Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Agnieszka Dutkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2024 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. Bank (...) w W. działającego przez R. Bank (...) (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce z siedzibą w W.

przeciwko D. F.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego D. F. na rzecz powoda R. Bank (...) w W. działającego przez R. Bank (...) (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce z siedzibą w W. kwotę 150 000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23.01.2024 r. do dnia zapłaty;

II oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14 917 zł (czternaście tysięcy dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty.

SSO Agnieszka Dutkiewicz

Sygn. akt I C 1869/23

UZASADNIENIE

Powód R. Bank (...) w W. prowadzący w Polsce działalność za pośrednictwem oddziału R. Bank (...) (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce z siedzibą w W., w pozwie z dnia 29 sierpnia 2023 r. pozwanemu D. F. wniósł do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy o orzeczenie nakazałem zapłaty w postepowaniu upominawczym, że pozwany ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 150.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Ponadto, powód wniósł o ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca zamieszkania pozwanego. W przypadku wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty albo przekazania sprawy do rozpoznania w postepowaniu zwykłym powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 150.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że przysługuje mu wymagalna wierzytelność pieniężna w stosunku do pozwanych powstała na tle realizacji Umowy o kredyt hipoteczny nr (...) z dnia 22 sierpnia 2007 r. Powód podał, że ww. umowa została uznana za nieważną, w zw. z czym podstawa prawna dokonanych na przez pozwanego wypłat odpadła i powodowi przysługuje wobec pozwanego wierzytelność a zarazem roszczenie o zwrot wypłaconych środków, stosowanie do dyspozycji art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanego wniósł o oddalenie powództwa, kwestionując zasadność roszczenia oraz wskazując na przedwczesność powództwa z uwagi na nieskuteczność doręczenia wezwania do zapłaty.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymywały stanowiska zajęte w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 sierpnia 2007 r. pozwany D. F. oraz B. F. zawarli z poprzednikiem prawnym powoda (...) S.A. Oddział w Polsce z siedzibą w W. umowę o kredyt hipoteczny nr (...).

Zgodnie z § 2 ust. 1 umowy bank zobowiązał się oddać do dyspozycji kredytobiorców kwotę w wysokości 150.000 zł. Kredyt był indeksowany do waluty obcej (...).

Kredyt został uruchomiony i wypłacony w dniu 31 sierpnia 2007 r.

( dowód: umowa kredytu – k. 11-20, regulamin – k. 21-29, dyspozycja wypłaty – k. 30, zaświadczenie banku – k. 38-48, zaświadczenie banku – k. 38-48)

Pozwany zaprzestał spłaty rat kredytu, w związku z czym powód wypowiedział kredytobiorcom przedmiotową umowę kredytu. Wraz z upływem okresu wypowiedzenia, całość zadłużenia wynikającego z umowy kredytu hipotecznego postawiona została w stan natychmiastowej wykonalności. Kredytobiorcy uiścili na rzecz powoda tytułem spłaty rat kredytu kwotę 26.929,92 CHF czyli równowartość 82.587,18 zł.

( dowód: zaświadczenie – k. 38-48)

Powód pismem z dnia 19 stycznia 2016 r. wezwał pozwanego do zapłaty wymagalnego zadłużenia w wysokości 660,45 CHF niezwłocznie, jednak nie późnej niż w terminie 14 dni roboczych od otrzymania niniejszego wezwania. Jednocześnie bank poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma.

Pismem z dnia 5 lipca 2016 r. powód wypowiedział umowę kredytu hipotecznego nr (...) pozwanemu D. F. z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia. W treści wypowiedzenia wskazano, że wraz z upływem okresu wypowiedzenia całość zadłużenia wynikającego z umowy zostanie postawiona w stan natychmiastowej wymagalności. Wypowiedzenie doręczono pozwanemu dnia 22 lipca 2016 r.

Pismem z 25 sierpnia 2016 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 215.748,03 zł z terminie 7 dni. Pismo zostało doręczone pozwanemu 29 sierpnia 2016 r.

Powód pismem z dnia 24 lipca 2019 r. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 255.360,36 zł tytułem wymagalnych wierzytelność na dzień 23 lipca 2019 r. Na żądaną kwotę składają się kwota 211.243,23 zł z tytułu kapitału kredytu, kwota 716,31 zł tytułem odsetek umownych, naliczonych od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia 29 lutego 2016 r. do dnia 18 sierpnia 2016 r., kwota 43.400,82 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia 19 sierpnia 2016 r. do dnia 22 lipca 2019 r.

Wyrokiem z 26 kwietnia 2022 r., sygn. I C 254/20, Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił powództwo banku o zasądzenie od pozwanego D. F. na swoją rzecz kwotę 255.360,36 zł, na którą składały się kwota 211.243,23 zł z tytułu kapitału kredytu, kwota 716,31 zł tytułem odsetek umownych, naliczonych od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia 29 lutego 2016 r. do dnia rozwiązania umowy, tj. do dnia 18 sierpnia 2016 r., kwota 43.400,82 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych od kwoty kapitału kredytu za okres od dnia następnego po dniu rozwiązania umowy, tj. od dnia 19 sierpnia 2016 r. do dnia 22 lipca 2019 r. oraz zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonych od kwoty należności głównej w wysokości 211.243,23 zł od dnia 23 lipca 2019 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że przyczyną oddalenia powództwa banku jest ustalenie, że umowa była obciążona zapisami abuzywnymi, które powodują nieważność umowy na podstawie art. 58 k.c.

( dowód: wyrok SO Bydgoszcz z 26.04.2022 r., sygn. I C 254/20 – k. 49-75, wezwanie do zapłaty z 19.01.2016 r. – k. 58-62,v przedsądowe wezwanie do zapłaty – k. 63-70)

Po wydaniu powyższego wyroku bank podejmował próbę doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty kwoty 150.000,00 zł, jednak żadna próba nie okazała się skuteczna.

( dowód: wezwanie do zapłaty z 20.04.2023 r. i z 8.12.2022 r. - k. 71-75, postanowienie komornicze z 28 maja 2021 r., Kmn 38/21 – k. 76-77)

Dopiero po ustaleniu przez kuratora adresu przebywania pozwanego bank skutecznie doręczył wezwanie do zapłaty kwoty 150.000,00 zł pozwanemu w dniu 15.01.2024 r.

( dowód: pismo kuratora z 8.12.2023 r. – k. 122, pismo pełnomocnika z dowodem doręczenia – k. 129-131).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie w/w dokumentów złożonych przez strony w toku postępowania.

Sąd uznał za wiarygodne oraz przydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy dokumenty ujawnione w stanie faktycznym, albowiem zostały one sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla danego typu dokumentów. Ponadto autentyczność tych dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu ani stron postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Bezsporną w sprawie i prawomocnie przesądzoną jest okoliczność nieważności umowy kredytu, zawartej pomiędzy stronami, i to z uwagi na bezskuteczność abuzywną, czyli związaną z istniejącymi od samego początku w umowie niedozwolonymi postanowienia umownymi, narzuconymi przez bank w tej sprawie.

Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową, ten obowiązany jest do jej zwrotu. W niniejszej sytuacji zasadność roszczenia o zapłatę Sąd ustalił w oparciu o przepis art. 409 k.c., zgodnie z którym obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Najbardziej kluczową kwestią jest wykładnia sformułowania „zużył” lub „utracił" w taki sposób, że nie jest już wzbogacony. Wykładnia językowa nie prowadzi do wystarczającego rezultatu. Nakazuje bowiem jedynie badać stan wzbogacenia strony, która uzyskała korzyść majątkową. Nie można natomiast jednoznacznie stwierdzić, czy roszczenia stron należy rozpatrywać zupełnie od siebie niezależnie, czy też świadczenie wzajemne należy brać pod uwagę jako element stanu majątkowego strony wpływający na wysokość wzbogacenia. W doktrynie problem ten dostrzegany był jako spór pomiędzy zwolennikami tzw. teorii dwóch kondykcji i tzw. teorii salda. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 roku (sygn. III CZP 6/21), należy rozpatrzeć ten aspekt według teorii dwóch kondykcji. W związku z tym, w przypadku następczej nieważności umowy, po obu jej stronach występują dwa niezależne od siebie roszczenia o zwrot świadczeń nienależnie spełnionych. Z takim przypadkiem mamy do czynienia w niniejszej sprawie, dlatego Sąd przyjął za słuszny wskazany pogląd Sądu Najwyższego, który jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie. Konsekwencją powyższego było uwzględnienie co do zasady roszczenia ewentualnego powoda o zapłatę kwoty z tytułu udostępnionego kapitału kredytu z umowy. W tym zakresie Sąd ustalił, na podstawie treści dokumentów, że powód udzielił pozwanym kredytu w kwocie kapitału 150.000 złotych, i nie była ona kwestionowana, wynika bowiem z dokumentu banku.

Wskazać należy, że roszczenie banku było uzasadnione, jako znajdujące swoją podstawę z tzw. teorii dwóch kondykcji i jako nienależne świadczenie w postaci wypłaconego z umowy kapitału kredytu. Wyjść należy od stanowiska, że co do zasady, w przypadku upadku umowy, strony zobowiązane są do zwrotu wzajemnych świadczeń.

Przeprowadzona w niniejszej sprawie analiza doprowadziła do wniosku, że umowa zawarta przez strony jest nieważna. Wobec czego żądanie powoda o zapłatę przez pozwanego kwoty 150.000,00 zł z tytułu nienależnego świadczenia wypłaconego przez Bank w postaci wypłaconego kapitału jest zasadne.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc. Jednakże Sąd orzekł odmiennie niż wnosił o to bank, gdyż wobec braku wezwania do zapłaty nie można była orzec o odsetkach od dnia wniesienia pozwu, lecz dopiero od dnia następującego po upływie 7 dni od odbioru wezwania do zapłaty przez pozwanego, co nastąpiło 15 stycznia 2024 r. (k. 131). Wobec powyższego przyjąć należało, że pozwany popadł w opóźnienie wraz z dniem 23 stycznia 2024 r. Mając na uwadze powyższe w pkt. II sentencji wyroku orzeczono o oddaleniu powództwa w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. IV sentencji wyroku, na podstawie art. 100 zd. 2 kpc stanowiącego, że Sąd może wyłożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Powództwo powoda zostało oddalone w niewielkim zakresie. Mając na uwadze powyższe, Sąd postanowił zastosować ww. przepis. Na koszty procesu, które poniósł powód, złożyły się koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 5.400,00 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł, zaliczką na poczet kuratora – 2.000,00 zł oraz opłatą skarbową od pozwu 7.500 zł. Z uwagi na powyższe Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 14.917 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

SSO Agnieszka Dutkiewicz

Z:

1.  O..;

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem dor. peln. powoda przez Portal;

3.  K.. 14 dni