Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 744/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Szubinie z 4 maja 2023 r., sygn. II K 190/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy – jego pełnomocnik

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1-3

.

naruszenie prawa procesowego tj. art.359 pkt.2 kpk , która mogła mieć wpływ na treść wyroku, polegającą na rozpoznaniu sprawy jawnie, podczas gdy sprawy o pomówienie są niejawne;

obrazy prawa materialnego tj art. 212 § 1 kk przez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że pojęcie pomówienia obejmuje także wypowiedzi o charakterze ocennym , podczas gdy instytucja ta odnosi się do stwierdzeń faktów, którym można przypisać walor prawdy fałszu a w konsekwencji błędne przyjęcie, że przytoczone w opisie czynu oskarżonego na temat postępowania pokrzywdzonej i jej zachowania stanowiły pomówienie w rozumieniu tego przepisu;

naruszenie prawa procesowego tj. art. 7 kpk przez dowolną , selektywną i sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę dowodów dotyczących relacji między oskarżonym a pokrzywdzoną oraz wyjaśnień oskarżonego, polegającą na wyprowadzeniu wniosków niewynikających z treści tych dowodów i błędne ustalenie, że zamiarem oskarżonego było naruszenie godności pokrzywdzonej czy też osobista niechęć do pokrzywdzonej w sytuacji gdy prawidłowa ocena treści w.w dowodów wskazuje, że oskarżony działał w celu wyrażenia uzasadnionej w okolicznościach sprawy krytyki zachowania pokrzywdzonej w sferze prywatnej.

☐ zasadne

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty niezasadne zaś apelacja obrońcy jest zasadna wyłącznie w zakresie wniosku o uchylenie wyroku. Przede wszystkim obrońca podnosząc zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego zdaje się nie dostrzegać, że obraza przepisów procesowych może stanowić podstawę zarzutu odwoławczego, ale tylko wówczas, gdy zarzucane uchybienie mogło mieć wpływ na treść orzeczenia; chodzi tu o ustalenie hipotetycznego związku pomiędzy uchybieniem a treścią zaskarżonego orzeczenia; nie zawsze bowiem naruszenie przepisów procesowych odbija się negatywnie na treści orzeczenia, mogą zaistnieć uchybienia, które nie mają takiego wpływu; skarżący zarzutu obrazy art. 7 kpk tak nie formułuje a z kolei jest wręcz oczywistym, że rozpoznanie jawnie sprawy nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia, skoro nawet skarżący takiego wpływu nie wskazuje., nawet nie próbuje wykazać na czym ów wpływ miałby polegać.

Tymczasem Sąd nie uchybił dyrektywom art. 7 k.p.k., nie pominął istotnych w sprawie dowodów, nie oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie zrozumiałe, wewnętrznie niesprzeczne, niesprzeczne też z regułami logicznego rozumowania. Skarżący, wyrażając własną odmienną oceną dowodów i wyprowadzając własne wnioski w tym zakresie nie wykazał, aby ocena dowodów dokonana przez Sąd meriti nosiła cechy dowolności (wykraczając tym samym poza granice ocen swobodnych zakreślone dyrektywami art. 7 k.p.k.).Tego rodzaju uchybień jakie obrońca podnosił w związku z oceną czynu zarzucanego oskarżonemu aby rodziły one wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego wyroku w tym zakresie, Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie nie stwierdził.

Sąd Okręgowy stwierdza, że Sąd I instancji nie obraził też przepisu prawa materialnego tj. art. 212 § 1 k.k.. W pełni przekonuje argumentacja Sądu zawarta na str. 7-9 uzasadnienia, gdzie Sąd wskazał powody przyjętej kwalifikacji prawnej, sąd odwoławczy powołuje się na nią nie dostrzegając powodu jej ponownego powielania. Odnosząc się zaś wprost do argumentacji w tym zakresie obrońcy stwierdzić należy, że treść pisma oskarżonego będąca jego negatywną opinią o pokrzywdzonej, nie została wyrażona na potrzeby konkretnej toczącej się sprawy sądowej, nie była realizowana w piśmie procesowym czy skardze kierowanej do władz publicznych i dlatego cała argumentacja obrońcy nie jest osadzona w realiach sprawy i w konsekwencji jest bezzasadna.

Należy przy tym stwierdzić, że prawo do krytyki nie może być utożsamiane z prawem do zniesławiania, a krytyczne oceny powinny być wyrażone w odpowiedniej formie zwłaszcza gdy nie są wyrażane w sposób spontaniczny lub w toku szybkiej wymiany słów, a w sposób zaplanowany i przemyślany (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2022 r. I DI 10/22); tak bowiem, jak każdy człowiek ma prawo do wolności wyrażania opinii, tak również każdy człowiek ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, a prawo do wolności wyrażania opinii zasadnie podlega ograniczeniom ze względu m.in. na ochronę dobrego imienia i praw innych osób.

Niezależnie od podniesionych zarzutów stwierdzić należy, że zakwestionowane rozstrzygnięcie jest wadliwe w sposób ewidentny, gdyż zapadło z rażącym naruszeniem prawa karnego materialnego, tj. art. 66 § 1 k.k. Zgodnie z powołaną regulacją sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Z treści przywołanego przepisu jednoznacznie wynika zatem, że podstawowym warunkiem zastosowania tej instytucji probacyjnej jest to, by sprawca w dacie wyrokowania był osobą niekaraną za przestępstwo umyślne. Jak wielokrotnie podkreślał to Sąd Najwyższy, warunek ten ma charakter bezwzględny, a jednocześnie obiektywny i jest niezależny od stanu wiedzy na ten temat sądu rozpoznającego daną sprawę. „Rozstrzygające jest zatem samo obiektywne ustalenie, czy w czasie orzekania w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania sprawca był karany, czy też nie, za umyślne przestępstwo. Potwierdzenie takiej karalności zawsze implikuje niemożność warunkowego umorzenia postępowania wobec sprawcy, którego ta karalność dotyczy (tak też SN w wyroku z 12.02.2019 r., III KK 590/17, LEX nr 2619178 i w wyroku z 14.01.2021 r., III KK 234/20, LEX nr 3241537). Nawet zatem w sytuacjach, gdy sąd nie miał obiektywnej możliwości, czy tylko znaczną trudność, negatywnego zweryfikowania twierdzeń sprawcy o jego niekaralności za umyślne przestępstwo, nie jest możliwe odstąpienie od obowiązku respektowania tego wymogu” (wyrok SN z 6.03.2014 r., IV KK 397/13, LEX nr 1444463; zob. wyroki SN: z 1.06.2016 r., V KK 61/16, LEX nr 2048976; z 4.10.2016 r., V KK 211/16, LEX nr 2123265; z 27.06.2018 r., III KK 432/17, LEX nr 2512017; z 29.09.2020 r., III KK 35/20, LEX nr 3126217).

Z uwagi na obiektywność i bezwzględność wymogu braku karalności sprawcy za przestępstwo umyślne dla zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania, sąd, wydając wyrok, powinien dołożyć należytej staranności, aby uzyskać aktualne informacje dotyczące karalności oskarżonego (zob. wyrok SN z 21.09.2020 r., III KK 199/20, LEX nr 3054729). Tymczasem sąd ten nie dopełnił w tej mierze owej staranności, skoro nie dysponował w dniu wyroku aktualną kartą karną ( poprzednia była sprzed ponad 6 miesięcy bo z dnia 28.10.2022 r ( k. 201).

W przedmiotowej sprawie wymóg niekaralności ewidentnie nie został spełniony. Z dokumentów zgromadzonych w toku postępowania odwoławczego ( k.251) wynika, że w dniu 15 listopada 2022 r. Sąd Rejonowy w Szubinie wyrokiem wydanym w sprawie II K 69/22 skazał W. K. (1) za popełnione przestępstwo z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 12 § 1 kk na karę grzywny 130 stawek dziennych po 40 zł każda. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 13 kwietnia 2023 r.

W tej sytuacji oczywiste jest, że wydanie wyroku warunkowo umarzającego postępowanie wobec W. K. w dniu 4 maja 2023 r. było w świetle art. 66 § 1 k.k. niedopuszczalne, a czyniąc to Sąd Rejonowy w Szubinie dopuścił się rażącej obrazy tej regulacji, co bez wątpienia miało istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

W tym stanie rzeczy, konieczność uwzględnienia apelacji i w konsekwencji uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Szubinie do ponownego rozpoznania, nie może wywoływać jakichkolwiek wątpliwości.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Opisanego wyżej uchybienia nie da się konwalidować na etapie postępowania apelacyjnego i konieczne jest ponowne przeprowadzenie przewodu sądowego przed sądem pierwszej instancji. W przedmiotowej sprawie zaistniała zatem wymieniona w art. 454 § 1 k.p.k. podstawa wydania wyroku kasatoryjnego.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Uprzednia karalność oskarżonego za przestępstwo umyślne

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Z treści przepisu art. 66 § 1 kk jednoznacznie wynika , że podstawowym warunkiem zastosowania instytucji probacyjnej jest to, by sprawca w dacie wyrokowania był osobą niekaraną za przestępstwo umyślne.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Reguła ne peius określona w art. 454 § 1 uniemożliwia skazanie oskarżonego po raz pierwszy w instancji odwoławczej; zakaz ten ma charakter bezwzględny i zapobiega skazaniu osoby uniewinnionej, jak i tej, wobec której w pierwszej instancji umorzono postępowanie oraz warunkowo umorzono postępowanie bezpośrednio przez sąd odwoławczy, niezależnie od tego, czy skazanie miałoby nastąpić w wyniku stwierdzenia rażąco błędnej oceny dowodów i fundamentalnie wadliwych ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd pierwszej instancji, czy też skazanie miałoby opierać się na nowych dowodach, przeprowadzonych dopiero w instancji ad quem i na odmiennych ustaleniach faktycznych, poczynionych na ich podstawie; zakaz ten realizuje standard określony w art. 14 ust. 5 (...) ( vide R. Stefański(red) S. Zabłocki( red) Kodeks postępowania karnego. Tom IV. Komentarz do art.425-467); nie jest dopuszczalne obecnie skazanie oskarżonego w instancji odwoławczej, gdyż od wyroku skazującego nie przysługuje już środek odwoławczy; wymagany jest bowiem dostęp do sądu wyższej instancji w celu ponownego rozpatrzenia orzeczenia o winie i karze zgodnie z ustawą; w zakresie kary, orzeczonej dopiero w drugiej instancji, nie byłby zatem zachowany standard określony w art. 14 ust. 5 (...), gdyż od tego rozstrzygnięcia nie przysługuje środek odwoławczy do sądu wyższej instancji. ( tak: D. Świecki (red) Kodeks postępowania karnego. Komentarz aktualizowany).

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy w Szubinie będzie miał na uwadze aktualne dane o karalności oskarżonego W. K. i zastosuje się do ustawowych ograniczeń warunkujących wydanie określonych rozstrzygnięć o przedmiocie procesu.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

PODPIS