Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 772/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 15.03. 2025 r., sygn. XI K 146/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

2.

3.

Obrońca zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

l. naruszenie przepisów prawa procesowego, mających wpływ na treść wydanego orzeczenia, a to:

a)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie oceny dowolnej, niezgodnej ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, bez wszechstronnej oceny całego zgromadzonego materiału dowodowego przez nieprawidłową ocenę opinii biegłego R. S. (1) (pisemnej i ustnej) poprzez nadanie jej waloru logiczne i spójnej, pełnej i nie zawierającej wewnętrznych sprzeczności, a ponadto szczegółowo wyjaśniającej jakie założenia przyjęto w ich treści i należycie uzasadnionej, podczas gdy opinia ma charakter spekulatywny i dowolny, jest rażąco sprzeczna z innym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie (opinią biegłych lekarzy sądowych) i posiada podstawowe błędny logiczne oraz metodologiczne,

b)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. przez dokonanie oceny zgromadzonego materiału dowodowego przez pryzmat zgodności wnosków wynikających z poszczególnych dowodów z opinią biegłego R. S. (1), a w konsekwencji uznania za niewiarygodne wyjaśnienia H. M. (1) oraz nie przychylił się do tresci prywatnych opinii W. K. (1),

a)  art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. poprzez oddalenie na rozprawie w dniu 09 maja 2025 r. wniosków dowodowych obrońcy w postaci dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego R. S. (1) oraz dowodu z opinii biegłego z dziedziny BHP i wypadków budowlanych na okoliczność ustalenia przebiegu i mechanizmu upadku pokrzywdzonego,

2. art. 438 pkt 3 k.p.k. poprzez błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na:

a) ustaleniu, że:

- rusztowanie ramowe fasadowe, którego montaż został wykonany przez H. M. (1), było w części szczytowej niezabezpieczone przed wypadnięciem,

- upadek D. O. nastąpił w przestrzeni między ścianą boczną budynku, a niezabezpieczonym szczytem rusztowania,

b) braku ustalenia, że:

- rusztowanie ramowe fasadowe, na którym pracował D. O., posiadało w części szczytowej zabezpieczenia w połaci kotw montujących rusztowanie do ściany oraz listw, a w konsekwencji było zabezpieczone przed wypadnięciem,

- upadek D. O. nastąpił z przodu rusztowania na skutek utraty prawidłowej reakcji ruchowych organizmu wywołanej zmianami psychiczno — fizycznymi powstałymi na skutek spożycia alkoholu,

- pomiędzy upadkiem z wysokości i zgonem D. O., a stanem rusztowania i organizacją pracy przez H. M. (1) nie pozostaje związek przyczynowo — skutkowy.

Oskarżony w swojej apelacji wskazał, że:

3.  „ nie czuje się winny popełnienia zarzucanego mu czynu, wniósł o zbadanie sprawy przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy a jego argumentacja będzie tożsama z zawartą przez obrońcę w równolegle wywiedzionej przez niego apelacji…”.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1-3. Zarzuty niezasadne. Brak jest podstaw do skutecznego postawienia Sądowi zarzutu obrazy wskazanych przepisów postępowania oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia.

Obraza przepisów postępowania tj art. 424 k.p.k. przez nienależyte sporządzenie uzasadnienia może mieć wpływ na treść orzeczenia jedynie wtedy, gdy istnieją sprzeczności między wyrokiem a jego uzasadnieniem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1984 r. w sprawie I KR 6/84, OSNKW 1984/11-12/128) albo kiedy uzasadnienie nie zawiera tak ważnych elementów jak oceny dowodów czy ustaleń faktycznych (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 grudnia 1970 r. w sprawie IV k.p. 217/70, OSNKW 1971/5/73; z dnia 21 marca 1975 r. w sprawie VI KZP 39/74, OSNKW 1975/6/70; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 września 2009 r. w sprawie II AKa 232/09, Prok. i Pr. - wkł. 2010/11/30). W pozostałych przypadkach uchybienie normie z art. 424 k.p.k. nie ma wpływu na treść orzeczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie II AKa 17/11, KZS 2011/6/46 ). Sąd Okręgowy podkreśla, że o trafności rozstrzygnięcia nie decyduje jego uzasadnienie, lecz materiał dowodowy stanowiący podstawę orzeczenia. Uzasadnienie w ramach kontroli odwoławczej jest jedynie punktem wyjścia do zbadania zasadności rozstrzygnięcia, mającym wyłącznie ułatwiać ocenę wyroku wydanego przez organ orzekający w pierwszej instancji. A zatem, pełni ono ważną rolę w postępowaniu odwoławczym, lecz oczywiste jest, że tylko w wyjątkowych sytuacjach uchybienia związane z uzasadnieniem wyroku będą zmuszały do podjęcia decyzji reformatoryjnej albo kasatoryjnej.

Sąd Okręgowy jest zdania, że jego treść nie była dotknięta nieusuwalnymi sprzecznościami albo elementarnymi brakami, które uniemożliwiałyby przeprowadzenie kontroli odwoławczej. Sąd I instancji sporządził pisemne uzasadnienie na poziomie wystarczającym, umożliwiającym - po zapoznaniu się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym - analizę wyroku przez pryzmat zarzutów apelacyjnych, jak i w zakresie zagadnień koniecznych do rozważenia z urzędu.

W szczególności wbrew twierdzeniom obrońcy oceniając uzasadnienie wyroku Sąd nie miał wątpliwości co do tego z jakich względów i w jakim zakresie sąd ten uznał wyjaśnienia oskarżonego za niewiarygodne w zakresie istotnych okoliczności mających wpływ na rozstrzygnięcie oraz z jakich względów uznał za wiarygodne dowody przeciwne w tym zwłaszcza opinię biegłego R. S. oraz biegłych lekarzy z (...) w B..

Niezasadnie powołuje się skarżący na naruszenie przez Sąd I instancji art.410 kpk. Zgodnie z tym przepisem podstawę wyroku stanowić może tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Oznacza to, że sąd wydając wyrok nie może opierać się na tym co nie zostało ujawnione na rozprawie, jak również i to, że wyroku nie wolno wydawać na podstawie części ujawnionego materiału dowodowego, a musi on być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych, które tezę aktu oskarżenia potwierdzają, jak i tych, które ją podważają.

Zasada określona w art.410 kpk obowiązuje także strony procesowe, które przedstawiając własne stanowisko nie mogą opierać go na fragmentarycznej ocenie dowodów z pominięciem tego wszystkiego, co może prowadzić do innych wniosków a co ma miejsce w przypadku apelacji obrońcy, o czym w dalszej części uzasadnienia.

O naruszeniu tego przepisu może być zatem mowa jedynie wtedy, gdy sąd orzekający pominie jakąś okoliczność ujawnioną w toku rozprawy lub oprze ustalenia faktyczne na okoliczności w toku rozprawy nie ujawnionej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 1997r, IV KKN 103/96 Prok. i Pr. 1997/10/12 ).

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku ,przedmiotem rozważań Sądu I instancji były wszystkie istotne dowody przeprowadzone i ujawnione w toku przewodu sądowego, które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie. Skoro więc Sąd I instancji oparł swe rozstrzygnięcie na analizie całokształtu ujawnionych okoliczności i przeprowadzonych dowodów nie można skutecznie stawiać mu zarzutu naruszenia art.410 kpk.

Tymczasem dokonanie takiej czy innej oceny dowodu przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie nie stanowi naruszenia art.410 kpk, co jednoznacznie stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19 czerwca 2002r V KKN 34/01 (vide: Lex 53912; por. też R.A. Stefański, Komentarz do art.410 kodeksu postępowania karnego). Apelacja negująca winę oskarżonego zawiera subiektywną ocenę poszczególnych dowodów abstrahując od tych , które są niekorzystne dla oskarżonego.

Zgodnie z utrwalonym od lat poglądem, wyrażanym tak w doktrynie jak też w judykaturze, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd meriti w toku rozprawy głównej mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana, wtedy dopiero, gdyby w procedurze dochodzenia do nich Sąd uchybił dyrektywom art. 7 k.p.k., pominął istotne w sprawie dowody lub oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny kontrolno-odwoławczej.

Skarżący, wyrażając własną odmienną oceną dowodów i wyprowadzając własne wnioski w tym zakresie nie wykazał w wiarygodny i przekonywający sposób, aby ocena dowodów dokonana przez Sąd meriti nosiła cechy dowolności (wykraczając tym samym poza granice ocen swobodnych zakreślone dyrektywami art. 7 k.p.k.).Tego rodzaju uchybień jakie skarżący podnosił w związku z oceną czynu zarzucanego oskarżonemu, aby rodziły one wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego wyroku w tym zakresie, Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie jednak nie stwierdził. Rzecz w tym, że dla skuteczności zarzutu tego rodzaju (ukierunkowanego na kwestionowanie oceny dowodów) nie wystarczy wysłowienie własnego stanowiska, odmiennego od ustaleń Sądu meriti. Konieczne jest natomiast wykazanie w oparciu o dowody i ich wnikliwą ocenę, że ustalenia te są błędne, wskazanie możliwych przyczyn powstałych błędów i wszechstronne uargumentowanie własnego odmiennego stanowiska.

Sąd Okręgowy stwierdził, że obrońca tego rodzaju argumentacji i na takim poziomie jej przekonywalności, nie przedstawił. Wbrew jego twierdzeniom, analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego pozwala w pełni na podzielenie przekonania Sądu meriti o tym, iż oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamiona przypisanego mu czynu. Argumentacja skarżącego całkowicie traci swą przekonywalność w konfrontacji ze zgromadzonymi w sprawie dowodami zwłaszcza w postaci wiarygodnych zeznań świadków, opinii biegłych oraz innych dokumentów, których łączna synteza w pełni oddaje całokształt okoliczności zdarzeń będących przedmiotem oceny i która bez wątpienia pozwalała Sądowi pierwszej instancji na przyjęcie prawidłowych ustaleń w zakresie, które włączone zostały do podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku.

Apelacja nie dostarcza dostatecznych argumentów mogących przemawiać za zasadnością jej uwzględnienia, a co za tym idzie, uzasadniać możliwości odmiennego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, ten środek odwoławczy zawiera jedynie odmienną, jednostronną ocenę materiału dowodowego, a podniesione w nich argumenty mają charakter stricte polemiczny a w szczególności abstrahuje od treści zebranych dowodów.

Tymczasem Sąd Rejonowy dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w tej części rozważył w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wszystkie dowody, wskazał którym i dlaczego dał wiarę oraz którym nie dał wiary, przedstawiając motywy swoich ocen. Pewnym uchybieniem było tylko zaliczenie w poczet dowodów prywatnej opinii W. K., co nie miało jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 7 k.p.k., stwierdzić należy, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych, pozostaje pod ochrona prawa procesowego wtedy ,gdy:

- jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności sprawy (art.410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art.2§2 k.p.k.),

- stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art.4 kpk),

- jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art.424§1 pkt 1 k.p.k.).

W ramach realizacji zasady zawartej w art.7 k.p.k. sąd ma prawo uznać za wiarygodne zeznania świadka (lub wyjaśnienia oskarżonego), co do niektórych przedstawionych przez niego okoliczności i nie dać wiary zeznaniom tego samego świadka (czy też wyjaśnieniom oskarżonego), co do innych okoliczności – pod warunkiem jednak, że swoje stanowisko w tej kwestii w sposób przekonywujący (jak ma to miejsce w niniejszej sprawie) uzasadni ( OSNKW 1974/7-8/154, OSNKW 1975/9/133).

Wszystkie te wymogi spełnia ocena dowodów, o której mowa w apelacji (a także pozostałych zebranych w sprawie) dokonana przez Sad I instancji i zaprezentowana w uzasadnieniu wyroku.

Skarżący nie wykazał aby w zaskarżonym wyroku, przy ocenie dowodów zebranych w sprawie, Sąd dopuścił się obrazy art.7 k.p.k.

Apelacja zawiera odmienną ocenę dowodów, korzystną dla oskarżonego i sprowadza się do założenia, że dowody „niekorzystne” dla oskarżonego są niewiarygodne i należy odmówić dania im wiary, a uznać za wiarygodne odmienne twierdzenia oskarżonego.

Odnosząc się obecnie wprost do poszczególnych zarzutów i argumentacji skarżącego:

- niezasadne są zarzuty związane z oceną opinii biegłego R. S. sporządzonych w sprawie; skarżący bardzo wybiórczo cytuje treść tych opinii, ich rzekomą sprzeczność z opinią lekarzy (...) w B., eksponując wyłącznie to co odpowiada interesowi procesowemu oskarżonego a pomijając pozostałe treści,

- tymczasem dokonana przez Sąd I instancji ocena opinii R. S. nie budzi wątpliwości; Sąd Rejonowy dokonał rzetelnej oceny opinii tego biegłego, a sąd odwoławczy co do istoty ją podziela; słusznie Sąd Rejonowy uznał, że opinia ta jest pełna, jasna, logiczna i zasługuje na aprobatę; wskazać przy tym należy, że rolą Sądu II instancji nie jest dokonywanie powtórnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego; takowa została bowiem poczyniona przez sąd rozstrzygający a Sąd Okręgowy ocenę tę w pełni akceptuje;

- odnosząc się do tej części argumentacji obrońcy sąd odwoławczy stwierdza, że nie może budzić wątpliwości, że biegły ten dysponuje wiadomościami specjalnymi niezbędnymi dla stwierdzenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Ma określone wykształcenie specjalistyczne, doświadczenie zawodowe a przy tym jest biegłym z listy Prezesa Sądu Okręgowego w Bydgoszczy; twierdzenia obrońcy zaś negującego opinię biegłego w zakresie zlecenia Sądu jest niczym nieskrępowaną realizacją przez obrońcę prawa do obrony oskarżonego;

- należy podkreślić, że biegły oprócz opinii głównej, sporządził też opinię uzupełniającą, opiniował też ustnie na rozprawie odpowiadając na pytania obrońcy oskarżonego, odnosząc się do istniejących dokumentów, konfrontując tym samym swoją opinię ze stanowiskiem obrońcy;

- podkreślenia wymaga, że - jak wynika z art. 201 k.p.k. - o wadliwości opinii biegłego, czyniącej z niej niemiarodajne źródło dowodowe i powodującej konieczność ponowienia takiego dowodu, można mówić dopiero w sytuacji gdy opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność w samej opinii lub między różnymi opiniami w tej samej sprawie; wówczas - jak wynika z powołanego przepisu - można wezwać ponownie tych samych biegłych lub powołać innych;

- w niniejszej sprawie żadna ze wskazanych wyżej możliwych sytuacji nie ma miejsca; jest przy tym oczywiste, że wiadomości specjalne ze swej istoty są atrybutem biegłych, a kontrola opinii przez organ procesowy – siłą rzeczy – doznaje tu pewnych ograniczeń;

- nie doszło w sprawie do obrazy przepisów postępowania, tj. art. 170 § 1 k.p.k. w zw. z art. 193 k.p.k. w realiach sprawy nie ma uzasadnienia dla uzupełniającej opinii biegłego R. S. (1) oraz dowodu z opinii biegłego z dziedziny BHP i wypadków budowlanych na okoliczność ustalenia przebiegu i mechanizmu upadku pokrzywdzonego”;

- uprawnienie do przeprowadzenia dowodów w zestawieniu z ciążącym na przewodniczącym obowiązkiem baczenia, by zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy nie oznacza obowiązku przeprowadzenia wszystkich dowodów, jakie hipotetycznie mogłyby cokolwiek wnieść do sprawy; dowodzenie jakiegokolwiek faktu w procesie karnym musi być uzasadnione rzeczową potrzebą, a nie formalistycznym przeświadczeniem obrońcy, że konieczne jest wykorzystanie wszystkich dostępnych źródeł dowodowych; nieuprawnione jest stanowisko, że każda inicjatywa dowodowa winna być bezkrytycznie akceptowana przez sąd; jest zgoła inaczej, bo oddalenie wniosku dowodowego pozostaje uprawnieniem sąd; jeśli sąd prawidłowo i przekonująco umotywował swoje stanowisko co do nieprzydatności dowodów wnioskowanych przez obrońcę, to stanowisko takie w żadnym razie nie może dawać podstawy do skutecznego wysunięcia zarzutu obrazy prawa procesowego; Sąd I instancji oddalając w dniu 9 maja 2025 r. wniosek dowodowy obrońcy swoje stanowisko prawidłowo, ze wskazaniem właściwych podstaw prawnych uzasadnił a rozstrzygnięcie to zasługuje na pełną akceptację sądu odwoławczego;

- przy tym samo kwestionowanie opinii biegłych bez wiarygodnego, przekonywającego i opartego na faktach lub niepodważalnej logice analitycznego rozumowania, bez wykazania, że opinia przyjęta przez sąd jest niejasna, niepełna, merytorycznie błędna, wewnętrznie niespójna a także bez wykazania, że konkretne dokumenty (ewentualnie przez biegłego wcześniej nieuwzględnione) mogłyby doprowadzić do zmiany wniosków biegłego, bez zarazem przekonywającego uargumentowania, w jaki sposób i dlaczego ten lub inny wskazywany fakt mógłby rolę taką odebrać – nie może prowadzić do podważenia ocen i ustaleń Sądu meriti i w dalszej kolejności powołanie innego biegłego; jeżeli opinia biegłego jest przekonująca i zupełna dla sądu, który swoje stanowisko w tym względzie uzasadnił, to fakt, iż opinia taka nie jest przekonywająca (niepełna) dla stron procesowych, nie jest przesłanką jej podważenia i następnie dopuszczenia kolejnej opinii w oparciu o przepis art.201 kpk (postanow. SN 2006.09.13 IV KK 139/06 OSNwSK 2006/1/1715); oczywistym jest bowiem, że subiektywne przekonanie strony o wadliwości sporządzonych opinii, dowolne twierdzenie, że są one błędne, czy też sprzeczne, w żadnym razie nie może decydować o obowiązku dopuszczenia przez sąd kolejnej opinii.

Przechodząc w tym przedmiocie na grunt niniejszej sprawy należy skonstatować, że:

- opinia biegłego R. S. jest jednoznaczna w zakresie uchybienia oskarżonego przepisom BHP i w tej części praktycznie nie jest kwestionowana przez obrońcę; nie budzi zatem wątpliwości, że „…H. M. (1) w okresie od 15.04.2022r. do 30.04.2022r. w B. przy ul. (...), jako pracodawca prowadzący „ Zakład (...), będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnił wynikającego stąd obowiązku w ten sposób, że wykonał montaż rusztowania ramowego fasadowego nie wyposażając go w krawężniki poprzeczne i podłużne oraz część poręczy czołowych, a następnie dopuścił pracownika D. O. do pracy i nie zapewnił właściwego nadzoru nad jego pracą … ”; finalnie zatem nie budzi wątpliwości, że pokrzywdzony pracował na niekompletnym rusztowaniu, którego montaż został wykonany przez pracowników nieposiadających do tego uprawnień, które nie powinno nigdy zostać dopuszczone do użytku;

- co istotne zbieżne z opinią R. S. są zeznania inspektora pracy W. W. ( k.248 – 9 ), który sporządzał protokół kontroli z ramienia inspekcji pracy (k. 89 ), a które nie były kwestionowane przez skarżącego; wynika z nich wprost że „…w instrukcji montażu rusztowania zapisano: „Poziom każdej kondygnacji zabezpieczyć od czoła poprzez zamontowanie poręczy czołowej…. wszystkie poziomy rusztowania od 2 m wysokości zabezpieczyć krawężnikami……, … pomosty rusztowania zabezpieczyć krawężnikami podłużnymi a od czoła krawężnikami poprzecznymi….W treści instrukcji na str. 23 miedzy innymi zapisano: „XX. Zabezpieczenie boczne na poszczególnych pomostach rusztowania przed wypadnięciem osób ( !!! szczególnie istotne z uwagi na pomijanie w apelacji tego faktu – przyp. SO ) i przedmiotów:

a)  każdy pomost należy zabezpieczyć krawężnikiem podłużnym, poręczą pojedynczą górną i pośrednią (dolną). ….

a)  zezwala się na pominiecie poręczy i krawężników od strony ściany budynku, jeżeli odległość brzegu pomostu od ściany nie przekracza 0,20 m oraz gdy pomost jest na wysokości mniejszej niż 1 m od poziomu gruntu;

b)  pomosty skrajne rusztowania należy zabezpieczyć krawężnikiem poprzecznym oraz poręczą czołową;

- zdaniem W. W. przyczyną wypadku było użytkowanie rusztowania nie wyposażonego w kompletne urządzenia ochronne oraz brak właściwego nadzoru nad pracą pracownika ( k. 248 -9);

- świadkowie nie widzieli chwili w której D. O. wypadł z rusztowania a zatem brak jest możliwości jednoznacznego ustalenia czy upadek z wysokości nastąpił w miejscu gdzie brak było poręczy czołowej i krawężnika poprzecznego, czy w miejscu gdzie nie było krawężnika podłużnego; także biegli z (...) nie byli w stanie określić w jaki sposób doszło do przebiegu tego przedmiotowego zdarzenia,

- podstawowym zarzutem wobec opinii biegłego R. S. była rzekoma jej sprzeczność z opinią biegłych z (...) w B.; przejawem owej sprzeczności są wg. obrońcy:

- „… wszystkie obrażenia, na jakie biegły powoływał się w wydanej opinii powstały nie na skutek upadku, lecz miały charakter zmian odleżynowych — wynika to wprost z uzupełniającej opinii biegłych lekarzy medycyny sądowej — lekarz A. N. (1) na rozprawie w dniu 20 listopada 2024 r….”,

- „… w ramach opinii ustnej uzupełniającej zostało przez lekarzy medycyny sądowej doprecyzowane expressis verbis, że wszystkie obrażenia zewnętrzne stwierdzone na ciele pokrzywdzonego (także te, które biegły R. S. (1) uznał za skutki upadku) są obrażeniami niezwiązanymi w jakikolwiek sposób z mechanizmem jego upadku z rusztowania, a więc mają charakter takich, na podstawie których nie można wyciągać jakichkolwiek wniosków dla mechanizmu upadku pokrzywdzonego (a biegły R. S. (1) takie wnioski starał się wyprowadzić)…”;

- tymczasem powyższe twierdzenia obrońcy w rzeczywistości nie mają żadnego odzwierciedlenia w opiniach biegłych ( pisemnej i ustnej ) D. Z. i A. N. z (...) w B.; obrońca zdaje się nie dostrzegać zawartego w opinii biegłych rozróżnienia „oględziny zewnętrzne” i „ obrażenia na ciele”:

- na str. 4-5 opinii biegli opisali obrażenia na ciele, a następnie na stronie 8 skonstatowali „… w czasie badania przedmiotowego opisano zmiany pourazowe na powłokach ciała w postaci powierzchownych otarć naskórka w prawej okolicy czołowej, powyżej prawej powieki i prawego policzka oraz drobnych otarć naskórka obu kończynach dolnych…”;

- biegli wyraźnie odróżniają określenia „oględziny zewnętrzne „ od „obrażenia na ciele”; na rozprawie ( k. 297 – 8 ) zawarli stwierdzenie z którego jednoznacznie wynika, że zmiany odleżynowe zawarto w pkt. 1 opinii „oględziny zewnętrzne” : „….w rubryce oględziny zewnętrzne dotyczą zmian odleżeniowych niestanowiących bezpośredniego następstwa przedmiotowego zdarzenia. Są jedynie wynikiem przewlekłego leżenia w pozycji na wznak … jeżeli podejrzewam, że jakieś obrażenie jest następstwem innej sytuacji niż przedmiotowego zdarzenia to to opisuję jak w przypadku ostatniego podpunktu obrażeń na ciele… …”( ! – przyp.SO );

- fakt obrażeń ciała jakich doznał pokrzywdzony spadając z wysokości ( a które nie są wynikiem kontaktu z podłożem ) wynika z fragmentu opinii ustnej biegłej: „… nie jestem w stanie jednoznacznie powiedzieć w jaki sposób doszło do przebiegu tego przedmiotowego zdarzenia. Wskazać jedynie mogę, iż z uwagi na to, że pokrzywdzony miał spaść z 8 metrów, a obrażenia są stosunkowo niewielkie nie mogę wykluczyć, że w momencie upadku pokrzywdzony zahaczał częścią ciała, być może bronił się przed upadkiem zwalniając nieco przebieg lotu i tym samym doprowadzając do mniejszej ilości zmian pourazowych, bowiem w przypadku upadku z 8 metrów nieasekurowanych, niezwalnianego toru lotu spodziewałabym się zdecydowanie bardziej nasilonych zmian pourazowych w obrębie rusztowania kostnego….” oraz biegłego J. Z. „…podtrzymuję, że istnieje dysproporcja między wysokością z której upadł, a obrażeniami. Dlatego podany przez panią doktor wniosek o możliwym spowolnieniu upadku przez chwytanie się za elementy rusztowania jest najbardziej zasadny. Dlatego też nie możemy określić precyzyjnie samego mechanizmu, w jaki sposób powstały poszczególne obrażenia….ciężko podać jedną stronę ciała, którą pokrzywdzony zderzył się z ziemią. Pewne elementy wskazują np. na kontakt plecami, a pewne elementy na głowę. Tak do końca nie rozstrzygniemy tego co było efektem uderzenia w podłoże, a co mogło być wynikiem uderzenia w rusztowanie.”;

- powyższe wprost dowodzi, że wg biegłych lekarzy na ciele pokrzywdzonego istniały obrażenia ciała związane z zachowaniami obronnymi, sugerującymi kontakt np. z rusztowaniem, które miał prawo uwzględnić w swojej opinii biegły R. S., co przeczy zasadniczej tezie apelacji obrońcy o sprzeczności w tym zakresie między opiniami lekarzy a opinią R. S.;

- w niniejszej sprawie pewnym jest, że nikt nie widział momentu wypadnięcia pokrzywdzonego z rusztowania, także biegli nie potrafili jednoznacznie określić w jaki sposób doszło do przebiegu zdarzenia, w konsekwencji można mówić tylko o prawdopodobnym miejscu gdzie pokrzywdzony wypadł z rusztowania; zdaniem R. S. z. dużym prawdopodobieństwem nastąpiło to w przestrzeni między ścianą boczną budynku, a niezabezpieczonym szczytem rusztowania; biegły wskazał jakie fakty wskazują na znajdowanie się pokrzywdzonego w tym miejscu przed wypadnięciem; jak wcześniej wykazano rusztowanie w tym miejscu nie było w żaden sposób zabezpieczone, było niekompletne;

- skarżący negując rozstrzygnięcie sądu, powoływał się na nieistniejące twierdzenia biegłego; wbrew twierdzeniom obrońcy bowiem nie sposób kotw mocujących rusztowanie do ściany za element rusztowania a wręcz kuriozalne jest jego twierdzenie jakoby zakotwienie rusztowania pozwalało uznać je za kompletne a ich obecność wykluczała możliwość upadku pokrzywdzonego; nie jest też prawdą by biegły uznał że „kotwy pełniły rolę poręczy czołowych uniemożliwiające wypadnięcie szczytową częścią rusztowania” ; kotwy to element mocowania rusztowania do ściany, nie były elementem rusztowania i nie zabezpieczały przed upadkiem,; co oczywiste kotwy nie zastępowały poręczy; skoro odległość brzegu pomostu od ściany wynosiła 0,395 m oraz pomost był na wysokości powyżej 1 m od poziomu gruntu, to nic nie zwalniało oskarżonego od zamontowania poręczy i krawężników od strony ściany budynku;

- nie ma też oparcia w opinii biegłego sugestia obrońcy jakoby „ brak krawężników poprzecznych i podłużnych pozostawało bez związku z upadkiem pokrzywdzonego, albowiem ich funkcja zabezpiecza wyłącznie narzędzia przed wypadnięciem i nie ma żadnego znaczenia w przedmiotowej sprawie"; oprócz cytowanej wcześniej instrukcji montażu rusztowania , także proste doświadczenie życiowe każe przyjąć, że zamontowane krawężniki podłużne chronią także pracujących przed przypadkowym wypadnięciem ( nie tylko przed upadkiem narzędzi);

- choć z materiału dowodowego wynika, że w sposób pewny nie sposób ustalić miejsca wypadnięcia pokrzywdzonego to należy zgodzić się z sądem , który uznał iż miało to miejsce na szczycie rusztowania; to tu utracił on „grunt pod nogami”, wypadł poza obręb pomostu , następnie instynktownie broniąc się przed upadkiem, zahaczał częścią ciała o jego elementy stałe , zwalniając nieco przebieg lotu; w trakcie spadania poniżej podestu z którego wypadł, chwycił siatkę, która rozerwała się w kierunku od ściany do środka rusztowania, na wysokości podestu roboczego, siatka zabezpieczająca była nieuszkodzona, dopiero 2 podesty niżej siatka była częściowo uszkodzona ( vide dokumentacja fotograficzna); to niemal wprost potwierdza tezę biegłego, że do wypadnięcia doszło w bocznej części rusztowania);

- na marginesie należy stwierdzić, że miejsce wypadnięcia pokrzywdzonego ( z przodu rusztowania czy z boku przy ścianie ) choć niemożliwe do ustalenia nie ma decydującego znaczenia w sprawie skoro w obydwu miejscach rusztowanie nie było kompletne i nie nadawało się do użytkowania a odpowiedzialność za to ponosił oskarżony;

- niewątpliwie z przepisów BHP wynika, że prace na wysokości należą do szczególnie niebezpiecznych, co implikowało obowiązek oskarżonego bezpośredniego nadzoru nad wyznaczonymi w tym celu osobami; w oczywisty sposób oskarżony obowiązku tego nie wypełnił, co dodatkowo przesądza o jego odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie; przy tym eksponowane przez obrońcę słowa biegłego że „…żadnego budowlańca nie upilnuje się na budowie” nie mają istotnego znaczenia w sprawie; rzeczą oskarżonego było zorganizowanie i zapewnienie bezpośredniego nadzoru na budowie a mówiąc kolokwialnie oskarżony miał pilnować a nie upilnować pokrzywdzonego.

Akceptując co do zasady ocenę dowodów sądu I instancji, sąd odwoławczy dostrzega też uchybienie tego sądu, nie mające jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy; niezasadnie bowiem zaliczono w poczet dowodów opinię prywatną W. K. przedłożoną przez obrońcę oskarżonego, dokonał jej oceny, finalnie uznając ją za niewiarygodną.

Otóż uszło uwadze sądu, że „opinia prywatna, będąca w istocie pisemnym opracowaniem zleconym przez uczestnika postępowania, a nie przez uprawniony organ procesowy, nie jest opinią w rozumieniu art. 193 k.p.k. w zw. z art. 200 § 1 k.p.k. i nie może stanowić dowodu w sprawie. Określenie danego opracowania mianem opinii, czy też podpisanie takiego opracowania przez określoną osobę, powołującą się na posiadanie wiadomości specjalnych, nie ma znaczenia…”. (post. SN z dnia 27 kwietnia 2022 r. V KK 118/22). „ Zgodnie z utrwaloną praktyką, pozaprocesowa opinia biegłego nie może stanowić dowodu będącego przedmiotem oceny sądu, póki dowód taki nie zostanie przeprowadzony w sposób przewidziany przez przepisy procesowe. Biegli powoływani są postanowieniem organu procesowego prowadzącego postępowanie. Dopiero takie postąpienie konstytuuje biegłych w procesie. Opinia wykonana bez polecenia organu procesowego, na zlecenie osoby zainteresowanej, nie ma waloru środka dowodowego. Dopiero więc z chwilą wydania postanowienia o powołaniu biegłego celem sporządzenia opinii, staje się on uczestnikiem postępowania, zaś wydana przez niego opinia uzyskuje cechy opinii w rozumieniu przepisów postępowania karnego”( post. SN z dnia 23 listopada 2021 r. III KK 250/21).

Niezasadne jest twierdzenie apelacji jakoby „pomiędzy upadkiem z wysokości i zgonem D. O., a stanem rusztowania i organizacją pracy przez H. M. (1) nie istniał związek przyczynowo — skutkowy” a wyłączną przyczyną zdarzenia był stan nietrzeźwości pokrzywdzonego. W tej kwestii oprócz powyższej argumentacji, sąd odwoławczy w pełni podziela argumentacją sądu I instancji zawartą na str. 9 – 12 uzasadnienia wyroku, powołuje się na nią, nie widząc potrzeby ponownego jej przytaczania. Tym bardziej , że apelacja w tej części nie prezentuję rzeczowej, przekonującej argumentacji, ma charakter wyłącznie polemiczny, stanowi realizację prawa oskarżonego do obrony.

Finalnie, w ocenie sądu odwoławczego , w pełni uprawniona jest teza o braku wątpliwości co do winy H. M. w zakresie zarzucanego mu czynu.

Wniosek

Obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Oskarżony wniósł o zbadanie sprawy przez Sąd Okręgowy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec ustaleń i argumentacji Sądu Rejonowego skarżący nie przedstawił przekonującej argumentacji pozwalającej na zmianę zaskarżonego wyroku w postulowanym zakresie. Apelacja zawiera odmienną ocenę dowodów, korzystną dla oskarżonego i sprowadza się do stwierdzenia, że dowody „ niekorzystne” dla oskarżonego w szczególności opinia biegłego R. S. są niewiarygodne i należy odmówić dania im wiary, a uznać za wiarygodne odmienne twierdzenia oskarżonego, negującego swoją winę.

Tymczasem Sąd Rejonowy dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego rozważył szczegółowo i wszechstronnie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wszystkie dowody w tym wyjaśnienia oskarżonego, wskazał którym i dlaczego dał wiarę oraz którym dowodom nie dał wiary, przedstawiając motywy swoich ocen.

Nie ma żadnych podstaw do negowania rozstrzygnięcia Sądu I instancji w zakresie zawinienia oskarżonego.

Nadto wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania jest sprzeczny z treścią art. 437 § 2 k.p.k. Nie zachodzą też przesłanki wskazane w art. 439 § 1 k.p.k., oraz art. 454 k.p.k. Zebrany w sprawie materiał dowodowy jest kompletny.

Wymierzona oskarżonemu kara za przypisany mu czyn jest sprawiedliwa, odpowiednia do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, uwzględnia te wszystkie elementy, jakie są istotne dla jej wymiaru.

Także pozostałe rozstrzygnięcia Sądu mają podstawy prawne i nie budzą wątpliwości sądu odwoławczego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o winie i karze oskarżonego

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Argumentacja jak wyżej. Brak było podstaw do ingerencji sądu odwoławczego w orzeczenie pierwszoinstancyjne z uwagi na prawidłowość dokonanej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów a w konsekwencji na zasadność poczynionych ustaleń faktycznych; wyrok odpowiada prawu i podlegał utrzymaniu w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

.

Zwięźle o powodach zmiany

.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Na rzecz oskarżycielki posiłkowej W. W. zasądzono od oskarżonego kwotę 840 zł na podstawie 11 ust. 1 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10. 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciążył Skarb Państwa, uznając, iż uiszczenie ich byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe zwłaszcza w sytuacji znacznych obciążeń finansowych oskarżonego zawartych w wyroku.

7.  PODPIS