Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 463/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z 24 marca 2025 r. w sprawie II K 330/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

2.

3

4.

5.

6.

7.

Obrońca oskarżonej wyrokowi zarzucił:

naruszenie prawa procesowego, mającego wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 113 § 1 k.k.s. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. (w przypadku przestępstwa skarbowych) oraz art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. (w przypadku przestępstwa powszechnego) polegające na przypisaniu apelującemu popełnienie przestępstw skarbowych oraz przestępstwa powszechnego, o których mowa w części dyspozytywnej orzeczenia, pomimo zaktualizowania się ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia karalności zarzucanych jemu czynów,

a na wypadek jego nieuwzględnienia zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na jego treść, a mianowicie art. 113 § 1 k.k.s. w związku z art. 7 k.p.k. w związku z art. 410 k.p.k. (w przypadku przestępstw skarbowych) oraz art. 7 k.p.k. w związku z art. 410 k.p.k. (w przypadku przestępstwa powszechnego), polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co doprowadziło do dowolnego, a więc nie pozostającego pod ochroną normy prawnej wynikającej z art. 7 k.p.k. przyjęcia, że oskarżony H. G. dopuścił się sprawstwa przypisanych jemu przestępstw skarbowych oraz przestępstwa powszechnego,

a na wypadek jego nieuwzględnienia zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s., wyrażające się w błędnej jego interpretacji, polegającej na przyjęciu, że z wyczerpaniem znamion powyższych typów czynów zabronionych mamy do czynienia również wówczas, gdy - jak ustalił to sąd pierwszej instancji - podmiot posługuje się nierzetelnymi (pustymi) fakturami, tj. nieodzwierciedlającymi rzeczywistego stanu faktycznego, podczas gdy wystawienie i posługiwanie się nierzetelnymi (pustymi) fakturami realizuje znamiona art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s. jedynie wówczas, gdy chodzi o uniknięcie lub zmniejszenie podatku, a więc gdy godzi w obowiązek podatkowy, a nie jeśli działanie finguje (pozoruje) powstanie takiego obowiązku,

a na wypadek jego nieuwzględnienia zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 8 § 1 k.k.s. poprzez błędną jego wykładnię, skutkującą bezzasadnym jego zastosowaniem, polegającą na przyjęciu, iż reguły wyłączenia wielości ocen mają zastosowanie jedynie w wypadku wewnętrznego zbiegu przepisów ustawy, natomiast nie stosuje się ich w razie idealnego zbiegu czynów zabronionych na styku prawa karnego skarbowego i prawa karnego powszechnego, podczas gdy na powyższą konstatację nie pozwala prawidłowa interpretacja powyższej normy prawnej,

a w razie jego nieuwzględnienia zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

5. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 1 § 1 k.k. oraz art. 7 ust. 1 EKPC w związku z art. 4 § 1 k.k. wyrażające się w błędnej jego interpretacji, polegającej - jak się wydaje - na uznaniu, że reguły wyłączania wielości ocen podczas wartościowania zachowań na styku prawa karnego skarbowego i prawa karnego powszechnego nie mają zastosowania również do czynów popełnionych przed opublikowaniem uchwały składu siedmiu sędziów Sąd Najwyższego z dnia 24 stycznia 2013 r. (l KZP 19/12), podczas gdy do daty podjęcia przez powiększony skład Sądu Najwyższego powyższej uchwały powszechnie w judykaturze, jak również w piśmiennictwie, przyjmowano, że reguły wyłączenia wielości ocen mają zastosowanie na przedpolu instytucji idealnego zbiegu czynów zabronionych, o której mowa w art. 8 § 1 k.k.s.

a w razie jego nieuwzględnienia zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

6. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 8 § 1 k.p.k., mające wpływ na jego treść, polegające na zaniechaniu poczynienia przez sąd pierwszej instancji ustaleń w przedmiocie wysokości rzekomego uszczuplenia czy też narażenia na uszczuplenie zobowiązania podatkowego i oparcie się w tym zakresie wyłącznie na ustaleniach poczynionych przez organy podatkowe i organy kontroli podatkowej,

a na wypadek ich nieuwzględnienia zaskarżonemu wyrokowi zarzucił::

7. rażącą niewspółmierność kar jednostkowych oraz kary łącznej, podczas gdy warunki podmiotowe i przedmiotowe czynów przypisanych oskarżonemu H. G. nakazywały przyjęcie, iż wystarczające dla osiągnięcia celów kary jest orzeczenie kary łagodniejszej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1. Zarzut niezasadny W niniejszej sprawie nie zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. polegająca na przypisaniu oskarżonemu popełnienia przestępstw skarbowych oraz przestępstwa powszechnego, mimo przedawnienia ich karalności; skarżący swój wywód i wniosek w tej części, oparł na mylnym przyjęciu, że „małą wartość” ustala się na podstawie minimalnego wynagrodzenia w czasie wyrokowania a nie popełnienia czynu; ustalona w ten sposób wadliwie przez obrońcę wartość graniczna owej małej wartości wynosiła 466.600 zł; tymczasem nie sposób uznać zasadnym twierdzenia obrońcy, iżby przestępstwa skarbowe zarzucane oskarżonemu cechowały się „ małą wartością” ; zgodnie z art. 53 § 14 k.k.s. mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia; w 2010 roku owo minimalne wynagrodzenie wynosiło 1317 zł a w 2011 roku – 1385 zł, co po pomnożeniu przez 200 dawało kwoty odpowiednio – 263.000 zł oraz 277.000 zł; w konsekwencji kwota uszczuplenia podatkowego przypisanego H. G. przekraczała „ małą wartość” , co nie pozwalało na przyjęcie innej kwalifikacji prawnej czynów oskarżonego, inne zagrożenie karą, co następnie skutkowałoby krótszym terminem przedawnienia.

Wobec prawidłowo przyjętej przez sąd kwalifikacji prawnej w zakresie przestępstw powszechnych tj. art. 273 kk w zw. z art. 271 § 3 kk, nie może być mowy o przedawnieniu także w tej części przypisanych oskarżonemu czynów, a skoro skarżący nie przedstawił żadnej bliższej argumentacji na poparcie zarzutu w tej części, sąd odwoławczy czuje się zwolniony z szczegółowego odniesienia się do tak postawionego zarzutu.

Ad. 2. Zarzut niezasadny. Brak jest podstaw do skutecznego postawienia Sądowi zarzutu dokonania dowolnej oceny dowodów.

Skarżący nie wykazał, aby w zaskarżonym wyroku, przy ocenie wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków a także zebranych dokumentów, Sąd dopuścił się obrazy art.7 k.p.k.

Sąd Rejonowy dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w tej części rozważył szczegółowo i wszechstronnie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zeznania wszystkich świadków oraz zebrane dokumenty. Wskazał którym i dlaczego dał wiarę oraz którym nie dał wiary, przedstawiając motywy swoich ocen.

Zdaniem Sądu Okręgowego ocena dowodów poczyniona przez sąd I instancji jest bezstronna, pełna i wolna od błędów faktycznych czy logicznych oraz zgodna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, natomiast próby jej podważenia przez skarżącego są niczym innym jak zwykłą polemiką ze swobodną oceną dowodów.

Obrońca, wyrażając własną odmienną oceną dowodów i wyprowadzając własne wnioski w tym zakresie nie wykazał w wiarygodny i przekonywający sposób, aby ocena dowodów dokonana przez Sąd meriti nosiła cechy dowolności (wykraczając tym samym poza granice ocen swobodnych zakreślone dyrektywami art. 7 k.p.k.).Tego rodzaju uchybień jakie skarżący podnosił w związku z oceną czynów zarzucanych oskarżonemu, aby rodziły one wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego wyroku w tym zakresie, Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie jednak nie stwierdził. Rzecz w tym, że dla skuteczności zarzutu ukierunkowanego na kwestionowanie oceny dowodów, nie wystarczy wysłowienie własnego stanowiska, odmiennego od ustaleń Sądu meriti. Konieczne jest natomiast wykazanie w oparciu o dowody i ich wnikliwą ocenę, że ustalenia te są błędne, wskazanie możliwych przyczyn powstałych błędów i wszechstronne uargumentowanie własnego odmiennego stanowiska.

Tymczasem ocena zebranych w sprawie dowodów, a więc wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków i dokumentów dokonana została przez Sąd Rejonowy z należytą starannością i wnikliwością ,nie zawiera błędów natury logicznej, jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego.

Należy tylko podkreślić, że kluczowi w sprawie świadkowie, osoby które współpracowały gospodarczo z oskarżonym bądź to nikogo nie zatrudniali w swoich firmach, bądź wprost przyznali się do bycia „ słupem „ ( D. S.) lub nie dysponowali żadnymi dokumentami potwierdzającymi prowadzenie działalności gospodarczej ( M. P. ). Nie potrafili też wskazać żadnych istotnych dla prowadzonych działalności faktów, w tym także tych związanych ze współpracą z oskarżonym. Nadto wobec części z nich zapadły prawomocne wyroki skazujące ich min. za obrót fikcyjnymi i podrobionymi fakturami , nie prowadząc faktycznie deklarowanej działalności gospodarczej.

Finalnie w pełni uprawniona jest teza o braku wątpliwości co do winy H. G. w zakresie przypisanych mu czynów.

Ad. 3. Zarzut niezasadny. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż zakwalifikowanie czynów oskarżonego z art. 56 § 1 k.k.s. i z art. 62 § 2 k.k.s. nie stanowiło obrazy prawa materialnego; w szczególności w realiach sprawy „…posługiwanie się przez oskarżonego nierzetelnymi (pustymi) fakturami godziło w obowiązek podatkowy…”:

- w doktrynie i orzecznictwie dyskutowana jest kwestia stosowania art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s. w przypadku wystawienia i użycia tzw. pustych faktur VAT. (...) faktury, to jest takie, które nie dokumentują rzeczywistego zdarzenia gospodarczego w postaci w nich opisanej, a zatem pomiędzy wskazanymi w tych fakturach stronami transakcji i samej transakcji, dotyczą czynności w całości fikcyjnej. Stąd posłużenie się takimi fakturami poprzez ujęcie ich w dokumentacji księgowej własnej firmy i w deklaracjach podatkowych, w sposób oczywisty stanowi wprowadzenie w błąd organu skarbowego, prowadzące do wyłudzenia nienależnego zwrotu podatkowej należności publicznoprawnej, a zatem niekorzystnego rozporządzenia mieniem przy wykorzystaniu mechanizmów prawa podatkowego;

- dość powszechny jest pogląd, że samo wystawienie fikcyjnej faktury VAT nie wypełnia znamion przestępstwa z art. 56 § 1 k.k.s. Zachowanie takie może jednak stanowić pomocnictwo do popełnienia czynu zabronionego z art. 56 § 1 k.k.s. przez inną osobę, która wykorzystując fikcyjne faktury, dokona nieuzasadnionego pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z treści tych faktur. Warunkiem przyjęcia, że takie ułatwienie obiektywnie nastąpiło, jest jednak ustalenie, w realiach konkretnej sprawy, czy nieprawdziwe określenie w deklaracji VAT-7 wysokości podatku naliczonego (na podstawie fikcyjnych faktur) może prowadzić do uszczuplenia podatku należnego;

- przy tym nie jest kwestionowane stanowisko, że niewątpliwie godzi w obowiązek podatkowy i realizuje znamiona przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. posłużenie się fikcyjną fakturą, poprzez pomniejszenie podatku należnego o podatek naliczony VAT wynikający z treści takiej faktury, czy też uwzględnienie kwoty wynikającej z takiej faktury jako kosztu uzyskania przychodu dla potrzeb podatku dochodowego;

- jeszcze dalej w swym zapatrywaniu na tę kwestię idzie Sąd Apelacyjny w Poznaniu, tak samo oceniając zachowanie osoby, która wystawia fikcyjną fakturę, i osoby, która się taką fakturą posługuje. Stwierdził bowiem, że również faktury niedokumentujące rzeczywistych zdarzeń gospodarczych rodzą obowiązek zapłaty podatku wykazanego w tych fakturach jako podatek należny (art. 108 ust. 1 ustawy o VAT), a to przesądza o tym, że sprawca wystawiający tzw. pustą fakturę zawsze godzi w obowiązki podatkowe w podatku VAT. W zależności od układu okoliczności faktycznych w razie narażenia na uszczuplenie lub uszczuplenia podatkowej należności publicznoprawnej w wyniku wystawienia lub posłużenia się „pustą” fakturą zastosowanie będzie mieć kumulatywna kwalifikacja z art. 62 § 2 i art. 56 § 1 w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. lub w razie narażenia lub doprowadzenia do nienależnego zwrotu podatkowej należności publicznoprawnej z art. 62 § 2 i art. 76 § 1 w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. (wyrok SA w Poznaniu z 28.09.2017 r., II AKa 113/17, LEX nr 2659360);

- niewątpliwie prawidłowym jest zakwalifikowanie czynu oskarżonego także z art. 62 § 2 k.k.s. Przedmiotowa dokumentacja, w tym faktury i deklaracje VAT, dotyczyły wszak fikcyjnego obrotu gospodarczego, mającego konsekwencje w obliczaniu należności podatkowych. Sam bowiem fakt wystawienia faktury, w której została wykazana kwota podatku VAT, gdy ta faktura nie miała odzwierciedlenia w stanie faktycznym i stanowiła tzw. pustą fakturę, jest niewątpliwie nierzetelne, a posługiwanie się taką fakturą rodzi również odpowiedzialność karną z art. 62 § 2 k.k.s. Słusznie zatem i prawidłowo przyjął i ustalił Sąd Rejonowy w zaskarżonym wyroku, że działanie oskarżonego wypełniło również dyspozycję art. 62 § 2 k.k.s. Jest oczywistą konsekwencja rozwiązań w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), że przepis art. 62 § 2 k.k.s. narusza nie tylko wystawca nierzetelnej faktury, ale również ten kto taką fakturą się posługuje, godząc w obowiązek podatkowy. Stąd bezspornym jest, iż oskarżony posługując się fakturą VAT, nie mającą odzwierciedlenia w rzeczywistości, czyli dokumentem nierzetelnym, godził w obowiązek podatkowy, tym samym naruszył również przepis art. 62 § 2 k.k.s. Zachowanie polegające na posłużeniu się "pustymi" fakturami jest zawsze czynem godzącym w dobro prawne chronione przepisami kodeksu karnego skarbowego i zawsze realizuje znamiona przestępstwa skarbowego z art. 62 § 2 k.k;

- nadto w opozycji do argumentów zawartych w apelacji, stwierdzić należy, że odbiorca faktury VAT w swej działalności gospodarczej, a więc w zakresie, w jakim nabywane towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, ma prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, którą stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towaru, a więc prawo do zwrotu zapłaconego wystawcy faktury podatku od towarów i usług (...), bądź zaliczenia go na poczet własnych zaległości podatkowych lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych z tytułu podatku VAT (art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054);

- swoje stanowisko Sąd opiera także na poglądach komentatorów. Wg I. Z. „ … z uwagi na przedmiot ochrony treść rozdziału 6 Kodeksu karnego skarbowego zawiera przepisy penalizujące zachowania polegające na całkowitym lub częściowym uchylaniu się od opodatkowania, nieprawidłowym regulowaniu podatków, utrudnianiu prawidłowego wymiaru podatków czy kontroli prawidłowości jego wymiaru od strony przedmiotowej i podmiotowej, trzeba jednak zauważyć, że uczestnicy stosunków podatkowych mają obowiązki o różnym charakterze (materialnym i formalnym), nie tylko polegające na powinności poniesienia świadczenia pieniężnego. Ich źródłem jest zawsze stosunek prawnopodatkowy, zatem będą one obowiązkami podatkowymi, jakkolwiek niekoniecznie o charakterze materialnym. Artykuł 62 § 1 i 3 k.k.s. nie posługują się pojęciem „obowiązek podatkowy”, a pojęciem „obowiązek”, bez konkretyzacji, że chodzi tu o obowiązek podatkowy. Tytuł rozdziału 6 k.k.s. mówi zaś o obowiązkach podatkowych (w liczbie mnogiej), a nie o obowiązku podatkowym. Czyny „przeciwko obowiązkom podatkowym” godzić będą zatem w różne obowiązki, w tym i ten rozumiany w brzmieniu narzuconym treścią art. 53 § 30 k.k.s. Innymi słowy, nie można utożsamiać tych pojęć ze sobą. O ile kwestia rozumienia samego „obowiązku podatkowego” w rozdziale 6 nie budzi jakichkolwiek wątpliwości, albowiem ustawodawca posłużył się tu wykładnią legalną, to pojęcia „obowiązek” nie można interpretować w semantycznym oderwaniu do reszty przepisu art. 62 § 1 k.k.s. i utożsamiać go tylko z obowiązkiem podatkowym w rozumieniu art. 53 § 30 k.k.s. Ta interpretacja natomiast jasno wskazuje, że chodzi o obowiązek wystawienia faktury lub rachunku, a nie o obowiązek podatkowy, rozumiany jako powinność poniesienia świadczenia pieniężnego”. Z kolei według Ł., K. i R. „…przedmiotem bezpośredniego działania czynu wystawienia faktury lub rachunku w sposób nierzetelny jest również faktura pusta (fikcyjna), tj. obrazująca zdarzenie, które nie miało miejsca w rzeczywistości. Wystawca takiej faktury ma obowiązek uiścić podatek należny w niej wykazany (art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług), jednakże odbiorca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tej faktury. Jeżeli zatem odbiorca faktury pustej dokona odliczenia podatku naliczonego, to – bez względu na postać uszczerbku finansowego (uszczuplenie albo nienależny zwrot) – dochodzi do naruszenia dobra chronionego przepisem art. 62 § 2 k.k.s., tj. mienia Skarbu Państwa. Do samego ataku na dobro prawne dochodzi w momencie realizacji znamion czynu zabronionego z art. 62 § 2 k.k.s., tj. w czasie wystawienia faktury pustej. Sprawca stwarza bowiem niebezpieczeństwo spowodowania uszczerbku finansowego. Takie jest ratio legis kryminalizacji tego zachowania. …W wypadku faktur pustych, powstanie obowiązku zapłaty podatku znajduje swoją przyczynę w samym fakcie wystawienia faktury…”;

- nie ulega też wątpliwości, iż kwestie związane z prawidłową oceną karno - materialną zachowań sprawców wprowadzających w błąd organy skarbowe Państwa, poprzez posługiwanie się "fikcyjnymi" fakturami VAT i doprowadzając je w ten sposób do niekorzystnych rozporządzeń były przedmiotem zmiennych interpretacji w orzecznictwie. Jednak najpierw uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2003 r. sygn. I KZP-22/03 (OSNKW 2003, z. 9-10, poz. 75), w której Sąd Najwyższy odniósł się do tej kwestii, usuwając występujące dotychczas rozbieżności interpretacyjne, a następnie wejście w życie art. 108 ust. 1 i 2 w brzmieniu zawartym w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), która inaczej niż obowiązująca poprzednio ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50) nakazała traktować tzw. puste faktury (to jest takie, które nie dokumentują rzeczywistego zdarzenia gospodarczego i dotyczą czynności w całości fikcyjnej) i będących tej zmiany konsekwencją orzecznictwem Sądu Najwyższego zawartym w wyrokach z dnia 12 sierpnia 2008 r., sygn. V KK - 76/08 czy też wyrok SN z dnia 19 marca 2008 r., sygn. II KK - 347/07 - LEX nr 388503 pozwala na przyjęcie jednego, dominującego ( choć nie wyłącznego )aktualnie w orzecznictwie stanowiska.

Warto więc odnotować przykładowe poglądy judykatury:

- „wystawca faktury fikcyjnej, nie mającej odzwierciedlenia w rzeczywistym obrocie gospodarczym, ma także obowiązek uiszczenia podatku VAT. W każdym przypadku, gdy do uzyskania określonego świadczenia wykorzystywane są regulacje z zakresu prawa podatkowego, a świadczenie jest realizowane na podstawie tych przepisów poprzez wprowadzenie w błąd organów skarbowych, dochodzi do naruszenia obowiązku podatkowego” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 r. IV KK 433/08 );

- „na mocy art. 108 u.p.t.u. powstaje obowiązek podatkowy w przypadku wystawienia "pustej faktury". Obowiązek taki nie wiąże się już z dokonaniem czynności, z którą ustawa wiąże konieczność zapłaty podatku, ale z samym tylko faktem wystawienia faktury, w której wskazany jest podatek od towarów i usług”. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2010 r. IV KK 447/09);

- „faktura nierzetelna", o jakiej mowa w art. 62 § 2 k.k.s., to także "faktura fikcyjna", dokumentująca czynność w ogóle niezaistniałą. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 lutego 2011 r. II AKa 476/10);

- „art. 62 § 2 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2013 r. poz. 186, ze zm.) w zakresie, w jakim dopuszcza odpowiedzialność za przestępstwo skarbowe, polegające na wystawieniu faktury dokumentującej czynność niewykonaną, tej samej osoby fizycznej, która uprzednio, na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, ze zm.), została zobowiązana do zapłaty podatku w kwocie wykazanej na tej fakturze, jest zgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 42 ust. 1 Konstytucji” ( wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 kwietnia 2015 r. P 40/13);

- „przepis art. 108 ust. 1 u.p.t.u. kreuje obowiązek zapłaty podatku wykazanego w fakturze w oderwaniu od regulacji dotyczących obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego, chodzi wszakże o obowiązek zapłaty i to powinność skonkretyzowaną już w obrębie tego przepisu. W każdym przypadku wystawienia tzw. faktury fikcyjnej (faktury pustej) dochodzi do naruszenia obowiązków podatkowych i tym samym realizacji znamion czynu zabronionego przewidzianego w art. 62 § 2 lub 5 k.k.s.” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 czerwca 2010 r. I (...));

- „wykorzystanie faktury fikcyjnej dla uzyskania nienależnego zwrotu podatku VAT, przesądza samoistnie o naruszeniu obowiązku podatkowego, a tym samym i o tym, że czyn taki powinien być kwalifikowany z przepisów kodeksu karnego skarbowego” (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 maja 2010 r. II AKa 103/10).

Nie bez znaczenia jest też realizacja obowiązku wynikającego z art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawią fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Obowiązek zapłaty VAT na podstawie tego przepisu powstaje z mocy prawa w związku z faktem wystawienia faktury wykazującej VAT. Przepis dotyczy przede wszystkim sytuacji, w których wystawiane faktury nie dokumentują żadnej rzeczywiście dokonanej transakcji, tj. tzw. pustych faktur (zob. wyrok NSA z 20 listopada 2012 r., I (...) 16/12, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych).

Powyższe argumenty czynią w ocenie Sądu Okręgowego zarzut obrońcy H. G. niezasadnym.

Ad. 4 - 5. Zarzuty niezasadne. Instytucja idealnego zbiegu czynów przewidziana w Kodeksie karnym skarbowym art. 8 § 1 stanowi, że jeżeli ten sam czyn karny skarbowy (będący przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym) wyczerpuje również znamiona przestępstwa lub wykroczenia spenalizowanego w innej ustawie karnej niż Kodeks karny skarbowy (tj. przestępstwa powszechnego lub wykroczenia powszechnego – kodeksowego lub pozakodeksowego) – to stosuje się każdy z tych przepisów. Oznacza to, że w razie zbiegu prawnokarnych ocen z Kodeksu karnego skarbowego i spoza Kodeksu karnego skarbowego do tego samego czynu ten jeden czyn stanowić będzie dwa lub więcej przestępstw albo dwa lub więcej wykroczeń i za każde z nich sprawca powinien zostać pociągnięty do odpowiedzialności i ukarany. Należy w tym miejscu podkreślić, że gdy do tego samego czynu zabronionego zbiegają się przepisy prawnokarne należące do różnych działów prawa karnego (a konkretnie w przypadku z obszaru prawa karnego skarbowego i prawa karnego powszechnego) – nie stosuje się reguł wyłączających wielość ocen. Wielokrotnie zwracał na to uwagę Sąd Najwyższy.

Zarówno we wcześniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i w doktrynie prezentowano stanowisko, iż czyn wyczerpujący znamiona przestępstwa skarbowego np. z art. 62 § 2 k.k.s., wskutek zastosowania zasad wyłączania wielości ocen, stanowi lex specialis w stosunku do tożsamego czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 271 § 1 k.k., co eliminuje możliwość zastosowania instytucji idealnego zbiegu czynów zabronionych (zob. np. wyrok SN z dnia 18 kwietnia 2012 r., IV KK 20/12, LEX nr 1163351; postanowienie SN z dnia 23 listopada 2006 r., IV KK 321/06, R-OSNKW 2006, poz. 2251). W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2013 r. (I KZP 19/12, R-OSNKW 2013, poz. 13) przyjęto jednak, że reguły wyłączania wielości ocen mają zastosowanie jedynie w wypadku zbiegu przepisów ustawy, natomiast nie stosuje się ich w razie idealnego zbiegu czynów zabronionych, o którym mowa w art. 8 § 1 k.k.s., co w konsekwencji oznacza, że wykluczone jest, aby przepis Kodeksu karnego skarbowego mógł wyprzeć na zasadzie specjalności lub konsumpcji przepis Kodeksu karnego albo odwrotnie (zob. postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2013 r., I KZP 21/12, R- OSNKW 2013, poz. 14). To z kolei powoduje, że jeżeli ten sam czyn będący przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa lub wykroczenia określonego w przepisach karnych innej ustawy, stosuje się każdy z tych przepisów (art. 8 § 1 k.k.s.).

Takie stanowisko zajmują w ostatnich latach również pozostałe sądy w kraju . np. wyroki SA w Katowicach: z 19.03.2018 r., II AKa 19/18, LEX nr 2555947; z 16.01.2014 r., II AKa 195/13, LEX nr 1422354; pogląd ten jest obecnie w praktyce jedynie obowiązujący i niekwestionowany w judykaturze i w doktrynie.

W konsekwencji, w ocenie sądu odwoławczego, nie zasługuje też na aprobatę stanowisko obrońcy domagającego się uznania, że reguły wyłączania wielości ocen podczas wartościowania zachowań na styku prawa karnego skarbowego i prawa karnego powszechnego, nie mają zastosowania do czynów popełnionych przed opublikowaniem uchwały składu siedmiu sędziów Sąd Najwyższego z dnia 24 stycznia 2013 r. (l KZP 19/12).

Ad. 6. Zarzut niezasadny. Samodzielność jurysdykcyjna sądu karnego nie oznacza dowolności w rozstrzyganiu zagadnień faktycznych i prawnych a poglądy wyrażane w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia mogą stanowić ważny materiał pomocniczy, którego nie powinno się pomijać, choć sąd nie jest nim związany ( tak: post. SN z dnia 5 lutego 2003 r., IV KK 617/99, OSNwSK 2003, nr 1, poz. 284,; wyrok SA w Warszawie z dnia 3 października 2012 r., II AKa 260/12, LEX nr 1238283); zatem Sąd rozpoznający sprawę ma możliwość, ale nie obowiązek opierania się na ustaleniach innego organu i na tym polega zasada samodzielności jurysdykcyjnej sądu; określone decyzje organów podatkowych podlegały ocenie i mogły być uznane za wartościowy dowód, dlatego decyzje organu podatkowego miały istotne znaczenie dla ustaleń w sprawie, pochodziły od kompetentnych merytorycznie podmiotów, zapadły w trybie ściśle określonej procedury z kontrolą instancyjną, w tym sądową włącznie; a zatem dowód tego rodzaju, choć nie wiążący wprost z mocy prawa, był istotnym i nie sposób go pominąć, bez ważkich ku temu podstaw; obrońca nie wskazał żadnych merytorycznych argumentów, które mogłyby dowód ten podważyć; Sąd czynił też własne ustalenia i dokonywał własnej oceny prawnokarnej we wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia kwestiach w oparciu o zeznania świadków i zgromadzone dokumenty a decyzje organu podatkowego stanowiły ważny materiał pomocniczy, którego nie mógł pominąć. Podkreślić należy fakt przesłuchania świadków przeprowadzających kontrolę podatkową u oskarżonego. Nie sposób dostrzec też powodów z jakich Sąd I instancji w ocenie dowodów w sprawie miałby pominąć dowód z prawomocnych wyroków skazujących zapadłych wobec osób, które współpracowały gospodarczo z oskarżonym.

Nadto samodzielność jurysdykcyjna sądu karnego nie oznacza, że sąd na nowo jest zobowiązany do przeprowadzenia postępowania podatkowego celem wyliczenia wartości uszczuplonej należności podatkowej ( vide wyrok SA w Warszawie z dnia 31 stycznia 2023 r. II AKa 83/21).

W przedmiotowej sprawie zatem nie może być mowy o naruszeniu przez Sąd I instancji, określonej w art. 8 § 1 k.p.k. zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego. Czym innym jest bowiem opieranie się przez sąd rozstrzygający o odpowiedzialności karnej określonej osoby na ustaleniach poczynionych przez inny sąd lub organ, a czym innym wykorzystywanie materiału dowodowego zgromadzonego w innym postępowaniu dla poczynienia własnych, samodzielnych ustaleń faktycznych w postępowaniu karnym (tak też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2020 r., IV KK 511/19, LEX nr 3026472).

Ad. 7. Zarzut niezasadny. Wymierzona kara ( jednostkowe i łączna ), jest sprawiedliwa, odpowiednia do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów oskarżonego, uwzględnia te wszystkie elementy, jakie są istotne dla jej wymiaru; szkodliwość społeczna czynów zarzucanych oskarżonemu i jego zawinienie są znaczne; nie sposób uznać wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności wymierzonej w dolnych granicach ustawowego zagrożenia a przy tym z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz kary grzywny w wymiarze 170 stawek dziennych po 100 złotych za rażąco niewspółmiernie surową, a tylko wymierzenie takiej kary uzasadniałoby ingerencję sądu odwoławczego; orzeczona względem oskarżonego kara uwzględnia rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynów zabronionych, rodzaj i stopień naruszenia norm prawnych, motywację oskarżonego oraz jego właściwości i warunki osobiste.

Wniosek

Obrońca wniósł ” na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. oraz art. 437 § 1 i 2 k.p.k aby Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, korzystając z uprawnień przewidzianych w art. 437 § 1 i 2 k.p.k., zmienił zaskarżony wyrok na korzyść oskarżonego H. G. i uniewinnił go od popełnienia zarzucanych jemu czynów, ewentualnie uchylił zaskarżony wyrok i umorzył postępowanie lub też uznając, że zachodzi konieczność ponownego przeprowadzenia całego postępowania dowodowego uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania”.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec ustaleń i argumentacji Sądu Rejonowego skarżący nie przedstawił przekonującej argumentacji pozwalającej na zmianę zaskarżonego wyroku w postulowanym zakresie. Apelacja zawiera odmienną a przy tym gołosłowną ocenę dowodów, korzystną dla oskarżonego i sprowadza się do stwierdzenia, że dowody „niekorzystne” dla oskarżonego są niewiarygodne i należy odmówić dania im wiary, a uznać za wiarygodne odmienne twierdzenia oskarżonego, negującego swoją winę.

Z kolei wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania jest sprzeczny z treścią art. 437 § 2 k.p.k. Nie zachodzą też przesłanki wskazane w art. 439 § 1 k.p.k., oraz art. 454 k.p.k. Zebrany w sprawie materiał dowodowy jest kompletny, Sąd odwoławczy nie dostrzega potrzeby jego uzupełnienia.

Finalnie nie ma żadnych podstaw do negowania rozstrzygnięcia Sądu I instancji w zakresie zawinienia oskarżonego, przyjętej kwalifikacji prawnej oraz wymierzonej kary.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie o winie i karze wymierzonej oskarżonemu

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Argumentacja jak wyżej. W powyższym zakresie brak było podstaw do ingerencji sądu odwoławczego w orzeczenie pierwszoinstancyjne z uwagi na prawidłowe przeprowadzenie postępowania w sprawie, prawidłowość dokonanej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów a w konsekwencji na zasadność poczynionych ustaleń faktycznych. Nie ma żadnych podstaw do negowania rozstrzygnięcia Sądu I instancji w zakresie odpowiedzialności oskarżonego, , przyjętej kwalifikacji prawnej oraz wymierzonej kary.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono po myśli art.636§1 k.p.k. Skoro to oskarżony spowodował postępowanie odwoławcze to wobec nieuwzględnienia środka odwoławczego jego obrońcy, to on ponosi jego koszty.

Opłatę wymierzono oskarżonemu w oparciu o przepisy art. 2 ust 1 pkt. 3 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r.o opłatach w sprawach karnych. ( Dz. U. z 1983r, Nr. 49 , poz. 223 z późn. zm.)

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z 24 marca 2025 r. w sprawie II K 330/22

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana