Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Irena Dobosiewicz

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2022r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. D.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Tucholi z dnia 19 maja 2022r. sygn. akt IC 150/21

orzeka:

1. oddala apelację,

2. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2700 zł / dwa tysiące siedemset/ tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Irena Dobosiewicz

II Ca 838/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 maja 2022 roku Sąd Rejonowy w Tucholi w sprawie z powództwa H. D. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 52.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 marca 2020 r. do dnia zapłaty /w pkt 1/ oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 8.017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty /w pkt 2/.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania natury prawnej:

Piekarnię Cukiernię (...) łączyła z pozwanym umowa Grupowego Ubezpieczenia (...), potwierdzona polisą ubezpieczeniową nr (...) /dalej: ubezpieczenie grupowe/. Okres ubezpieczenia rozpoczął się w dniu 1 sierpnia 2014 roku. W dniu 16 grudnia 2019 roku K. D. jako pracownik ubezpieczającej przystąpił do ubezpieczenia grupowego. Deklaracja przystąpienia do ubezpieczenia wpłynęła do pozwanego w dniu 31 grudnia 2019 roku. W deklaracji zawarto podpisane w dniu 16 grudnia 2019 roku własnoręcznie przez ubezpieczonego oświadczenie, że w dniu podpisania deklaracji nie przebywał on na zwolnieniu lekarskim, w szpitalu, hospicjum, zakładzie opiekuńczo-leczniczym i innych podobnych placówkach lub nie posiadał uprawnień do otrzymywania świadczeń rehabilitacyjnych lub nie został uznany za niezdolnego do pracy orzeczeniem właściwego organu według przepisów o ubezpieczeniu społecznym lub zaopatrzeniu społecznym. Zakres ubezpieczenia obejmował m.in. zgon ubezpieczonego. Początkowo, suma ubezpieczenia zdarzenia ubezpieczeniowego w postaci zgonu ubezpieczonego wynosiła 33.000 zł. W wyniku zawarcia aneksu nr (...) do umowy ubezpieczenia, od dnia 29 sierpnia 2019 roku suma ubezpieczenia tego zdarzenia wynosiła 52.000 zł. Jako osobę uprawnioną do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego wpisano jego żonę H. D..

W dniu 1 października 2019 roku wszedł w życie aneks nr (...) do polisy nr (...), w którym w § 1 przewidziano, że niezależnie od postanowień OWU i (...), mających zastosowanie w umowie ubezpieczenia, w stosunku do pracowników (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej przystępujących do ubezpieczenia z dniem 1 października 2019 roku, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu ryzyk, mających zastosowanie w niniejszej umowie ubezpieczenia, dla których zgodnie z OWU i (...) ustalone są okresy karencji /okres obejmowania ubezpieczonego umową ubezpieczenia, podczas którego nie jest wobec danego ubezpieczonego udzielana ochrona z tytułu danego ryzyka/ przedmiotowych okresów karencji nie stosuje się. Odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia na rzecz danego ubezpieczonego w terminie, o którym mowa w § 5 ust. 4 OWU, z zastrzeżeniem, że w przypadku niespełnienia warunku dotyczącego zapłaty składki odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następnego po zapłaceniu pierwszej składki przez ubezpieczającego na rzecz danego ubezpieczonego.

Zgodnie z § 4 ust. 2 OWU, umowa ubezpieczenia zawierana jest na podstawie kompletnego wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia wypełnionego i podpisanego przez ubezpieczającego, listy osób przystępujących złożonej wraz z wnioskiem o zawarcie umowy ubezpieczenia, deklaracji uczestnictwa/zmiany oraz innych dokumentów wymaganych przez ubezpieczyciela przy zawieraniu umowy ubezpieczenia, skierowanych do ubezpieczyciela na formularzach ubezpieczyciela, z zastrzeżeniem ust. 3: 1) w zależności od zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela, sumy ubezpieczenia oraz wieku ubezpieczonych może być wymagane dołączenie do wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia dokumentacji niezbędnej do oceny ryzyka ubezpieczeniowego, uznanej przez ubezpieczyciela za konieczną do zawarcia umowy ubezpieczenia, 2) dokumenty, o których mowa w pkt 1 powyżej powinny być podpisane przez ubezpieczonego, 3) dokumenty wymagane przez ubezpieczyciela, stanowią załączniki do wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia.

Stosownie do § 4 ust. 4 OWU, ubezpieczyciel może przed zawarciem umowy skierować ubezpieczonego na badania lekarskie; koszty takich badań ponosi ubezpieczyciel. W myśl ust. 5 tego §, umowa ubezpieczenia jest zawarta w dniu oznaczonym jako początek okresu ubezpieczenia.

W § 4 ust. 7 i 8 OWU przewidziano natomiast warunki przystąpienia przez daną osobę do umowy ubezpieczenia. Stosownie do treści tych postanowień, do umowy ubezpieczenia może przystąpić osoba, która w dniu przystąpienia nie ukończyła 69. roku życia oraz spełnia warunki określone w § 10 ust. 1-4, 8, 10, 11, jeżeli przystąpiła do ubezpieczenia w innym terminie niż dzień zawarcia umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego, z zastrzeżeniem ust. 8. Do umowy ubezpieczenia może przystąpić osoba, która w dacie podpisywania deklaracji uczestnictwa/zmiany nie przebywa na zwolnieniu lekarskim, w szpitalu, w hospicjum lub zakładzie opiekuńczo-leczniczym i w innej podobnej placówce (ust. 8). Ubezpieczyciel nie wyraża zgody na objęcie ochroną ubezpieczeniową osoby, która nie złożyła oświadczenia, o którym mowa w ust. 8.

Zgodnie z § 10 ust. 1 OWU, w trakcie obowiązywania umowy ubezpieczenia ubezpieczyciel może objąć ochroną ubezpieczeniową osoby wcześniej nie ubezpieczone na podstawie listy osób przystępujących i deklaracji uczestnictwa/zmiany. Ubezpieczający, w terminie do 20. dnia każdego miesiąca kalendarzowego obowiązywania umowy ubezpieczenia, dostarcza ubezpieczycielowi listę osób przystępujących do ubezpieczenia wraz z deklaracjami uczestnictwa/zmiany oraz listę osób występujących z ubezpieczenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

Wyłączenia zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu zgonu ubezpieczonego zostały zawarte w § 11 ust. 1 OWU, zaś ograniczenia zakresu tej odpowiedzialności – w ust. 2-5 tego §. I tak, stosownie do § 11 ust. 11 OWU, odpowiedzialnością ubezpieczyciela z tytułu zgonu ubezpieczenia nie są objęte zdarzenia powstałe w wyniku: 1) samookaleczenia lub okaleczenia ubezpieczonego na własną prośbę, popełnienia lub usiłowania popełnienia samobójstwa przez ubezpieczonego w ciągu 2 lat od daty zawarcia umowy ubezpieczenia na jego rzecz, z zastrzeżeniem ust. 2, 2) działań wojennych stanu wojennego, 3) czynnego udziału ubezpieczonego w zamieszkach, rozruchach, aktach terroru, 4) skażenia jądrowego, chemicznego, biologicznego (w tym spowodowanego działaniem broni nuklearnej, chemicznej, biologicznej) bądź napromieniowania.

Stosownie zaś do ust. 3, w przypadku zgonu ubezpieczonego do okresu 6 miesięcy, o którym mowa w § 6 ust. 3, licząc od daty zawarcia umowy ubezpieczenia na rzecz danego ubezpieczonego, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu zgonu ubezpieczonego, ograniczona jest do wypłaty świadczenia w niższej wysokości świadczenia wynikającej z porównania wysokości świadczenia obowiązującej w umowie, którą dotychczas objęty był dany ubezpieczony, a wysokością świadczenia obowiązująca w umowie ubezpieczenia.

Zgodnie z § 14 ust. 9 OWU, zatajenie lub podanie nieprawdziwych informacji ubezpieczycielowi przy zawieraniu umowy ubezpieczenia zwalnia ubezpieczyciela od odpowiedzialności na warunkach przewidzianych przez przepisy kodeksu cywilnego.

K. D. był zatrudniony w zakładzie Piekarnia Cukiernia (...) K. Z. w wymiarze ¼ czasu pracy, tj. po 2 godziny dziennie. pracował w godzinach od 05:30 do 07:30. W dniu 16 grudnia 2019 roku świadczył pracę w godzinach od 5:30 do 7:30. Po zakończeniu pracy, krótko po godz. 7.30, przyszedł do biura i w obecności księgowej podpisał w/w deklarację uczestnictwa w ubezpieczeniu grupowym. Po pracy udał się do lekarza, który wystawił mu zwolnienie lekarskie do dnia 24 grudnia 2019 roku. Wizyta odbyła się o godz. 8:50. Informacja o zwolnieniu wpłynęła do pracodawcy tego samego dnia, o godzinie 12:09. Zwolnienie chorobowe zostało przedłużone do 23 stycznia 2020 roku.

Podpisując deklarację, ubezpieczony nie wypełniał żadnych dokumentów dotyczących jego stanu zdrowia, gdyż postanowienia umowy ubezpieczenia nie przewidywały takiego wymogu w jego przypadku. Podczas pobytu w biurze księgowej miał dobre samopoczucie, nie był świadomy, że lekarz wystawi mu tego dnia zwolnienie lekarskie.

Ubezpieczony K. D. zmarł w dniu 29 stycznia 2020 roku z powodu nowotworu złośliwego żołądka. Ubezpieczony pozostawał pod opieką Samodzielnego Publicznego Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej w (...) Sp. z o.o. w T. – Poradni Kardiologicznej.

W związku ze zgonem męża, powódka w dniu 6 lutego 2020 roku wystąpiła do pozwanego o wypłatę odszkodowania z tego tytułu, na podstawie powyższej umowy ubezpieczenia. Pozwana odmówiła jednak przyznania powódce tego świadczenia, uzasadniając swoją decyzję tym, że w dniu podpisywania deklaracji uczestnictwa w ubezpieczeniu, ubezpieczony przebywał na zwolnieniu lekarskim. Pozwana nie zmieniła swojego stanowiska na skutek reklamacji złożonych przez powódkę.

Pismem z dnia 14 października 2020 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty na swoją rzecz kwoty 50.000 zł

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy dokonał na podstawie załączonych do akt dokumentów, kserokopii i wydruków, a nadto dał wiarę zeznaniom świadka W. P..

Zdaniem Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Powódka wywodziła swoje roszczenie z umowy Grupowego Ubezpieczenia (...) zawartej między Piekarnię Cukiernię (...) Spółką komandytową /wcześniej: Piekarnią Cukiernią (...)/ a pozwaną, potwierdzonej polisą ubezpieczeniową nr (...), do której w dniu 16 grudnia 2019 roku przystąpił jej mąż K. D.. Integralną częścią powyższej umowy były Ogólne Warunki Grupowego Ubezpieczenia (...).

Umowa ubezpieczenia na życie, w tym także umowa grupowego ubezpieczenia na życie, jest umową ubezpieczenia dobrowolnego, w której prawa i obowiązki stron wynikają nie tylko z jej postanowień, ale także z OWU i przepisów art. 805 i nast. Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 805 § 1 i § 2 pkt 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie, przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Zgodnie natomiast z art. 829 § 1 pkt 1 k.c., ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć, przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku. W myśl art. 831 § 1 k.c., ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie. Przepisy Kodeksu cywilnego wyraźnie zastrzegają, że wskazanie uposażonego może dotyczyć wyłącznie sumy ubezpieczenia w razie śmierci ubezpieczonego - art. 831 k.c. ma bowiem zastosowanie jedynie do umów ubezpieczenia, w których wypadkiem ubezpieczeniowym jest śmierć osoby ubezpieczonej, co odnosi się w szczególności do ubezpieczeń na życie i ubezpieczeń następstw nieszczęśliwych wypadków /tak: Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627-1088, pod red. prof. dr hab. Maciej Gutowski, 2019 r./.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było to, iż powódka została wskazana przez K. D. jako uposażona do świadczenia z tytułu ryzyka jego śmierci, a co za tym idzie – była uprawniona do otrzymania świadczenia w wysokości sumy ubezpieczenia wynikającej z umowy ubezpieczenia w brzmieniu zmienionym aneksem nr (...) z dnia 1 października 2019 roku. Poza sporem było to, że K. D. przystąpił do ubezpieczenia grupowego w dniu 16 grudnia 2019 roku. Okoliczność ta wynikała nadto jednoznacznie z dokumentu deklaracji przystąpienia do umowy ubezpieczenia grupowego. Sąd Rejonowy zaznaczył przy tym, iż w dniu 16 grudnia 2019 roku obowiązywał już aneks nr (...) do polisy nr (...) /który wszedł w życie z dniem 1 października 2019 roku/, na podstawie którego zniesiono okresy karencji /okres obejmowania ubezpieczonego umową ubezpieczenia, podczas którego nie jest wobec danego ubezpieczonego udzielana ochrona z tytułu danego ryzyka/ niezależnie od postanowień OWU i (...), mających zastosowanie w umowie ubezpieczenia, w stosunku do pracowników (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością Spółka komandytową, przystępujących do ubezpieczenia z dniem 1 października 2019 roku. Stosownie do zmienionego postanowienia w tym zakresie, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczynała się w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia na rzecz danego ubezpieczonego w terminie, o którym mowa w § 5 ust. 4 OWU, z zastrzeżeniem, że w przypadku niespełnienia warunku dotyczącego zapłaty składki odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następnego po zapłaceniu pierwszej składki przez ubezpieczającego na rzecz danego ubezpieczonego. W konsekwencji, okoliczność, że deklaracja o przystąpieniu została złożona pozwanemu w późniejszym czasie, nie miała znaczenia dla ustalenia momentu rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej.

Bezsporne było i to, że podpisanie wspomnianej deklaracji nastąpiło po zakończeniu przez ubezpieczonego wykonywania pracy w tym dniu, a przed wystawieniem zaświadczenia o niezdolności ubezpieczonego do pracy. Deklaracja, w której zawarto także oświadczenie ubezpieczonego o nieprzebywaniu na zwolnieniu lekarskim w dniu przystąpienia do ubezpieczenia została bowiem podpisana krótko po godz. 7.30, zaś o godz. 8.50 ubezpieczony odbył wizytę lekarską, w trakcie której lekarz zdecydował o jego niezdolności do pracy. Informacja o zwolnieniu lekarskim dotarła natomiast do pracodawcy o godz. 12.09, co jednoznacznie wynikało z wydruku informacji z ZUS.

Chronologia wymienionych zdarzeń prowadziła zatem do wniosku, że po pierwsze, w chwili podpisania deklaracji o przystąpieniu do ubezpieczenia grupowego K. D. w istocie nie przebywał na zwolnieniu lekarskim, a po drugie – podpisane przez niego oświadczenie w tym przedmiocie było rzetelne i prawdziwe. Z zeznań świadka W. P. wynikało przy tym, że w dniu 16 grudnia 2019 roku ubezpieczony czuł się dobrze i nie miał świadomości, że za chwilę zostanie mu wystawione zaświadczenie o niezdolności do pracy. Jak zeznała świadek, następnego dnia miał jej bowiem dostarczyć „dokumenty”.

Zgodnie z art. 5 k.c., nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. W kontekście brzmienia tego przepisu rozważenia wymagało, czy stanowisko pozwanego sprowadzające się do skorzystania z możliwości odmowy wypłaty świadczenia z tytułu wystąpienia zdarzenia objętego umową ubezpieczenia zasługiwało na ochronę. Jak to wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2015 r., klauzula generalna ujęta w art. 5 k.c. ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób schematyczny, prowadzący do skutków niemoralnych lub rozmijających się z celem, dla którego dane prawo zostało ustanowione. Powołany przepis ma wprawdzie charakter wyjątkowy, niemniej przewidziana w nim możliwość odmowy udzielenia ochrony prawnej musi być uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości /wyrok SN z 28 października 2015 r., II CSK 831/14/.

Pozwana wskazywała na sprzeczność zachowania ubezpieczonego z zasadami współżycia społecznego, podnosząc, że nie podał on prawdziwych informacji o swoim stanie zdrowia. Na podstawie analizy postanowień umowy ubezpieczenia grupowego oraz OWU, a nadto w oparciu o zeznania świadka W. P., Sąd Rejonowy uznał, że w przypadku ubezpieczonego K. D., z wyjątkiem oświadczenia o nieprzebywaniu na zwolnieniu lekarskim zamieszczonym w deklaracji, nie było wymagane przedłożenie żadnych dodatkowych dokumentów, w tym w szczególności dotyczących stanu zdrowia osoby przystępującej do ubezpieczenia. W § 4 ust. 2 OWU, postanowiono, że umowa ubezpieczenia zawierana jest na podstawie kompletnego wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia wypełnionego i podpisanego przez ubezpieczającego, listy osób przystępujących złożonej wraz z wnioskiem o zawarcie umowy ubezpieczenia, deklaracji uczestnictwa/zmiany oraz innych dokumentów wymaganych przez ubezpieczyciela przy zawieraniu umowy ubezpieczenia, skierowanych do ubezpieczyciela na formularzach ubezpieczyciela, z zastrzeżeniem ust. 3. W pkt 1 przewidziano jedynie, że w zależności od zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela, sumy ubezpieczenia oraz wieku ubezpieczonych może być wymagane dołączenie do wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia dokumentacji niezbędnej do oceny ryzyka ubezpieczeniowego, uznanej przez ubezpieczyciela za konieczną do zawarcia umowy ubezpieczenia. Jak wynikało z treści tego postanowienia, dołączenie takiej dokumentacji było fakultatywne i uzależnione od decyzji ubezpieczyciela podejmowanej co do konkretnych przypadków. Brak było natomiast jakichkolwiek dowodów na to, że w przypadku ubezpieczonego taki wymóg został przez ubezpieczyciela sformułowany. Co więcej, pozwana nie powoływała się na taką okoliczność.

W kontekście powyższego Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, co wynikało z zeznań świadka W. P. ,że praktyka zawierania umów grupowego ubezpieczenia za pośrednictwem zakładu pracy, w którym ubezpieczony był zatrudniony, była pełna uchybień. Pracownik odpowiedzialny za przyjmowanie deklaracji o przystąpieniu do ubezpieczenia nie odbył żadnych szkoleń w tym zakresie, ubezpieczonym nie wręczano egzemplarzy Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, nie informowano ich jakie są przeszkody do objęcia ubezpieczeniem, ani o sytuacjach, w których odpowiedzialność ubezpieczyciela jest wyłączona. Osoba przystępująca do ubezpieczenia jedynie podpisywała deklarację, która następnie była wysyłana przez księgową. Oświadczenie o nieprzebywaniu na zwolnieniu lekarskim zostało natomiast napisane pod treścią deklaracji, drobnym drukiem. Tymczasem, w ocenie Sądu Rejonowego, rolą ubezpieczyciela była dbałość o to, by zawieranie na jego rzecz umów odbywało się zgodnie z przepisami prawa i by nie dochodziło do naruszeń, które miały tak daleko idące konsekwencje w sferze praw ubezpieczonych, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Poza tym, nie mogło umknąć uwadze, że podpisanie deklaracji nastąpiło de facto przed wystawieniem ubezpieczonemu zwolnienia lekarskiego, a brak było dowodów na to, że ubezpieczony podpisując przedmiotowy dokument, zdawał sobie sprawę z tego, że za chwilę takie zwolnienie zostanie wystawione. Powyższe okoliczności doprowadziły Sąd I instancji do wniosku, że udzielenie pozwanemu ochrony prawnej polegającej na uznaniu jej prawa do odmowy wypłaty świadczenia byłoby sprzeczne z zasadą zaufania konsumenta do instytucji ubezpieczeniowej.

W myśl art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości /naturze/ stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zgodnie natomiast z art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które nie zostały uzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy /niedozwolone postanowienia umowne/. Nie dotyczy to jednak postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W § 2 tego przepisu wyjaśniono przy tym, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta /§ 3/.

W ocenie Sądu I instancji postanowienie, że do ubezpieczenia nie mogą przystąpić osoby nie przebywające na zwolnieniu lekarskim sprzeciwia się naturze stosunku prawnego /wynikającego z umowy ubezpieczenia/. Okoliczność przebywania na zwolnieniu lekarskim sama w sobie nie zwiększa ryzyka ubezpieczyciela - na zwolnieniu lekarskim można bowiem przebywać również z powodu chorób i schorzeń błahych /takich jak np. przeziębienie/, czy też jedynie tymczasowo uniemożliwiających wykonywanie pracy /przepuklina, złamanie kończyny itp./. Oznacza to, że samo przebywanie na zwolnieniu lekarskim nie świadczy o jakimkolwiek istotnym ryzyku grożącym trwałym uszczerbkiem na zdrowiu lub śmiercią. Paradoksalnie, można także nie przebywać na zwolnieniu lekarskim mimo ciężkiej choroby, która z kolei, w ocenie Sądu Rejonowego, podobnie jak okoliczność przebywania w hospicjum, mogłaby być czynnikiem istotnie zwiększającym ryzyko po stronie zakładu ubezpieczeń. Wyłączenie możliwości przystąpienia do ubezpieczenia osoby cierpiącej na taką chorobę byłoby jak najbardziej uzasadnione. Tymczasem, norma wprowadzona przez ubezpieczyciela w niniejszej sprawie miała bardzo szeroką hipotezę – stosownie bowiem do treści § 4 ust. 8 OWU, do umowy ubezpieczenia może przystąpić osoba, która w dacie podpisywania deklaracji uczestnictwa/zmiany nie przebywa na zwolnieniu lekarskim, w szpitalu, w hospicjum lub zakładzie opiekuńczo-leczniczym i w innej podobnej placówce. Tak szerokiego wyłączenia osób uprawnionych do zawarcia umowy ubezpieczenia przeciętny konsument z pewnością nie byłby w stanie przewidzieć.

O tym, że przebywanie na zwolnieniu lekarskim w trakcie przystąpienia do ubezpieczenia nie powinno być istotną okolicznością od której uzależnia się odpowiedzialność ubezpieczyciela świadczy również art. 815 k.c. Zwalnia on co prawda od odpowiedzialności ubezpieczyciela wtedy, gdy nie podano mu do wiadomości istotnych okoliczności, ale dotyczy to tylko takich okoliczności z których wynika skutek za który ubezpieczyciel może odpowiadać. Zgodnie z art. 815 § 3 k.c. ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które z naruszeniem paragrafów poprzedzających nie zostały podane do jego wiadomości. Jak już to wyżej nakreślono, w momencie podpisania deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia grupowego, mąż powódki nie przebywał na zwolnieniu lekarskim i nawet nie wiedział, że za chwilę sytuacja ta ulegnie zmianie. Nade wszystko jednak, nie wymagano od niego wypełniania jakichkolwiek formularzy dotyczących jego stanu zdrowia, a jego śmierć nie była skutkiem przebywania na zwolnieniu lekarskim, a skutkiem choroby nowotworowej. Z tych też powodów uznać należało, że brak było podstaw aby twierdzić, że K. D. zataił swoją chorobę, chociaż fakt ubezpieczenia się właśnie w związku z tą chorobą wydaje się oczywisty.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powódki jest uzasadnione co do zasady.

Co do zarzutów pozwanego dotyczących wysokości sumy ubezpieczenia wskazał, że przystąpienie przez ubezpieczonego do ubezpieczenia grupowego nastąpiło po zawarciu aneksu nr (...) do umowy ubezpieczenia, zmieniającego z dniem 29 sierpnia 2019 roku, sumę ubezpieczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego z kwoty 33.000 zł na 52.000 zł. W związku z tym, powództwo zostało uzasadnione również co do wysokości.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych /t.j. Dz.U. 2018, poz. 265/.

W apelacji od wyroku powód domagał się jego zmiany poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Wniósł także w trybie art. 380 k.p.c. o ponowne rozpoznanie wniosków dowodowych zawartych w odpowiedzi na pozew, tj. o zwrócenie się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w T. o udzielenie informacji, w jakich datach i w związku z jakim numerem statystycznym choroby od 16 grudnia 2019 r. K. D. przebywał na zwolnieniu lekarskim, a w konsekwencji o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z nadesłanego dokumentu; jak również o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej, w celu ustalenia jaka była przyczyna wyjściowa zgonu K. D. i czy przebywanie przez niego na zwolnieniu lekarskim od 16 grudnia 2019 r. pozostawało w związku z zajściem zdarzenia ubezpieczeniowego w postaci jego zgonu - w celu ustalenia okoliczności szerzej opisanych na k. 167.

Skarżący zarzucił Sądowi I instancji:

1)  naruszenie przepisów postępowania:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną i wybiórczą ocenę materiału dowodowego w postaci dokumentów figurujących w aktach szkodowych K. D., a w tym: dokumentacji medycznej, dokumentu pn. Grupowe Ubezpieczenie (...) /§ 14 ust. 9 OWU oraz § 4 ust. 8 OWU/ wraz załącznikami, zeznań świadka W. P. oraz powódki a w konsekwencji bezzasadne przyjęcie, że K. D. przed zawarciem Umowy (...) na życie nie zataił istotnych informacji o swoim stanie zdrowia; jak również, że brak wymogu wypełnienia szczegółowego kwestionariusza medycznego przez osobę ubiegającą się o przystąpienie do umowy grupowego ubezpieczenia na życie zwalnia taką osobę od podawania w krótkiej ankiecie medycznej rzetelnych informacji dot. stanu zdrowia, podczas gdy w momencie podpisywania deklaracji ubezpieczeniowej K. D. zataił istotne informacje o swoim stanie zdrowia odpowiadając, że rzekomo nie przebywa na zwolnieniu lekarskim gdy tymczasem był osobą chorą na nowotwór żołądka i przebywał na zwolnieniu lekarskim; co skutkowało błędnym ustaleniem, iż pozwana ponosi odpowiedzialność ubezpieczeniową w sytuacji umyślnego zatajenia informacji o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o przystąpienie do umowy grupowego ubezpieczenia na życie, tymczasem gdyby tylko pozwana miała wiedzę o rzeczywistym stanie zdrowia K. D., to nigdy nie zawarłaby z nim umowy ubezpieczenia na życie, gdyż nie spełniał on przesłanek do objęcia go ochroną ubezpieczeniową przez pozwanego, ergo nie spełniał definicji Ubezpieczonego, o którym mowa w OWU, zaś wydanie certyfikatu uczestnictwa nie sprawiło, że K. N. objęty był ochroną ubezpieczeniową,

- art. 235 ² § 1 pkt. 2, 3 i 5 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez bezzasadne oddalenie i/lub pominięcie wniosków dowodowych pozwanego zawartych w odpowiedzi na pozew,

2) naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 65 § 2 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i dokonanie błędnej wykładni OWU, w tym § 14 ust. 9 OWU oraz § 4 ust. 8 OWU poprzez przyjęcie, że zapytanie o przebywanie danej osoby na zwolnieniu lekarskim rzekomo dotyczy jedynie momentu podpisania dokumentu pn. Ubezpieczenie Grupowe deklaracja uczestnictwa/zmiany, a nie dnia w którym ten dokument jest podpisywany, co pozostaje sprzeczne z zasadami logiki ze względu na potrzebę ustalania ryzyka ubezpieczeniowego przez pozwanego, a co za tym idzie podjęcia decyzji o ubezpieczeniu danego interesu, obliczenia wysokości składki i jej stosunku do świadczenia ubezpieczeniowego, gdyż ubezpieczyciel potrzebuje szeregu informacji dot. stanu zdrowia osoby ubiegającej się o zawarcie Umowy ubezpieczenia na życie,

- art. 5 k.c. poprzez niezastosowanie zasad płynących z tej normy prawnej, w sytuacji gdy, mając na uwadze wysoce naganne postępowanie ubezpieczonego, który zataił fakt choroby nowotworowej wprowadzając tym samym w błąd pozwanego, żądanie powódki, oceniane pod względem zasad etycznych i moralnych, nie zasługiwało na uwzględnienie,

- art. 921 ¹⁵ k.c. poprzez zastosowanie i przyjęcie, że certyfikat uczestnictwa stanowi znak legitymacyjny, o którym mowa w tym przepisie, albowiem Sąd I instancji utożsamia wydanie w/w certyfikatu uczestnictwa z uprawnieniami, wynikającymi z umowy grupowego ubezpieczenia na życie,

- art. 65 § 2 k.c. w zw. z art. 385 § 2 k.c. i art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c. i art. 385 ³ k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i dokonanie błędnej wykładni postanowienia § 4 ust. 8 OWU polegającej na przyjęciu, iż postanowienie to rzekomo jest sprzeczne z celem zwartej umowy ubezpieczenia i narusza dobre obyczaje i interesy konsumentów, ergo nie wiąże stron, gdy tymczasem § 4 ust. 8 OWU jest bardzo precyzyjny i jasny i nie jest sprzeczny z celem zwartej umowy ubezpieczenia ani nie narusza dobrych obyczajów, gdyż ze względu na potrzebę ustalania ryzyka ubezpieczeniowego, a co za tym idzie podjęcia decyzji o ubezpieczeniu danego interesu, obliczenia wysokości składki i jej stosunku do świadczenia ubezpieczeniowego, ubezpieczyciel potrzebuje szeregu informacji dot. stanu zdrowia osoby ubiegającej się o zawarcie Umowy ubezpieczenia na życie, w tym informacji o tym, czy osoba taka przebywa na zwolnieniu lekarskim stanowi czynnik istotnie zwiększający ryzyko po stronie pozwanego,

- art. 805 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 6 k.c. i art. 829 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwotę 52.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, w sytuacji gdy K. D. nie posiadał statusu ubezpieczonego, ergo powódka nie posiadała legitymacji czynnej w niniejszej sprawie; ewentualnie powódka nie udźwignęła ciężaru dowodowego w zakresie wykazania, iż w chwili zgonu K. N. objęty był ochroną ubezpieczeniową, oraz że w ramach polisy przysługuje powódce od pozwanego świadczenie w wysokości 52.000 zł podczas gdy w świetle OWU za zgon ubezpieczonego wskazana była kwota 33.000 zł,

- art. 815 § 3 k.c. w zw. z art. 815 § 1 i 2 ¹ k.c. w zw. z art. 843 k.c. i art. 808 k.c. poprzez bezzasadne zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dochodzonego świadczenia z tytułu zgonu K. D., podczas gdy z materiału dowodowego w postaci dokumentacji medycznej K. D. wynikało, że nie spełniał on przesłanek do objęcia go umową grupowego ubezpieczenia na życie, oraz że umyślnie zataił istotne informacje o swoim stanie zdrowia oświadczając w dniu podpisania dokumentu pn. Ubezpieczenie Grupowe deklaracja uczestnictwa/zmiany, że nie przebywał na zwolnieniu lekarskim, gdy tymczasem przebywał na zwolnieniu lekarskim; a takie zachowanie K. D. wypełniło umowne przesłanki zwolnienia się pozwanego od odpowiedzialności w niniejszej sprawie, albowiem nie spełniał on przesłanek do objęcia go ochroną ubezpieczeniową, o których mowa w OWU a dodatkowo w wyniku zatajenia istotnych informacji o jego stanie zdrowia doszło do wyłączenia odpowiedzialności pozwanego z tytułu Umowy (...) w świetle łączącego strony OWU.

W odpowiedzi na apelację, powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie podlegała uwzględnieniu. Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego, które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne wraz z zaprezentowaną przez Sąd I instancji ich oceną prawną i wnioskiem końcowym o braku ziszczenia się przesłanek skutkujących wyłączeniem odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela względem powódki.

Przystępując do oceny zarzutów apelacyjnych, a konkretnie pierwszego z nich dotyczącego przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, to Sąd Okręgowy stwierdza, że ocena dowodów musi zostać dokonana w oparciu o kryteria logiczne, ustawowe i ideologiczne /por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 lutego 2004 r., w sprawie II UK 236/03/. Oznacza to, iż sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie. Zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez świadków i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym /por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 marca 1980 r., w sprawie II URN 175/79/. Takiej właśnie oceny dokonał Sąd pierwszej instancji, co znajduje wyraźne odzwierciedlenie w sporządzonym uzasadnieniu. Jeżeli bowiem z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne /wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 r. w sprawie IV CKN 1316/00/. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona /wyrok Sądu Najwyższego: z 27 września 2002 r., w sprawie II CKN 817/00 oraz z 16 grudnia 2005 r., w sprawie III CK 314/05/.

Sąd Okręgowy podziela w całej rozciągłości przytoczone powyżej poglądy dotyczące oceny zasadności zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c.

Sąd Okręgowy wskazuje ,że pozwany nie podważył skutecznie logiczności w rozumowaniu Sądu pierwszej instancji, a jedynie przedstawił inną, własną ocenę zebranych w sprawie dowodów. Tymczasem Sąd Rejonowy zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenił dowody i na ich podstawie wyciągnął trafne wnioski. Dotyczy to zarówno dowodów ze źródeł osobowych w postaci zeznań świadka W. P. oraz powódki, jak i dowodów z przedłożonych do akt sprawy dokumentów, a w tym akt szkodowych K. D., dokumentacji medycznej jak i dokumentu pn. Grupowe Ubezpieczenie (...) /a w szczególności § 14 ust. 9 OWU oraz § 4 ust. 8 OWU/ wraz załącznikami. Wbrew twierdzeniom apelującego, ocena zgromadzonego materiału dowodowego została przeprowadzona w oparciu o wszystkie dowody przedstawione przez strony, a nie tylko w oparciu o ich wybiórczą ocenę.

Zgromadzony materiał dowody okazał się wystarczający dla wydania przedmiotowego rozstrzygnięcia. Wskazać należy, że na wniosek pozwanego /zawarty w odpowiedzi na apelację/ Sąd Rejonowy w Tucholi zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektoratu w T. o udzielenie informacji w jakich datach i w związku z jakim numerem statystycznym choroby K. D. przebywał na zwolnieniu lekarskim. Odpowiedź została nadesłana w piśmie z dnia 15 marca 2022 roku /k. 138/ stąd nie było potrzeby ponownego dopuszczania i przeprowadzania dowodu z tego dokumentu, o co zgodnie z wnioskiem apelacyjny ubiegał się skarżący. Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw dla ustalania rzeczywistej przyczyny zgonu ubezpieczonego i zasięgania w tym celu specjalistycznej wiedzy biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej. W konsekwencji czego, zarzuty naruszenia art. 235 ² § 1 pkt 2, 3 i 5 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. okazały się nieskuteczne.

Sąd Rejonowy zasadnie uznał, iż K. D. w momencie podpisania deklaracji przystąpienia do umowy grupowego ubezpieczenia na życie nie podał okoliczności niezgodnych z prawdą oraz nie zataił informacji dotyczących stanu swojego zdrowia, o które pozwany rzekomo zapytywał w nazwanej przez siebie krótkiej ankiecie medycznej. Prawidłowo ustalona przez Sąd I instancji chronologia zdarzeń z dnia 16 grudnia 2019 roku pozwalała uznać, iż w chwili podpisywania deklaracji uczestnictwa w ubezpieczeniu grupowym mąż powódki nie przebywał na zwolnieniu lekarskim. Dopiero później, choć tego samego dnia, udał się do lekarza, który stwierdził jego czasową niezdolność do pracy. Tymczasem wbrew twierdzeniom apelującego K. D. podpisując deklarację nie był zobowiązany do wypełnienia jakiś dodatkowych kwestionariuszy dotyczących jego stanu zdrowia /a w tym w/w ankiet medycznych/, gdyż postanowienia umowy ubezpieczenia takiego obowiązku nie przewidywały, co także prawidłowo wywiódł Sąd Rejonowy.

Apelujący niezasadnie upatrywał zarzutu naruszenia art. 65 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i dokonanie błędnej wykładni OWU. Nie budzi wątpliwości, iż w umowie ubezpieczenia, a konkretnie w § 4 ust. 8 strony między innymi postanowiły, iż do umowy ubezpieczenia może przystąpić osoba, która w dacie podpisywania deklaracji uczestnictwa/zmiany nie przebywa na zwolnieniu lekarskim. Niemniej jednak należało przyjąć, iż tego rodzaju zapis dotyczył chwili zawierania umowy, a zatem nieuprawnione pozostawało szersze interpretowanie tej regulacji na korzyść pozwanego. To właśnie oczekiwanie od osób przystępujących do ubezpieczenia pewnego rodzaju przewidywania stanu swojego zdrowia w danym dniu, a co za tym idzie wykluczenia przez nie jakichkolwiek zdarzeń skutkujących niezdolnością do pracy pozostawało sprzeczne z zasadami logiki czy doświadczenia życiowego. Jak wynikało z treści zeznań świadka W. P. złożonych na rozprawie przed Sądem Rejonowym K. D. w chwili podpisywania deklaracji nie był świadomy, że tego dnia będzie na zwolnieniu lekarskim, gdyż następnego dnia miał podejść z dokumentami /k. 140/. W świetle tego, skoro zatem ubezpieczony nie przewidywał nawet, iż stan jego zdrowia ulegnie pogorszeniu co skutkować będzie jego czasową niezdolnością do pracy, to tym bardziej przyjąć należało, iż ani nie zataił ani też nie podał nieprawdziwych informacji ubezpieczycielowi przy zawieraniu umowy ubezpieczenia. Nie ziścił się zatem przewidziany w § 14 ust. 9 OWU warunek stanowiący podstawę do uwolnienia się od odpowiedzialności pozwanego.

Skarżący odwoływał się także do potrzeby ustalania ryzyka ubezpieczeniowego, a więc podejmowania decyzji o ubezpieczeniu danego interesu, obliczenia wysokości składki i jej stosunku do świadczenia i argumentował przy tym, iż w tym celu potrzebuje stosownych informacji o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o zawarcia umowy ubezpieczenia na życie. Tymczasem wskazać należy, że tego rodzaju twierdzenia prezentowane są tylko na potrzeby niniejszego postępowania, gdyż nie zasięgnął informacji o stanie zdrowia K. D.. Nic nie stało na przeszkodzie aby pozwany ubezpieczyciel przed zawarciem umowy ubezpieczenia skierował ubezpieczonego na badania lekarskie zgodnie z zawartym w § 4 ust. 4 OWU postanowieniem. Z tej procedury jednak nie skorzystał, a nadto nie odmówił zawarcia umowy ubezpieczenia /§ 4 ust. 10 OWU/.

W tym względzie zatem Sąd Rejonowy nie naruszył przepisów art. 65 § 2 k.c. w zw. z art. 385 § 2 k.c. i art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c. i art. 385 ³ k.c.

Ubezpieczyciel nie wymagał przy złożeniu deklaracji przedłożenia zaświadczenia o stanie zdrowia, o czym zaświadczył także w swoich zeznaniach w/w świadek. W apelacji pozwany również nie wskazywał, które z zapisów OWU przewidywał wyłączenie jego odpowiedzialności w przypadku stwierdzenia u osoby przystępującej do umowy choroby nowotworowej. Zgodnie zaś z art. 815 § 1 zd. 1 k.c. ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości ubezpieczyciela wszystkie znane sobie okoliczności, o które ubezpieczyciel zapytywał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach. Natomiast w sprawie nie wykazano, aby w złożonej deklaracji przystąpienia ubezpieczyciel wymagał oświadczenia w przedmiocie stwierdzonych u ubezpieczonego chorób, czy wypełnienia jakiś dodatkowych formularzy dotyczących jego stanu zdrowia, a więc nie sposób było upatrywać nagannego zachowania ubezpieczonego poprzez zatajanie jakiś informacji a konkretnie faktu choroby nowotworowej. Ubezpieczony nie musiał oświadczać co do rozpoznanych u niego chorób czy odbywanym procesie leczenia. Skorzystanie zaś z ustawowej sankcji zwolnienia się od świadczenia przez ubezpieczyciela musi poprzedzać czynność zapytania, której w niniejszej sprawie nie wykonano. Powyższe czyniło bezzasadne zarzuty naruszenia art. 815 § 3 k.c. w zw. z art. 815 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 843 k.c. i art. 808 k.c. jak też twierdzenia, że powódka ubiegając się o świadczenie z tytułu zgonu męża – osoby ubezpieczonej u pozwanego naruszyła swoim działaniem zasady etyczne czy moralne, a Sąd Rejonowy miałby uchybić regule z art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie.

Wbrew stawianym zarzutom Sąd I instancji nie utożsamiał wydania certyfikatu uczestnictwa z uprawnieniami wynikającymi z umowy grupowego ubezpieczenia na życie, a co za tym idzie chybiony pozostawał zarzut naruszenia art. 921 ¹⁵ § 1 k.c.

W niniejszej sprawie nie ziściły się przesłanki wyłączające odpowiedzialność strony pozwanej na podstawie OWU. Stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. stronami umowy ubezpieczenia i stosunku prawnego wynikającej z jej zawarcia są ubezpieczający oraz ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń). Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie - przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Z kolei według treści art. 829 k.c. ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć, przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku, natomiast przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenie ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Ubezpieczenie osobowe ma zatem zapewnić ubezpieczonemu ochronę życia i zdrowia poprzez zagwarantowanie określonych świadczeń w postaci sum ubezpieczenia, ustalonych na wypadek śmierci.

Na podstawie przedmiotowej umowy ubezpieczenia na życie pozwany zobowiązał się do wypłaty umówionego świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego. Mąż powódki przystąpił do grupowego ubezpieczenia pracowniczego, a po jego śmierci powódka - jako uposażona - miała prawo ubiegać się o należne jej świadczenie. Roszczenie zostało wykazane zarówno co do zasady jak i wysokości, gdyż suma ubezpieczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego stanowiła kwotę 52.000 zł /ustaloną na podstawie aneksu z dnia 29 sierpnia 2019 roku do umowy ubezpieczenia/.

Niewątpliwe zaś powtarzając za Sądem I instancji udzielenie pozwanemu ochrony prawnej polegającej na uznaniu jego prawa do odmowy wypłaty świadczenia byłoby sprzeczne z zasadą zaufania konsumenta do instytucji ubezpieczeniowej.

Z tych zasadniczych przyczyn i podzielając argumenty przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego, jako nieuzasadnioną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł z zachowaniem zasady wynikającej z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., a ich wysokość ustalił zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 1 i § 2 pkt 6 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265 ze zm./.

SSO Irena Dobosiewicz