IV Ka 245/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2024-10-24
Sygn. akt IV Ka 245/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 października 2024 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący sędzia Sądu Okręgowego Mirosław Kędzierski
Protokolant stażysta Damian Biesiekierski
przy udziale ----------------------------------------
po rozpoznaniu dnia 11 października 2024 r.
sprawy J. K. (1) , s. Z. i B., ur. (...) w B.
oskarzonego z art 212 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżycieli prywatnych A. L. (1) oraz A. L. (2)
od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy
z dnia 19 grudnia 2023 r. sygn. akt XI K 678/21
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
2. wymierza oskarżycielom prywatnym A. L. (1) oraz A. L. (2) po 60,00 (sześćdziesiąt) złotych tytułem opłaty za II instancję oraz obciąża ich po połowie kosztami postępowania odwoławczego.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
IV Ka 245 /24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1. |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 19.12. 2023 r., sygn. XI K 678/21 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☒ oskarżyciele prywatni |
☐ obrońcy |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
- nieprawomocny wyrok wraz z uzasadnieniem w sprawie I C 156/24 z powództwa A. L. (2), A. L. (1) p-ko Stowarzyszeniu (...) z siedzibą w B. o zapłatę od którego wniesiono apelację do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy (k.561-568), - nakaz zapłaty z dnia 17 lipca 2024 r. z powództwa A. L. (2), A. L. (1) przeciwko Stowarzyszeniu (...) z siedzibą w B. o zapłatę w sprawie o sygn. XIV Nc 1343/24 (k.571), - informacja kierownika sekretariatu XIV Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Bydgoszczy w sprawie o sygn. XIV Nc 1343/24, z której wynika, że wydany nakaz zapłaty z dnia 17 lipca 2024 r. jest nieprawomocny (k.569-570), - informacja udzielona przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny, z której wynika, że sprawa I C 983/22 oczekuje na wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym, a orientacyjny czas oczekiwania wynosi 1 miesiąc.( k.576). |
dokumenty urzędowe, brak jest podstaw do ich kwestionowania pomiędzy stronami toczy się wiele sporów cywilnoprawnych dotyczących wzajemnych rozliczeń związanych z nieruchomością położoną w B. przy ul. (...); zapadło już wiele orzeczeń, kolejne postępowania są w toku; strony mają rozbieżne stanowiska w poszczególnych sprawach, |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
1-5. |
Oskarżyciele prywatni zaskarżonemu wyrokowi zarzucili: 1. Na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. obrazę przepisów procesowych tj. błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego i nieprawidłową, sprzeczną z zasadami doświadczenia-życiowego, wiedzy i logiki ocenę dowodów, a w konsekwencji przyjęcie, że treść maila oskarżonego J. K. z 10.06.2021r. nie poniżyła A. i A. L. (2) oraz nie naraziła ich na utratę zaufania z racji rodzaju prowadzonej działalności w zakresie wynajmu nieruchomości, publicystycznej czy edukacyjnej, wykonywanego zawodu radcy prawnego oraz zajmowanych stanowisk w organach spółek, pracy i sądzie arbitrażowym i tym samym czyn ten nie wyczerpał znamion z art. 212 § 1 k.p.k., co miało wpływ na treść wyroku. 2. Na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k obrazę przepisów procesowych tj. błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego i nieprawidłową ocenę dowodów co doprowadziło do wadliwego przyjęcia, że: a) oskarżony J. K. wyraził jedynie swoje stanowisko i wytoczył powództwo cywilne przeciwko oskarżycielom prywatnym, podczas gdy treść e-maila z 10.06.2021r. zawiera treści jednoznacznie zniesławiające i daleko wykracza poza zawarcie stanowiska/opinii, jak i nie była on w jakikolwiek sposób powiązana z wytoczeniem powództwa cywilnego p-ko oskarżycielom prywatnym; b) wyjaśnienia oskarżonego J. K. są wiarygodne i brak dowodów na podważenie ich wiarygodności, co stoi w rażącej opozycji do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego potwierdzającego składanie przez oskarżonego nieprawdziwych oświadczeń i twierdzeń, a wiarygodność oskarżonego powinna być oceniana także w świetle prawomocnego uznania w sprawie IIIK 20/21, że wobec jednego z oskarżycieli J. K. dopuścił się czynu zniesławienia, przy czym warunkowo postępowanie umorzono, uznając że ten środek spełni swą prewencyjną funkcję; c) zeznania A. i A. L. (1) są niewiarygodne w części, w jakiej wskazywali, że treść wiadomości e-mail z 10.06. (...). poniżyła ich w opinii najemców, wykonawców i mocodawców, jak i nie naraziła ich na utratę zaufania z racji wykonywanego zawodu i zajmowanych stanowisk, co jest sprzeczne z jednoznacznie negatywną i pomawiającą treścią e- maile z 10.06.2021r., zebranymi w sprawie materiałami dowodowymi, jak i zasadami doświadczenia życiowego i logiki, przy koniecznym uwzględnieniu okoliczności wykonywania przez nich zawodu zaufania publicznego i rodzaju prowadzonej działalności wymagającej szczególnego zaufania i szacunku; d) treść e-maila oskarżonego z 10.06.2021 nie naraziła na szwank dobrego imienia A. L. (2) i A. L. (1) i nie miała wpływu na odbiór ich osób przez najemców i potencjalnych najemców, klientów i In., co jest sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i zasadami doświadczenia życiowego oraz logiki, zwłaszcza że oskarżony wystąpił jako prawnik (używając skrótu dr przy podpisie) i posłużył się zwrotami charakterystycznymi dla prawa karnego („uchylanie się"), które w powszechnej opinii są odbierane bardzo negatywnie, co jest szczególnie dotkliwe wobec oskarżycieli, także prawników; f) oskarżony J. K. był przekonany o prawdziwości zarzutów przedstawionych w e-mailu z 10.06.202Ir., co jest rażąco sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w tym oświadczeniami pisemnymi samego oskarżonego (pozew z 2.8.23 - w aktach), logicznymi i rzeczowymi zeznaniami oskarżycieli, a odmienne zeznania oskarżonego w tej kwestii zostały bezzasadnie uznane za wiarygodne; g) zniesławiające treści e-maila oskarżonego z 10.06.2021 stanowią jedynie wyrażenie stanowiska oskarżonego, który chciał skorzystać z przysługującego mu prawa wyrażenia opinii w kwestii zachowania małżonków L., co stoi w rażącej opozycji do treści samego e-maila i postawy oskarżonego, prezentowanej także podczas całego postępowania sądowego; h) oskarżony nie działał w zamiarze bezpośrednim i z pełną świadomością, podczas, gdy jako osoba wykształcona, prawnik, doskonale zdawał sobie sprawę z treści swego oświadczenia i jego konsekwencji, co nakazywałoby mu rozwagę w formułowanych wypowiedziach; i) poprzez pominięcie w ustaleniach faktycznych następujących istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności i potwierdzających je dowodów:
Powyższe błędy w ustaleniach miały wpływ na treść wyroku. 3. Obraza przepisów postępowania dotycząca oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) i nieuwzględnienia przez Sąd I Instancji całokształtu ujawnionych okoliczności (art. 410 k.p.k.) spowodowała dokonanie przez Sąd błędnych ustaleń faktycznych, wskazanych w pkt 2 apelacji, co miało wpływ na treść wyroku; zarzucili także obrazę przepisów postępowania poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zeznań oskarżonego J. K. polegającą na bezpodstawnym uznaniu, że zeznania te są wiarygodne w całości w sytuacji, gdy prawidłowa analiza i ocena tego dowodu powinna prowadzić do wniosku, że zeznania te nie są konsekwentne, wiarygodne i zawierają wewnętrzne sprzeczności, w tym ze zgromadzonym materiałem dowodowym i tym samym nie zasługują na obdarzenie ich walorem wiarygodności. 4. Ponadto, ewentualnie wobec treści uzasadnienia, na podstawie art. 438 pkt 1 k.p.k. zarzucili obrazę przepisu prawa materialnego tj. art. 212 § 1 poprzez błędne przyjęcie przez Sąd I Instancji, że: a) sformułowanie przez oskarżonego i wysłanie do osób trzecich jego subiektywnej, nieprawdziwej opinii o zachowaniu oskarżycieli, z wykorzystaniem jednoznacznie pejoratywnych zwrotów i wzbudzających niepokój informacji o nieprawdziwych, a rzekomo zawinionych przez oskarżycieli ryzykach (odcięcie wody) mieści się w granicach prawa do wyrażania opinii i nie stanowi znamion czynu zniesławienia z art. 212 § 1 k.k., co miało wpływ na treść wyroku; b) nawet nieprawdziwe przekonanie oskarżonego o prawdziwości jego zarzutów uwalnia go od winy i tym samym nie wyczerpuje znamion czynu z art. 212 § 1 k.k., co miało wpływ na treść wyroku; c) do uznania wystąpienia winy po stronie oskarżonego konieczny jest rzeczywisty skutek w postaci rzeczywistego, negatywnego odbioru przez adresatów treści e-maila oskarżonego z 6.10.2021r., co miało wpływ na treść wyroku. 5. Zarzuty wskazane w Pkt 1-4 są bezpośrednio związane z naruszeniem art. 2 § 1 i § 1 k.p.k. oraz art. 4 k.p.k. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadne ☒ niezasadne |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na nieprawidłową konstrukcję tej części apelacji, w której zawarte są zarzuty odwoławcze. Autorzy apelacji postawili bowiem zaskarżonemu wyrokowi zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego obok zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Błąd ten zdaje się wynikać z nieodróżnienia przez skarżącego pierwotnych źródeł uchybień od ich następstw. Oczywistym jest, iż dopuszczenie się przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych, może skutkować błędnym zakwalifikowaniem czynu będącego przedmiotem rozpoznania. Nie oznacza to jednak, że sąd popełnił w takiej sytuacji dwa uchybienia. Warto w tym miejscu przypomnieć pogląd Sądu Najwyższego wyrażający się w tezie: "Obraza prawa materialnego ma miejsce wtedy, gdy stan faktyczny został w orzeczeniu prawidłowo ustalony, a nie zastosowano do niego właściwego przepisu. Natomiast nie ma tej obrazy, kiedy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów prawa procesowego" (wyrok SN z 21 czerwca 1978 r. w sprawie I KR 124/78, OSNPG 1979/3/51). W przepisach procedury karnej nie istnieje co prawda unormowanie, które zakazywałoby kwestionowania jednocześnie ustaleń faktycznych oraz prawidłowości subsumcji pod określony przepis ustawy karnej, a ograniczenie w tym zakresie wynika jedynie z reguł prawidłowej wykładni; takim argumentem jest stwierdzenie, że nie dyskutuje się o prawie przed ustaleniem stanu faktycznego sprawy; powyższe odnosi się do sytuacji w niniejszej sprawie, w której w środku odwoławczym podnosi się jednocześnie zaistnienie dwóch uchybień, tj. obrazy prawa materialnego i błędu w ustaleniach faktycznych dotyczących tego samego rozstrzygnięcia, tj. kwalifikacji prawnej czynu. Abstrahując od powyższego: Zarzuty niezasadne. Brak jest podstaw do skutecznego postawienia Sądowi zarzutu obrazy wskazanych przepisów postępowania oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia. Zasadnie też uznano, że czyn zarzucany oskarżonemu nie wyczerpuje znamion przestępstwa zniesławienia. Przypomnieć trzeba, że przepis art. 2 k.p.k. ( statuujący cele postępowania karnego ) nie może stanowić samodzielnej podstawy środka odwoławczego. Zgodnie bowiem z poglądem utrwalonym w orzecznictwie, który Sąd Okręgowy w całości podziela, przepisy art. 2 k.p.k. mają charakter ogólny, określają jedynie cele i zasady postępowania karnego (por. postanowienie SN z dnia 27 marca 2007 r., w sprawie sygn. akt III KK 461/06, LEX nr 257881, postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2007 r. w sprawie sygn. akt V KK 79/07, LEX nr 280729). Podobnie rzecz się ma z powołanym przez oskarżycieli przepisem art.4 kpk (zasada obiektywizmu ), który stanowi, że organy prowadzące postępowanie karne obowiązane są badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego. Zasada ta jest wyrazem postulatu ustawowego, ażeby ustalenia faktyczne odpowiadały prawdzie, co w postępowaniu sądowym jest osiągalne tylko wtedy, gdy przedmiotem zainteresowania sądu jest cały zebrany w sprawie materiał dowodowy, bez pominięcia istotnych jego części i gdy całokształt tego materiału jest przedmiotem rozważań sądu. O braku obiektywizmu możemy więc mówić w sytuacji, gdy organy procesowe wykonywały czynności procesowe z pewnym osobistym pozytywnym bądź negatywnym nastawieniem, uprzedzeniem, zaś podejmowane w toku postępowania decyzje były stronnicze, bądź gdy przedmiotem oceny i rozważań sądu orzekającego nie był cały zebrany w sprawie materiał dowodowy (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 16 lutego 1978r IV KR 4/78, OSNKW 1978, nr 4-5, poz.52 ; wyrok Sądu Najwyższego z 29 czerwca 1999r, V KN 459/97, OSN Prok. i Pr. 2000, nr 2, poz.10). Waga zasady obiektywizmu nie przesądza o tym, że zarzut obrazy art.4 kpk może sam przez się stanowić podstawę apelacji. Wręcz przeciwnie – zarzut obrazy art.4 kpk nie może stanowić samodzielnej podstawy apelacji. Przepis ten ma bowiem charakter ogólny, a respektowanie gwarantowanej w nim zasady obiektywizmu (bezstronności) gwarantowane jest w przepisach szczegółowych i dopiero wskazanie ich obrazy może uzasadniać zarzut apelacyjny. Stanowisko takie ugruntowane jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i sądów apelacyjnych (por. wyroki Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2004r, V KK 332/03 Prok. i Pr. 2004/7-8/6 oraz z 1 października 2002r V KKN 238/01 LEX nr 56826, wyrok Sadu Apelacyjnego w Lublinie z 23 czerwca 2004r II AKa 140/04 Prok. i Pr. 2005/4/17). Uchybienie tym przepisom nie może być więc ocenione w drodze kontroli instancyjnej, jeśli nie jest powiązane z naruszeniem normy konkretyzującej określoną ogólną zasadę procesową. Skarżący podnosząc taki zarzut powinien więc wykazać w jakich decyzjach procesowych Sądu przejawiło się naruszenie dyrektyw ogólnych, czy też praw i obowiązków oskarżycieli prywatnych. Żadna z tych sytuacji nie zachodzi w niniejszej sprawie. Z powyższych względów podniesienie zarzutu naruszenia art. 2 k.p.k. oraz art. 4 k.p.k. nie jest zasadne. Niezasadnie powołują się też oskarżyciele na naruszenie przez Sąd I instancji art. 410 kpk. Zgodnie z tym przepisem podstawę wyroku stanowić może tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Oznacza to, że sąd wydając wyrok nie może opierać się na tym co nie zostało ujawnione na rozprawie, jak również i to, że wyroku nie wolno wydawać na podstawie części ujawnionego materiału dowodowego, a musi on być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych, które tezę aktu oskarżenia potwierdzają, jak i tych, które ją podważają. Zasada określona w art.410 kpk obowiązuje także strony procesowe, które przedstawiając własne stanowisko nie mogą opierać go na fragmentarycznej ocenie dowodów z pominięciem tego wszystkiego, co może prowadzić do innych wniosków ( por. wyroki Sądu Najwyższego z 30 lipca 1979r, III KR 196/79 OSNPG 1980/3/43 i z 5 listopada 1997r V KKN 62/97 Prok. i Pr. 1998/2/13). O naruszeniu tego przepisu może być zatem mowa jedynie wtedy, gdy sąd orzekający pominie jakąś okoliczność ujawnioną w toku rozprawy lub oprze ustalenia faktyczne na okoliczności w toku rozprawy nie ujawnionej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 1997r, IV KKN 103/96 Prok. i Pr. 1997/10/12 ). Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku ,przedmiotem rozważań Sądu I instancji były wszystkie dowody przeprowadzone i ujawnione w toku przewodu sądowego, oceniane z taką samą wnikliwością i starannością. Skoro więc Sąd I instancji oparł swe rozstrzygnięcie na analizie całokształtu ujawnionych okoliczności i przeprowadzonych dowodów nie można skutecznie stawiać mu zarzutu naruszenia art.410 kpk. Tymczasem dokonanie takiej czy innej oceny dowodu przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie nie stanowi naruszenia art.410 kpk, co jednoznacznie stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19 czerwca 2002r V KKN 34/01 (vide: Lex 53912; por. też R.A. Stefański, Komentarz do art.410 kodeksu postępowania karnego). Co do zarzutu obrazy prawa procesowego w zakresie reguł z art. 7 k.p.k., które to podstawy dawały skarżącemu asumpt do powoływania się na błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, stwierdzić należy, że Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się wskazanych uchybień procesowych przy dokonywaniu oceny dowodów. Zgodnie z utrwalonym od lat poglądem, wyrażanym tak w doktrynie jak też w judykaturze, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd meriti w toku rozprawy głównej mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana, wtedy dopiero, gdyby w procedurze dochodzenia do nich Sąd uchybił dyrektywom art. 7 k.p.k., pominął istotne w sprawie dowody lub oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolno-odwoławczej. Sąd Okręgowy stwierdził, że skarżący tego rodzaju argumentacji i na takim poziomie jej przekonywalności, nie przedstawili. Wbrew ich twierdzeniom, analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego pozwala w pełni na podzielenie przekonania Sądu meriti o tym, iż oskarżony swoim zachowaniem nie zrealizował znamion zarzucanego mu czynu. Argumentacja skarżących całkowicie traci swą przekonywalność w konfrontacji ze zgromadzonymi w sprawie dowodami i okolicznościami sprawy, których łączna synteza pozwalała Sądowi pierwszej instancji na przyjęcie prawidłowych ustaleń w zakresie, które włączone zostały do podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku. Apelacja nie dostarcza dostatecznych argumentów mogących przemawiać za zasadnością jej uwzględnienia, a co za tym idzie, uzasadniać możliwości odmiennego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, ten środek odwoławczy zawiera jedynie odmienną, jednostronną ocenę materiału dowodowego, a podniesione w nim argumenty mają charakter stricte polemiczny. Tymczasem Sąd Rejonowy dokonał właściwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, wskazał którym dowodom i dlaczego dał wiarę oraz nie dał wiary, przedstawiając motywy swoich ocen. Zdaniem Sądu Okręgowego ocena dowodów poczyniona przez sąd I instancji jest wolna od błędów faktycznych czy logicznych oraz zgodna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, natomiast próby jej podważenia przez skarżących są niczym innym jak zwykłą polemiką ze swobodną oceną dowodów. Apelacja zawiera odmienną ocenę dowodów, korzystną dla oskarżycieli i sprowadza się do założenia, że dowody „niekorzystne” są niewiarygodne i należy odmówić dania im wiary, a uznać za wiarygodne odmienne ich odmienne twierdzenia. W realiach sprawy dalece nie przekonują stanowcze twierdzenia pokrzywdzonych, że treść e-maila z 10.06.2021r. zawiera treści jednoznacznie zniesławiające, oczywiście bezzasadne jest powództwo oskarżonego oraz że niezasadne jest uznanie przez sąd , iżby oskarżony nie działał w zamiarze bezpośrednim i z pełną świadomością zniesławiania. Ocena zebranych w sprawie dowodów, a więc wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków i dokumentów dokonana została przez Sąd Rejonowy z należytą starannością, nie zawiera błędów natury logicznej, jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. W pełni przekonuje argumentacja Sądu zawarta na str. 3-4 uzasadnienia , gdzie Sąd wskazał powody takiej a nie innej oceny dowodów. Co do pozostałych kwestii szczegółowych : - żadną miarą nie sposób uznać za zasadną argumentację skarżących jakoby „wiarygodność oskarżonego winna być oceniana w świetle prawomocnego uznania w sprawie IIIK 20/21, że wobec jednego z oskarżycieli J. K. dopuścił się czynu zniesławienia, przy czym warunkowo postępowanie umorzono, uznając że ten środek spełni swą prewencyjną funkcję…”; po pierwsze w prawie karnym fakt wcześniejszego popełnienia przestępstwa, nie może świadczyć o winie za inny, późniejszy czyn tego samego sprawcy a po drugie nie jest prawdą, iżby w sprawie IIIK 20/21 Sąd warunkowo umorzył postępowanie wobec J. K.; w rzeczywistości Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 9 grudnia 2021 roku umorzył postępowania na mocy art. 17§ 1 pkt.3 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.; powyższe oznacza zatem, że w rzeczywistości w sprawie III K 20/21 oskarżony nie został uznany winnym popełnienia przestępstwa, nie przypisano mu winy za zarzucany czyn.; - brak jest jakichkolwiek podstaw do postawienia Sądowi meriti zarzutu dokonania obrazy art. 212 § 1 k.: - znamieniem przestępstwa określonego w art. 212 § 1 k.k. jest zachowanie sprawcy polegające na pomawianiu, tj. przypisywaniu pomawianemu czegoś, co jest oceniane negatywnie i co w konsekwencji może doprowadzić do jego poniżenia w opinii publicznej lub może narazić go na utratę zaufania potrzebnego do danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności; o zniesławiającym charakterze wiadomości przekazywanych przez sprawcę nie decyduje subiektywne poczucie pokrzywdzonego, lecz wyłącznie ocena obiektywna, tj. stwierdzenie, czy w odczuciu społecznym jest to zniesławienie. ( vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2023 r. I ZI 15/23); subiektywne odczucia pokrzywdzonego nie są wystarczające do stwierdzenia, że doszło do realizacji znamion występku zniesławienia, albowiem ustalenia w tym zakresie wymagają odwołania do kryteriów obiektywnych, tj. stwierdzenia czy w odbiorze społecznym określone wypowiedzi mogą być odczytane jako pomawiające ( tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2001 r., IV KKN 78/97, LEX nr 51588); w konsekwencji bez istotnego znaczenia jest przekonanie pokrzywdzonych, że „…. treść e-maila z 10.06.2021r. zawiera treści jednoznacznie zniesławiające, …. oczywiście bezzasadne jest też powództwo oskarżonego, ,…niezasadne jest uznanie przez sąd , że oskarżony nie działał w zamiarze bezpośrednim i z pełną świadomością zniesławiania , podczas, gdy jako osoba wykształcona, prawnik, doskonale zdawał sobie sprawę z treści swego oświadczenia i jego konsekwencji, a będąc radcą prawnym, doktorem prawa i powinien szczególnie rozważnie formułować zarzuty wobec kogokolwiek, szczególnie gdy ma świadomość ich bezzasadności…”; - punktem wyjścia do dokonania oceny są oceny społeczne, środowiskowe w pryzmacie indywidualnych cech pokrzywdzonych oraz konkretnego stanu faktycznego; w przypadku narażenia na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności punktem wyjścia są kompetencje niezbędne dla ich wykonywania czy piastowania a krokiem następnym jest ocena, czy w świetle informacji zniesławiającej mogło dojść do ich zmniejszenia, ewentualnie nadwerężenia; zniesławieniem może być pomówienie tylko o takie postępowanie i właściwości, które mogą poniżyć określoną osobę w opinii publicznej lub narazić ją na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności; - dokonując wykładni znamion występku z art. 212 § 1 kk szczególnie w kontekście relewantnego w tym względzie wymogu, że treść e-maila oskarżonego - abstrahując od jego zgodności z prawdą - powinna być zdatna do pejoratywnego oddziaływania na osobę oskarżycieli prywatnych, stwierdzić należy, że w apelacji skutecznie nie zakwestionowano oceny, że brak takiego odziaływania uniemożliwia przypisanie oskarżonemu odpowiedzialności karnej na podstawie ww. przepisu; w ocenie sądu odwoławczego, przedstawiona w prywatnym akcie oskarżenia treść e-maila oskarżonego, obiektywnie nie zawierała treści pejoratywnie oddziałujących na oskarżycieli - radców prawnych; zdaniem sądu, wypowiedź ta nie suponowała postępowania lub właściwości negatywnie rzutujących na oskarżycieli prywatnych, a tym samym nie mogłaby poderwać do nich zaufania społecznego; - w realiach sprawy stwierdzić należy, że do przymiotów oczekiwanych od osoby wykonującej zawód radcy prawnego nie należy okoliczność należytego regulowania określonych należności cywilno – prawnych a zatem wiadomość o „uchylaniu się przez oskarżycieli ( radców prawnych ) od regulowania należności za media, także za te, za które … otrzymali już stosowne należności”, nie naraziła na szwank dobrego ich imienia i nie miała negatywnego znaczenia dla wykonywania ich zawodu; strony wspólnie prowadziły działalność polegającą na wynajmowaniu nieruchomości położonej w B. przy ul. (...); obecnie z uwagi na trwający pomiędzy stronami konflikt, kwestie sporne pomiędzy nimi rozstrzygane są na drodze sądowej ( vide załączone do akt sprawy kopie rozstrzygnięć sądów oraz dowody przeprowadzone w toku postępowania odwoławczego); konflikt ten jest powszechnie znany a pomiędzy stronami toczy się wiele sporów cywilnoprawnych dotyczących wzajemnych rozliczeń związanych z nieruchomością położoną w B. przy ul. (...); zapadło już wiele orzeczeń, kolejne postępowania są w toku; strony mają rozbieżne stanowiska w poszczególnych sprawach, co dość naturalne przedstawiają je zgodnie ze swoim interesem procesowym; treść wysłanej wiadomości nie miała zatem wpływu na odbiór ich osób przez najemców i potencjalnych najemców; - osobną, otwartą kwestią jest też prawdziwość wiadomości e- mail; mając na uwadze linię orzeczniczą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, należy stanąć na stanowisku, że za przekazywanie informacji prawdziwych nie można karać; oskarżony wytoczył powództwo cywilne przeciwko oskarżycielom prywatnym o zapłatę, pod sygnaturą I C 983/22 od kilku lat toczy się postepowanie nawiązujące do przedmiotu niniejszego postępowania; jednocześnie w realiach niniejszej sprawy brak było jednoznacznych i dostatecznie uzasadniających dowodów na to, że wypowiedź oskarżonego miała charakter pomówienia, w którym przedstawiono nieprawdziwe informacje; jednak nawet hipotetycznie przyjmując, że określona treść e-maila oskarżonego nie była zgodna z prawdą - w ocenie sądu odwoławczego - nie mogłoby prowadzić do konstatacji o wypełnieniu znamion występku zniesławienia, albowiem treść e-maila nie miała takiego ciężaru, aby spowodować skutki wskazane w art. 212 § 1 k.k.; - przestępstwo z art. 212 k.k. jest przestępstwem umyślnym i konieczne jest wykazanie oskarżonemu, że działał z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym jego dokonania; biorąc pod uwagę okoliczności, sprawy nie sposób uznać, że zamiarem oskarżonego było pomówienie oskarżycieli prywatnych i narażenie ich na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu radcy prawnego, czy pełnionych funkcji oraz zajmowanego stanowiska; w sytuacji istniejących sporów prawnych, konfliktu z oskarżycielami, uznać ją należało, jako wyrażenie własnego stanowiska co do elementu sporu, co mieściło się w ramach dopuszczalnej krytyki i stanowiło realizację prawa do swobody wypowiedzi; chciał on jedynie skorzystać z przysługującego mu prawa do wyrażenia opinii w kwestii zachowania jego adwersarzy, nie było natomiast jego ani zamiarem ani nie godził się na pomówienie oskarżycieli prywatnych; - wreszcie sąd odwoławczy z cała stanowczością pragnie podkreślić, że w pełni podziela ustaloną linię orzeczniczą Sądu Najwyższego iż „ realizowanie funkcji ochronnej przepisu art. 212 § 1 k.k. nie może prowadzić do kryminalizacji życia społecznego, którego nieodłączną cechą jest występowanie sytuacji konfliktowych, wzbudzających emocje i powodujących wyrażanie ocen zachowania. Ich negatywny odbiór przez innych uczestników życia społecznego nie zawsze musi być oceniany w kategoriach przestępstwa” ( tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2022 r. II KK 39/2 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 2021 r. V KK 79/21); Sąd Rejonowy rozstrzygając niniejszą sprawę zasadnie i na ten aspekt zwrócił uwagę. Finalnie nie ma podstaw do negowania rozstrzygnięcia sądu I instancji. . |
||
Wniosek |
||
o: zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie wobec oskarżonego J. K. kary lub środka karnego wysokości przewidzianej w art. 212 § 1 k.k., w tym kary ograniczenia wolności, jak również orzeczenie nawiązki w wysokości 5.000 zł na rzecz Fundacji Radców Prawnych z siedzibą w B. oraz o zasądzenia od oskarżonego na rzecz oskarżycieli prywatnych kosztów postępowania. . |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Wobec ustaleń i argumentacji Sądu Rejonowego skarżący nie przedstawili przekonującej argumentacji pozwalającej na zmianę zaskarżonego wyroku w postulowanym zakresie. Co więcej ich wniosek nie mógł być uwzględniony z uwagi na brzmienie art. 454 § 1 k.p.k. gdzie występuje reguła ne peius, obejmująca swoim zakresem zakaz skazania w instancji odwoławczej w wypadku uniewinnienia i umorzenia postępowania. Pomijając nawet ową niedopuszczalność stwierdzić należy, że apelacja zawiera odmienną, jednostronną ocenę dowodów, nakierunkowaną na określony interes procesowy oskarżycieli, przy tym abstrahuje od całości okoliczności sprawy; ocena dowodów dokonana przez Sąd meriti nie ma cech dowolności, wykraczając tym samym poza granice ocen swobodnych zakreślone dyrektywami art. 7 k.p.k..; Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie nie stwierdził uchybień, które rodziłyby wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego, wyroku w związku z oceną czynu zarzucanego oskarżonemu. Sąd odwoławczy nie stwierdził też z urzędu podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania; nie zachodzą bowiem okoliczności wskazane w art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k.. Finalnie nie ma argumentów do negowania rozstrzygnięcia Sądu I instancji. |
||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Rozstrzygnięcie o braku zawinienia oskarżonego |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Argumentacja jak wyżej. Brak było podstaw do ingerencji sądu odwoławczego w orzeczenie pierwszoinstancyjne z uwagi na prawidłowość dokonanej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów a w konsekwencji na zasadność poczynionych ustaleń faktycznych; zarzucane oskarżonemu zachowanie nie wyczerpuje znamion przestępstwa zniesławienia z art. 212 § 1 kk; wyrok odpowiada prawu i podlegał utrzymaniu w mocy. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
. |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
2. |
O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono po myśli art.636§1 i 3 k.p.k. Skoro to oskarżyciele prywatni spowodowali postępowanie odwoławcze to wobec nieuwzględnienia ich środka odwoławczego, to oni ponoszą jego koszty. Opłatę wymierzono w oparciu o przepisy art. 13 ust 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r.o opłatach w sprawach karnych |
7. PODPIS |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1. |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Oskarżyciele prywatni |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 19.12. 2023 r., sygn. XI K 678/21 |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Sądu Okręgowego Mirosław Kędzierski
Data wytworzenia informacji: