Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Urbańska - Trzecka

Protokolant st. sekr. sądowy Aleksandra Deja - Lis

przy udziale Ryszarda Wicińskiego- przedstawiciela Straży Miejskiej w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2014 roku

sprawy K. P.

obwinionego z art. 96§3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 ustawy prawo o ruchu drogowym

na skutek apelacji wniesionej przez Straż Miejską w Bydgoszczy

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 11 marca 2014 roku sygn. akt XIV W 4173/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt IV Ka 338/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 11 marca 2014r. w sprawie sygn. akt XIV W 4173/13 umorzono postępowanie w sprawie wobec K. P. obwinionego o to, że w dniu 19 sierpnia 2013r. o godz. 11:20 w B. na ulicy (...) jako właściciel pojazdu o numerze rejestracyjnym (...) którym popełniono wykroczenie polegające na przekroczeniu prędkości o 42 km/h, będąc wezwanym do udzielenia informacji komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, wbrew obowiązkowi nie wskazał na żądanie uprawnionego organu o którym mowa w ust. 4 art. 78 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w dniu 16.07.2013 r. o godz. 12:52 na ul. (...) w B., tj. o czyn z art. 96 § 3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowy z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela.

Od powyższego wyroku apelację wniósł oskarżyciel publiczny, zarzucając sądowi I instancji obrazę przepisów prawa materialnego poprzez błędną interpretację przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym, tj. art. 129b ust. 3 pkt 7.

Podnosząc powyższy zarzut, oskarżyciel publiczny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.

W odpowiedzi na apelację obrońca obwinionego wniosła o uznanie zarzutów apelacji i jej wniosków końcowych za bezzasadne, wskazując, że Straż Miejska nie posiada legitymacji procesowej do skierowania wniosku o ukaranie w przedmiotowej sprawie, gdyż nie jest do tego uprawnionym podmiotem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Zarzuty podniesione w apelacji oskarżyciela publicznego zasługiwały na uwzględnienie i skutkowały uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Zgodzić się należy ze skarżącym, iż sąd I instancji błędnie oparł się na niejednolitej w tej materii linii orzeczniczej SN, nie kierując się przy tym zasadą racjonalności ustawodawcy, jak i wykładnią językową tekstu prawnego. Zgodzić się należy z twierdzeniem skarżącego, iż jest on uprawnionym podmiotem do składania wniosku o ukaranie, bowiem Straż Miejska w odniesieniu do czynu z art. 96 § 3 k.w. korzysta z uprawnień oskarżyciela, o którym mowa w art. 57 § 1 k.p.w. w zw. z art. 17 § 3 k.p.w. Zgodnie z art. 17 § 3 k.p.w. organom administracji rządowej i samorządowej, organom kontroli państwowej i kontroli samorządu terytorialnego oraz strażom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego przysługują tylko wówczas, gdy w zakresie swego działania w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających ujawniły wykroczenia i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie.

Zakres działania straży gminnych (miejskich) określony jest w art. 10 i art. 11 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1383). Zgodnie z tymi przepisami do zadań tych należy w szczególności „czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego – w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym” (art. 11 ust. 1 pkt 2).

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2002 r., poz. 1137 ze zm.) uprawnienia straży gminnej (miejskiej) w zakresie kontroli ruchu drogowego w sposób ścisły określa w art. 129b ust. 2 stanowiącym, iż:

„Strażnicy gminni (miejscy) są uprawnieni do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec:

1)  kierującego pojazdem:

a)  niestosującego się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego odpowiednim znakiem drogowym,

b)  naruszającego przepisy ruchu drogowego, w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego;

2)  uczestnika ruchu naruszającego przepisy o:

a)  zatrzymaniu lub postoju pojazdów,

b)  ruchu motorowerów, rowerów, wózków rowerowych, pojazdów zaprzęgowych oraz o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt,

c)  ruchu pieszych.”

Przy czym w myśl ust. 3 pkt 7 art. 129b tej ustawy, dodanego wskazywaną przez skarżącego ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r., nr 225, poz. 1466), w ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w zakresie, o którym mowa w ust. 2, strażnicy gminni (miejscy) są upoważnieni do „żądania od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie”.

Skoro zatem w przypadku dokonania przez kierującego naruszenia przepisów ruchu drogowego, ujawnionego i zarejestrowanego przy użyciu urządzenia rejestrującego, straż gminna (miejska) wykonując czynności kontroli ruchu drogowego wobec tego kierującego, może żądać od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, to konsekwentnie należy uznać, że przysługuje Straży Miejskiej uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie tej osoby za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w., w sytuacji gdy osoba ta, wbrew obowiązkowi określonemu w art. 78 ust. 4 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, nie udzieli owej informacji. W zakresie bowiem swego działania, tj. wykonywania kontroli ruchu drogowego, ujawniła to wykroczenie (por. R.A. Stefański, Wykroczenia drogowe. Komentarz, LEX 2011).

W realiach przedmiotowej sprawy Straż Miejska w B. prowadziła czynności w sprawie o wykroczenie polegające na przekroczeniu przez kierującego pojazdem o numerze rejestracyjnym (...) w dniu 19 sierpnia 2013 r. o godz. 11:20 w B. na ulicy (...) dopuszczalnej prędkości o 42 km/h. Czyn ten został ujawniony i zarejestrowany przy użyciu urządzenia rejestrującego. Prowadzący postępowanie w ramach kontroli ruchu drogowego wobec kierującego, który dokonał opisanego naruszenia przepisów ruchu drogowego, zgodnie z art. 129b ust. 3 pkt 7 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, zwrócił się do właściciela ww. pojazdu o wskazanie, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania we wskazanym czasie. Jeżeli zatem w ocenie prowadzącego postępowanie właściciel pojazdu nie wywiązał się z obowiązku udzielenia powyższej informacji, mógł on wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie tej osoby za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w., gdyż posiada on legitymację procesową w tej sprawie.

Biorąc pod rozwagę zarówno zasadę racjonalności ustawodawcy, jak również wykładnię językową testu prawnego, należy przyjąć, że zmiany dokonane ustawą z dnia 29 października 2010 roku (Dz. U. nr 225, poz. 1466 z 2010 roku) m.in. w treści art. 129b prawa o ruchu drogowym, art. 17 § 3 k.p.w. i art. 96 § 3 k.w. miały na celu przyznanie strażom gminnym uprawnienia do wystąpienia z żądaniem udzielenia informacji o kierującym pojazdem, którym popełniono zarejestrowane wykroczenia oraz uprawnienia do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sytuacji niezrealizowania tego obowiązku przez podmiot do tego zobowiązany. Niezależnie od powyższego wskazać należy, że zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straż gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2003 r., nr 208 poz. 2026 ze zm.) strażnicy są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone między innymi w art. 96 § 3 k.w.

Dodać również należy, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego kilkakrotnie sygnalizowano, że w świetle nowego stanu prawnego, powstałego w skutek ustawy z 29 października 2010r., obowiązującego od 31 grudnia 2010 r., straż gminna (miejska) uzyskała status oskarżyciela publicznego. Jednakże zgodnie z utrwalonym już w tej kwestii orzecznictwem Sądu Najwyższego, jednoznacznie stwierdzić należy, że celem ww. nowelizacji (m.in. ze względu na kompleksowość i treść wprowadzonych zmian), było nadanie strażom gminnym (miejskim) uprawnień oskarżyciela publicznego wobec sprawców czynów z art. 96 § 3 k.w. Straże gminne (miejskie) otrzymały do tego wyraźne, literalne upoważnienie ustawowe zawarte w art. 129b ust. 3 pkt 7 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Zatem w konkluzji stwierdzić należy, że straży gminnej (miejskiej) przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenie z art. 96 § 3 k.w., popełnione od dnia 31 grudnia 2010 r., jeśli w zakresie swojego działania, w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających ujawniły to wykroczenie i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie za owo wykroczenie ( patrz postanowienie SN z dnia 2 kwietnia 2014 roku, sygn. akt V KK 378/13) .

W związku z powyższym Sąd Okręgowy, pomimo braku związania sądu orzekającego rozstrzygnięciem Sądu Najwyższego, znajdując jednak w nim argumentację uzasadniającą stanowisko skarżącego oraz odwołując się do poglądów wyrażanych w innych orzecznictwach sądu orzekającego (vide: wyrok SO w Bydgoszczy z dnia 6.02.2014r., sygn. akt XIV W 454/14, wyrok SO w Bydgoszczy z dnia 7.02.2014r. w sprawie sygn. akt XIV W 468/14), podzielił pogląd Straży Miejskiej w B. i doszedł do konkluzji, że umorzenie postępowania w sprawie przeciwko K. P. o czyn z art. 96 § 3 k.w. z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela, uznać należało za nieuprawnione.

W tym stanie rzeczy brak było podstaw do umorzenia postępowania z uwagi na brak skargi uprawnionego organu, w konsekwencji czego Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi I instancji do ponownego jej rozpoznania, w toku którego sąd meriti przeprowadzi postepowanie dowodowe w całości i wyda rozstrzygnięcie.