bożyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 września 2022 r. w B. sprawy z powództwa A. K. i M. K. przeciwko (...) Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. o ustalenie i zapłatę

I ustala nieistnienie stosunku prawnego kredytu wynikającego z umowy kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny z dnia 21 marca 2008 r. nr 203- (...)./2008 zawartej między powodami a (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W.;

II zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 198 790,11 zł (sto dziewięćdziesiąt osiem tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt złotych 11/100) oraz 22 960,84 CHF (dwadzieścia dwa tysiące dziewięćset sześćdziesiąt franków szwajcarskich 84/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

- od kwoty 132 137,27 zł (sto trzydzieści dwa tysiące sto trzydzieści siedem złotych 27/100) od dnia 3 września 2020 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 66652,84 zł (sześćdziesiąt sześć tysięcy sześćset pięćdziesiąt dwa złote 84/100) i od kwoty 22 960,84 CHF (dwadzieścia dwa tysiące dziewięćset sześćdziesiąt franków szwajcarskich 84/100) od dnia 2 września 2022 r. do dnia zapłaty;

III oddala powództwo w pozostałym zakresie;

IV zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 6 857 zł (sześć tysięcy osiemset pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

SSO Agnieszka Dutkiewicz

Sygn. akt I C 1145/20

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 11 września 2020 r. przeciwko (...) Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. oraz dalszymi pismami procesowymi powodowie A. K. i M. K. wnieśli o ustalenie, że umowa kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny w CHF z dnia 21 marca 2008 r. nr 203- (...)./2008 zawarta między powodami a pozwanym jest nieważna oraz zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 198.790,11 zł i kwoty 22.960,84 CHF tytułem zwrotu nienależnego świadczenia spełnionego na podstawie nieważnej umowy kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 132.137,27 zł od dnia 20 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 66.652,84 zł i od kwoty 22.960,84 CHF od dnia 2 września 2022 r. do dnia zapłaty. Nadto powodowie wnieśli o zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu podano, że przedmiotowa umowa kredytu jest nieważna, gdyż zastosowano w niej klauzule abuzywne, w szczególności odnoszące się do waloryzacji udzielonego kredytu oraz zasad rozliczania spłat dokonywanych przez kredytobiorców. Nadto wskazano, że nieważność umowy kredytu wynika z naruszenia zasady walutowości wynikającej z art. 358 § 1 k.c. oraz ze sprzeczności z treścią art. 69 ustawy Prawo bankowe poprzez zastrzeżenie przez bank w umowie na jego rzecz dodatkowego zysku w postaci marży na kursie, który bank uzyskiwał poprzez dokonywanie przeliczeń waluty w oparciu o dowolnie ustalany, korzystniejszy dla banku kurs waluty, jak również poprzez nieokreślenie w umowie kwoty kredytu, zasad spłaty kredytu oraz wysokości oprocentowania kredytu. Zdaniem strony powodowej w okolicznościach niniejszej sprawy istnieją podstawy do uznania, że postanowienia umowy, w zakresie, w jakim przewidują przeliczanie należności kredytowych według kursów ustalonych w tabeli sporządzanej przez pozwany bank, kształtują prawa i obowiązki powodów jako konsumentów, w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. Podkreślono, że uznanie za abuzywne kwestionowanych postanowień w umowie kredytowej skutkuje niemożliwością jej realizacji, a wobec naruszenia w sposób rażący interesów powodów, należy uznać, że cała umowa jest nieważna. Wyjaśniono, że bank przy zawarciu umowy naruszył zasady współżycia społecznego, w szczególności zasadę uczciwości i przyzwoitości. Podano, że tym samym bank jest zobowiązany do zwrotu spłat dokonywanych przez powodów w wykonaniu nieważnej umowy kredytu na podstawie art. 405 k.c.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na jego rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany zaprzeczył zasadności i wysokości dochodzonego przez powodów roszczenia. Pozwany zakwestionował twierdzenia powodów co do tego, że umowa kredytu jest nieważna. Pozwany zaprzeczył, by dopuścił się jakichkolwiek uchybień w zakresie udzielania i realizacji umowy kredytu, miał prawo jednostronnego kształtowania warunków umowy, jak również by umowa zawierała klauzule niedozwolone i nie podlegała negocjacjom stron a także, że powodowie nie byli należycie poinformowani o ryzykach związanych z zawarciem umowy kredytu denominowanego do waluty obcej.

Pozwany wskazał, że przedmiotowy kredyt był zaciągnięty w walucie obcej, a przeliczenie na walutę polską kwoty udzielonego kredytu miało jedynie charakter techniczny i związane było z wybranym przez powodów sposobem wypłaty kwoty kredytu. Podkreślono, że powodowie mieli do dyspozycji trzy rodzaje rachunków, z których dokonywana mogła być spłata kredytu i nic nie stało na przeszkodzie, aby od początku obowiązywania umowy kredytu powodowie wybrali rachunek walutowy i spłacali raty w CHF. Zaznaczono, że powodowie zaciągnęli u pozwanego na podstawie przedmiotowej umowy kredyt długoterminowy - kredyt hipoteczny denominowany do waluty obcej. Podano, że wybór takiego kredytu był przemyślaną i dobrowolną decyzją powodów, którzy go samodzielnie wybrali spośród oferty pozwanego zawierającej również kredyty złotówkowe. Wskazano, że w przypadku przedmiotowej umowy kredytu powodowie dobrowolnie oświadczyli, że został zapoznani z kwestią ryzyka kursowego oraz, że są świadomi jego konsekwencji.

Pozwany podkreślił, że umowa kredytu denominowanego jest zgodna z przepisami powszechnie obowiązującego prawa, z naturą stosunku zobowiązaniowego oraz zasadą swobody umów. Podano, że kursy walut stosowane przez pozwanego do przeliczania świadczeń stron miały charakter rynkowy. Nadto pozwany wskazał, że przyjęcie założenia nieważności umowy pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i zasadą równości wobec prawa. Zdaniem pozwanego nie doszło do naruszenia przez niego dobrych obyczajów, jak również do rażącego naruszenia interesów konsumentów. Podkreślono, że powodowie korzystali z kapitału pozwanego, stąd oceniając globalnie rozliczenia stron powodowie byliby w większym stopniu wzbogaceni względem banku.

Podczas rozprawy w dniu 22 września 2022 r. powodowie zostali pouczeni o skutkach ewentualnego uwzględnienia ich żądania ustalenia nieważności umowy, w szczególności pouczeni zostali, iż będzie się to wiązać z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń uzyskanych przez strony w związku z wykonaniem umowy oraz, że może się to wiązać z ewentualnymi roszczeniami pozwanego banku o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie przez powodów z udostępnionego im kapitału. Po pouczeniu powodowie oświadczyli, że mają świadomość tych konsekwencji i podtrzymali w całości swoje żądania.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały stanowiska dotychczas zajęte w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 21 marca 2008 r. powodowie A. K. i M. K. zawarli z pozwanym bankiem umowę kredytu Własny K. hipoteczny nr 203- (...)./2008 udzielonego w walucie wymienialnej. Powodowie umowę zawarli jako konsumenci. Celem zaciągnięcia kredytu była budowa i wykończenie lokalu mieszkalnego. Na podstawie umowy pozwany bank zobowiązał się oddać do dyspozycji powodów kwotę 132.573,37 CHF.

Wypłata kredytu nastąpiła w walucie polskiej z jednoczesnym zastosowaniem mechanizmu z § 4 ust. 2 (...) umowy, zgodnie z którym w przypadku wypłaty kredytu lub transzy w walucie polskiej, stosowano kurs kupna dla dewiz obowiązujący w (...) S.A. w dniu realizacji zlecenia płatniczego, według aktualnej Tabeli kursów.

Zgodnie z § 16 ust. 1 (...) umowy prowizja od udzielonego kredytu, płatna w dniu zawarcia umowy, miała być przeliczona na walutę polską przy zastosowaniu wynikającego z aktualnej Tabeli kursów sprzedaży dla: dewiz - w przypadku wpłaty w formie przelewu środków, pieniędzy – w przypadku wpłaty w formie gotówkowej.

Kredyt miał być spłacany w 360 miesięcznych annuitetowych ratach kapitałowo-odsetkowych. Spłata kredytu miała następować w miesięcznych ratach
z zastosowaniem mechanizmu opisanego w § 22 ust. 2 (...), zgodnie z którym w przypadku dokonywania spłat zadłużenia kredytobiorcy z: (...) środki z rachunku bankowego miały być pobierane w walucie polskiej w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty spłaty kredytu w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, przy zastosowaniu kursu sprzedaży dla dewiz, obowiązującego w (...) S.A. w dniu spłaty raty kredytu według aktualnej Tabeli kursów; rachunku walutowego – środki miały być pobierane: w walucie kredytu, w wysokości stanowiącej kwotę kredytu lub ratę spłaty kredytu; w walucie innej niż waluta kredytu, w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty spłaty kredytu w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, przy zastosowaniu kursów kupna/sprzedaży dla dewiz, obowiązujących w (...) S.A. w dniu spłaty raty kredytu według aktualnej Tabeli kursów; rachunku technicznego - środki miały być pobierane w walucie kredytu, w wysokości stanowiącej kwotę kredytu lub raty. Wpłaty dokonywane na rachunek techniczny w walucie innej niż waluta kredytu miały być przeliczane na walutę kredytu przy zastosowaniu kursów kupna/sprzedaży dla walut, obowiązujących w (...) S.A. według aktualnej Tabeli kursów.

Kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej. Wysokość zmiennej stopy procentowej ustalona została jako stawka bazowa LIBOR powiększona o marżę banku. Stawka referencyjna w dniu sporządzenia umowy wynosiła 2, (...).p. Stała marża banku wynosiła 1.46 p.p. W dniu sporządzenia umowy oprocentowanie kredytu w stosunku rocznym wynosiło 5,1883%.

Kredytobiorcy oświadczyli, że zostali poinformowani, iż ponoszą ryzyko zmiany kursów waluty, polegające na wzroście wysokości zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokości rat kredytu, wyrażonych w walucie polskiej, przy wzroście kursów waluty kredytu oraz stopy procentowej, polegające na wzroście raty spłaty przy wzroście stawki referencyjnej (§ 11 ust. 2).

dowód: umowa kredytu Własny K. hipoteczny nr 203- (...)./2008 z dnia 21 marca 2008 r. wraz z załącznikami k. 11-20, wniosek o kredyt mieszkaniowy wraz z załącznikami k. 78-82,83-86, Pismo Okólne Dyrektora zarządzającego w sprawie wprowadzenia procedury produktowej „(...) K. hipoteczny” z dnia 5 lutego 2006 r. k. 125-118, Pismo Okólne Dyrektora zarządzającego zmieniające pismo okólne w sprawie wprowadzenia procedury produktowej „(...) K. hipoteczny” z dnia 19 czerwca 2006 r. k. 119-121, Decyzja Dyrektora zarządzającego zmieniająca decyzję w sprawie wprowadzenia procedury produktowej „Kredyt mieszkaniowy Własny K. hipoteczny” z dnia 27 listopada 2007 r. k. 122-143, wydruk KW k. 144-146,

Środki z kredytu zostały wypłacone powodom w transzach w walucie polskiej.

dowód: zaświadczenie pozwanego k. 21-23, dyspozycje wypłaty i potwierdzenia uruchomienia transzy k. 87-95, informacja banku k. 100, wydruk operacji na rachunku k. 101-104,

W dniu 28 września 2011 r. strony zawarły aneks do w/w umowy kredytu, na mocy którego dopuściły możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w walucie CHF.

dowód: aneks z dnia 28 września 2011 r. k. 20v,

W wykonaniu przedmiotowej umowy, w okresie od 1 maja 2008 r. do 15 sierpnia 2022 r., powodowie wpłacili na rzecz pozwanego banku łączną kwotę 198.790,11 zł i 22.960,84 CHF. Powodowie nadal spłacają zadłużenie wynikające z przedmiotowej umowy kredytu. Spłata jest dokonywana w walucie polskiej.

dowód: zaświadczenie pozwanego k. 21-23, potwierdzenia przelewów k. 24-30, 252-287, wnioski o nadpłatę kredytu k. 96-99, informacja banku k. 105-109, historia kredytu k. 110-117, zestawienie operacji k. 118-124, zawiadomienie o wysokości rat k. 147-151, zeznania powoda k. 300v-301v (00:07:09-01:12:48),

Umowa zawarta została przez strony z wykorzystaniem przedłożonego przez bank wzorca umownego, bez możliwości negocjacji jej treści. Swoboda wyboru powodów ograniczała się jedynie do możliwości jej zawarcia bądź odmowy zawarcia na warunkach przedstawionych jednostronnie przez pozwany bank. Powodowie potrzebowali środków na zakup mieszkania. Nie mieli zdolności kredytowej w walucie polskiej. Podczas rozmowy z pracownikiem banku nie padło sformułowanie, które świadczyłoby o tym, że kredyt wiąże się z jakimkolwiek ryzykiem. Powodowie zostali poinformowani, że wahania kursu CHF mogą wystąpić w niewielkim zakresie. Nie uzyskali informacji, w jaki sposób kurs CHF będzie wpływać na wysokość zobowiązania. Powodowie sądzili, że waluta CHF jest stabilna i pewna. Powodom nie przedstawiono historycznych wahań kursu CHF, jak również symulacji rat kredytu w razie wzrostu kursu CHF. Powodowie działali w zaufaniu do pracowników banku. Na etapie zawierania umowy powodowie nie wiedzieli, że istnieje możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w walucie CHF.

dowód: zeznania powoda k. 300v-301v (00:07:09-01:12:48), zeznania powódki k. 301v-302 (01:12:48-01:16:37), umowa kredytu Własny K. hipoteczny nr 203- (...)./2008 z dnia 21 marca 2008 r. wraz z załącznikami k. 11-20,

Powodowie zawezwali pozwanego do próby ugodowej w związku z kwestionowaną umową kredytu. Między stronami do zawarcia ugody nie doszło.

dowód: protokół posiedzenia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W. z dnia 11 lutego 2020 r. k. 31,

Pismem z dnia 25 sierpnia 2020 r. powodowie, w związku z nieważnością zawartej między stronami umowy kredytu, wezwali pozwanego do zapłaty kwoty 132.137,27 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania.

dowód: wezwanie do zapłaty k. 32-33,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie w/w dokumentów złożonych przez strony w toku postępowania, jak również na podstawie zeznań powodów. Sąd uznał za wiarygodne oraz przydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy w/w dokumenty, albowiem zostały one sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla danego typu dokumentów. Ponadto autentyczność tych dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu ani stron postępowania.

Sąd jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy uznał pozostałe, nieujawnione w stanie faktycznym, dokumenty z uwagi na to, że dowody te zostały powołane na fakty nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy i zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania. Nie miały one żadnego znaczenia procesowego z punktu widzenia analizy spornej umowy kredytu oraz oceny, czy jest ona zgodna z prawem i czy zawiera klauzule niedozwolone. Powołane dokumenty zawierały treści oderwane od konkretnej umowy, która jest przedmiotem sporu i z tego względu nie mogły stanowić dowodu w sprawie.

Jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd uznał również zeznania świadka I. J.. Powołany świadek przyznał, że nie uczestniczył w procedurze związanej z udzieleniem kredytu powodom, przez co nie mógł posiadać wiedzy istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto okoliczności, na które zeznawał ten świadek nie były istotne z punktu widzenia ustalenia stanu faktycznego sprawy. Świadek wskazał na ogólną procedurę udzielania kredytów w walucie obcej obowiązującą u pozwanego oraz wyjaśnił, w jaki sposób, co do zasady przebiegały rozmowy z klientami. Należy jednak podkreślić, że wskazany świadek nie uczestniczył w procedurze związanej z udzieleniem kredytu powodom. W związku z powyższym, z zeznań świadka nie wynikało, jak przebiegała rozmowa pracowników pozwanego konkretnie z powodami, ani to w jaki sposób zostali oni poinformowani o mechanizmie wypłaty i spłaty kredytu oraz o ryzyku zmiany kursu. Nie zostało udowodnione, że procedura wskazana przez świadka została zastosowana konkretnie w stosunku do powodów. Nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy okazały się także zeznania świadków A. R. i L. C.. Powołani świadkowie wprost przyznali, że nie pamiętają okoliczności i szczegółów związanych z zawarciem przedmiotowej umowy kredytu.

Za przydatne dla rozstrzygnięcia Sąd uznał natomiast zeznania powodów, albowiem w znacznej części korespondowały one z pozostałem materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy. Powodowie przedstawili okoliczności, w których zaproponowano im zawarcie umowy kredytu w walucie wymienialnej, jak również brak możliwości negocjacji poszczególnych postanowień umownych.

Z uwagi na jego nieprzydatność dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy,
na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c., Sąd postanowił pominąć dowód z opinii biegłego zawnioskowany przez pozwanego. Zaznaczyć bowiem należy, że nie ma znaczenia dla dokonywanej oceny to, w jaki sposób bank rzeczywiście ustalał kurs w trakcie wykonywania umowy i jaka była relacja kursu banku do kursu rynkowego. Są to okoliczności obojętne na gruncie art. 385 ² k.c., jak również oceny możliwego naruszenia interesów konsumenta. Istotne jest jedynie, że postanowienia umowy dawały przedsiębiorcy nieograniczoną swobodę w wyznaczaniu kursu waluty, a w konsekwencji – wysokości zobowiązań konsumenta.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powodowie wnieśli o ustalenie, że umowa kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny w CHF z dnia 21 marca 2008 r. nr 203- (...)./2008 między powodami a pozwanym oraz zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 198.790,11 zł i kwoty 22.960,84 CHF tytułem zwrotu nienależnego świadczenia spełnionego na podstawie nieważnej umowy kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 132.137,27 zł od dnia 20 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 66.652,84 zł i 22.960,84 CHF od dnia 2 września 2022 r. do dnia zapłaty.

W sprawie bezsporne było, że w dniu 21 marca 2008 r. strony zawarły umowę kredytu w walucie wymienialnej na kwotę 132.573,37 CHF. Wypłata kredytu nastąpiła w walucie polskiej z jednoczesnym zastosowaniem mechanizmu z § 4 ust. 2 (...) umowy, zgodnie z którym w przypadku wypłaty kredytu lub transzy w walucie polskiej, stosowano kurs kupna dla dewiz obowiązujący w (...) S.A. w dniu realizacji zlecenia płatniczego, według aktualnej Tabeli kursów. Powodowie zgodnie z umową mieli obowiązek spłacać kredyt w miesięcznych ratach, zgodnie z harmonogramem spłaty, z zastosowaniem mechanizmu opisanego w § 22 ust. 2 (...), zgodnie z którym w przypadku dokonywania spłat zadłużenia kredytobiorcy z: (...) środki z rachunku bankowego miały być pobierane w walucie polskiej w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty spłaty kredytu w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, przy zastosowaniu kursu sprzedaży dla dewiz, obowiązującego w (...) S.A. w dniu spłaty raty kredytu według aktualnej Tabeli kursów; rachunku walutowego – środki miały być pobierane: w walucie kredytu, w wysokości stanowiącej kwotę kredytu lub ratę spłaty kredytu; w walucie innej niż waluta kredytu, w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty spłaty kredytu w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, przy zastosowaniu kursów kupna/sprzedaży dla dewiz, obowiązujących w (...) S.A. w dniu spłaty raty kredytu według aktualnej Tabeli kursów; rachunku technicznego - środki miały być pobierane w walucie kredytu, w wysokości stanowiącej kwotę kredytu lub raty. Wpłaty dokonywane na rachunek techniczny w walucie innej niż waluta kredytu miały być przeliczane na walutę kredytu przy zastosowaniu kursów kupna/sprzedaży dla walut, obowiązujących w (...) S.A. według aktualnej Tabeli kursów. Zgodnie z przedłożonym zaświadczeniem pochodzącym od pozwanego banku oraz potwierdzeniami przelewów w wykonaniu przedmiotowej umowy, w okresie od 1 maja 2008 r. do 15 sierpnia 2022 r., powodowie wpłacili na rzecz pozwanego banku łączną kwotę 198.790,11 zł i 22.960,84 CHF. Powodowie nadal spłacają zadłużenie wynikające z przedmiotowej umowy kredytu.

Sąd ustalił również, że przedmiotowa umowa zawarta została
z wykorzystaniem przedłożonego przez bank wzorca umowy. Strona powodowa wyjaśniła w wiarygodny sposób, że nie miała żadnego wpływu na treść umowy, szczególnie w zakresie jej postanowień, które uznaje za abuzywne. Z powyższego wynika zatem, że praktycznie swoboda powodów sprowadzała się do możliwości zawarcia lub odmowy zawarcia przedmiotowej umowy na warunkach przedstawionych jednostronnie przez bank.

W pierwszej kolejności Sąd rozpoznał żądanie powodów sprowadzające się do ustalenia nieistnienia stosunku prawnego umowy kredytu w związku z nieważnością umowy kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny w CHF z dnia 21 marca 2008 r. nr 203- (...)./2008, z uwagi na zawarcie w jej treści postanowień niedozwolonych w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., co miało dawać pozwanemu możliwość narzucenia sposobu ustalania wysokości kwoty podlegającej zwrotowi, a w konsekwencji i wysokości odsetek, a więc głównych świadczeń kredytobiorcy. Powołane przez powodów klauzule, tj. § 4 ust. 2, § 16 ust.1, § 22 ust. 2 (...) umowy, w rzeczywistości mogą zostać uznane za niedozwolone. Zgodnie z treścią art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Jednocześnie zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 k.c.).

Zaznaczyć należy, że pozwany prowadzi działalność gospodarczą w zakresie czynności bankowych. Powodowie zawarli natomiast umowę jako osoby fizyczne celem nabycia prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego. W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, że powodowie w niniejszej sprawie posiadają status konsumentów w rozumieniu art. 22 ¹ k.c. Podkreślić przy tym należy, że klauzula wyczerpująca przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. będzie zawsze niedozwolonym postanowieniem umownym niezależnie od tego, jakie wykształcenie, status społeczny i doświadczenie życiowe ma konsument.

Powodowie wykazali, że wskazane klauzule nie zostały przez nich uzgodnione z bankiem, a ich rola w procesie zawierania umowy sprowadzała się w zasadzie do podjęcia decyzji o zawarciu lub odmowie zawarcia umowy przygotowanej uprzednio przez bank. Jednocześnie kwestionowane klauzule mogą uchodzić za niedozwolone, albowiem przyznają wyłącznie bankowi prawo do dowolnego przerzucania odpowiedzialności za ryzyko związane ze wzrostem kursu waluty na powodów. Przede wszystkim konstrukcja denominacji znajdująca się w umowie powoduje możliwość narzucenia przez bank wysokości kwoty podlegającej zwrotowi, a w konsekwencji i wysokości odsetek, a więc głównych świadczeń powodów. Ustalenie ich wysokości wiązało się bowiem z koniecznością odwołania się do kursu walut ustanawianych w wewnętrznej, dowolnej i nieznanej powodom tabeli kursów banku. Takie klauzule już od dawna wskazywane są jako abuzywne z uwagi na nieokreślony i nieobiektywny miernik, podług którego następuje ostatecznie określenie wysokości zobowiązania kredytobiorcy, które jest niemożliwe do przewidzenia i obliczenia w chwili zawarcia umowy (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2018 r., I CSK 628/17). Analizowane postanowienia umowy nie określały precyzyjnie rzeczywistej wysokości udzielonego kredytu, a także świadczeń kredytobiorcy, w sposób możliwy do ustalenia w oparciu o czynniki obiektywne, niezależne od kredytodawcy. W szczególności nie wskazano precyzyjnie, na podstawie jakich kryteriów bank ustala kurs wymiany waluty obcej zarówno w momencie uruchomienia kredytu, jak i spłaty poszczególnych rat. Jednocześnie zaznaczyć należy, że nie ma znaczenia dla dokonywanej oceny to, w jaki sposób bank rzeczywiście ustalał kurs w trakcie wykonywania umowy i jaka była relacja kursu banku do kursu rynkowego. Są to okoliczności obojętne na gruncie art. 385 ² k.c., jak również oceny możliwego naruszenia interesów konsumenta. Istotne jest jedynie, że postanowienia umowy dawały przedsiębiorcy nieograniczoną swobodę w wyznaczaniu kursu waluty, a w konsekwencji – wysokości zobowiązań konsumenta.

Dalej wskazać należy, że kwota podlegająca zwrotowi na rzecz banku nie została dostatecznie i ściśle w umowie określona, nie odpowiada ona nominalnie kwocie wykorzystanego kredytu i nie są określone w sposób obiektywny zasady jej ustalenia. Ponadto zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Oznacza to, że kredytobiorca jest zobowiązany do zwrotu określonej kwoty środków pieniężnych, którą winna wyznaczać kwota kapitału mu udostępnionego i wykorzystanego przez kredytobiorcę. Bank nie może więc żądać zwrotu większej kwoty aniżeli ściśle określonej i oddanej do dyspozycji klienta. Wszelkie zapisy umowne dopuszczające dowolną waloryzację są sprzeczne z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. z art. 358 ¹ § 2 i 5 k.c. i rażąco naruszają interesy konsumenta.

Podkreślić przy tym należy, że abuzywność zapisów, powinno się badać na moment zawierania umowy przez konsumenta z przedsiębiorcą. W takiej sytuacji nie ma więc znaczenia, jakie zmiany w ustawodawstwie wprowadzano po zawarciu przedmiotowej umowy, jak również w jaki sposób przedsiębiorca wykonywał umowę, w tym jakie zmiany w treści stosunku prawnego między stronami były wprowadzane po zawarciu umowy. Podobne uwagi należy odnieść do zawartego między stronami aneksu do umowy kredytu z dnia 8 września 2011 r., na mocy którego strony dopuściły możliwość spłaty kredytu także bezpośrednio w CHF. Zaznaczyć również należy, że na etapie zawierania umowy powodowie nie zostali pouczeni i poinformowani przez stronę pozwaną o tym, iż mogli zdecydować od samego początku o spłacie rat w walucie CHF. Należy zatem postawić również zarzut co do spełnienia obowiązku informacyjnego po stronie banku w sposób należyty, bowiem powodom przedstawiona została jedna oferta kredytu z obowiązkiem spłaty w walucie polskiej.

Z uwagi na uznanie przez Sąd abuzywności klauzul denominacyjnych, konieczne stało się dokonanie analizy ewentualnych skutków prawnych, do których prowadziłoby wyeliminowanie ich z umowy stron. Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 zd. pierwsze k.c., postanowienia te nie wiązałyby powodów i to od momentu zawarcia umowy kredytowej. Powyższe rozstrzygnięcie powoduje, że postanowienia te stają się bezskuteczne wobec powodów, lecz jednocześnie powoduje to powstanie pewnego rodzaju „luki” w stosunku prawnym. W związku z tym powstaje problem możliwości uzupełnienia umowy innymi postanowieniami. Z bogatego dorobku orzeczniczego TSUE wynika, że nic nie stoi na przeszkodzie temu, by sąd krajowy zastąpił nieuczciwe postanowienie umowne przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym (por. m.in. wyrok z dnia 30 kwietnia 2014 r., sygn. akt C-26/13). Jednakże w orzecznictwie sądów krajowych wielokrotnie potwierdzano, że w polskim porządku prawnym nie istnieją przepisy o charakterze deklaratywnym, którymi można by w ten sposób „zapełnić” niejako powstałe braki w umowie. W ocenie Sądu utrzymanie umowy w pozostałym zakresie (tzw. „odfrankowienie” kredytu) również nie jest możliwe, albowiem uczyniłoby to umowę niemożliwą do wykonania. Na marginesie wskazać należy, że zgodnie z wyrokiem TSUE z dnia 3 października 2019 r. (w sprawie C-260-18), sąd krajowy nie jest również władny uzupełniać powstałej wobec uznania za bezskuteczne niektórych z postanowień umowy luki poprzez odwołanie się do kursu średniego NBP.

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 4a ustawy Prawo bankowe, umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności - w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu.

Nieprecyzyjne i dowolne odwołanie się do bliżej nieznanej tabeli kursów sporządzanej na wewnętrzne potrzeby przez bank narusza wskazany przepis. Szczególnie istotne jest to, że strona powodowa nie wiedziała i nie mogła wiedzieć według jakiego kursu ostatecznie zostanie przeliczona jej rata, z każdym kolejnym miesiącem powodowie nie wiedzieli więc w praktyce ile wynosi rata, którą zobowiązani są uiścić. Naruszenie więc przez bank art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe jest oczywiste. Ze względu na wyeliminowanie abuzywnych klauzul waloryzacyjnych z umowy, sprzeczność umowy z przepisem art. 69 ust. 2 pkt 4a ustawy Prawo bankowe tylko się pogłębia, albowiem brak jest wówczas jakiegokolwiek obiektywnego miernika według którego można przeliczyć kurs walut. Powoduje to w efekcie nieważność całej umowy kredytowej – zgodnie z treścią art. 58 k.c. Dodać ponadto trzeba, że umowę należy ocenić jako sprzeczną z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami także i z tej przyczyny, że w dniu zawarcia umowy powodowie obejmowali swoją świadomością możliwość kilkuprocentowej zwyżki kursu CHF i jej skutki. Taka świadomość ryzyka nie obejmuje, w ocenie Sądu, świadomego ryzyka uwolnienia kursu waluty przez kraj emisji i w efekcie zwyżki kursu o 100%. To na pracownikach banku, jako profesjonalistach, spoczywał obowiązek wyczerpującego wyjaśnienia konsumentowi skutków takich zdarzeń, istoty gwarantowania waluty przez kraj emisji i możliwych skutków jej uwolnienia, w celu uzyskania pełnego obrazu ryzyka i możliwości jego rozważenia. Ponadto, o sprzeczności umowy z zasadami współżycia społecznego, w powiązaniu z powyższymi rozważaniami, świadczy także fakt, że w przypadku tak znacznego, niemożliwego do przewidzenia wzrostu kursu waluty, cały ciężar tego zdarzenia został przerzucony na kredytobiorcę. Bank natomiast, który udzielił powodom kredytu następnie pozyskiwał do swojej dyspozycji z tytułu rat środki znacznie wyższe, niż zaangażował, w związku z niemal podwojonym kursem franka szwajcarskiego – tak dalece niewspółmierne do środków wydatkowanych i rozsądnych zysków, że skutek ten czyni ważność umowy niemożliwą do obrony.

Nie budzi przy tym wątpliwości Sądu fakt, że zasadniczą przyczyną wystąpienia przez powodów z pozwem w niniejszej sprawie jest to, iż w okresie po zawarciu umowy nastąpił znaczący wzrost kursu CHF, który spowodował poważny wzrost wysokości ich zobowiązań wobec banku. W tym kontekście dla oceny zasadności żądań powodów miało zatem znaczenie również to, czy zostali oni w sposób należyty pouczeni przez pozwany bank o wszystkich ewentualnych konsekwencjach zawarcia umowy w walucie wymienialnej.

Bezsporne jest to, że powodowie złożyli oświadczenie o tym, iż zostali poinformowani, że ponoszą ryzyko zmiany kursów waluty, polegające na wzroście wysokości zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokości rat kredytu, wyrażonych w walucie polskiej, przy wzroście kursów waluty kredytu oraz stopy procentowej, polegające na wzroście raty spłaty przy wzroście stawki referencyjnej (§ 11 ust. 2). Pozornie treść oświadczenia powodów nie budzi wątpliwości co do zakresu ich wiedzy o ryzyku związanym z zawarciem umowy. Jednak dla oceny faktycznej ich wiedzy i świadomości ryzyka konieczna jest nie tylko analiza literalnego brzmienia oświadczenia, ale również okoliczności towarzyszących jego złożeniu.

Z wiarygodnych w tym zakresie zeznań powodów wynika, że potrzebowali oni środków na zakup mieszkania. Nie mieli zdolności kredytowej w walucie polskiej. Podczas rozmowy z pracownikiem banku nie padło sformułowanie, które świadczyłoby o tym, że kredyt wiąże się z jakimkolwiek ryzykiem. Powodowie zostali poinformowani, że wahania kursu CHF mogą wystąpić w niewielkim zakresie. Nie uzyskali informacji, w jaki sposób kurs CHF będzie wpływać na wysokość zobowiązania. Powodowie sądzili, że waluta CHF jest stabilna i pewna. Powodom nie przedstawiono historycznych wahań kursu CHF, jak również symulacji rat kredytu w razie wzrostu kursu CHF. Powodowie działali w zaufaniu do pracowników banku. Stwierdzić zatem należy, że pracownicy banku nie mówili o zagrożeniach związanych z zaciągnięciem kredytu w walucie wymienialnej CHF. W ocenie Sądu takie przedstawienie niebezpieczeństw związanych z zawarciem umowy w walucie wymienialnej spowodowało, że powodowie podpisując w/w oświadczenie faktycznie nie mieli świadomości, iż całe nieograniczone niczym ryzyko wzrostu kursu CHF w okresie, na jaki zawarta została umowa, obciąża ich jako kredytobiorców.

W ocenie Sądu bank jako profesjonalista dysponujący specjalistami z dziedziny finansów i mający dostęp do danych dotyczących historycznych zmian kursów walut powinien powodom, jako konsumentom, przedstawić w sposób jasny skalę ryzyka związanego z zawieraniem długoterminowej umowy kredytu, w której wysokość zadłużenia uzależniona jest od wahań waluty obcej. Tylko takie przedstawienie ewentualnego ryzyka, z wyraźnym zastrzeżeniem, że ewentualny wzrost CHF nie jest niczym ograniczony i że wszelkie tego konsekwencje ponosić będą powodowie, można uznać za rzetelną informację umożliwiającą konsumentowi podjęcie świadomej decyzji. Powodowie traktowali bank jako instytucję godną zaufania i opierając się na informacjach, jakie uzyskali przed zawarciem umowy podjęli swoją decyzję. Rzetelne przedstawienie ryzyka związanego z zawarciem tego rodzaju umowy mogłoby mieć zasadniczy wpływ na to, czy powodowie zawarliby przedmiotową umowę. Powyższe okoliczności wskazują, w ocenie Sądu, na to, że brak należytej informacji o nieograniczonym ryzyku kursowym stanowił naruszenie zasad współżycia społecznego, takich jak zasada uczciwości i rzetelności w obrocie gospodarczym. Na uwagę zasługuje także okoliczność, że żaden z zapisów umowy nie wskazywał, na wypadek ziszczenia się tego nieograniczonego ryzyka kursowego, na mechanizmy rozłożenia tego ryzyka na obie strony stosunku umownego, pozostawiając je w całości po stronie konsumenta, jako słabszej strony umowy, co także czyni umowę sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z przepisem art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, natomiast zgodnie z przepisem art. 58 § 1 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą, albo mająca na celu obejście ustawy, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, a w szczególności ten, że w miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. W przedmiotowej sprawie, jak to zostało wcześniej wskazane, umowa zawarta przez strony z uwagi na naruszenie zasad współżycia społecznego jest nieważna. Podkreślić należy, że również zawarcie w jej treści wskazanych wcześniej klauzul niedozwolonych powoduje jej nieważność. Jednocześnie zaznaczyć należy, że warunkiem zawarcia umowy w 2008 r. było zastosowanie w jej treści zakwestionowanych w toku procesu w niniejszej sprawie postanowień umownych, tak więc nie jest możliwe uznanie, iż umowa ta jest ważna po wyeliminowaniu z jej treści tych postanowień. Zmiana taka całkowicie zmieniłaby treść i warunki umowy.

Mając powyższe okoliczności na względzie Sąd doszedł do przekonania, że żądanie strony powodowej dotyczące ustalenia nieistnienia pomiędzy stronami stosunku prawnego umowy kredytu w związku z nieważnością umowy kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny w CHF z dnia 21 marca 2008 r. nr 203- (...)./2008 jest zasadne. Uznając, że przywołane przez stronę powodową klauzule w rzeczywistości są abuzywne, bezskuteczne i nie wiążą powodów, umowa jako sprzeczna z przepisami prawa jest nieważna na podstawie art. 58 k.c., a bez wyeliminowanych postanowień jej wykonanie nie jest możliwe. Powodowie mają przy tym interes prawny określony w treści art. 189 k.p.c. w ustaleniu nieistnienia stosunku prawnego, albowiem takie ustalenie rozstrzyga ostatecznie o ich prawach i obowiązkach, które wynikają z istniejącego stosunku zobowiązaniowego. Ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z powodu nieważności umowy kredytu ma ten skutek, że strony nie są nią związane i od początku nie były. Są więc obowiązane zwrócić sobie wzajemnie to, co już świadczyły na rzecz drugiej strony umowy wzajemnej.

Zgodnie art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową, ten obowiązany jest do jej zwrotu. Świadczenie spełnione jako wykonanie nieważnej czynności prawnej jako nienależne jest jednym z przypadków tej instytucji (art. 411 k.c.) W sprawie niniejszej mamy do czynienia z nieważnością umowy wzajemnej, przy czym świadczenia stron miały charakter jednorodzajowy (pieniężny). Po jej zawarciu bank przekazał do dyspozycji powodów określony kapitał. Następnie przez wiele lat powodowie spełniali świadczenia odpowiadające określonym w umowie ratom kapitałowo-odsetkowym.

Tego rodzaju sytuacja nakazuje rozważenie zasadności roszczenia powodów o zapłatę z uwzględnieniem przepisu art. 409 k.c., zgodnie z którym obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Istota problemu sprowadza się do wykładni sformułowania zużył lub utracił (korzyść) w taki sposób, że nie jest już wzbogacony. Wykładnia językowa nie prowadzi do wystarczającego rezultatu, nakazuje jedynie badać stan wzbogacenia strony, która uzyskała korzyść majątkową. Natomiast nie można jednoznacznie stwierdzić, czy roszczenia stron należy rozpatrywać zupełnie od siebie niezależnie, czy też świadczenie wzajemne należy brać pod uwagę jako element stanu majątkowego strony wpływający na wysokość wzbogacenia. W doktrynie problem ten jest dostrzegany jako spór pomiędzy zwolennikami tzw. teorii dwóch kondykcji (nakazującej niezależne rozliczenia roszczeń) i tzw. teorii salda (uznającej, że w razie świadczeń wzajemnych istnieje tylko roszczenie wobec tego podmiotu, który uzyskał korzyść o większej wartości).

Zgodnie z zapatrywaniem, któremu wyraz dał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 maja 2021 r. (sygn. akt III CZP 6/21), w przypadku następczej nieważności umowy jak w sprawie niniejszej, po obu jej stronach występują dwa niezależne od siebie roszczenia o zwrot świadczeń nienależnie spełnionych. Uwzględniając fakt, że powołana uchwała zyskała moc zasady prawnej, a co za tym idzie jako taka stanie się wiążącym elementem orzekania przez Sąd Najwyższy w innych tego rodzaju sprawach, Sąd uznał za zasadne przyjęcie prezentowanego poglądu za w pełni przystającego do sytuacji faktycznej, prawnej oraz procesowej w niniejszej sprawie, co skutkowało uwzględnieniem roszczenia o zapłatę. Zgodnie z zaświadczeniem wystawionym przez pozwanego oraz potwierdzeniami przelewów w wykonaniu przedmiotowej umowy, w okresie od 1 maja 2008 r. do 15 sierpnia 2022 r., powodowie wpłacili na rzecz pozwanego banku łączną kwotę 198.790,11 zł i 22.960,84 CHF.

Jednocześnie z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021 r. podjętej w składzie 7-osobowym wynika, że roszczenia kredytobiorców i banków nie uległy przedawnieniu. Dla roszczeń kredytobiorców termin ten rozpoczyna się w momencie, w którym dowiedzieli się oni, albo wykazując się oczekiwanym od nich rozsądkiem, powinni dowiedzieć się o tym, że umowa zawiera niedozwolone postanowienia umowne (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021 r., sygn. akt III CZP 6/21). Na uwzględnienie nie zasługiwał zatem zarzut pozwanego dotyczący przedawnienia roszczenia. Żądanie oparte o art. 189 k.p.c. ze swojej istoty nie może ulec przedawnieniu, albowiem w dniu wniesienia pozwu umowa kredytowa wiązała obie strony, które realizowały obowiązki wprost z niej wynikające. Żadna ze stron węzła obligacyjnego nie zdecydowała się na wcześniejsze wypowiedzenie przedmiotowej umowy, wierzytelności z niej wynikające nie zostały więc postawione uprzednio w stan wymagalności. Natomiast zgodnie z treścią art. 118 zd. pierwsze k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. W doktrynie dominuje stanowisko, że kredyt spłacany w ratach jest w istocie świadczeniem jednorazowym, a nie okresowym, bowiem stanowi jedną całość. Żądanie powodów o zapłatę opierało się na żądaniu zwrotu świadczenia nienależnego, czyli art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c., w związku z czym, zgodnie z przepisami intertemporalnymi obowiązującymi w dniu zawiązania umowy kredytu, żądanie zwrotu świadczenia nienależnego przedawnia się z upływem lat dziesięciu. W oparciu o stanowisko TSUE wyrażone w wyroku z dnia 22 kwietnia 2021 r. (sygn. C-485/19) bieg przedawnienia roszczeń z tytułu zawartych w umowie klauzul niedozwolonych biegnie od momentu powzięcia wiedzy o nich. Wskazać należy, że w 2019 r. powodowie zawezwali pozwanego do próby ugodowej w związku z roszczeniami przysługującymi im w związku z przedmiotową umową kredytu. Należy zatem uznać, że dopiero od tego momentu powodowie powzięli wiedzę o istnieniu klauzul abuzywnych w umowie, którą zawarli z pozwanym i od tego momentu rozpoczął się bieg przedawnienia ich roszczenia. Tym samym zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia okazał się bezzasadny.

Mając na uwadze wszystkie przytoczone okoliczności, Sąd na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe w zw. z art. 385 ¹ § 1 k.c. ustalił nieistnienie stosunku prawnego kredytu wynikającego z umowy kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny z dnia 21 marca 2008 r. nr 203- (...)./2008 zawartej między powodami a (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. (pkt I sentencji wyroku).

Sąd na podstawie art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 385 ¹ § 1 k.c. i art. 58 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 198.790,11 zł oraz 22.960,84 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 132.137,27 zł od dnia 3 września 2020 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 66.652,84 zł i od kwoty 22.960,84 CHF od dnia 2 września 2022 r. do dnia zapłaty (pkt II sentencji wyroku). O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 132.137,27 zł Sąd zasądził od dnia 3 września 2020 r. tj. 3 dni od dnia doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty z dnia 25 sierpnia 2020 r. Powodowie nie wykazali bowiem, by wcześniej wzywali pozwanego do zapłaty jakichkolwiek kwot w związku z nieważnością umowy kredytu. Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 66.652,84 zł i od kwoty 22.960,84 CHF Sąd zasądził natomiast od dnia 2 września 2022 r. tj. od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo z dnia 25 sierpnia 2022 r. Z uwagi na powyższe Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt III sentencji wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt IV wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c., obciążając przegrywającego pozwanego kosztami postępowania poniesionymi przez powodów. Na koszty procesu, które ponieśli powodowie złożyła się uiszczona przez nich opłata od pozwu – 1.000 zł, koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika – 5.400 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł oraz koszty związane z zawezwaniem pozwanego do próby ugodowej – 200 zł tytułem opłaty od wniosku oraz 240 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Z uwagi na powyższe Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 6.857 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty. Sąd nie znalazł podstaw do przyznania stronie powodowej kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej, ponieważ nie uzasadniały tego ani stopień skomplikowania sprawy ani szczególny nakład pracy pełnomocnika powodów, który to nakład miał standardowy charakter. Zaznaczyć przy tym należy, że pozwy, których przedmiotem są tzw. kredyty frankowe nie stanowią obecnie spraw precedensowych, które byłyby skomplikowane pod względem prawnym i faktycznym.

SSO Agnieszka Dutkiewicz