Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

POSTANOWIENIE

Dnia 21 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wojciech Borodziuk

Sędziowie: SO Aurelia Pietrzak

SO Tomasz Adamski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 roku w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. D.

przeciwko: (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki

na postanowienie zawarte w punkcie 2 wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 23 września 2014 roku sygn. akt I C 1324/12 postanawia:

1. oddalić zażalenie;

2. zasądzić od powódki na rzecz pozwanego kwotę 150 złotych (sto
pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego;
3. przyznać radcy prawnemu S. C. od Skarbu
Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 184,50 złotych (sto
osiemdziesiąt cztery złote i pięćdziesiąt groszy) tytułem kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.

II Cz 920/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 września 2014 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo H. D. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. o zapłatę i zasądził od powódki na rzecz pozwanej koszty procesu według zasady odpowiedzialności za wynik procesu, pozostawiając ich wyliczenie referendarzowi sądowemu i przyjmując, że koszty zastępstwa prawnego stron powinny odpowiadać stawce minimalnej. Sąd I instancji wskazał, że o kosztach orzekł zgodnie z ogólną regułą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 108 kpc).

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu wniosła powódka domagając się jego zmiany poprzez nieobciążanie jej kosztami procesu. W uzasadnieniu podała, że powódka wytoczyła powództwo będąc przekonaną o słuszności swych żądań, które to przekonanie wyrobiła sobie mimo braku wiedzy prawniczej i odpowiedniego doświadczenia życiowego. Podniosła też, że znajduje się w wyjątkowo trudnej sytuacji życiowej i majątkowej, że ma liczne zobowiązania, które mogą doprowadzić do zlicytowania jej mieszkania. Skoro sąd znalazł wcześniej podstawy do zwolnienia jej od kosztów sądowych, to winien też skorzystać z instytucji odstąpienia od obciążania jej kosztami procesu. Jej szczególna sytuacja osobista oraz realia niniejszej sprawy przemawiają - w jej ocenie - za zastosowaniem przez sąd instytucji opisanej w art. 102 kpc i nieobciążanie powódki kosztami przegranego procesu. Nadto pełnomocnik powódki wniósł o przyznanie mu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu. Pozwany w odpowiedzi na zażalenie wniósł o jego oddalenie i o zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie zażaleniowe, wskazując, że rozstrzygnięcie sądu I instancji jest słuszne i uzasadnione.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

Zgodnie z reguła określoną w art. 98 § 1 kpc (który to przepis pominął Sąd I instancji) koszty procesu ponosi strona przegrywająca proces, w niniejszej sprawie zatem powódka. W art. 102 kpc przewidziany jest wyjątek od powyższej zasady pozwalający - w szczególnie uzasadnionych przypadkach-na odstąpienie od obciążania obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi kosztów procesu. Z sytuacją taką nie mamy jednak do czynienia w przedmiotowej sprawie. Uzasadnienie sądu I instancji nie zawiera przesłanek, którymi kierował się sąd nie znajdując podstaw do zastosowania instytucji opisanej w art. 102 kpc, niemniej jednak - w ocenie sądu odwoławczego - rozstrzygnięcie to znajduje uzasadnienie w zebranym sprawie materiale dowodowym. Powódka niewątpliwie jest osobą znajdującą się w szczególnie trudnej sytuacji majątkowej: egzekwowane jest od niej zadłużenie z szeregu tytułów, powódka otrzymuje rentę w wysokości 2.000 zł. Tym bardziej zatem powódka powinna w sposób jeszcze bardziej rozsądny dysponować posiadanymi środkami finansowymi i wystrzegać się wywodzenia roszczeń w sposób oczywisty niezasadnych. Z drugiej strony uczestnik procesu nie może być pozbawiony kosztów mu należnych tylko dlatego, że przeciwnik wnoszący nieuzasadnione roszczenia jest w trudnej sytuacji majątkowej.

Powódka winna skonsultować zasadność swego wystąpienia z powództwem z osobą posiadającą wiedzę prawniczą - skoro sama takiej nie posiadała -jeszcze przed złożeniem pozwu. Obligowało ja do tego choćby doświadczenie życiowe wskazujące, że zasadą jest ponoszenie odpowiedzialności za podejmowane działania, a takiego aktu staranności można wymagać od ponad 60-letniej kobiety. Powódka tymczasem założyła, że jako osoba uboga otrzyma od Państwa pomoc w postaci zwolnienia jej od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu (co się zresztą stało), zaś konieczności ewentualnego zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi bezpodstawnie nie

zakładała, bądź też przyjęła, że z obowiązku ich zwrotu też zostanie zwolniona (o co wnosi obecnie w zażaleniu). Tymczasem zasady słuszności warunkujące zastosowanie instytucji zawartej w art. 102 kpc obejmują wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego (por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku, V Cz 132/12). Przepis ten nie może być wykładany rozszerzająco, jako unormowanie szczególne. W realiach niniejszego procesu ani charakter sprawy, ani przyczyna oddalenia powództwa, ani też ewentualne usprawiedliwione, subiektywne przekonanie strony o zasadności jej żądań nie przemawiają za możliwością zastosowania regulacji opisanej w art. 102 kpc, a rozstrzygnięcie sądu I instancji co do obciążenia powódki kosztami procesu jest prawidłowe.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy zażalenie uznał za bezzasadne i na podstawie przepisów art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc je oddalił.

O kosztach postępowania odwoławczego sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc i w §6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, wskazując że z przyczyn podanych wcześniej także odnoście tych kosztów sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od obciążenia powoda tymi kosztami (art. 102 kpc).

Nadto sąd odwoławczy wskazuje, że powódka korzystała w postępowaniu zażaleniowym z pomocy pełnomocnika procesowego ustanowionego z urzędu, który złożył oświadczenie, o którym mowa w §16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego

ustanowionego z urzędu. W związku z powyższym Sąd przyznał wynagrodzenie w wymiarze stawki minimalnej określonej w § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 1 cytowanego rozporządzenia, tj. kwotę 150 zł. Zgodnie z § 2 pkt 3 tegoż rozporządzenia - w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. I, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach, co łącznie daje kwotę 184,50 zł.