II Ca 156/13 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2013-10-24
Sygn. akt II Ca 156/13
POSTANOWIENIE |
Dnia |
24 października 2013 r. |
|||||
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie: |
||||||
Przewodniczący – Sędzia |
SSO Wojciech Borodziuk (spr.) |
|||||
Sędzia Sędzia |
SO Irena Dobosiewicz SO Aurelia Pietrzak |
|||||
Protokolant |
stażysta Małgorzata Kujawa |
|||||
po rozpoznaniu w dniu 24 października 2013 r. |
w Bydgoszczy |
|||||
na rozprawie |
||||||
sprawy z wniosku M. S. i E. S. (1) |
||||||
z udziałem E. S. (2) |
||||||
o zniesienie współwłasności |
||||||
na skutek apelacji wnioskodawców |
||||||
od postanowienia Sądu Rejonowego w Szubinie |
||||||
z dnia 4 grudnia 2012 r. |
sygn. akt. I Ns 80/10 |
p o s t a n a w i a :
I. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie I (pierwszym) ppkt 3) (trzecim) w ten sposób, że w miejsce kwoty 141.260 zł zasądzić kwotę 135.235,85 (sto trzydzieści pięć tysięcy dwieście trzydzieści pięć 85/100) zł która będzie płatna w terminie jednego roku od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia;
II. oddalić apelację w pozostałym zakresie;
III. ustalić, że wnioskodawcy i uczestniczka ponoszą koszty postępowania apelacyjnego we własnym zakresie.
II Ca 156 / 13
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Szubinie postanowieniem z dnia 04 grudnia 2012 roku po rozpoznaniu sprawy z wniosku M. i E. małżonków S. z udziałem E. S. (2) o zniesienie współwłasności:
I. zniósł współwłasność nieruchomości położonej w Z., gmina (...), zabudowanej domem mieszkalnym, stanowiącej działkę nr (...), o powierzchni 0.88.48 ha, zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Szubinie Kw. nr (...), o wartości 1.120.300 zł, z której zgodnie ze wstępnym projektem podziału nieruchomości sporządzonym przez biegłego sądowego z dziedziny geodezji i kartografii - D. K. z dnia 20 lutego 2012r. zawartym w opinii znajdującej się na kartach numer (...)akt niniejszej sprawy, wyodrębnione zostały dwie działki: nr (...) o powierzchni 0.35.39 ha i zabudowana domem mieszkalnym oraz nr (...) o powierzchni 0.53.09 ha , w ten sposób, że:
1) wnioskodawcom przyznał w ustawowej wspólności majątkowej zabudowaną domem mieszkalnym działkę nr (...), o powierzchni 0.53.09 ha, o wartości 1071700 zł,
2) uczestniczce przyznał na wyłączną własność działkę nr (...), o powierzchni 0.35.39 ha, o wartości 48600 zł;
3) tytułem wyrównywania wartości udziałów we współwłasności zasądził solidarnie od wnioskodawców na rzecz uczestniczki kwotę 141260 zł, która będzie płatna w terminie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności;
II. zwrócił ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Szubinie:
- solidarnie wnioskodawcom kwotę 353,68 zł;
- uczestniczce kwotę 2602,46 zł tytułem nadpłaconych kosztów sądowych;
III. zasądził od uczestniczki solidarnie na rzecz wnioskodawców kwotę 500 zł tytułem połowy opłaty uiszczonej od wniosku;
IV. zniósł wzajemnie pomiędzy zainteresowanymi pozostałe koszty postępowania.
M. i E. małżonkowie S. wskazując jako uczestniczkę postępowania E. S. (2) wnieśli o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w Z., gmina (...), dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Szubinie księga wieczysta Kw. nr (...), składającej się z działki gruntu nr (...), o powierzchni 0,8848 ha, zabudowanej budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 382,4 m ( 2), pomieszczeniem gospodarczym, o powierzchni 132,10m ( 2), o powierzchni zabudowy 477,6m ( 2), której współwłaścicielami są wnioskodawcy oraz uczestniczka postępowania, poprzez przyznanie nieruchomości na wyłączną własność wnioskodawców, ze stosownymi spłatami na rzecz uczestniczki postępowania, z uwzględnieniem poniesionych przez nich nakładów oraz orzeczenie o kosztach postępowania.
Uczestniczka w odpowiedzi na wniosek żądała zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez fizyczny jej podział i wyodrębnienie działki wartością odpowiadającą 2/5 jej udziałowi we własności nieruchomości, z uwzględnieniem poniesionych przez nią nakładów na nieruchomość oraz wnosiła o stosowne rozdzielenie kosztów postępowania.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.
Wnioskodawcy są rodzicami uczestniczki postępowania. Razem w przeszłości prowadzili oni działalność gospodarczą w Spółce (...), której udziałowcem był również brat E. S. (2) A. S.. Na tle związanym z prowadzeniem tej rodzinnej firmy doszło miedzy zainteresowanymi do konfliktu. Zainteresowani wszczynali przeciwko sobie procesy cywilne.
Przedmiotem zniesienia współwłasności jest nieruchomość położona w Z., przy ulicy (...), gmina (...), zabudowana domem mieszkalnym, stanowiącą działkę nr (...), o powierzchni 0.88.48 ha, zapisana w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Szubinie Kw. Nr (...), o wartości 1120300 zł.
Właścicielami nieruchomości ujawnionymi w księdze wieczystej są wnioskodawcy w ustawowej wspólności majątkowej do 3/5 części oraz uczestniczka do 2/5 części. Nieruchomość obciążona jest hipoteką kaucyjną do wysokości 945600;zł na rzecz (...) Banku S.A. z siedzibą w W. w celu zabezpieczenia kredytu hipotecznego, z ostatecznym terminem jego spłaty na dzień 20 sierpnia 2021 r.
Na wniosek wnioskodawców została wydana decyzja o warunkach zabudowy z dnia 22 października 2004r. przez Burmistrza S.w sprawie (...). Kolejną decyzją- z dnia 4 stycznia 2006r. wydaną w sprawie (...)organ administracji uwzględniając ich wniosek zmienił poprzednią decyzję dopisują w części dotyczącej inwestora - uczestniczkę postępowania noszącą wówczas nazwisko S.. Kolejna decyzja, którą zatwierdzony został projekt budowlany i udzielono pozwolenia na budowę dotyczyła już trójki inwestorów – wnioskodawców i uczestniczki.
Aktem notarialnym z 20 stycznia 2006r. sporządzonym w Kancelarii Notarialnej Notariusza B. B. w B., zarejestrowanym w repertorium A numer (...) pomiędzy wnioskodawcami a uczestniczką została zawarta umowa darowizny, wnioskodawcy darowali swojej córce – uczestniczce udział wynoszący 2/5 części we własności nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...), o powierzchni 0,8848 ha, położonej w Z., gmina (...), zapisanej w księdze wieczystej Kw. Nr (...). Wartość darowizny jej strony ustaliły na kwotę 22000 zł.
W dniu 10 sierpnia 2006r. pomiędzy (...) Bankiem S.A. z siedzibą w W., zwanym (...), a trzema kredytobiorcami: wnioskodawcami i uczestniczką zawarta została umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem (...). Przedmiotem kredytu była kwota 630400 zł z przeznaczeniem jej na budowę domu jednorodzinnego na przedmiotowej nieruchomości. W umowie określono okres kredytowania na 180 miesięcy tj. od 10 sierpnia 2006r. do dnia 20 sierpnia 2021r., całkowity koszt inwestycji – 982950 zł. Ustalono też, że kwota wniesionych środków własnych to 135.650 zł, która stanowiła 13,80% całkowitego kosztu inwestycji. Prawnym zabezpieczeniem kredytu była między innymi ustanowiona na nieruchomości hipoteka kaucyjna do kwoty 945.600 zł. Kredytobiorcy zobowiązali się do solidarnej spłaty kredytu i złożyli oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 1.260.800 zł. Kwota udzielonego zainteresowanym kredytu – 630.400zł była im wypłacana w czterech transzach, a zgodnie z harmonogramem spłat wnioskodawcy uiszczali Bankowi wyliczone raty zadłużenia.
Aktem notarialnym z 27 kwietnia 2007r. sporządzonym w Kancelarii Notarialnej Notariusza B. B., zarejestrowanym w repertorium A numer (...) wnioskodawcy sprzedali spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w B. przy ulicy (...) za cenę 380.000zł. W tej samej Kancelarii dnia 8 sierpnia 2007r. zawarta została umowa sprzedaży garażu za 30000 zł.
Z chwilą rozpoczęcia inwestycji wnioskodawcy dokonywali zakupów materiałów związanych z jej budową i ponosili koszty wykonywania robót budowlanych oraz prac wykończeniowych wydatkując na ten cel zgromadzone środki własne oraz przekazywane im kolejne transze kredytu. Zawierali też umowy związane z wykonywaniem robót budowlanych i prac montażowych. Ponosili koszty związane z eksploatacją nieruchomości.
Przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy w sprawie IC 483/08 toczył się proces z powództwa wnioskodawców przeciwko uczestniczce o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli. Przedmiotem oświadczenia woli miała być nieruchomość, będąc przedmiotem mniejszego postępowania, ale na skutek cofnięcia pozwu z jednoczesnym zrzeczeniem się roszczenia postępowanie zostało umorzone.
Po zakończeniu budowy domu wnioskodawcy i uczestniczka postępowania wraz ze swoim synem M. zamieszkali w nim.
Wnioskodawcy do tej pory nieprzerwanie korzystają sami z przedmiotu niniejszego postępowania, po wyprowadzeniu się w 2008 r. uczestniczki postępowania. Pobierali należności z tytułu przyznanych płatności bezpośrednich w związku z gruntami rolnymi tej nieruchomości.
Przedmiotowa nieruchomość ma wartość 1.120.300 zł ustaloną na podstawie opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego R. D., korekty opinii i wyjaśnień biegłego.
Na podstawie wstępnego projektu podziału nieruchomości sporządzonym przez biegłego sądowego z dziedziny geodezji i kartografii - D. K. z dnia 20 lutego 2012r z nieruchomości tej wyodrębnione zostały dwie działki: nr (...) o powierzchni 0.35.39 ha i zabudowana domem mieszkalnym oraz nr (...) o powierzchni 0.53.09 ha. Działka nr (...) o powierzchni 0.35.39 ha ma wartość 48.600 zł, a zabudowana działka nr (...) o powierzchni 0.53.09 ha przedstawia wartość 1.071.700zł (120300 zł – 48.600 zł).
Uczestniczka nie spłacała zaciągniętego wraz z rodzicami kredytu. Czynili to wyłącznie wnioskodawcy wpłacając Bankowi do tej pory kwotę 300. 000 zł.
Uczestniczka wraz z synem zamieszkiwała tę nieruchomość do 27 lipca 2008r. Opłaty dotyczące utrzymania nieruchomości ponosili wnioskodawcy, którzy nie żądali finansowego partycypowania w nich przez uczestniczkę postępowania.
Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów, opinii biegłych sądowych: rzeczoznawcy majątkowego R. D. i z dziedziny geodezji i kartografii D. K. oraz zeznań świadków.
Przystępując do rozpoznania wniosku Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 211 k.c. zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. Z punktu widzenia indywidualnych interesów współwłaścicieli taki podział jest najbardziej sprawiedliwy, gdyż każdy z nich ma możliwość otrzymania części rzeczy wspólnej w naturze.
Zamieszkującym nieruchomość wnioskodawcom przyznana została działka zabudowana nr (...), a uczestniczce postępowania nieruchomość gruntowa stanowiąca działkę nr (...).
Wysokość udziałów zainteresowanych sprawia, że na skutek zniesienia współwłasności wnioskodawcom zgodnie z ich udziałem we współwłasności nieruchomości wynoszącym 3/5 powinien przypaść majątek o wartości 672.180zł, a uczestniczce postępowania o wartości 448.120 zł. Pomniejszając tę wysokość udziału uczestniczki o wartość przyznanej jej nieruchomości w kwocie 48.600 zł kwota, która przysługiwałaby jej tytułem spłaty z racji wyrównania wartości jej udziału wynosiłaby 399. 520zł (448.120 – 48.600).
Spłatę tę należało pomniejszyć rozliczając nakłady na nieruchomość dokonane wyłącznie przez wnioskodawców w wysokości 645.650 zł, na którą składają się: ich udział własny w kredytowanej inwestycji w kwocie 135.650 zł, 410.000 zł uzyskane ze sprzedaży mieszkania i garażu stanowiących ich własność oraz 100.000 zł spłaconego za uczestniczkę postępowania zaciągniętego kredytu budowlanego. Uczestniczka powinna w 2/5 partycypować w poczynionych nakładach, tj. kwotą 258.260 zł. Zatem przysługującą jej spłatę w wysokości 399.520 zł należy pomniejszyć o kwotę 258.260 zł (399520 – 258260 = 141260).
Tytułem wyrównania wartości udziału uczestniczki postępowania Sąd Rejonowy zasądził od wnioskodawców na jej rzecz kwotę 141.260 zł. Ustalając termin zapłaty - dwa miesiące od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, Sąd wziął pod uwagę bardzo dobrą sytuację finansową zobowiązanych jak również usprawiedliwiony interes uprawnionej.
Uczestniczka postępowania nie wykazała aby czyniła na nieruchomość jakiekolwiek nakłady.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę oraz na mocy art. 618 § 1 i2 k.p.c. w zw. z art. 211 i 212 §1 i 3 k.c. Sąd orzekł, jak w pkt I postanowienia.
O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 §1 k.p.c., uwzględniając, że wnioskodawcy i uczestniczka byli zainteresowani wynikiem sprawy w stopniu odpowiadającym ich udziałowi we współwłasności nieruchomości i według tych proporcji Sąd obciążył ich kosztami sądowymi - wnioskodawcy do 3/5, uczestniczka postępowania do 2/5 części.
W toku postępowania wnioskodawcy uiścili zaliczki w kwocie 3.200 zł, a uczestniczka w kwocie 4.500 zł.; łącznie tytułem zaliczek wpłacono 7700 zł. Z tej kwoty biegłym przyznano i wypłacono łącznie tytułem wynagrodzenia kwotę 4.743,86 zł. Do zwrotu pozostała zatem kwota 2956,47zł (7700-4743,86=2956,14;zł). Kosztami wydanych przez biegłych opinii - kwotą4743,86 zł wnioskodawcy zostali obciążeni do wysokości 3/5,co stanowi kwotę 2846,32 zł, a uczestniczka 2/5, co stanowi kwotę 1897,54zł. Skutkuje to rozliczenie wpłaconych zaliczek poprzez zwrot wnioskodawcom kwoty 353,68 zł (3200 - 2846,32=353,68;zł), a uczestniczce postępowania kwoty 2602,46 zł (4500-1897,54=2602,56zł).
Z tych względów i na mocy art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd orzekł jak w pkt II postanowienia.
Uiszczona przez wnioskodawców opłata stała od wniosku w kwocie 1000 zł jest niezależna od wartości przedmiotu sprawy, a tym samym od wielkości udziałów we współwłasności nieruchomości będącej przedmiotem zniesienia współwłasności. Z tych powodów jej połową- kwotą 500 zł obciążono uczestniczkę postępowania, zasadzając jej zwrot na rzecz wnioskodawców, jak w pkt III postanowienia.
Postanowienie Sądu Rejonowego zaskarżyli apelacją wnioskodawcy zarzucając naruszenie :
- art. 213 k. c. w związku z art. 55 3 k. c. oraz art. 214 §1 k. c. z uwzględnieniem art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U nr 64, poz. 592) poprzez przyjęcie, iż przedmiotowa nieruchomość nie ma charakteru gospodarstwa rolnego, a podział nie spowoduje pozbawienia jej bytu gospodarstwa rolnego,
- art. 212 §2 k. c. (in principio) poprzez niezgodne z przepisami określenie wartości przedmiotu zniesienia współwłasności, to jest bez uwzględnienia kwoty hipoteki obciążającej nieruchomość, będącej przedmiotem zniesienia współwłasności;
- art. 618 §3 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie;
- art. 619 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie;
-233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów, wykraczając poza granice swobodnej oceny dowodów, w granicach prawa, zakreślone powołanym przepisem.
Z powołaniem na powyższe zarzuty wnioskodawcy wnosili o:
- zmianę zaskarżonego postanowienia w całości i orzeczenie o przyznaniu na wyłączną własność wnioskodawcom całej nieruchomości objętej wnioskiem,
względnie:
- uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.
- zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawców solidarnie kwoty 6.024,15 zł wraz z odsetkami od 18 października 2012 r., do dnia zapłaty.
- zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawców solidarnie kosztów zastępstwa procesowego postępowania za obie instancje.
Uczestniczka w odpowiedzi na apelację wnosiła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania.
S ą d O k r ę g o w y z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e :
Apelacja jest częściowo zasadna. Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 §1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.
Przystępując do rozpoznania apelacji Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności zwraca uwagę, że w nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że przy zniesieniu współwłasności nieruchomości zgodnie z art. 212 k.c., należy mieć na względzie rzeczywisty sposób korzystania z nieruchomości, a nie poprzestawać jedynie zapisy w rejestrach gruntu.
W tym miejscu Sąd Okręgowy zwraca uwagę na pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 06.02.2008 roku w sprawie II CSK 467/07 (publ. Lex nr 523605), że kryterium wyodrębniającym nieruchomość rolną jest rzeczywisty lub potencjalny sposób jej wykorzystania.
Jednocześnie Sąd Najwyższy podkreślił, że przepisy normujące sposób zniesienia współwłasności, w tym sposób zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego, jako podstawowy sposób wyjścia z niepodzielności, ustanawiają podział fizyczny rzeczy, różnicując jedynie przesłanki, które przemawiają przeciwko takiemu sposobowi zniesienia współwłasności (art. 211 i 213 k.c.). W odniesieniu do gospodarstwa rolnego, dopiero jeśli podział między współwłaścicieli byłby sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd winien odstąpić od podziału i przyznać to gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele.
Żądanie zniesienia współwłasności stanowi wyraz realizacji prawa podmiotowego, służącego każdemu współwłaścicielowi z mocy art. 210 k.c. Każdy ze współwłaścicieli ma również prawo wskazania sądowi określonego sposobu zniesienia współwłasności oraz formułowania takich wniosków procesowych, które odpowiadają jego interesom.
Uwzględniając powyższe stanowisko Sąd Okręgowy podzielił jako prawidłowy sposób zniesienia współwłasności nieruchomości objętej wnioskiem, poprzez jej fizyczny podział na dwie działki: nr (...) o powierzchni 0.35.39 ha i nr (...)zabudowaną domem mieszkalnym o powierzchni 0.53.09 ha.
Za takim podziałem przemawia przede wszystkim okoliczność, że na nieruchomości nie jest prowadzona produkcja rolna, w tym hodowla zwierząt ani uprawa roślin, ponadto wnioskodawcy nie zajmują się prowadzeniem działalności rolniczej.
Z uchwały nr (...)Rady Miejskiej w S. z dnia 20 września 2000 roku w sprawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy(...)wynika, że objęta wnioskiem o zniesienie współwłasności nieruchomość znajduje się na obszarze leśnym z enklawami gruntów rolnych o bardzo niskiej bonitacji, nieprzydatnych rolniczo. (k. 1210 akt sprawy)
Z tego jedynie względu, że nieruchomość stanowi w rzeczywistości siedlisko, nie może mieć znaczenia dla uznania, że w sprawie mogą znaleźć kryteria sprzeciwiające się zniesieniu współwłasności gospodarstwa rolnego wskazane w art. 211 i art. 213 k.c.
Sąd Rejonowy prawidłowo w konsekwencji ocenił, że żądanie uczestniczki w zakresie przyznania jej części nieruchomości odpowiadającej jej udziałowi we współwłasności będzie realizacją ochrony prawa własności i nie narusza interesu wnioskodawców w zakresie ochrony ich prawa do otrzymania działki nr (...), na której znajduje się duży budynek rezydencjonalny, w którym wnioskodawcy zamieszkują.
Z powyższych względów zarzut naruszenia art. 213 k. c. w związku z art. 55 3 k. c. oraz art. 214 §1 k. c. z uwzględnieniem art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U nr 64, poz. 592) poprzez przyjęcie, iż przedmiotowa nieruchomość nie ma charakteru gospodarstwa rolnego, a podział nie spowoduje pozbawienia jej bytu gospodarstwa rolnego, Sąd Okręgowy uznał za niezasadny.
Niezasadny był zarzut apelacji naruszenia art. 212 §2 k. c. (in principio), że Sąd Rejonowy ustalając wartość nieruchomości, nie odjął od wartości ustalonej przez biegłego rzeczoznawcę kwoty hipoteki kaucyjnej ujawnionej w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości.
W tym zakresie Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że zgodnie z art. 76 ustawy z dnia 06.7.1982 roku o księgach wieczystych i hipotece w razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział (nieruchomość łączna).
Przywołane w apelacji nowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazujące na potrzebę pomniejszenia wartości nieruchomości ustalonej przez biegłego rzeczoznawcę o wysokość ujawnionej w księdze wieczystej hipoteki, odnosi się do sytuacji, gdy nieruchomość obciążona hipoteką zostaje przyznana przez Sąd jednej osobie, co wiąże się ze skierowaniem w przyszłości egzekucji do nieruchomości. (postanowienie S.N. z dnia 26.10.2011 roku, sygn. I CSK 41/11, publ. Lex nr 1101323). W takiej sytuacji odliczenie od wartości nieruchomości wysokości ujawnionej w księdze wieczystej hipoteki ma wpływ na wysokość spłaty na rzecz uczestników, którym nie przyznano nieruchomości.
W przedmiotowej sprawie wnioskodawcy i uczestniczka, którzy otrzymali na własność dwie działki wydzielone z nieruchomości podlegającej podziałowi, zgodnie z art. 76 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, otrzymali na własność działki nadal obciążone tą hipoteką (łączną).
Zasadny był natomiast zarzut nie uwzględnienia poniesionych przez wnioskodawców kosztów utrzymania nieruchomości wspólnego zamieszkiwania wnioskodawców i uczestniczki wraz z jej synem w nieruchomości, co zostało wykazane rachunkami przy piśmie wnioskodawców z dnia 18.10.2012 roku (k. 1146 akt), na kwotę 6.024,15 zł, czego uczestniczka nie kwestionowała, również w apelacji.
Poniesienie za uczestniczkę tego nakładu na nieruchomość wspólną podlega więc rozliczeniu w sprawie o zniesienie współwłasności zgodnie z art. 618 §3 k.p.c. oraz art. 619 k.p.c., gdyż po uprawomocnieniu się postanowienia utracą oni możliwość dochodzenia powyższej kwoty nakładu pod uczestniczki.
Skoro uczestniczka przez pewien okres zamieszkiwała ze swoim synem w domu położonym na nieruchomości, tym samym na żądanie wnioskodawców obowiązana jest zwrócić im poniesione jedynie przez nich koszty utrzymania nieruchomości wspólnej (art. 207 k.c.)
W konsekwencji zachodziła konieczność obniżenie kwoty 141.260 zł o kwotę 6.024,15 zł.
Odnośnie zarzutu naruszenia art. 212 §3 k.c. poprzez ustalenie zbyt krótkiego okresu spłaty na rzecz uczestniczki tytułem wyrównania wartości udziałów – okres 2 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że podział majątku w zakresie zniesienia współwłasności, powinien odzwierciedlać jego realną wartość na chwilę zniesienia współwłasności, dlatego ustalenie odroczenia spłaty powinno uwzględniać sytuację na rynku obrotu nieruchomościami, która obecnie nie jest stabilna.
Jednocześnie z uwagi na sytuację majątkową wnioskodawców, którzy uzyskują świadczenia emerytalno – rentowe, jest sprawą oczywistą, że po ich stronie będzie zachodziła konieczność zaciągnięcia kredytu bankowego względnie uzyskania pomocy finansowej ze strony rodziny, czy też w inny sposób, dlatego odręczenie przez Sad Okręgowy terminu spłaty do jednego roku od uprawomocnienia się postanowienia uznać należy za wystarczające, tym bardziej, Sąd Rejonowy wydał postanowienie w grudniu 2012 roku i od tego czasu wnioskodawcy powinni liczyć się koniecznością podjęcia stosownych kroków celu zabezpieczenie spłaty uczestniczki w kwocie około 140.000 zł.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy zgodnie z art. 386 §1 k.p.c. w zw. z ar. 13 §2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w punkcie I ppkt 3 w ten sposób, że w miejsce kwoty 141.260 zł tytułem spłaty zasądził solidarnie od wnioskodawców na rzecz uczestniczki kwotę 135.235,85 zł płatną w terminie jednego roku od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia.
W pozostałym zakresie apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c.)
O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 520 §1 k.p.c., mając na względzie, że wnioskodawcy i uczestniczka byli w równym stopniu zainteresowani w zniesieniu współwłasności.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Data wytworzenia informacji: