Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

POSTANOWIENIE

Dnia 28 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Wojciech Rybarczyk

Protokolant Stażysta Miłosz Wasielewski

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2024 r. w Bydgoszczy na rozprawie

sprawy z wniosku Komitet Wyborczy Wyborców (...) dla I. z siedzibą w I.

z udziałem Koalicyjny Komitet Wyborczy (...) i W. P.

sprawy w trybie wyborczym (wybory samorządowe)

postanawia:

1.  Odmówić odrzucenia wniosku w części dotyczącej uczestnika Koalicyjnego Komitetu Wyborczego (...)

2.  Oddalić wniosek

3.  Zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika W. P. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych 00/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnia się orzeczenia do dnia zapłaty.

SSO Wojciech Rybarczyk

UZASADNIENIE

I. K. pełnomocnik wyborczy Komitetu Wyborczego Wyborców (...) dla I. w dniu 27.03.2024 złożyła wniosek o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym. Jako uczestników postępowania wskazano Koalicyjny Komitet Wyborczy (...) oraz W. P..

Wnioskodawca wniósł o zakazanie uczestnikom postępowania rozpowszechniania informacji o:

a)  Rzekomym zawarciu nieformalnej koalicji przez kandydatkę KWW (...) dla I. na Prezydenta Miasta I. E. K., jak też sam KWW (...) dla I. z przedstawicielami (...),

b)  Rzekomym głosowaniu przez E. K. oraz „jej radnych” w dniu 25 marca 2024 r. przeciwko kobietom,

c)  Rzekomym opowiadaniu się E. K. i radnych jej ugrupowania przeciwko kobietom,

Ponadto wnioskodawca wniósł o:

a) nakazanie uczestnikom postępowania sprostowania nieprawdziwych informacji w formie ogłoszenia na portalu społecznościowym facebook i stronie internetowej ino.online o treści i w formie wskazanej we wniosku (pkt 2.1 i 2.2 wniosku,

b) nakazanie uczestnikom postępowania przeproszenia wnioskodawcy poprzez wręczenie spisanego i własnoręcznie podpisanego oświadczenia o treści wskazanej w pkt 3.1 i 3.2 wniosku,

c) nakazanie uczestnikowi postępowania Koalicyjnemu Komitetowi Wyborczemu (...) wpłacenia kwoty 20.000 zł na rzecz (...) Stowarzyszenia (...),

d) nakazanie uczestnikowi W. P. wpłacenie kwoty 10.000 zł na rzecz (...) Stowarzyszenia (...),

Wnioskodawca wniósł również o zasądzenie na jego rzecz od każdego z uczestników postępowania zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że w dniu 25.03.2024 po zamknięciu sesji Rady Miejskiej I., Koalicyjny Komitet Wyborczy (...) zwołał konferencję prasową (briefing prasowy) transmitowaną na żywo, jak również zamieszczoną na stronie internetowej o adresie wskazanym we wniosku. Podczas wystąpienia przedstawicielki (...), trzymając w rękach transparenty z logo (...) wraz z hasłami poparcia kandydata KKW (...) na Prezydenta I. W. P. wprost podnosiły nieprawdziwe i krzywdzące informację na temat Komitetu reprezentowanego przez wnioskodawcę, jak również popieranej przez Komitet kandydatki na Prezydenta Miasta I. E. K.. Również kandydat na Prezydenta I. popierany przez KKW (...) W. P. zamieścił na stronie facebook o adresie wskazanym we wniosku wpis, w którym odniósł się do głosowania, zawierając analogiczne nieprawdziwe i krzywdzące informację, jak przedstawione w trakcie konferencji. Ponadto na stronie zamieścił fragment wystąpienia uczestnika nr 1 oraz zamieścił własny wpis na ten temat.

Stawiane przez uczestników zarzuty są nie tylko nieprawdziwe ale także sugerują złą wolę wnioskodawcy. W informacji wprost padły określenia, że zarówno E. K., jak i radni z jej ugrupowania czyli wnioskodawcy głosowali przeciwko kobietom i I., a ponadto zawarli porozumienie z radnymi (...). Wskazane zarzuty są nieprawdziwe i zmierzają wprost do zdyskredytowania kandydatki na Prezydenta, jak i wnioskodawcy w oczach opinii publicznej na krótko przed wyborami samorządowymi. W trakcie konferencji wprost padły apele, aby nie głosować na E. K. ani na radnych z jej ugrupowania czyli komitetu wnioskodawcy. Co istotne, informacje na temat konferencji (...) i podnoszonych podczas wystąpienia zarzutów zostały opublikowane na stronie ino.online.

W dalszej części uzasadnienia wnioskodawca opisał podejmowane wcześniej przez E. K. działania na rzecz praw kobiet oraz okoliczności jakie uzasadniały wniosek Komisji Statutowej Rady Miasta I. będący przedmiotem głosowania, które stało się podstawą wystąpień uczestników. Podniesiono również, że za sprzeczne z prawdą należy uznać informację, jakoby wynik głosowania świadczył o zawiązaniu przez radnych wnioskodawcy porozumienia z radnymi z innego ugrupowania.

Wnioskodawca wskazał, że w świetle przytoczonych w uzasadnieniu wniosku okoliczności i zgłoszonych wniosków dowodowych żądania wniosku są uzasadnione.

W odpowiedzi na wniosek złożony na rozprawie pełnomocnik uczestnika W. P. wniósł o oddalenie wniosku i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według nom przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że wypowiedzi dokonane przez uczestnika w postaci wpisów na jego profilu w portalu facebook stanowiły wyłącznie opinię, były wyrażeniami ocennymi uzasadnionymi faktami, które miały miejsce. Uczestnik udostępnił również na portalu I.-online artykuł relacjomujący fakt odbycia konferencji po głosowaniach. Ma to jednak wyłącznie chcarkter informacyjny, nie opatrzył artykułu żadnym komentarzem ani nie udostępniał materiału video z konferencji.

Uczestnik Koalicyjny Komitet Wyborczy (...) w odpowiedzi na wniosek złożony na rozprawie wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na brak legitymacji biernej uczestnika a z ostrożności wniósł o oddalenie wniosku.

W uzasadnieniu wskazał, że nie jest prawdą iż to uczestnik zwołał konferencję prasową transmitowaną na żywo we wskazanym we wniosku koncie. Sam fakt posługiwania się przez osoby uczestniczące w konferencji logiem (...) nie oznacza, że jest to materiał pochodzący od komitetu wyborczego a w serwisie społecznościowym materiał został opisany jako briefing prasowy radnych (...) i mieszkanek I.. Ponadto transmisja z tego wydarzenia nie była oznaczona jako materiał wyborczy komitetu. Ponadto konto na którym materiał był opublikowany nie jest oficjalnym kontem (...). Ponadto na rozprawie pełnomocnik uczestnika podniósł zarzut, iż Komitet Wyborczy (...) nie posiada zdolności sądowej a zdolność taką w sprawach rozpoznawanych w trybie wyborczym posiada wyłącznie pełnomocnik wyborczy komitetu co powinno skutkować odrzuceniem pozwu.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

W dniu 25.03.2024 r odbyła się sesja Rady Miasta I.. Podczas sesji przeprowadzono 21 głosowań dotyczących różnych kwestii. Głosy w poszczególnych głosowaniach rozkładały się w różny sposób, w większości wypadków radni głosowali jednomyślnie zdarzały się również wypadki nie oddawania głosów przez radnych obecnych na S..

Jedno z głosowań dotyczyło wniosku formalnego dotyczącego cofnięcia do obrad komisji projektu uchwały dotyczącej nazwania skweru na Osiedlu (...) w I. skwerem (...). Jako uzasadnienie tego wniosku wskazywano konieczność znalezienia innej lokalizacji dla skweru o takiej nazwie z uwagi na to, że zaproponowana lokalizacja znajduje się na terenie Osiedla (...), przy którym co do zasady znajdują się ulicę, których nazwy wywodzą się od imion średniowiecznych władców Polski lub uzasadnione są historycznie ze względu na rozwój urbanistyczny I..

Powyższy wniosek został przyjęty głosami radnych porozumienia E. K. oraz (...). W konsekwencji wstrzymane zostało dalsze procedowanie wniosku o nazwanie skweru na Osiedlu (...).

Po zakończeniu sesji radne (...) i kandydatki na radne działające w ramach Koalicyjnego Komitetu Wyborczego (...) zwołały konferencję prasową (briefing prasowy) transmitowaną na żywo oraz opublikowaną później na profilu facebook komitetu. (...) ten nie jest oficjalnym profilem komitetu lecz należy do jego sympatyków. Podczas tego briefingu przedstawicielki (...), trzymając w rękach transparenty z logo (...) wraz z hasłami poparcia kandydata KKW (...) na Prezydenta I. W. P. podnosiły zarzut, iż wynik powyższego głosowania świadczy o porozumieniu w tym zakresie radnych związanych z E. K. i radnych (...). Podnosiły również, że świadczy to o tym, że radni wnioskodawcy a w konsekwencji także kandydatka na Prezydenta I. E. K. występują przeciwko kobietom. W związku z tym apelowały aby nie głosować na tych radnych i na kandydatkę na prezydenta E. K..

Do powyższego głosowania odniósł się także uczestnik W. P. – kandydat na Prezydenta Miasta I. popierany przez Koalicyjny Komitet Wyborczy (...). Na swoim profilu facebook napisał: „ Radni porozumienia E. K. oraz (...) i Suwerennej Polski pokazali dzisiaj podczas sesji (...), jak wygląda źle pojmowana polityka w czystej postaci. Zagłosowali przeciwko kobietom, uniemożliwili procedowanie projektu nazwania skweru na osiedlu (...) skwerem (...) i zrobili to wyłącznie z przyczyn politycznych. Żałosne były próby tłumaczenia że nie można nazwać tego skweru imieniem Praw (...), ponieważ wokół są historyczne nazwy innych ulic. Prawda jest banalna: przestraszyli się inicjatywy inowrocławianek. Dlatego zawarli nieformalną koalicję i ramię w ramię politycy ugrupowania E. K. razem z ludźmi (...), pod pretekstem cofnięcia projektu uchwały do komisji, wyrzucili do kosza na śmieci wspaniałą inicjatywę, symboliczną i niezwykle istotną.” Ponadto zamieścił na stronie I.-online zamieścił informacyjny artykuł o konferencji jaka miała miejsce po zamknięciu sesji. Materiał ten informował wyłącznie o wydarzeniu bez jakichkolwiek komentarzy uczestnika, nie publikował on również nagrań video z konferencji.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów dokumentów załączonych do wniosku i odpowiedzi na wniosek oraz na podstawie zeznań wnioskodawczyni I. K. i uczestnika W. P..

Dowody z przedstawionych dokumentów Sąd uznał za wiarygodne albowiem ich treść nie budzi wątpliwości a ich autentyczność i prawdziwość opisanych w nich wypowiedzi nie była kwestionowana.

Za wiarygodne co do zasady Sąd uznał zeznania wnioskodawczyni i uczestnika W. P.. Zeznania te wprawdzie różnią się od siebie w wielu elementach ale wynika to wprost z faktu, iż opisują oni znaczenie poszczególnych zdarzeń w sposób subiektywny opierając się na własnej ich ocenie. Z tej przyczyny te same zdarzenia są oceniane przez nich odmiennie. Nie podważa to jednak ich wiarygodności jednak podkreślić należy, że stanowią one wyłącznie ich subiektywne oceny.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 kpc pominął wniosek wnioskodawcy o przesłuchanie świadka K. K. oraz wnioski uczestników o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków E. W. i P. K.. Przeprowadzenie tych dowodów spowodowałoby wyłącznie zbędne przedłużenie postępowania i nie przyczyniłoby się do rozstrzygnięcia sprawy. Materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów i zeznań wnioskodawczyni i uczestnika był wystarczający do oceny czy doszło do spełnienia przesłanek uzasadniających uwzględnienie wniosku przy zastosowaniu przepisów o postępowaniu w trybie wyborczym a konkretnie czy wypowiedzi będące przedmiotem sporu miały charakter informacji czy tylko ocen i opinii.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd uznał żądania wniosku za bezzasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że brak było podstaw do odrzucenia wniosku w części dotyczącej Koalicyjnego Komitetu Wyborczego (...). Wbrew stanowisku zaprezentowanemu na rozprawie Komitet Wyborczy jako ułomna osoba prawna posiada zdolność sądową w sprawach rozpoznawanych w trybie wyborczym. Wskazuje na to S.N . w orzeczeniu z dnia 25.05.2023 wydanym w sprawie II CSKP 1555/22. W związku z tym na podstawie art. 199 § 1 pkt 3 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc odmówiono odrzucenia wniosku w części dotyczącej tego uczestnika (pkt 1 sentencji). Jednocześnie wbrew argumentacji tego uczestnika brak jest podstaw do uznania, że uczestnik nie posiada legitymacji biernej w niniejszej sprawie. Z materiałów zgromadzonych w aktach sprawy oraz z zeznań uczestnika W. P. wynika, że osoby uczestniczące w konferencji w dniu 25.03.2024 są obecnymi radnymi i kandydatami na radnych kolejnej kadencji z ramienia (...) i wszyscy działają w ramach jednego komitetu wyborczego. W tym kontekście ich działania były działaniami o cechach agitacji wyborczej dokonywanej w ramach Koalicyjnego Komitetu Wyborczego (...). Okoliczność ta jednak nie ma wpływu na brak zasadności wniosku także w stosunku do uczestnika – Koalicyjnego Komitetu Wyborczego (...) jednak z innych przyczyn.

Zgodnie z art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 1914), materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia nakazujące osobie dopuszczającej się tego typu działań do dopełnienia odpowiednich czynności m.in. zakazu rozpowszechniania takich informacji, przepadku materiałów zawierających takie informacje, nakazania sprostowania takich informacji, nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste i nakazania wpłacenia uczestnikowi postępowania kwoty do 100 000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Wydanie orzeczenia w trybie wyborczym w oparciu w/w przepis wymaga spełnienia dwóch przesłanek natury formalnej: wnioskodawca musi być kandydatem w wyborach lub pełnomocnikiem wyborczym komitetu wyborczego a sprawa musi dotyczyć informacji zawartych w materiałach wyborczych w rozumieniu przepisu art. 111 § 1 kodeksu wyborczego.

Powyższe przesłanki w przedmiotowej sprawie zostały spełnione. Wnioskodawcą jest pełnomocnik wyborczy Komitetu Wyborczego Wyborców (...) dla I. a sprawa niewątpliwie dotyczy materiałów wyborczych. Za materiał wyborczy może być bowiem uznana także wypowiedź zawierająca elementy agitacji wyborczej. W wypadku uczestnika Koalicyjnego Komitetu Wyborczego (...) wypowiedzi podczas konferencji prasowej w dniu 25.03.2024 stanowiły w sposób oczywisty agitację wyborczą albowiem wprost nawoływano do nie głosowania na Kandydatkę na Prezydenta I. E. K. oraz związanych z nią kandydatów na radnych. Zamieszczony na profilu facebook uczestnika W. P. wpis komentujący głosowanie z udziałem radnych związanych z konkurującą z nim urząd Prezydenta I. E. K. wpływa na ocenę przez wyborców zarówno tej kandydatki na prezydenta jak i związanych z nią kandydatów na radnych. W tym kontekście niewątpliwie wpis W. P. stanowi materiał wyborczy w rozumieniu kodeksu wyborczego.

Dokonując merytorycznej oceny zasadności wniosku w pierwszej kolejności wskazać należy, że celem regulacji zawartej w art. 111 § 1 kodeksu wyborczego jest ochrona uczestników wyborów przed próbami ich dyskredytowania w oczach wyborców poprzez rozpowszechnianie w ramach agitacji wyborczej nieprawdziwych informacji na ich temat. Granice tej ochrony co do zasady zakreślone są wyłącznie do informacji dotyczących okoliczności faktycznych tj takich, które mogą zostać ocenione w kategoriach prawdy i fałszu. W konsekwencji takiego zakreślenia granic stosowania przepisu art. 111 § 1 kodeksu wyborczego, w ramach postępowania sądowego prowadzonego w trybie wyborczym nie bada się ocen i opinii dotyczących kandydatów nawet jeżeli mają one charakter nieprzychylny dla nich albowiem z uwagi na subiektywny charakter tego typu wypowiedzi nie mogą być oceniane jako prawdziwe lub fałszywe.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd zbadał czy będące przedmiotem wniosku wypowiedzi na konferencji prasowej w dniu 25.03.2024 oraz wpis W. P. na jego profilu facebook stanowią wypowiedzi o okolicznościach faktycznych czy też mają one charakter oceny lub opinii. W wypadku uznania, że wypowiedzi te dotyczyły okoliczności faktycznych należałoby ocenić czy były one prawdziwe czy fałszywe.

W ocenie Sądu wyniki postępowania dowodowego prowadzą do wniosku, iż będące przedmiotem badania wypowiedzi na konferencji prasowej i wpis na profilu facebook W. P. mają wyłącznie charakter oceny i nie stanowią twierdzenia o faktach.

Bezspornymi w przedmiotowej sprawie jest to, że w dniu 25.03.2024 r. podczas sesji Rady Miasta I. przeprowadzone zostało głosowanie nad wnioskiem formalnym o cofnięcia projektu uchwały dotyczącej nazwania skweru na Osiedlu (...) w I. skwerem (...) do obrad komisji. Bezsporne jest również to, że powyższy wniosek został przyjęty głosami radnych porozumienia E. K. oraz (...). W konsekwencji wstrzymane zostało dalsze procedowanie wniosku o nazwanie skweru na Osiedlu (...) skwerem (...).

Powyższe głosowanie i jego wynik były przedmiotem konferencji prasowej Koalicyjnego Komitetu Wyborczego (...) oraz wpisu na profilu facebook W. P.. W wypowiedziach na konferencji prasowej jak i w w/w wpisie internetowym uczestnicy wskazywali jasno, że w ich opinii wynik głosowania świadczy o nieformalnym sojuszu wnioskodawcy z radnymi (...). Biorąc pod uwagę treść wypowiedzi i wpisu internetowego niewątpliwie uczestnicy nie twierdzili, kategorycznie że doszło do jakiegokolwiek sojuszu pomiędzy radnymi P. i radnymi związanymi z E. K. ale wskazywali na to, że wyniki głosowania wskazują na taką możliwość. Jest to więc niewątpliwie wyłącznie ocena decyzji podjętych przez uczestników głosowania i ich motywacji. W ocenie Sądu w tej sytuacji trudno zarzucić uczestnikom rozpowszechnianie nieprawdziwej informacji albowiem prawdą jest, że radni związani z porozumiem E. K. głosowali identycznie jak radni (...) co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia wniosku formalnego. Jedną z przyczyn takiego głosowania mogło być nieformalne porozumienie głosujących za tym wnioskiem radnych, w tej sytuacji sformułowanie swojej oceny tego zdarzenia nie może być oceniane jako rozpowszechnianie nieprawdziwej informacji albowiem nie była to informacja lecz ocena określonego zachowania.

Za bezzasadne Sąd uznał również twierdzenie wnioskodawcy, że uczestnicy rozpowszechniali nieprawdziwe informacje o głosowaniu przez E. K. oraz „jej radnych” w dniu 25 marca 2024 r. przeciwko kobietom i opowiadaniu się E. K. i radnych jej ugrupowania przeciwko kobietom. Biorąc pod uwagę fakt, iż głosowanie w dniu 25.03.2024 dotyczyło wniosku, którego przyjęcie doprowadziło do co najmniej wstrzymania na dłuższy czas procedowania nad uchwałą w sprawie nadania jednemu ze skwerów na terenie I. nazwy Skwer (...) oraz mając na względzie symboliczne znaczenie takiej nazwy decyzja radnych wnioskodawcy o głosowaniu za przyjęciem wniosku formalnego mogła zostać oceniona jako działanie zmierzające do udaremnienia tej inicjatyw a w konsekwencji mogła zostać potraktowana jako działanie przeciwko kobietom. Ocena taka jest daleko idąca ale w ocenie Sądu dopuszczalna. Jednocześnie z uwagi na to, że nie jest to twierdzenie o faktach a tylko ocena określonego działania nie może być weryfikowana w parciu o kryterium „prawda czy fałsz” albowiem dla niektórych osób sposób w jaki zagłosowali radni związani z E. K. może świadczyć o tym, że działają oni „przeciwko kobietom” inne osoby mogą natomiast ocenić tą okoliczność całkowicie odmiennie.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd na podstawie art. 111 § 1 kodeksu wyborczego a contario oddalił wniosek (pkt 2 sentencji)

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc w związku z § 8 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 w sprawie opłat za czynności adwokackie i zasądzono od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika W. P. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych 00/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnia się orzeczenia do dnia zapłaty. (pkt 3 sentencji)

SSO Wojciech Rybarczyk