Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

POSTANOWIENIE

Dnia 7 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny - Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący - SSO Piotr Starosta

Sędziowie - SO Wojciech Borodziuk

SO Aurelia Pietrzak (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2014 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku R. H.

z udziałem J. H.

o zniesienie współwłasności i podział majątku

na skutek skargi wnioskodawczyni na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...), sygnatura akt I Ns 672/12

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...) pod sygnaturą akt I Ns 672/12 nastąpiła przewlekłość postępowania,

2.  zwrócić wnioskodawczyni uiszczoną opłatę od skargi w kwocie 100 zł (sto złotych).

Sygn. akt II S 35/14

UZASADNIENIE

R. H. wniosła skargę, w której żądała stwierdzenia przewlekłości postępowań zabezpieczających toczących się w ramach sprawy I Ns 672/12 prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...). W związku z tym żądała wydania Sądowi rozpoznającemu powyższą sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności.

W uzasadnieniu skarżąca podała, że wniosek w sprawie podziału majątku wspólnego pomiędzy nią a uczestnikiem J. H. wraz z wnioskiem o zabezpieczenie został złożony w Sądzie Rejonowym w (...) w dniu 29 października 2012 r. Do chwili złożenia skargi sprawa była przedmiotem rozpoznawania przed Sądem Rejonowym w (...) pod sygnaturą I Ns 672/12. Jednocześnie wskazała, że zasadniczo nie kwestionuje czasu trwania postępowania o podział majątku. Jednakże niezrozumiała jest dla niej opieszałość Sądu Rejonowego w (...) w przedmiocie wydania postanowienia zabezpieczającego wniosek poprzez orzeczenie zakazu zbywania, jak i obciążania prawami osób trzecich składników majątku wspólnego przez czas trwania postępowania, który został sformułowany w punkcie czwartym wniosku o podział majątku. Ponadto od dnia 22 stycznia 2014 r. bez rozpoznania pozostaje również wniosek o zabezpieczenie poprzez powierzenie wnioskodawczyni prawa wyłącznego użytkowania i zarządzania częścią nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego. W piśmie z dnia 22 stycznia 2014 r. wnioskodawczyni ponownie wniosła także o rozpoznanie pierwszego z wyżej wymienionych wniosków. Pomimo tych działań Sąd Rejonowy w(...)nie wydał postanowienia zabezpieczającego w sprawie, ani w żaden inny sposób nie ustosunkował się do pism wnioskodawczyni. Nie wskazał również motywów zaniechania wydawania decyzji w przedmiotowej sprawie. Tym samym w sposób rażący naruszone zostały przepisy proceduralne odnoszące się do instytucji zabezpieczenia, a przede wszystkim przepisów odnoszących się do terminów, tj. art. 737 k.p.c. Bezczynność Sądu w tym zakresie naraża R. H. na poważne konsekwencje zarówno prawne, jak i finansowe. Wnioskodawczyni pozbawiona jest w chwili obecnej możliwości faktycznego posiadania należącego do niej majątku wspólnego nabytego podczas trwania małżeństwa.

Prezes Sądu Rejonowego w (...) pismem z dnia 16 czerwca 2014 r. nie skorzystał z uprawnienia przewidzianego w art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r., nr 179, poz. 1843 ze zm.; dalej: ustawa) i nie zgłosił swojego udziału w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Dnia 29 października 2012 r. wnioskodawczyni R. H. wniosła o zniesienie współwłasności oraz podział majątku wspólnego jej oraz jej męża J. H.. W punkcie czwartym wniosku wnioskodawczyni domagała się zabezpieczenia wniosku poprzez orzeczenie zakazu zbywania, jak i obciążania prawami osób trzecich, składników majątku wspólnego przez czas trwania postępowania.

Dowód: wniosek – k. 4 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Zarządzeniem z dnia 8 marca 2013 r. Sąd zarządził doręczenie odpis wniosku uczestnikowi J. H. i zobowiązał go do złożenia odpowiedzi na to pismo procesowe.

Dowód: zarządzenie – k. 80 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Odpowiedź uczestnika na wniosek wnioskodawczyni wpłynęła w dniu 22 kwietnia 2013 r.

Dowód: odpowiedź na wniosek – k. 89-94 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Zarządzeniem z dnia 23 kwietnia 2013 r. Sąd zobowiązał wnioskodawczynię do zgłoszenia wszelkich zarzutów, twierdzeń i wniosków dowodowych w przedmiocie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Dowód: zarządzenie – k. 103 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Pismem z dnia 22 sierpnia 2013 r. wnioskodawczyni ustosunkowała się do wezwania Sądu.

Dowód: pismo – k. 111-112 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Zarządzeniem z dnia 5 września 2013 r. Sąd wyznaczył rozprawę na dzień 30 października 2013 r., na którą do osobistego stawiennictwa wezwał uczestników oraz świadków.

Dowód: zarządzenie – k. 115 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Na rozprawie w dniu 30 października 2013 r. Sąd przesłuchał świadków, wyznaczył kolejny termin posiedzenia na dzień 11 grudnia 2013 r. i wezwał następnego świadka.

Dowód: postanowienie – k. 143 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Zarządzeniem z dnia 11 grudnia 2013 r. Sąd zwrócił się do Sądu Rejonowego w (...) o wypożyczenie akt sprawy rozwodowej VI RC 303/09.

Dowód: zarządzenie – k. 147 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Na rozprawie w dniu 11 grudnia 2013 r. Sąd przesłuchał świadka, odroczył termin rozprawy na termin z urzędu i zobowiązał uczestnika do złożenia listy pytań dla świadka przebywającego poza granicami kraju.

Dowód: postanowienie – k. 151 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Pismem z dnia 23 stycznia 2014 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o udzielenie zabezpieczenia poprzez powierzenie jej prawa wyłącznego użytkowania i zarządzania nieruchomością gruntową położoną w B. przy ul. (...) (KW nr (...)) oraz nieruchomością gruntową położoną w N. (KW nr (...)) z prawem samodzielnego pobierania pożytków i obowiązkiem samodzielnego ponoszenia kosztów utrzymania tych nieruchomości w czasie trwania postępowania. Jednocześnie domagała się powierzenia uczestnikowi prawa wyłącznego użytkowania i zarządzania nieruchomością gruntową położoną w Z. (KW nr (...)) oraz nieruchomością gruntową położoną w N. (KW nr (...)) z prawem samodzielnego pobierania pożytków i obowiązkiem samodzielnego ponoszenia kosztów utrzymania tych nieruchomości w czasie trwania postępowania. Ponadto ponowiła swój wcześniejszy wniosek o udzielenie zabezpieczenia.

Dowód: pismo – k. 159-161 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Postanowieniem z dnia 11 marca 2014 r. Sąd zwrócił się do Konsula Generalnego RP w Kanadzie o przesłuchanie świadka w drodze pomocy prawnej.

Dowód: postanowienie – k. 167 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Zarządzeniem z dnia 11 marca 2014 r. Sąd wyznaczył termin rozprawy na dzień 20 sierpnia 2014 r. wzywając uczestników do osobistego stawiennictwa.

Dowód: zarządzenie – k. 177 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

W dniu 22 maja 2014 r. wnioskodawczyni złożyła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.

Dowód: skarga – k. 2-4 akt Sądu Okręgowego w Bydgoszczy II S 35/14.

Postanowieniem z dnia 26 maja 2014 r. Sąd oddalił oba wnioski o zabezpieczenie.

Dowód: postanowienie – k. 182-184 akt Sądu Rejonowego w (...) I Ns 672/12.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga R. H. podlegała uwzględnieniu.

Na wstępie należy zauważyć, że skarga była dopuszczalna pomimo tego, że w sprawie, której ona dotyczy Sąd Rejonowy (...)rozpoznał już oba wnioski skarżącej o udzielenie zabezpieczenia. Nastąpiło to jednak dopiero w dniu 26 maja 2014 r., tj. już po wniesieniu tego środka zaskarżenia. Celem skargi nie jest bowiem stwierdzenie przewlekłości, jaka wystąpiła w zakończonym już postępowaniu sądowym, lecz spowodowanie podjęcia przez sąd, przed którym postępowanie w sprawie jeszcze się toczy i jest dotknięte przewlekłością, działań zapobiegających dalszej przewlekłości postępowania ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2006 r., III CSP 1/06).

Pamiętać należy, że strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (przewlekłość postępowania). Natomiast dla stwierdzenia, czy w sprawie rzeczywiście doszło do przewlekłości postępowania wymaga się oceny w szczególności terminowości i prawidłowości czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty sprawy z uwzględnieniem jej charakteru, stopnia faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowania się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy). W orzecznictwie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i administracyjnych utrwalił się pogląd, że o przewlekłości postępowania można mówić dopiero wówczas, gdy pomiędzy kolejnymi czynnościami procesowymi sądu występują długie i nieuzasadnione przerwy albo też pewne czynności są mało celowe lub nie są podejmowane w ogóle. W sprawie z wniosku R. H. z udziałem J. H. o zniesienie współwłasności i podział majątku zawisłej w Sądzie Rejonowym w (...)pod sygnaturą I Ns 672/12, taka właśnie sytuacja miała miejsce.

Analiza terminowości i rodzaju podejmowanych czynności prowadzi do wniosku, że postępowania o udzielenie zabezpieczenia w ramach sprawy I Ns 672/12 nie były prowadzone bez zbędnej zwłoki. Nie ulega wątpliwości, że rozpoznanie pierwszego z wniosków skarżącej o zabezpieczenie sformułowanego w piśmie procesowym z dnia 29 października 2012 r. zajęło Sądowi Rejonowemu w (...) prawie dziewiętnaście miesięcy, zaś drugi wniosek z dnia 23 stycznia 2013 r. został rozpoznany po ponad czterech miesiącach od jego złożenia. Zgodnie z art. 737 zd. 1 k.p.c. wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Co prawda określony w tym przepisie termin ma charakter instrukcyjny, jednakże nie budzi wątpliwości, że postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia powinno być wydane możliwie szybko, a w każdym razie w takim czasie, aby zgodnie z istotą i celem postępowania zabezpieczającego mogło zapewnić skuteczność realizacji orzeczenia co do istoty sprawy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, że w sprawie I Ns 672/12 nieuzasadniona zwłoka w rozpoznaniu pierwszego z wniosków skarżącej o zabezpieczenie nastąpiła pomiędzy 29 października 2012 r. a 26 maja 2014 r., zaś drugiego z wniosków pomiędzy 23 stycznia 2013 r. a 26 maja 2014 r. (art. 12 ust. 2 ustawy). Jednocześnie Sąd uznał za zbędne wydanie Sądowi Rejonowemu zaleceń zmierzających do podjęcia odpowiednich czynności, z uwagi na rozpocznie wniosków skarżącej w dniu 26 maja 2014 r. (art. 12 ust. 3 ustawy). O zwrocie opłaty orzeczono na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy.