Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2024r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Dutkiewicz

Protokolant: stażysta Szymon Guza

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2024 roku w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...)+ Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., Spółdzielni (...) w K. z siedzibą w K., (...) -Logistyka Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.

przeciwko pozwanemu: Szpitalowi (...) im. dr A. J. w B.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwotę 75 847,31 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy osiemset czterdzieści siedem złotych 31/100) wraz z:

a)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwoty 50 071,66 zł (pięćdziesiąt tysięcy siedemdziesiąt jeden złoty 66/100) od dnia 30 grudnia 2022r. do dnia zapłaty,

b)  odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 25 441,02 zł (dwadzieścia pięć tysięcy czterysta czterdzieści jeden złoty 2/100) od dnia 30 grudnia 2022r. do dnia zapłaty;

II zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 9 244 zł (dziewięć tysięcy dwieście czterdzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

SSO Agnieszka Dutkiewicz

Sygn. akt I C 1195/23

UZASADNIENIE

Powodowie (...)+ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., Spółdzielnia (...) w K. z siedzibą w K., (...) -Logistyka Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wnieśli o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym Sąd zobowiąże pozwanego Szpital (...) im. dr A. J. w B. do zapłaty łącznie na rzecz powodów kwoty 75.847,31 złotych wraz z:

- odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwoty 50.071,66 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 25 441,02 zł od dnia wytoczenia powództwa dnia zapłaty;

Nadto powodowie wnosili o zasądzenie kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Uzasadniając żądanie pozwu strona powodowa podała, że pozwany w dniu 7 maja 2015 roku zawarł z konsorcjum firm – (...)+” S. z o.o., Spółdzielnia (...) w K., (...) Sp. z o.o. (obecnie (...) -Logistyka Sp. z o.o. z siedzibą w W.), (...) Sp. z o.o. w (...) Sp. z o.o. w Ł. – umowę na wykonanie usług kompleksowego utrzymania czystości i higieny oraz transportu wewnętrznego i czynności pomocowych na terenie pozwanego. Umowa została zawarta na czas określony – na okres 48 miesięcy – od 1 czerwca 2015 r. do 31 maja 2019 r. Całkowita wartość umowy została ustalona na kwotę 34.233.692,64 zł brutto, zaś miesięczne wynagrodzenie powodów wynosiło 1/48 tej kwoty. Zgodnie z umową wynagrodzenie miało być płatne w terminie 86 dni od doręczenia przez powodów faktur, a w przypadku opóźnienia w płatnościach stronie powodowej przysługiwało prawo do naliczenia odsetek za opóźnienie w wysokości 4,33 % w stosunku rocznym. Zdaniem strony powodowej zapis umowy ograniczający uprawnienie powodów do naliczania odsetek jest nieważny i powinien zostać zastąpiony art. 8 ust. 1 i 4 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, a zatem powodowie byli uprawnieni do naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia doręczenia pozwanemu faktury.

Dalej powodowie podali, że mimo wykonanej usługi za luty i listopad 2017 r. i wystawienia faktur, pozwany uiścił tylko część należności. Do zapłaty pozostała kwota 21.729,21 zł z tytułu realizacji umowy w lutym 2017 r. oraz kwota 28.342,45 zł tytułu realizacji umowy w lutym 2017 r. Ponadto kwota objęta żądaniem pozwu zawiera skapitalizowane odsetki za opóźnienie w wysokości 25.441,02 zł oraz kwotę 334,63 zł tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności z tytuły wystawionych faktur.

Nakazem zapłaty z 20 marca 2023 r. wydanym w postępowaniu upominawczym, sygn. akt I Nc 13/23 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział I Cywilny orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania (k. 334).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany w całości zaskarżył wydane orzeczenie oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany podniósł, że nie istnieją wymagalne i nieuregulowane zobowiązania pozwanego, bowiem pozwany uregulował wszystkie bezsporne należności w stosunku do powoda poprzez dokonanie kompensaty wzajemnych zobowiązań na podstawie oświadczeń woli objętych pismami z 15 maja 2017 r. i 12 lutego 2018 r. Pozwany wskazał, że obciążył stronę powodową karami umownymi w wysokości 21.729,21 zł oraz 28.342,45 zł za stwierdzone liczne nieprawidłowości w wykonaniu umowy w lutym i listopadzie 2017 r., a następnie dokonał kompensaty należności wynikających z faktur wystawionych przez powodów z należnościami z tytułu naliczonych kar umownych i uiścił na rzecz powodów pozostałe do zapłaty kwoty. Odnośnie naliczonych przez stronę powodową odsetek, pozwany wskazał, że w stosunku do podmiotu leczniczego zastosowanie ma termin zapłaty nieprzekraczający 60 dni. W dalszej części uzasadnienia strona pozwana powoływała się na swoją niekorzystną sytuację finansową, która uzasadniać miała wniosek pozwanego o nieobciążanie go dalszymi kosztami procesu.

W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty powodowie podtrzymali swoje żądania, a przy tym podnieśli nieważność dokonanych przez pozwanego potrąceń wzajemnych należności, niesłuszność nałożonych kar umownych oraz – z ostrożności procesowej – wnieśli

o miarkowanie kar umownych.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczas zajęte stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie (...)+ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., Spółdzielnia (...) w K. z siedzibą w K., (...) -Logistyka Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (poprzednio: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.), (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. prowadzą działalność gospodarczą, przy czym świadczą przede wszystkim usługi w zakresie sprzątania szpitali

(dowód: odpisy z rejestru przedsiębiorców dotyczące powodów k. 11 – 26v akt)

Pozwany Szpital (...) im. dr A. J. w B. jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej.

(dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej k. 27 – 29 akt).

Powodowie w dniu 28 lutego 2015 r. zawarli umowę konsorcjum. W § 1 umowy określono, że strony tworzą konsorcjum w celu:



złożenia wspólnej oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,



wspólnego ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego,



wspólnego zawarcia i wykonywania umowy o udzielenie zamówienia publicznego,



wspólnego wykonywania zamówień dodatkowych lub innych umów z zamawiającym, jeśli zaistnieje taka potrzeba,



współpracy we wszelkich sprawach związanych z realizacją niniejszej umowy oraz umowy o udzielenie zamówienia publicznego.

Nazwę konsorcjum oznaczono jako: „ Konsorcjum firm: I.+ Sp. z o.o. oraz Spółdzielnia (...) w K. oraz (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o.”. Ustalono, że członkowie konsorcjum solidarnie odpowiadają za zobowiązania wynikające z umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Strony zgodnie postanowiły, że I.+ Sp. z o.o. jest liderem konsorcjum.

W §6 umowy konsorcjum strony ustaliły, że w przypadku zawarcia przez konsorcjum umowy z zamawiającym o udzielenie zamówienia publicznego, czynności na rzecz zamawiającego wynikające z umowy o udzielenie zamówienia publicznego będą wykonywane przez:

1.  (...) Sp. z o.o. w zakresie świadczenia usług kompleksowego utrzymania czystości, higieny, o których mowa w punkcie B.1. (...);

2.  Spółdzielnia (...) w K. w zakresie czynności pomocniczych na rzecz pacjentów – czynności, o których mowa w punkcie B.4 (...);

3.  I.+ Sp. z o.o. - w zakresie świadczenia usług kompleksowego utrzymania czystości, higieny, o których mowa w punkcie B.1. (...), na obszarze Administracyjno-gospodarczym i Technicznym (biura, pomieszczenia socjalne, techniczne warsztaty, magazyny gospodarcze), utrzymanie czystości i porządku otoczenia obiektów użytkowanych w szpitalu, o których mowa w punkcie B.2 (...), a także usługi transportu wewnętrznego na potrzeby jednostek organizacyjnych Szpitala – czynności o których mowa w punkcie B.3 (...).

Członkowie konsorcjum postanowili, że rozliczenia z zamawiającym będą dokonywane przez ww. członków konsorcjum (§ 6 ust. 2 umowy)

(dowód: umowa konsorcjum k. 298-299 akt)

W związku z przeprowadzonym przez zamawiającego postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego i wyborem oferty wykonawcy została zawarta w dniu 7 maja 2015 r. umowa nr (...) pomiędzy pozwanym Szpitalem (...) im. dr A. J. w B. - reprezentowanym przez dyrektora J. K. - jako zamawiającym a konsorcjum firm: powodami I.+ Sp. z o.o. Spółdzielnia (...) w K., (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. (obecnie (...) -Logistyka Sp. z o.o.) oraz (...) Sp. z o.o., w imieniu i na rzecz których działa lidera konsorcjum (...)+ Sp. z o.o. w K. - jako wykonawcami reprezentowanymi przez prokurenta M. B..

Zgodnie z §1 umowy strony ustaliły, że przedmiotem umowy jest świadczenie usług kompleksowego utrzymania czystości i higieny oraz transportu wewnętrznego i czynności pomocowych na terenie zamawiającego, w szczególności utrzymanie czystości i higieny obiektów i pomieszczeń użytkowanych przez zamawiającego, utrzymanie czystości otoczenia obiektów użytkowanych przez zamawiającego, wykonywanie usług transportu wewnętrznego na potrzeby jednostek organizacyjnych zamawiającego, wykonywanie czynności pomocowych na potrzeby obsługi pacjentów zamawiającego.

Strony oświadczyły, że szczegółowy zakres usług będących przedmiotem umowy, sposób ich wykonania oraz sposób weryfikacji wykonanych lub wykonywanych usług strony określił w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej: (...)), oraz w złożonej przez wykonawcę ofercie przetargowej w pełni uwzględniającej wymagania określone przez zamawiającego, które stanowią integralną część składową umowy.

Sposób wykonania usługi, jak również związane z nią technologie i rozwiązania organizacyjne miały spełniać wszystkie wymogi wynikające z przepisów prawa powszechnie obowiązującego, w tym w szczególności przepisów obowiązujących publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz Planu Higieny obowiązującym dla zamawiającego i w pełnym zakresie tam opisanym. Plan Higieny stanowił załącznik nr 11 do (...).

Wykonawca był zobowiązany zapewnić do wykonania usługi przez 24 godziny na dobę i przez 7 dni w tygodniu obsługę przez dyspozytora, którego obowiązkiem było przyjmować telefonicznie zgłoszenia w zakresie usługi utrzymania czystości i higieny od pracowników szpitala i koordynować wykonanie usługi zgodnie z wymaganiami zamawiającego. Wymagany był czas reakcji na wezwanie (czas w jakim osoba realizująca zgłoszenie zgłosi się na miejscu i przystąpi do wykonywania usługi) nie dłuższy niż 10 min, o ile w (...) nie wskazano odmiennego czasu.

Zgodnie z § 4 ust. 1 wykonawca ponosi odpowiedzialność za działania i zaniechania pracowników, za pomocą których wykonuje zobowiązania przyjęte na podstawie umowy.

W § 6 ust. 1 umowy wykonawca zobowiązał się wykonać przedmiot umowy z należytą starannością wymaganą z zachowaniem przepisów: bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowych, sanitarnych, epidemiologicznych oraz innych przepisów dotyczących wykonania przedmiotu umowy.

Zamawiający był uprawniony do dokonywania kontroli działalności wykonawcy. Wszystkie czynności wchodzące w zakres usługi musiały być na bieżąco ewidencjonowane przez wykonawcę, fakt ich wykonania oraz jakości usługi potwierdzali własnoręcznym podpisem upoważnieni pracownicy zamawiającego (§ 10 ust. 1 i 2 umowy).

Zgodnie z § 11 ust. 1 umowy całkowita wartość umowy stanowiła kwotę brutto w wysokości 34.233,692,64 zł. Wynagrodzenie płatne było za okresy miesięczne z dołu w wysokości 1/48 ww. kwoty (§ 11 ust. 2 umowy). Zamawiający zobowiązany był do zapłaty kwot w terminie 86 dni od daty otrzymania faktur, które wykonawca wystawiał po zakończeniu danego miesiąca, w którym były wykonywane usługi na podstawie umowy, z zastrzeżeniem postanowień § 13 umowy i § 11 ust. 2 umowy (§ 11 ust. 3 umowy).

W przypadku opóźnienia w płatnościach ze strony zamawiającego, wykonawcy przysługiwały prawo naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości 4,33% w stosunku rocznym (§ 11 ust. 5 umowy).

Naliczanie przez zamawiającego kary umownej następowało przez sporządzenie noty księgowej wraz z pisemnym uzasadnieniem oraz terminem zapłaty (§ 11 ust. 6 zd. 2 umowy).

W § 13 umowy strony ustaliły następujące zasady rozliczeń:

- wykonawca przedkładał fakturę za wykonanie niniejszej umowy w danym miesiącu kalendarzowym do 15 dnia następnego miesiąca kalendarzowego;

- podstawą do wystawienia faktury był zatwierdzony przez zamawiającego protokół potwierdzający wykonanie usługi w każdym z miesięcy jej realizacji, zawierający zestawienie wykonanych prac w danym miesiącu, rozliczonych zgodnie z zasadami określonymi w formularzu asortymentowo-cenowym. Załącznik do faktury musiał zawierać wykaz jednostek organizacyjnych zamawiającego na rzecz których zadania były wykonane, zgodnie z formularzem przygotowanym przez zamawiającego, który miał zostać przedstawiony wykonawcy po podpisaniu umowy, a także wykazywać wszelkie zmniejszenia kwot należnych wykonawcy odpowiednio do postanowień umowy i (...);

- brak dostarczenia załącznika, o którym mowa powyżej, skutkować miał odrzuceniem faktury;

- w przypadku zwłoki w doręczeniu faktury lub stwierdzeniu przez zamawiającego innych nieprawidłowości powodujących niemożność zachowania terminu rozliczenia i zapłaty, termin ten może ulec odpowiedniemu przesunięciu (§ 13 ust. 1-4).

Zgodnie z § 14 ust. 1 umowy wykonawca ponosił odpowiedzialność odszkodowawczą za wszelkie szkody wyrządzone zamawiającemu oraz pacjentom zamawiającego na zasadach określonych w przepisach prawa cywilnego. Odpowiedzialność ta jest niezależna od odpowiedzialności za naruszenie w czasie obowiązywania umowy przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz innych przepisów prawnych, regulacji wewnętrznych zamawiającego dotyczących wykonywania czynności wynikających z umowy bądź określonych w (...) zasad wykonywania przedmiotu umowy (§ 14 ust. 2 umowy).

Strony zgodnie postanowiły, że wykonawca zobowiązany jest zapłacić zamawiającemu karę umowną w wysokości 1% miesięcznej wartości brutto umowy w miesiącu, w którym doszło do naruszenia, za każdy stwierdzony przypadek naruszenia:

- wykonanie usługi niezgodnie z (...);

- wykonanie usługi niezgodnie z wykazami określającymi zakres i minimalną częstotliwość;

- wykonanie usługi niezgodnie z zatwierdzonymi dokumentami opracowanymi przez wykonawcę (jakość, harmonogramy, itd. wg. (...));

- dopuszczenie do pracy personelu niewykwalifikowanego w sposób wymagany w (...);

- brak zapewnienia obsługi przez dyspozytora;

- brak zapewnienie sprzętu/wyposażenia w tym w. dodatkowego opisanego w (...) w wymaganych terminach i asortymencie;

- stosowania płynów i środków/materiałów niezatwierdzonych lub np. rozcieńczanych;

- naruszenie obowiązków opisanych w § 3 i/lub § 20 umowy (§ 15 ust. 4 umowy).

Za naruszenie innych niż opisane powyżej zasad wykonywania przedmiotu umowy określonych w umowie oraz w (...) wykonawca był zobowiązany zapłacić zamawiającemu karę umową w wysokości 0,1% miesięcznej wartości brutto umowy w miesiącu, w którym doszło do naruszenia, za każdy stwierdzony przypadek naruszenia (§ 15 ust. 5 umowy).

Maksymalna łączna wysokość kar umownych naliczonych w oparciu o § 15 ust. 4 i 5 w danym miesiącu nie mogła przekroczyć 3% miesięcznej wartości brutto umowy (§ 15 ust. 6 umowy).

Umowa została zawarta na okres od 48 miesięcy, od dnia 1 czerwca 2015 r. do 31 maja 2019 r. (§ 18 umowy).

Strony uzgodniły zmiany wynagrodzenia wykonawcy, w sposób określony w nowym formularzu cenowym, stanowiącym załącznik do zawartego aneksu do umowy.

(dowód: umowa z załącznikami k. 30-49v akt; (...) wraz załącznikami k. 50-297; aneksy do umowy wraz z formularzami cenowymi k. 300-304).

W związku z wykonaniem przedmiotu umowy w lutym 2017 r. powodowie wystawili fakturę VAT nr (...) na kwotę 144.829,10 złotych brutto z wskazanym terminem zapłaty do 28 maja 2017 r.

(dowód: faktura VAT nr (...) k. 305)

Pozwany wystawił notę księgową nr (...) z 4 kwietnia 2017 r. i obciążył powodów karą umowną za miesiąc marzec 2017 r. w wysokości 2,3% wartości brutto miesięcznego wynagrodzenia, naliczoną za brak przestrzegania zapisów przedmiotowej umowy. Wskazano, że kara umowna wynika z naruszenia § 15 pkt 4 ppkt 1.1, 1.2 oraz pkt 5. Kwotę 21.729,21 zł należało wpłacić w terminie 14 dni od otrzymania noty księgowej.

W zbiorczym formularzu rozliczeniowym za marzec 2017 r. wskazano kwotę kary wynikającą z umowy. Formularz został podpisany przez M. Ł., kierownika sekretariatu wykonawcy.

Pismem z 15 maja 2017 r. pozwany oświadczył, że dokonuje kompensaty wzajemnych zobowiązań na dzień 28 maja 2017 r. wynikających z faktur wystawionych 2 maja 2017 r. oraz noty księgowej nr (...). Łączna kwota podlegająca kompensacie to 43.239,43 zł, w tym 21.729,21 zł wynikające z noty księgowej nr (...).

Pozwany w dniu 24 maja 2017 r. z tytułu ww. faktury VAT zapłacił kwotę 101.589,67 zł.

W odpowiedzi strona powodowa odesłała bez księgowania kompensatę z dnia 15 maja 2017 r. i dokonała przesłała kompensatę na kwotę 21.510,22 zł, uwzględniając tym samym faktury wystawione przez pozwanego w dniu 2 maja 2017 r.

(dowody: nota księgowa nr (...) – k. 357; zbiorczy formularz rozliczeniowy za marzec 2017 – k. 359; pismo z 15.05.2017 r. – k. 352, potwierdzenie przelewu k. 307, pismo z 29.05.2017 r. – k. 354, oświadczenie o potrąceniu z 29.05.2017 r. – k. 355)

W związku z wykonaniem przedmiotu umowy w listopadzie 2017 r. powodowie wystawili fakturę VAT nr (...) na kwotę 143.465,81 złotych brutto z wskazanym terminem zapłaty do 27 lutego 2018 r.

(dowód: faktura VAT nr (...) k. 306)

Pozwany wystawił notę księgową nr (...) z 31 stycznia 2018 r. i obciążył powodów karą umowną za miesiąc styczeń 2018 r. w wysokości 3,00% wartości brutto miesięcznego wynagrodzenia, naliczoną za brak przestrzegania zapisów przedmiotowej umowy. Wskazano, że kara umowna wynika z naruszenia § 15 pkt 4 ppkt 1.1, 1.2 oraz pkt 5. Kwotę 28.342,45 zł należało wpłacić w terminie 14 dni od otrzymania noty księgowej.

W zbiorczym formularzu rozliczeniowym za styczeń 2018 r. wskazano kwotę kary wynikającą z umowy. Formularz został podpisany przez M. Ł., kierownika sekretariatu wykonawcy.

Pismem z 12 lutego 2018 r. pozwany oświadczył, że dokonuje kompensaty wzajemnych zobowiązań na dzień 27 lutego 2018 r. wynikających z faktur wystawionych 1 lutego 2018 r. oraz noty księgowej nr (...). Łączna kwota podlegająca kompensacie to 49.903,64 zł, w tym 28.342,45 zł wynikające z noty księgowej nr (...).

Pozwany w dniu 26 lutego 2018 r. z tytułu faktury VAT nr (...) zapłacił kwotę 93.562,17 zł.

(dowody: nota księgowa nr (...) – k. 362; zbiorczy formularz rozliczeniowy za styczeń 2018 – k. 364; pismo z 12.02.2018 r. – k. 360, wyciąg z konta – k. 361, pismo z 29.05.2017 r. – k. 354, oświadczenie o potrąceniu z 29.05.2017 r. – k. 355)

Kara umowna za marzec 2017 r. zostały naliczone za:

- wykonanie usługi niezgodnie z planem higieny (1% za pkt 4, ppkt 1.1);

- wykonanie usługi niezgodnie z wykazami określającymi zakres i minimalną częstotliwość (1% za pkt 4, ppkt 1.2);

- za naruszenie zakazu palenia wyrobów tytoniowych na terenie SU (0,1% za pkt 5);

- za naruszenie zakazu spożywania alkoholu (0,1% za pkt 5);

- za brak zapewnienia obsługi gońca w porze nocnej (0,1% za pkt 5)

(dowód: pismo z 31.03.2017 r. – k. 358)

Kara umowna za styczeń 2018 r. zostały naliczone za:

- wykonanie usługi niezgodnie z planem higieny (1% za pkt 4, ppkt 1.1);

- wykonanie usługi niezgodnie z wykazami określającymi zakres i minimalną częstotliwość (1% za pkt 4, ppkt 1.2);

- za stwierdzone przypadki naruszenia inne niż określa pkt 4 (1% za pkt 5);

(dowód: pismo z 31.01.2018 r. – k. 363)

Wszystkie uchybienia wpisywane były do podsumowania realizacji usługi na podstawie przeprowadzonych kontroli i protokołów pokontrolnych przeprowadzonych przez sekcję ds. Kontroli Jakości Usług (...).

Stwierdzone uchybienia miały charakter incydentalny. Pracownicy powoda starali się usuwać na bieżąco wszystkie stwierdzane przez pracowników pozwanego nieprawidłowości. Stwierdzone uchybienia w czystości szatni zostały usunięte w wyznaczonym terminie. Pozwany nie zawsze wyznaczał powodom czas, w jakim należy usunąć nieprawidłowości. Pozwany wskazywał ogólnikowo zauważone nieprawidłowości i wzywał powodów do usuwania nieprawidłowości i do starannego wykonania usługi. Jednocześnie w podsumowaniu realizacji usługi pozwany obciążał powodów karą umowną za stwierdzone nieprawidłowości bez wyznaczenia terminu do usunięcia uchybień.

W czasie kontroli stwierdzono liczne absencje personelu. W razie nieobecności danego pracownika na oddziale zawsze starano się bezzwłocznie załatwić zastępstwo. Ze względu na nieobecność poszczególnych pracowników, przesuwano osoby z innych oddziałów lub dodatkowo ściągano pracowników z domu

(dowody: podsumowanie realizacji usługi w styczniu 2018 r. i w marcu 2017 r. – 365-371; zestawienie absencji personelu w styczniu 2018 r. – k. 374-377; zeznania świadków M. B., A. M., P. O. i M. Ł. – k. 453v-455v, 481v )

Powodowie 31 grudnia 2019 r. złożyli wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. W wyniku postępowania nie doszło do zawarcia ugody.

(dowód: wniosek o zawezwanie do próby ugodowej – k. 308-310; protokół z posiedzenia z 15 lipca 2020 r. – k. 321)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów oraz zeznań świadków M. B., A. M., P. O. i M. Ł..

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowody należy podnieść, że strony nie kwestionowały wiarygodności dokumentów prywatnych związanych z zawarciem, jak i realizacją umowy o świadczenie usług, w tym protokołów kontroli czystości, protokołów kontroli wewnętrznej, zaświadczeń, certyfikatów, referencji, pism kierowanych do powodów przez pozwanego, jak i przez pozwanego do powodów.

Zeznania świadków Sąd uznał za wiarygodne w całości. Przesłuchani świadkowie w istocie rzeczy potwierdzali okoliczności wynikające z dokumentów prywatnych. Świadkowie co do zasady potwierdzili, że w obiekcie zdążały się nieprawidłowości w realizacji umowy, które nie były wynikiem zaniedbań ze strony pracowników powodów. Świadkowie wykazali, że były one usuwane niezwłocznie po powzięciu o nich wiedzy i wynikały jedynie z faktu, że umowa dotyczyła dużego obiektu, a usługi wykonywało ponad 300 osób. Zdaniem świadków charakter przedsięwzięcia nie pozwalał na całkowite wykluczenie wszelkich uchybień. Świadkowie konsekwentnie wskazywali, że pozwany nie informował strony powodowej o stwierdzonych przez siebie nieprawidłowościach w sposób umożliwiający pracownikom powodów usunięcie nieprawidłowości przed nałożeniem kar umownych jak i w samym dokumencie noty księgowej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w całości zasadne.

Przepis art. 750 k.c. artykułu stanowi, że do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Dający zlecenie jest uprawniony do wskazania sposobu wykonania zlecenia. Wskazanie sposobu wykonania zlecenia może mieć miejsce zarówno przy zawarciu umowy, jak i w toku jej wykonywania. Wskazówki mogą mieć charakter szczegółowy i imperatywny, ale również mogą mieć charakter ogólny.

Przepis art. 735 § 1 k.c. określa domniemanie odpłatności zlecenia. Zgodnie z jego brzmieniem jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. W myśl art. 735 § 2 k.c. jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Oznacza to, że przyjmującemu należy się wynagrodzenie za dokonaną lub dokonane czynności prawne nawet wówczas, jeżeli strony wyraźnie tej kwestii w umowie nie rozstrzygnęły.

Stosownie do art. 740 k.c. przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym. Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym (art. 742 k.c.). Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę (art. 746 § 1 k.c.). Również przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za wyrządzoną tym szkodę (art. 746 § 2 k.c.). W myśl przepisu art. 746 § 3 k.c., żadna ze stron nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.

Odnosząc się do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków umownych przez powodów, należy podnieść, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest przeciwieństwem jego "wykonania", czyli spełnienia świadczenia - przez dłużnika lub osobę działającą na jego rachunek - w taki sposób, że wyrażony w treści zobowiązania interes wierzyciela został zaspokojony. Brak takiego zaspokojenia w postaci rozbieżności pomiędzy prawidłowym spełnieniem świadczenia, czyli w takim kształcie, jaki wynika z treści zobowiązania, z zachowaniem zasad opisanych w art. 354 § 1, bez względu na przyczynę (działanie lub zaniechanie dłużnika, zob. np. orz. SN z 17 maja 1966r., I CR 109/66, OSN 3/67, poz. 52), stanowi stan "niewykonania" lub "nienależytego wykonania" zobowiązania.

Niewykonanie zobowiązania ma miejsce wówczas, gdy świadczenie w ogóle nie zostaje spełnione (np. w przypadku następczej niemożliwości świadczenia). Jeżeli natomiast świadczenie zostało spełnione, lecz w sposób nieprawidłowy, gdyż odbiega ono w mniejszym lub większym stopniu od świadczenia wymaganego, przez co interes wierzyciela nie zostaje zaspokojony w sposób wynikający z treści zobowiązania, dochodzi do "nienależytego" wykonania. Odróżnienie sytuacji niewykonania i nienależytego wykonania nie zawsze jest proste, chociaż z reguły nie ma to większego znaczenia, jako że konsekwencje niewykonania i nienależytego wykonania są podobne. W doktrynie proponuje się wyróżnienie w modelu należnego świadczenia jego cech konstytutywnych i uzupełniających Jeżeli to, co zostało przez dłużnika zrealizowane, nie odpowiada przynajmniej cechom konstytutywnym, należy uznać, że świadczenie nie jest w ogóle spełnione. Uchybienia w zakresie cech uzupełniających oznaczają nienależyte wykonanie, przy czym uchybienia te - w zależności od rodzaju świadczenia - mogą przybrać najróżniejszą postać. Każde, nawet najlżejsze, odstępstwo od modelu wykonania skonstruowanego dla danego zobowiązania, stanowi "nienależyte wykonanie".

Powołany przepis art. 471 k.c., mimo że ma podstawowe znaczenie w reżimie odpowiedzialności kontraktowej, nie określa jednak bliżej zasad tejże odpowiedzialności. Te zasady są uregulowane w kolejnych przepisach wśród których na pierwsze miejsce wysuwa się art. 472 k.c. Z jego treści wynika, że jeżeli zakres odpowiedzialności nie został zmodyfikowany czynnością prawną (umową) lub szczególnym przepisem ustawy, to dłużnik odpowiada za nie zachowanie należytej staranności. Ta regulacja oznacza więc odpowiedzialność na zasadzie winy, a dokładnie rzecz biorąc chodzi o niedbalstwo dłużnika. Konstrukcja przepisu powoduje ponadto to, że wina dłużnika ma charakter domniemany. Tym samym możliwa jest również ekskulpacja dłużnika poprzez wykazanie braku winy po jego stronie. Obciążające dłużnika domniemanie winy może zostać przez niego obalone przez udowodnienie rzeczywistej przyczyny niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania albo poprzez wykazanie dołożenia przez niego należytej staranności, czyli de facto, że nie doprowadził on do szkody w sposób zawiniony.

Pojęcie winy nie zostało w normatywny sposób zdefiniowane. Wina niewątpliwie jednak odnosi się do sfery zjawisk psychicznych sprawcy, wobec czego określa się ją jako znamię podmiotowe czynu. Pojęcie winy musi też uwzględniać dwa integralne elementy składowe o charakterze obiektywnym i subiektywnym. Element subiektywny to szeroko rozumiana bezprawność postępowania. Zachowanie sprawcy musi być obiektywnie nieprawidłowe, czyli musi naruszać jakieś reguły, zakazy czy nakazy. Nie chodzi tu przy tym wyłącznie o naruszenie powszechnie obowiązujących norm prawnych, ale także o zachowania przekraczające potrzebę ostrożności wymaganej przez zasady współżycia między ludźmi. W takiej sytuacji możemy mówić o przedmiotowej niewłaściwości postępowania i postawić z tego tytułu zarzut, skierowany przeciwko działającemu. Element subiektywny to wadliwość zachowania się sprawcy, dotycząca strony podmiotowej. Jest to więc niewłaściwość zachowania się związana z momentem przewidywania i momentem woli. Sprawcy stawiamy tutaj zarzut, że podjął on i wykonał niewłaściwą decyzję lub też że nie uczynił tego co należało, choć mógł powinien to zrobić. Przez winę rozumie się więc naganną decyzje człowieka, odnoszącą się do podjętego przez niego bezprawnego działania. Na gruncie odpowiedzialności kontraktowej tradycyjnie wyróżnia się winę umyślną oraz niedbalstwo równoznaczne z winą nieumyślną. Z winą umyślną mamy do czynienia wówczas gdy dłużnik, wbrew obciążającemu go obowiązkowi, działa lub dopuszcza się zaniechania w zamiarze wyrządzenia wierzycielowi szkody, a więc chce aby ona powstała lub przewidując taką możliwość godzi się na to. W przypadku niedbalstwa dłużnik co prawda nie chce wyrządzić szkody, ale w rzeczywistości do niej doprowadza przez to, że nie dochowuje należytej staranności, chociaż powinien i mógł postąpić prawidłowo. W sytuacji gdy uchybienia dłużnika są bardzo poważne i wysoki jest stopień naganności jego postępowania mówi się o tzw. rażącym niedbalstwie. Generalnie dłużnik zawsze bez względu na rodzaj winy odpowiada wobec wierzyciela za uchybienie kontraktowemu obowiązkowi dołożenia należytej staranności w celu wykonania zobowiązania. Nie zachowanie należytej staranności jest postępowaniem dłużnika z powodu, którego można mu postawić konkretny, personalny zarzut.

Ustawowa definicja należytej staranności zawarta jest w art. 355 k.c., który w § 1 stanowi, że dłużnik zobowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Z kolei § 2 podnosi te kryteria stwierdzając, że należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Skoro przez należytą staranność rozumie się staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju, to przy ocenie zachowania dłużnika trzeba zmierzać do jej obiektywizacji i generalizacji. W tym celu konstruuje się więc pewne wzorce i modele postępowania, które następnie konfrontuje się z konkretnym zachowaniem dłużnika, po to aby ustalić czy wykazana przez niego staranność była należyta czy też niewystarczająca. Zagadnienie należytej staranności każdorazowo rozpatruje się w płaszczyźnie stosunków danego rodzaju. Bierze się tu pod uwagę rodzaj stosunków, w ramach, których działa dłużnik, przy czym nie chodzi tylko i wyłącznie o stosunki prawne lecz także o szeroki kontekst relacji społecznych, który ma uzasadniać takie, a nie inne wymagania co do zachowania się danego podmiotu. Wymaganą staranność indywidualizuje się stosownie do wchodzących w rachubę stosunków zobowiązaniowych. W ramach danego rodzaju stosunków, czy obrotów mamy jednak do czynienia z pewną stypizowaną miarą, uwzględniającą charakterystyczne jego cechy. W dalszej kolejności przyjętą staranność bada się w świetle wymagań istniejących w tym względzie w stosunkach ogólnych. W wypadku braku wzorca normatywnego dla określonego stosunku kontraktowego uwzględnione będą wymagania ogólnie stosowane w stosunku do dłużnika wykonującego zobowiązanie. Nie wystarczy jednak ograniczyć takich wymagań do tych, które mogą być odniesione do każdego uczestnika obrotu. Konieczne jest więc wyważenie interesów stron, ponieważ chroniony musi być słuszny interes wierzyciela, ale jednocześnie dłużnik nie może zostać nadmiernie obciążony. W wypadku już istniejących powiązań kontraktowych z natury rzeczy zawsze zakres oczekiwań związanych z powinnym zachowaniem dłużnika musi uwzględniać zasługujące na ochronę interesy drugiej strony, co jest konsekwencją obowiązku lojalności i sumienności w stosunku do kontrahenta. Poziom wymaganej staranności jest zatem wyznaczony również poprzez odwołanie się do kryterium, którym jest interes konkretnego wierzyciela, chroniony w ramach danego stosunku obligacyjnego. Kryterium ogólnych wymagań nie jest spełnione, gdy dłużnik ogranicza się tylko do staranności minimalnej, bowiem staranność ogólnie wymagana to staranność normalna, przeciętna, typowa, średnia. Poziom wymaganej staranności nie jest zatem określany w odniesieniu do indywidualnych cech podmiotowych i możliwości konkretnego dłużnika wykonującego zobowiązanie, ale w relacji do zobiektywizowanego miernika staranności przyjmowanego w danej sferze stosunków. Obowiązek należytej staranności obejmuje wszystkie momenty wykonywania zobowiązania. Przy określaniu miary należytej staranności zawsze też zwraca się uwagę na konkretne okoliczności faktyczne, w których działał dłużnik, co prowadzi do względnej relatywizacji stosowanych mierników obiektywnych.

Trzeba także pamiętać, że kryteria staranności mogą zostać określone wolą stron. Nie ma oczywiście przeszkód, aby strony bezpośrednio lub pośrednio w treści zobowiązania wskazały na kryteria, według których będzie oceniane zachowanie dłużnika. Ułatwi to bardziej precyzyjne określenie poziomu staranności wymaganej w danym stosunku prawnym. Nie może jednak prowadzić do zacierania różnic pomiędzy oceną co do tego, na czym polega należyte wykonanie zobowiązania (element zdeterminowany treścią istniejącej relacji prawnej), a oceną odnoszącą się do staranności zachowania wymaganej wobec konkretnego dłużnika w wykonaniu ciążących na nim powinności, chociaż, co trzeba zauważyć, w praktyce obie oceny będą się niejednokrotnie zbiegać. Precyzyjne i szczegółowe określenie powinności dłużnika w zobowiązaniu, odbiegające od sytuacji typowych (sytuujące je np. na poziomie wyższym niż zazwyczaj), będzie więc zawsze stanowiło punkt odniesienia dla oceny staranności, ale samo przez się nie zastąpi jeszcze kryteriów wymaganej staranności zachowania. Nawet bowiem i w takich sytuacjach będzie to jednak staranność ogólnie wymagana ze względu na dany rodzaj stosunku prawnego. Im większa konkretyzacja powinności w treści zobowiązania, tym bardziej zawężony jest punkt odniesienia dla oceny staranności zachowania dłużnika i tym silnej jest ona determinowana przez charakter danego stosunku prawnego. Ocena co do zachowania przez dłużnika wymaganej staranności będzie dokonywana ex post, już po nastąpieniu zdarzenia, z którym związana jest jego ewentualna odpowiedzialność. Opierać się więc będzie na ustaleniu, czy w danej, konkretnej sytuacji dłużnik uczynił zadość uzasadnionym oczekiwaniom, określonym w oparciu o zobiektywizowane mierniki (zobowiązanie może być wykonane nienależycie, ale z zachowaniem należytej staranności). Treść i rodzaj zobowiązania może zatem wskazywać na poziom uzasadnionych oczekiwań wobec danego dłużnika, ale kryteria staranności są ostatecznie zawsze konstruowane w oparciu o ogólny przepis art. 355 k.c.

Pojęcie należytej staranności nie jest stałe, gdyż jego zakres oraz treść jest pochodną rozlicznych i zmiennych w czasie elementów. Jest ono chociażby uzależnione od ogólnego poziomu wiedzy, nauki, techniki. Wpływ na nie wywierają też przepisy prawne, zasady współżycia społecznego, ukształtowane zwyczaje, reguły zawodowe. Zgodnie z ustalonym i dominującym poglądem pojęcie należytej staranności jest przeciwieństwem zachowania zawinionego, a nie tylko bezprawności. W takim ujęciu powinność zachowania należytej staranności nie należy do treści zobowiązania, ale jest także konstruowana w oparciu i na podstawie mierników nie należących do treści zobowiązania. To m.in. odróżnia pojęcie należytego wykonania zobowiązania (kategoria obiektywna, a więc związana z oceną bezprawności na gruncie odpowiedzialności ex contractu, dla której kryteriów należy poszukiwać przede wszystkim w treści samego zobowiązania, z uwzględnieniem mierników z art. 354 k.c.) od pojęcia należytej staranności, pozwalającego na odpowiedź na pytanie, czy zachowanie dłużnika jest in concreto zawinione (nosi cechy niedbalstwa). Dystynkcja ta jest bardzo wyraźnie widoczna na gruncie przepisów o odpowiedzialności ex contractu, w ramach których odróżnione jest pojęcie nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471) od niezachowania należytej staranności (art. 472). Brak staranności nie może bowiem jednocześnie występować jako element treści zobowiązania (co by oznaczało, że wierzyciel dochodzący odszkodowania musiałby w każdym wypadku udowodnić istnienie nienależytej staranności) oraz jako odrębnie wskazywana okoliczność, za którą dłużnik ponosi odpowiedzialność i jako taka objęta domniemaniem odpowiedzialności zgodnie z regułami określonymi w art. 471 w zw. z art. 472 k.c. Dystynkcja ta pojawia się także na tle przepisów o odpowiedzialności ex delicto (por. np. rozróżnienie pomiędzy uczynieniem zadość obowiązkowi nadzoru a starannym wykonywaniem nadzoru na tle art. 427 k.c. Prezentowane tu stanowisko, według którego pojęcie należytej staranności zawiera w sobie zespół kryteriów umożliwiających postawienie zarzutu niedbalstwa nie stoi w kolizji z przyjętą od dawna na gruncie współczesnej cywilistyki koncepcją obiektywizującą pojęcie winy, a więc w szerokim zakresie wykorzystującą zobiektywizowane mierniki oceny zachowania dłużnika, co pozostaje zresztą w pełnej zgodzie z założeniami teorii normatywnej winy.

Wszystkie powyższe rozważania w pełni odnoszą się również do przedsiębiorców, z tym że w ich przypadku pojawia się dodatkowy element w postaci zawodowego charakteru tej działalności.

Nie ulega wątpliwości, że uwzględnienie zawodowego charakteru działalności gospodarczej determinuje w znaczącym stopniu kryteria wymaganej od dłużnika staranności, a tym samym wpływa na zakres jego odpowiedzialności (jeśli jest ona oparta na zasadzie winy). Różnica w stosunku do rozwiązania przyjętego w § 1 art. 355 k.c, polega przede wszystkim na tym, że mierniki staranności zawodowej są niejako automatycznie uwzględniane w ramach stosunku prawnego związanego z wykonywaniem działalności gospodarczej, a więc bez względu na to, czy z samego charakteru takiego stosunku, jego rodzaju i treści płyną jakieś konkretne wskazania dotyczące profesjonalnych wymagań wobec dłużnika. To właśnie bowiem sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej przez dłużnika określać będzie uzasadnione oczekiwania kontrahenta i w konsekwencji miary wymaganej staranności (por. uchwała SN z 18 grudnia 1990 r., III CZP 67/90, OSN 5-6/91, poz. 65 dotycząca staranności wymaganej od osoby pośredniczącej w zawieraniu umowy sprzedaży w ramach prowadzonej działalności gospodarczej). Wymaganie posiadania niezbędnej wiedzy fachowej jest wkomponowane do istoty działalności gospodarczej. Pojęcie wiedzy fachowej nie może być ograniczone wyłącznie do czysto formalnych kwalifikacji, obejmuje też doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej, a także ustalone zwyczajowo standardy wymagań. Miernik zawodowej staranności znajduje zastosowanie w stosunku do dłużnika zarówno w umowach jednostronnie, jak i obustronnie profesjonalnych. Należyta staranność dłużnika, określana z uwzględnieniem zawodowego charakteru prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (por. orz. SN z 17 sierpnia 1993 r., III CRN 77/93, OSN 3/94, poz. 69). Ocena miernika postępowania, którego istota tkwi w zaniechaniu dołożenia należytej staranności, nie może być jednak formułowana na poziomie obowiązków niedających się wyegzekwować, oderwanych od doświadczenia uwzględniającego reguły zawodowe i konkretne okoliczności, a także określony typ stosunków (tak SN w wyroku z 8 lipca 1998 r., III CKN 574/97, baza orzeczeń Lex Polonica Maxima). Wreszcie niezwykle istotne znaczenie przy zawodowym charakterze działalności ma obowiązek udzielania informacji. Przyjąć należy, że pomimo braku takiego zastrzeżenia w treści art. 355 k.c. ewentualne istnienie takiego obowiązku rzutuje na ocenę, czy wykonanie zobowiązania było należyte.

Odnosząc powyższe rozważania do przedmiotowej sprawy należy podnieść, że powodom nie można zarzucić niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego, gdyż świadczone przez nich usługi zostały w znacznej części wykonane niemalże w całości prawidłowo. Należy mieć na uwadze, że łącząca strony umowa dotyczyła dużego obiektu, do obsługi którego strona powodowa zatrudniała ponad 300 pracowników. Z tego względu mogło się zdarzyć, że w przypadku absencji pracowników tymczasowo do czasu znalezienia zastępstwa jedna osoba obsługiwała dwa oddziały.

Zaistniałe uchybienia wykazywane przez pozwanego, a i potwierdzone złożonymi dokumentami wprawdzie zaistniały, ale jak zeznali świadkowie – były one w miarę możliwości na bieżąco usuwane. Powodowie dokładali wszelkiej staranności, by realizować usługę o dobrej jakości z uwzględnieniem specyfiki obiektu i charakteru działalności pozwanego. O staranności pracowników powoda świadczy fakt, że pozwany ponowienie wybrał tego samego wykonawcę do wykonywania umowy na następny rok, a ponadto wystawił powodom pozytywne referencje. Pozwany nigdy nie korzystał z wykonania zastępczego. Nie podnosił również, aby ze względu na uchybienia stacja sanitarno-epidemiologiczna kiedykolwiek wymierzyła kary za brak utrzymania porządku i higieny oraz zagrożenie epidemiologiczne,

Powodowie nie są natomiast obowiązani do osiągnięcia rezultatu w postaci nieprzerwanego, trwałego i pełnego utrzymania czystości przez całą dobę, co w przypadku świadczenia usługi na terenie zakładu opieki zdrowotnej jest niemożliwe do spełnienia ze względu na występowanie szeregu okoliczności uniemożliwiających osiągnięcie takiego rezultatu przez zleceniobiorcę, takich jak ciągły ruch personelu medycznego, pacjentów, odwiedzających.

Powodowie wykonywali umowę przez cały czas jej dotychczasowego trwania z należytą starannością. Kary umowne nałożone przez pozwanego są z tego powodu całkowicie bezzasadne.

Zgodnie z art. 483. § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Kara umowna stanowi jedną z umownych sankcji kontraktowych, aktualizującą się w związku z naruszeniem zobowiązania przez dłużnika, o uproszczonym sposobie jej zastosowania, w sferze odpowiedzialności kontraktowej obowiązek naprawienia szkody nie stanowi bowiem jedynej konsekwencji (sankcji) niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 czerwca 2013 r. I ACa 343/13, legalis).

Naliczanie kar umownych w przedmiotowej sprawie, jest bezzasadne nie tylko z powodu tego, że powodowie wykonywali umowę przez cały czas jej dotychczasowego trwania z należytą starannością, ale i z tego powodu, że pozwany naliczał kary umowne po stwierdzeniu wystąpienia nieprawidłowości, mimo że powinien wyznaczyć odpowiedni czas na usunięcie uchybień i dopiero po jego bezskuteczny upływie naliczać kary. Pozwany jednak ogólnikowo wskazywał dostrzeżone nieprawidłowości w podsumowaniu pokontrolnym, jednocześnie wzywając powodów do ich usunięcia i w tym samym dokumencie zawierał już zapis o obciążeniu strony powodowej karami umownymi. W sprawie brak jest dowodu, aby strona powodowa miała w ogóle okazję zapoznać się z tym dokumentem. Pozwany w żaden sposób nie wykazał, aby wcześniej dawał stronie powodowej szansę na usunięcie nieprawidłowości. Ponadto na podstawie informacji zawartych w notach księgowych wykonawca nie był w stanie usunąć nieprawidłowości, bo nie wiedział co miał tak naprawdę poprawić. Wskazania pozwanego w tym względzie był zbyt ogólne.

Pozwany nie podniósł żadnych innych zarzutów dotyczących zasadności i wysokości wystawienia faktur przez powodów za wykonane przez nich usługi na podstawie umowy stron. Ponadto składając oświadczenie o potrąceniu rzekomych własnych wierzytelności, w istocie uznał istnienie należności strony powodowej, ujętych w fakturach dołączonych do pozwu.

Mając na uwadze prawidłowe wykonanie przez powodów zobowiązania, zdaniem Sądu w analizowanej sprawie brak jest podstaw do naliczenia kar umownych z tytułu nienależytego wykonania usługi, a tym samym brak możliwości potrącenia tych kar umownych z wierzytelnością z tytułu wynagrodzenia za usługę wykonaną przez powoda w lutym i listopadzie 2017 r., dlatego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów żądaną kwotę 50.071,66 zł, stanowiącą nieuiszczoną część wynagrodzenia za miesiące luty i listopad 2017 r. w całości.

Roszczenie odsetkowe miało uzasadnienie w treści art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 424 t.j.), zgodnie z którym w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. W rozpoznawanej sprawie, co było bezsporne, oba warunki zostały spełnione. Z tego też powodu Sąd zasądził kwoty 168,68 zł i 165,95 tytułem równowartości kwoty 40 euro na podstawie art. 10 ust. 1 i 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Uzasadnione okazało się również roszczenie o zasądzenie skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty należności głównej wg stanu na dzień 29 grudnia 2022 r. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty skapitalizowanych odsetek Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. od dnia wytoczenia powództwa, zgodnie z art. 482 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi pozwanego jako stronę przegrywającą spór w całości. Na koszty procesu należne stronie powodowej złożyły się opłata od pozwu w kwocie 3.793 zł, uiszczona opłata od pełnomocnictw w kwocie 51 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika – 5.400 zł. Z tego tytułu zasądzono od pozwanego na rzecz powodów kwotę 9.244 zł tytułu zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Wysokość przyznanych powodowi kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Agnieszka Dutkiewicz

Z:

1.  O.. (uzasadnienie zwrócone w terminie przedłużonym przez Prezesa SO);

2.  Odpis wyroku z uzasad. dor. peln. pozwanego przez Portal i zawiadomić go iż uzasadnienie wyroku zostało sporządzone w terminie przedłużonym przez Prezesa SO;

3.  K.. 21 dni