IV Ka 991/23 - wyrok Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2023-11-15

Sygn. akt IV Ka 991/23








WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2023 r.


Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Sądu Okręgowego Mirosław Kędzierski

Protokolant stażysta Damian Biesiekierski

przy udziale Dariusza Kuberskiego - prokuratora Prokuratury Okręgowej w Bydgoszczy

po rozpoznaniu dnia 7 listopada 2023 r.

sprawy R. M. (1) s. J. i A., ur. (...) w G. oskarżonego z art. 178a § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Mogilnie

z dnia 24 maja 2023 r. sygn. akt II K 364/21

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- podstawę prawną skazania w pkt 1 uzupełnia o przepis art. 4 § 1 k.k.,

- orzeczony wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w pkt 5 obniża do lat 3 (trzech),

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

wymierza oskarżonemu opłatę w wysokości 620,00 (sześćset dwadzieścia) złotych za II instancję i obciąża go wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym w kwocie 50,00 (pięćdziesięciu) złotych.


UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 991/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2.

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 24 maja 2023 r., sygn. II K 364/21


1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty







2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty






2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu




2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu




STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

2.

3.

4.

5.

6.




Obrońca oskarżonego wyrokowi zarzucił:

mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisu art. 170 § 1 pkt 2 i 5 kpk poprzez oddalenie - wskutek apriorycznej oceny przydatności dowodu z zeznań świadków A. S., K. M. (1) oraz D. B. z naruszeniem reguły wynikającej z dyspozycji przepisu art. 170 § 2 kpk - jako nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, a także co do którego Sąd I instancji uznał, że został złożony celem przedłużenia postępowania - wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego zmierzającego do ustalenia tego, że:

wbrew twierdzeniom zawartym w akcie oskarżenia w objętym zarzutem dniu 8 maja 2021 roku oskarżony przed godziną 16:00 nie spożywał alkoholu lub nie wykazywał objawów upojenia alkoholowego lub objawów jak po spożyciu alkoholu

oskarżony spożył 400 ml wódki tj. 2 x po 200 ml, lecz dopiero po zatrzymaniu i zaparkowaniu pojazdu w miejscowości M. w dniu 8 maja 2021 roku tj. po godzinie 16:30,

które to dowody miałyby, w ocenie obrony, kapitalne znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiocie czynu zarzucanego oskarżonemu, gdyż stanowisko oskarżenia opierało się w zasadzie wyłącznie na opinii uzupełniającej biegłego z dnia 22 listopada 2021 roku, pomimo iż biegły nie wykluczył deklarowanego przez oskarżonego spożycia alkoholu (400 ml) w dniu 8 maja 2021 roku po zatrzymaniu pojazdu;

mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisu art. 7 i art. 410 kpk w zw. z przepisami art. 366 § 1 kpk i art. 424 § 1 kpk poprzez:

  • brak poczynienia i odzwierciedlenia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wystarczających ustaleń faktycznych umożliwiających dokonanie kompleksowej oceny kwestii wypełnienia przez zachowanie oskarżonego wszystkich znamion, w tym przede wszystkim znamion strony podmiotowej i przedmiotowej, zarzucanego mu występku,

  • przyjęcie za udowodnione bez dostatecznej ku temu podstawy w zebranym materiale dowodowym, iż oskarżony w dniu 8 maja 2021 roku prowadził pojazd mechaniczny znajdując się przed godziną 16:30 pod wpływem alkoholu i to w sytuacji, w której Sąd Rejonowy nie poczynił w tej kwestii relewantnych ustaleń, opierając się w głównej mierze na opinii biegłego, którą oskarżony kwestionuje w całości z uwagi na jej nierzetelność,

  • - uznanie sporządzonej przez biegłego opinii uzupełniających oraz zeznań biegłego za spójną, wyczerpującą, sporządzoną w zrozumiały i przystępny sposób oraz popartą konkretnymi wyliczeniami, podczas gdy prawidłowo analiza sporządzonych przez biegłego opinii oraz złożonych przez niego na rozprawie zeznań prowadzi do przeciwnej konkluzji co z kolei skutkowało dowolnym ustaleniem, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał wszystkie znamiona występku z przepisu art. 178a §1 kk;

„Na wypadek niepodzielenia przez Sąd ad quem powyższych zarzutów - z najdalej idącej ostrożności procesowej - zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność wymierzonych oskarżonemu kar pozbawienia wolności i grzywny”.

Oskarżony wyrokowi zarzucił:

Obrazę przepisów postępowania tj. art. 170 §1 pkt 2 oraz pkt 5 kpk polegającą na tym, że Sąd I instancji nie uwzględnił złożonych przez obrońcę wniosków dowodowych o przesłuchanie świadków A. S., K. M. (1) oraz D. B. uznając, iż dowody te są nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy, a także spóźnione,

mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisu art. 7 i art. 410 kpk w zw. z przepisami art. 366 § 1 kpk i art. 424 § 1 kpk poprzez:

- brak poczynienia i odzwierciedlenia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wystarczających ustaleń faktycznych umożliwiających dokonanie kompleksowej oceny kwestii wypełnienia przez zachowanie oskarżonego wszystkich znamion, w tym przede wszystkim znamion strony podmiotowej i przedmiotowej, zarzucanego mu występku,

- przyjęcie za udowodnione bez dostatecznej ku temu podstawy w zebranym materiale dowodowym, iż w dniu 8 maja 2021 roku prowadził pojazd mechaniczny znajdując się przed godziną 16:30 pod wpływem alkoholu i to w sytuacji, w której Sąd Rejonowy nie poczynił w tej kwestii ustaleń, opierając się wyłącznie na opinii biegłego, którą kwestionuję w całości z uwagi na jej nierzetelność i wewnętrzną sprzeczność, - uznanie sporządzonej przez biegłego opinii uzupełniających oraz zeznań biegłego za spójną, wyczerpującą, sporządzoną w zrozumiały i przystępny sposób oraz popartą konkretnymi wyliczeniami, podczas gdy prawidłowo analiza sporządzonych przez biegłego opinii oraz złożonych przez niego na rozprawie zeznań nie pozwala na wyciągnięcie takiego wniosku

6. rażącą niewspółmierność wymierzonej kary.


☐ zasadny

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad.2,5. Zarzuty niezasadne. Brak jest podstaw do skutecznego postawienia Sądowi zarzutu obrazy wskazanych przepisów postępowania. Apelacje nie dostarczają dostatecznych argumentów mogących przemawiać za zasadnością ich uwzględnienia, uzasadniać możliwość odmiennego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, apelacje zawierają jedynie odmienną, jednostronną ocenę materiału dowodowego, a podniesione w nich argumenty mają charakter polemiczny a w szczególności abstrahują od treści zebranych dowodów.

Co do poszczególnych argumentów:

Obraza przepisów postępowania tj art. 424 k.p.k. przez nienależyte sporządzenie uzasadnienia może mieć wpływ na treść orzeczenia jedynie wtedy, gdy istnieją sprzeczności między wyrokiem a jego uzasadnieniem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1984 r. w sprawie I KR 6/84, OSNKW 1984/11-12/128) albo kiedy uzasadnienie nie zawiera tak ważnych elementów jak oceny dowodów czy ustaleń faktycznych (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 grudnia 1970 r. w sprawie IV k.p. 217/70, OSNKW 1971/5/73; z dnia 21 marca 1975 r. w sprawie VI KZP 39/74, OSNKW 1975/6/70; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 września 2009 r. w sprawie II AKa 232/09, Prok. i Pr. - wkł. 2010/11/30). W pozostałych przypadkach uchybienie normie z art. 424 k.p.k. nie ma wpływu na treść orzeczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie II AKa 17/11, KZS 2011/6/46 ). Sąd Okręgowy podkreśla, że o trafności rozstrzygnięcia nie decyduje jego uzasadnienie, lecz materiał dowodowy stanowiący podstawę orzeczenia. Uzasadnienie w ramach kontroli odwoławczej jest jedynie punktem wyjścia do zbadania zasadności rozstrzygnięcia, mającym wyłącznie ułatwiać ocenę wyroku wydanego przez organ orzekający w pierwszej instancji. A zatem, pełni ono ważną rolę w postępowaniu odwoławczym, lecz oczywiste jest, że tylko w wyjątkowych sytuacjach uchybienia związane z uzasadnieniem wyroku będą zmuszały do podjęcia decyzji reformatoryjnej albo kasatoryjnej.

Sąd Okręgowy jest zdania, że jego treść w niniejszej sprawie nie była dotknięta nieusuwalnymi sprzecznościami albo elementarnymi brakami, które uniemożliwiałyby przeprowadzenie kontroli odwoławczej. Sąd I instancji sporządził pisemne uzasadnienie na poziomie wystarczającym, umożliwiającym - po zapoznaniu się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym - analizę wyroku przez pryzmat zarzutów apelacyjnych, jak i w zakresie zagadnień koniecznych do rozważenia z urzędu.

Należy też zauważyć, że obowiązująca procedura karna wymaga sporządzenia uzasadnienia w sposób zwięzły w wersji formularzowej, co oznacza wręcz naturalną skrótowość motywów rozstrzygnięcia.

Niezasadnie powołują się skarżący na naruszenie przez Sąd I instancji art.410 kpk. Zgodnie z tym przepisem podstawę wyroku stanowić może tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Oznacza to, że sąd wydając wyrok nie może opierać się na tym co nie zostało ujawnione na rozprawie, jak również i to, że wyroku nie wolno wydawać na podstawie części ujawnionego materiału dowodowego, a musi on być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych, które tezę aktu oskarżenia potwierdzają, jak i tych, które ją podważają.

Zasada określona w art.410 kpk obowiązuje także strony procesowe, które przedstawiając własne stanowisko nie mogą opierać go na fragmentarycznej ocenie dowodów z pominięciem tego wszystkiego, co może prowadzić do innych wniosków ( por. wyroki Sądu Najwyższego z 30 lipca 1979r, III KR 196/79 OSNPG 1980/3/43 i z 5 listopada 1997r V KKN 62/97 Prok. i Pr. 1998/2/13).

O naruszeniu tego przepisu może być zatem mowa jedynie wtedy, gdy sąd orzekający pominie jakąś okoliczność ujawnioną w toku rozprawy lub oprze ustalenia faktyczne na okoliczności w toku rozprawy nie ujawnionej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 1997r, IV KKN 103/96 Prok. i Pr. 1997/10/12 ).

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, przedmiotem rozważań Sądu I instancji były wszystkie dowody przeprowadzone i ujawnione w toku przewodu sądowego, oceniane z taką samą wnikliwością i starannością. Skoro więc Sąd I instancji oparł swe rozstrzygnięcie na analizie całokształtu ujawnionych okoliczności i przeprowadzonych dowodów nie można skutecznie stawiać mu zarzutu naruszenia art.410 kpk.

Tymczasem dokonanie takiej czy innej oceny dowodu przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie nie stanowi naruszenia art.410 kpk, co jednoznacznie stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19 czerwca 2002r V KKN 34/01 (vide: Lex 53912; por. też R.A. Stefański, Komentarz do art.410 kodeksu postępowania karnego).

W sprawie nie naruszono też art. 7 k.p.k. Ocena zebranych w sprawie dowodów, a więc wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków, opinii biegłego i dokumentów dokonana została przez Sąd Rejonowy w sposób należyty , nie zawiera błędów natury logicznej, jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Sąd Rejonowy dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego rozważył w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wszystkie dowody. Wskazał którym i dlaczego dał wiarę oraz którym nie dał wiary, przedstawiając motywy swoich ocen. Skarżący natomiast, wyrażając własną odmienną oceną dowodów i wyprowadzając własne wnioski nie wykazali w wiarygodny i przekonywający sposób, aby ocena dowodów dokonana przez Sąd meriti nosiła cechy dowolności. Tego rodzaju uchybień jakie skarżący podnosili w związku z oceną czynu zarzucanego, aby rodziły one wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego wyroku w tym zakresie, Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie jednak nie stwierdził. Rzecz w tym, że dla skuteczności argumentacji nie wystarczy wysłowienie własnego stanowiska, odmiennego od ustaleń Sądu meriti, przy tym z pominięciem treści dowodów.

Apelacje nie dostarczają dostatecznych argumentów mogących przemawiać za zasadnością ich uwzględnienia, a co za tym idzie, uzasadniać możliwości odmiennego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, te środki odwoławcze zawierają jedynie odmienną, jednostronną ocenę materiału dowodowego, a podniesione w nich argumenty mają charakter stricte polemiczny a w szczególności abstrahują od treści zebranych dowodów.

Szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie miała opinia biegłego J. C. (1), choć wbrew twierdzeniom obrońcy nie był to jedyny dowód obciążający, pozwalający na ustalenie winy oskarżonego. W tej materii Sąd odwoławczy stwierdza co następuje:

- dokonana przez Sąd I instancji ocena opinii J. C. (1) nie budzi wątpliwości; Sąd Rejonowy dokonał należytej oceny opinii tego biegłego, a sąd odwoławczy w pełni ją podziela i w tym miejscu do oceny tej się odwołuje; słusznie Sąd Rejonowy uznał, że opinia ta jest jasna, logiczna i zasługuje na aprobatę;

- nadto nie może budzić wątpliwości, że biegły ten jest uznanym autorytetem w przedmiocie sporządzonych opinii, dysponuje wiadomościami specjalnymi niezbędnymi dla stwierdzenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, ma określone wykształcenie specjalistyczne, tytuł naukowy, wieloletnie doświadczenie zawodowe a przy tym jest biegłym z listy Prezesa Sądu Okręgowego w Bydgoszczy; nie sposób zatem negować kompetencji biegłego w zakresie zlecenia Sądu;

- należy podkreślić, że biegły oprócz opinii głównej, sporządził też opinie uzupełniające, ponad godzinę opiniował też ustnie na rozprawie odpowiadając na pytania stron a zwłaszcza obrońcy oskarżonego, konfrontując tym samym swoją opinię z jego stanowiskiem;

- podkreślenia wymaga, że - jak wynika z art. 201 k.p.k. - o wadliwości opinii biegłego, czyniącej z niej niemiarodajne źródło dowodowe i powodującej konieczność ponowienia takiego dowodu, można mówić w sytuacji gdy opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność w samej opinii lub między różnymi opiniami w tej samej sprawie. Wówczas - jak wynika z powołanego przepisu - można wezwać ponownie tych samych biegłych lub powołać innych; w niniejszej sprawie żadna ze wskazanych wyżej możliwych sytuacji nie ma miejsca. Jest oczywiste, że wiadomości specjalne ze swej istoty są atrybutem biegłych, a kontrola opinii przez organ procesowy – siłą rzeczy – doznaje tu pewnych ograniczeń. Jednakże sąd I instancji przeprowadził analizę i dokonał oceny z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania oraz sprawdzenie zupełności, jasności opinii i kompletności materiałów będących ich podstawą.

Tym niemniej należy dobitnie podkreślić, że z uwagi na fakt, iż autorzy apelacji nie formułują pod adresem opinii biegłego ani zarzutu ich niepełności, bądź niejasności, jak też w zasadzie nie wskazuje elementów jej wewnętrznej sprzeczności, a w sposób polemiczny kwestionują oparte na tej opinii ustalenia Sądu, zarzut rażącej obrazy art.7 kpk nie znajduje żadnego uzasadnienia i w postępowaniu odwoławczym oscyluje w granicach oczywistej bezzasadności.

Samo bowiem kwestionowanie opinii biegłego bez wiarygodnego, przekonywającego i opartego na faktach lub niepodważalnej logice analitycznego rozumowania; bez wykazania, że opinia przyjęta przez sąd jest niejasna, niepełna, merytorycznie błędna, wewnętrznie niespójna a także bez wykazania, że konkretne dokumenty (ewentualnie przez biegłego wcześniej nieuwzględnione) mogłyby doprowadzić do zmiany wniosków biegłego, bez zarazem przekonywającego uargumentowania, w jaki sposób i dlaczego ten lub inny wskazywany fakt mógłby rolę taką odebrać – nie może prowadzić do podważenia ocen i ustaleń Sądu meriti i w dalszej kolejności powołanie innego biegłego lub sporządzenie kolejnej opinii uzupełniającej. Jeżeli opinia biegłego jest przekonująca i zupełna dla sądu, który swoje stanowisko w tym względzie uzasadnił, to fakt, iż opinia taka nie jest przekonywająca ( a wręcz nierzetelna) dla stron procesowych, nie jest przesłanką jej podważenia i następnie dopuszczenia kolejnej opinii w oparciu o przepis art.201 k.p.k. Zwłaszcza zaś nie może stać się podstawą do stosowania tego przepisu procesowego okoliczność, że strona ta, wdając się samodzielnie w spekulacje myślowe natury specjalistycznej, dochodzi w rezultacie do przekonania, że wnioski natury ściśle fachowej - i to w dziedzinie, w której z natury rzeczy brakuje stronie wiadomości specjalnych - są błędne. Reasumując ten fragment rozważań należy podkreślić, że podstawą oceny dowodu z opinii biegłego przez sąd orzekający nie może być, z natury rzeczy, polemika stron, z czysto fachową opinią specjalisty, a jedynie jej analiza logiczna.

Skarżący nie dostrzegają bowiem, iż dowód z opinii biegłego przeprowadza się wtedy, gdy dla stwierdzenia pewnej okoliczności niezbędne są wiadomości specjalne, często niedostępne sądowi i stronom postępowania. Niezależnie od deklaracji, że to sąd jest najwyższym biegłym, to biegły posiada wiadomości specjalne, niedostępne sądowi i stronom postępowania. Sąd nie może przecież odrzucić specjalistycznych opinii biegłego i przyjąć w sprawie własnego, odmiennego stanowiska (tak SN w wyroku z 3 marca 1981r, IV KR 271/80, OSNPG 8-9/1981. poz.101). W niniejszej sprawie ocena dowodu z opinii biegłego J. C. została przeprowadzona według wszystkich wskazanych wyżej przesłanek i nie budzi zastrzeżeń sądu odwoławczego. ;

Ad.1,4. Zarzuty niezasadne. Zgodnie z przepisem art. 366 § 1 k.p.k. na rozprawie przeprowadza się nie wszelkie wnioskowane dowody, lecz tylko takie, które mają na celu wyjaśnienie istotnych okoliczności. Nadto trzeba podkreślić, że to sąd jest gospodarzem postępowania jurysdykcyjnego, dlatego w jego gestii pozostaje ostateczna decyzja o dopuszczeniu dowodu (tak np. wyrok SN z dnia 4 października 2018 r., III KK 454/17).

Tym niemniej stwierdzić należy, że wprawdzie sąd orzekający ma obowiązek dochodzenia do prawdy obiektywnej, ale dopiero wówczas, gdy dokonując oceny dowodów, uzna, że materiał dowodowy jest niepełny i nasuwa wątpliwości, co do stanu faktycznego sprawy, więc powinien być uzupełniony. Sąd I instancji uznał, że materiał dowodowy w tym konkretnym zakresie jest pełen a „Sąd zobowiązany jest do przeprowadzania dalszych dowodów tylko w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Innymi słowy w jakim jest to niezbędne dla prawidłowego wyrokowania” (wyrok SN 2003-05-28 OSNwSK 2003/1/1136). Dowodzenie jakiegokolwiek faktu w procesie karnym musi być uzasadnione rzeczową potrzebą, a nie formalistycznym przeświadczeniem obrońcy, że konieczne jest wykorzystanie wszystkich dostępnych źródeł dowodowych.

Nieuprawnione jest stanowisko, że każda inicjatywa dowodowa winna być bezkrytycznie akceptowana przez sąd. Jest zgoła inaczej, bo oddalenie wniosku dowodowego pozostaje uprawnieniem sądu, które wprost przewiduje art. 170 § 1 k.p.k. Jeśli sąd prawidłowo i przekonująco umotywował swoje stanowisko co do nieprzydatności dowodów wnioskowanych przez stronę , a inne uznał za obstrukcję postępowania, to stanowisko takie w żadnym razie nie może dawać podstawy do wysunięcia zarzutu braku uwzględnienia okoliczności sprawy. Sąd I instancji oddalając wnioski dowodowe obrońcy swoje stanowisko prawidłowo, ze wskazaniem właściwych podstaw prawnych uzasadnił. Dowody wnioskowane do przeprowadzenia na rozprawie w zdecydowanej większości dotyczyły bowiem okoliczności nie mających znaczenia dla istoty rozstrzygnięcia i zmierzały do przedłużenia postępowania.

Ponadto uwzględnienie przez sąd wniosków, które ze względu na tezy, które mają być udowodnione lub okoliczności ich złożenia prowadzą w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania stanowi nadużycie uprawnień ze strony sądu; jak bowiem wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 16 lutego 2006 r., sygn. akt II AKa 347/05: "nadużyciem uprawnień wynikających z art. 170 k.p.k. będzie nie tylko oddalenie wniosku dowodowego mimo braku podstawy prawnej wynikającej z przepisów tego artykułu. Nadużyciem uprawnień sądu - prowadzącym do uchybienia zasadzie szybkości postępowania, uchybienia dyrektywie rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, uchybienia zasadzie ekonomiki procesowej i uchybienia elementarnym regułom prakseologii - będzie również bezzasadne uwzględnienie wniosku dowodowego i bezefektywne podejmowanie czynności procesowych niezdatnych do realizacji celu głównego, to jest rozstrzygnięcia bez zbędnej zwłoki o kwestii prawnej odpowiedzialności oskarżonego" (opubl. KZS 2006/6/99).

Sąd Okręgowy nie podziela twierdzeń apelacji, jakoby zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności by ten materiał nie był wystarczającym do wydania orzeczenia w zakresie stawianego oskarżonemu zarzutu.

Co do kwestii szczegółowych w tej kwestii:

- wbrew twierdzeniom obrońcy zawartym w apelacji zeznania K. M. nie mogły dowodzić, że „w dniu 8 maja 2021 roku oskarżony przed godziną 16:00 nie spożywał alkoholu lub nie wykazywał objawów upojenia alkoholowego lub objawów jak po spożyciu alkoholu” skoro oskarżony nie musiał pić alkoholu w jej obecności, w znanych jej okolicznościach; oskarżony mógł to zrobić także w innych, sobie znanym miejscu i okolicznościach; nadto po 2,5 roku od zdarzenia tylko retorycznie można zapytać, co istotnego świadek może pamiętać o zdarzeniach jakie miały miejsce w konkretnej dacie i godzinie?; odpowiedź może być jedna - nic; proste doświadczenie życiowe wskazuje, że bez określonej intencjonalnej „ podpowiedzi „ przez osobę zainteresowaną, co do okoliczności zdarzenia, istotnych faktów, świadek taki nie może mieć wiarygodnej informacji co do okoliczności sprawy; finalnie zatem dowód ten był kompletnie nieprzydatny w tej sprawie;

- fakt deklarowanej ilości spożytego przez oskarżonego alkoholu po zatrzymaniu pojazdu w M. w dniu 8 maja 2021 roku tj. po godzinie 16:30 wynika z wyjaśnień oskarżonego i prowadzenie kolejnych dowodów w postaci zeznań świadków dla poparcia jego twierdzeń jest bezzasadne; nawet zakładając potwierdzenie dalszymi dowodami jego deklaracji, nie wpłynie to na ocenę jego wyjaśnień; oskarżony jest człowiekiem wykształconym, inteligentnym, z zawodu informatykiem i nawet nie będąc trzeźwym zdawał sobie sprawę z konsekwencji jazdy w stanie nietrzeźwości, poza konsekwencjami wynikającymi z kodeksu karnego, także związanymi z jego zatrudnieniem, z utratą pracy włącznie; stąd od początku manipulował faktami, podał inną, zawyżoną ( o kilkanaście kg) swoją wagę, inny wiek, jest oczywistym że mógł też zawyżyć ilość alkoholu spożytego po opuszczeniu pojazdu, dostosowując ją do korelującej ze spożytym wcześniej; oskarżony jest informatykiem, osobą o ścisłym umyśle i tego rodzaju proste przeliczenia nie są dla niego niczym nadzwyczajnym; stąd nie byłoby niczym niezwykłym realizowanie już po zatrzymaniu takiej linii obrony i określone deklaracje wobec osób postronnych, w tym także policjantów; finalnie zatem także te dowody były kompletnie nieprzydatne w tej sprawie; nie bez znaczenia dla oceny zasadności przesłuchania świadków, jest też ograniczenie wynikające z art. 74 § 1 k.p.k ( zasada nemo se ipsum accusare tenatur);

- nie jest prawdą, żę „stanowisko oskarżenia opierało się w zasadzie wyłącznie na opinii uzupełniającej biegłego z dnia 22 listopada 2021 roku” jako, że istotne są tu zeznania świadków M. B. i A. W.B. , nagranie i dokumentacja fotograficzna przedstawiające sposób prowadzenia pojazdu przez oskarżonego oraz zapis ich rozmów z Centrum Powiadamiania Ratunkowego, tworząc z opinią biegłego logiczną i spójną całość; w.wym. świadkowie podróżowali za oskarżonym przez ponad 30 km i nie mieli wątpliwości, co do tego, że jadący przed nimi kierowca, prowadzi pojazd w stanie nietrzeźwości,, co zresztą zgłosili odpowiednim służbom; treść ich spostrzeżeń jasno wynika z zapisu rozmów z Centrum Powiadamiania Ratunkowego; także z zeznań tych świadków wynika, że pomimo podjętych prób zatrzymania pojazdu, dawania sygnałów dźwiękowych oskarżony nie zatrzymał się i kontynuował jazdę w sposób realnie zagrażający innym uczestnikom ruchu drogowego a po zatrzymaniu pojazdu i wyjściu z niego zataczał się ( k. 254-5);

- czas zatrzymania oskarżonego a zwłaszcza czas badania stanu jego nietrzeźwości został ustalony obiektywnymi dowodami w postaci protokołów; stąd próby ustalenia tego faktu w oparciu o zeznania świadków, czy w oparciu o ich notatniki lub „czas zainicjowania połączenia telefonicznego”, mając na uwadze także wcześniejszą argumentację, należało ocenić w oparciu o art. 170 § 1 pkt. 2 i 5 k.p.k; nie bez znaczenia jest też treść nagrania rozmów świadków z Centrum Powiadamiania Ratunkowego z godziny 16.12, 16.19 i 16.24;

- nie ma merytorycznych podstaw dla dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu toksykologii dla ustalenia, czy uzyskany wynik pomiaru na zawartość alkoholu w wydychanym przez oskarżonego powietrzu w dniu 8 maja 2021 r. wyklucza deklarowane przez oskarżonego spożycie alkoholu w postaci 400ml 40% wódki w tym dniu po godz. 16:30, skoro biegły w sporządzonych opiniach, w tym ustanej na rozprawie, odnosił się do powyższej kwestii a wniosek obrońcy w tym zakresie w oczywisty sposób zmierza do przedłużenia postępowania; biegły bowiem odnosił się do wnioskowanej kwestii gdy stwierdził, ( k. 182) że „ obliczenia prospektywne wskazują, że jest mało prawdopodobne, aby stwierdzone u R. M. w dniu 08.05.2021 r. o godzinie 17:33 stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu na poziomie 1,16 mg/1 wynikało jedynie ze spożycia przez R. M. (1) w dniu 08.05.2021 r. o godzinie 16:30 400 ml wódki żołądkowa biała. Uwaga, nt. błędu obliczeń dotyczy możliwości wyliczenia stężenia alkoholu we krwi R. M. (1) w chwili prowadzenia pojazdu przy założeniu, że w dniu 08.05.2021 r. o godzinie 16:30 spożył 400 ml wódki żołądkowa biała - z uwagi na wartość różnicy stężenia zmierzonego i wynikającego z deklarowanego spożycia oraz niepewności obliczeń, stwierdzenie stanu trzeźwości może stanowić problem, gdyż wynik obliczeń będzie się plasował w okolicach wartości granicznej dla stanu nietrzeźwości 0,5%o. Należy podkreślić, że powyższa uwaga dotyczy jedynie wyliczeń prospektywnych i retrospektywnych przy założeniu spożycia przez R. M. (1) w dniu 08.05.2021 r. o godzinie 16:30 400 ml wódki żołądkowa biała. W przypadku założenia, że po prowadzeniu pojazdu R. M. (3) nie spożywał alkoholu lub, że o godzinie 16:30 R. M. (1) spożył 200 ml wódki żołądkowa biała prowadzenie obliczeń retrospektywnych jest możliwe a wyniki obliczeń, jednoznacznie wskazują stan R. M. (1) w chwili prowadzenia pojazdu…”:

- podstawą ustaleń faktycznych w sprawie nie są bowiem wyłącznie wyjaśnienia oskarżonego i jego twierdzenia o czasie , miejscu i ilości spożytego alkoholu; oczywiste są motywy takich deklaracji oskarżonego ( wskazane wyżej), są one uprawnionym realizowaniem prawa oskarżonego do obrony, jednakże w sprawie są obiektywne dowody, które tą linie obrony podważają; skoro zasadnie sąd zakwestionował fakt spożycia przez oskarżonego po opuszczeniu pojazd u 400 ml wódki, to dalsze prowadzenie postepowania dowodowego przez dopuszczenie kolejnej opinii biegłego, nie jest uzasadnione rzeczową potrzebą;

- w pełni zasadnie Sąd w wyroku przyjął, jako najkorzystniejszą wersję dla oskarżonego że stężenie alkoholu w krwi oskarżonego w chwili zdarzenia wynosiło co najmniej 1,4 ‰.; ma to pośrednie potwierdzenie w relacjach świadków jadących za R. M., którzy zarejestrowali sposób jazdy oskarżonego; jego zachowanie po opuszczeniu pojazdu ( zataczał się ); w pełni zasadna jest konstatacja sądu I instancji że „tylko osoba wyjątkowo naiwna i niedoświadczona życiowo mogłaby uznać, że takie zachowanie mogło być wywołane innymi czynnikami, aniżeli spożyty alkohol. Zmęczenie lub stres mogłyby spowodować co najwyżej jednorazowe incydenty, a świadkowie podróżowali za oskarżonym przez odcinek drogi ponad 30 kilometrowy i nie mieli wątpliwości, co do tego w jakim stanie prowadzi pojazd jadący przed nimi kierowca…”.

Ad.3,6. Zarzuty częściowo zasadne. W ocenie sądu Okręgowego orzeczona kara 6 miesięcy pozbawienia wolności nie może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk; niewątpliwie bowiem ustalone okoliczności przedmiotowe i podmiotowe przypisanego oskarżonemu czynu, a także prezentowane przez wymienionego właściwości i warunki osobiste powodują, że niepodobna jest skutecznie wywodzić, że wymierzona oskarżonemu kara razi surowością. Sąd I instancji przeprowadził te dowody, które leżały u podstaw rozstrzygnięcia w przedmiocie wymiaru kary względem oskarżonego, a swoje stanowisko w tym względzie przekonująco uzasadnił. Sąd odwoławczy stanowisko to podziela.

Rozstrzygając w tej materii Sąd Rejonowy szczegółowo ocenił okoliczności łagodzące i obciążające. W tej sytuacji apelacje są wyłącznie polemiką z rozstrzygnięciem Sądu I instancji.

Nie sposób uznać za rażąco niewspółmiernie surową karę w wysokości tylko nieznacznie wyższej od dolnego ustawowego zagrożenia a przy tym orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania; nie ma żadnych podstaw do dalszego łagodzenia tej kary i to praktycznie do wysokości dolnego ustawowego zagrożenia, rozstrzygnięcie tego rodzaju nie znajduje należytego oparcia pośród zasad i dyrektyw wymiaru kary określonych w treści art.53 kk.

Nie bez znaczenia jest, że orzekając karę sąd uwzględnia też potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Chodzi tu o wpływ, jaki orzeczona kara powinna wywrzeć w kierunku ugruntowania w społeczeństwie prawidłowych ocen prawnych i stosownego do tych ocen postępowania, o potwierdzenie przekonania, że w walce z przestępczością zwycięża praworządność, a sprawcy są sprawiedliwie karani; wymierzona w niniejszej sprawie kara powyższe kryteria spełnia; w sytuacji bowiem wręcz plagi przestępstw jak w niniejszej sprawie, wymierzanie kary łagodniejszego rodzaju lub łagodniejszej kary pozbawienia wolności bliskiej dolnemu ustawowemu zagrożeniu nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia.

Nie razi surowością też orzeczona grzywna, jej wysokość jest umiarkowana a wobec orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania stanowi realną dolegliwość.

Z kolei w kwestii środka karnego w postaci zakresu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych , ustalone okoliczności przedmiotowe i podmiotowe przypisanego oskarżonemu czynu, a także prezentowane przez niego właściwości i warunki osobiste powodują, że wymierzony środek karny temu oskarżonemu razi surowością w rozumieniu art.438 pkt 4 kpk. Zasadna jest argumentacja sądu I instancji odnośnie sposobu prowadzenia pojazdu przez oskarżonego, a także wagi naruszonych przez niego zasad bezpieczeństwa oraz okoliczności wskazujących na jego stosunek do obowiązujących zasad bezpieczeństwa. Tym niemniej sąd ten nie docenił faktu, że oskarżony jest kierowcą z wieloletnim stażem, nie był dotąd karany, to pierwsze jego tego typu zdarzenie a stopień jego nietrzeźwości nie był znaczny.

W ocenie Sądu Okręgowego zatem środek karny w wysokości 3 lat zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych należy uznać za spełniający cele zakreślone ustawą, uwzględniający we właściwy sposób całokształt okoliczności przedmiotowych i podmiotowych niniejszej sprawy, spełniający w szczególności swą funkcję wychowawczą, a także spełniający właściwie swą rolę w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, uchodzący przy tym w odczuciu społecznym za karę sprawiedliwą.

Wniosek;

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego ewentualnie o warunkowe umorzenie postępowania albo o złagodzenie orzeczonych wobec oskarżonego kar pozbawienia wolności i grzywny.

Oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie go od zarzucanego czynu ewentualnie o warunkowe umorzenie postępowania albo o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec ustaleń i argumentacji Sądu Rejonowego skarżący nie przedstawili przekonującej argumentacji pozwalającej na zmianę zaskarżonego wyroku w postulowanym zakresie. Apelacje zawierają odmienną ocenę dowodów, korzystną dla oskarżonego; tymczasem ocena dowodów dokonana przez Sąd meriti nie ma cech dowolności, wykraczając tym samym poza granice ocen swobodnych zakreślone dyrektywami art. 7 k.p.k..; Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie nie stwierdził uchybień, które rodziłyby wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego wyroku w związku z oceną czynu zarzucanego oskarżonemu.

W ustalonych okolicznościach faktycznych nie ma podstaw do warunkowego umorzenia postępowania, stopień społecznej szkodliwości nie pozwala na takie rozstrzygnięcie.

W tej materii w pełni przekonuje argumentacja Sądu I instancji ( str. 14 uzasadnienia), sąd odwoławczy powołuje się na nią nie dostrzegając potrzeby jej ponownego przytaczania. Tym bardziej, że skarżący nie przedstawili żadnej przekonującej argumentacji , która czyniłaby rozstrzygnięcie sądu wadliwym i skutkowałoby ingerencją sądu odwoławczego.

Nie przekonują wywody na temat znaczących skutków orzeczonej kary, skoro każdorazowo kara musi mieć element dolegliwości, a orzeczona została w wysokości tylko nieznacznie wyższej od dolnego ustawowego zagrożenia a przy tym z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Wysokość grzywny jest umiarkowana a wobec orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, stanowi realną dolegliwość.

Z kolei środek karny w wysokości 3 lat zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych należy uznać za spełniający cele zakreślone ustawą, uwzględniający we właściwy sposób całokształt okoliczności przedmiotowych i podmiotowych niniejszej sprawy.

Wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania jest sprzeczny z treścią art. 437 § 2 k.p.k.. Również nie zachodzą przesłanki wskazane w art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 454 k.p.k..



OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Konieczność uzupełnienia podstawy prawnej skazania o art. 4 § 1 k k;

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności


ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie o winie i karze

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Argumentacja jak wyżej. Apelacje niezasadne i wyłącznie polemiczne; wskazane dowody obciążające jednoznaczne;. brak jest podstaw do postawienia Sądowi meriti zarzutu dokonania obrazy przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na treść wyroku; Sąd I instancji przeprowadził dowody, które leżały u podstaw rozstrzygnięcia o winie i wymiarze kary oskarżonemu, swoje stanowisko w tym względzie należycie uzasadnił a Sąd odwoławczy stanowisko to podziela.

W pełni uprawniona jest teza o braku wątpliwości co do winy R. M. w zakresie przypisanego mu czynu.

Także orzeczona kara 6 miesięcy pozbawienia wolności jak i grzywna nie mogą być uznane za rażąco niewspółmiernie surowe w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk


5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

podstawę prawną skazania uzupełniono o art. 4 § 1 k k; środek karny zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych obniżono do wysokości 3 lat

Zwięźle o powodach zmiany

Brzmienie art.178a § 1 k. k. zostało zmienione ustawą z dnia 7 lipca 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw; przestępstwo jest surowiej karane, podwyższono zagrożenie karą do 3 lat pozbawienia wolności; w konsekwencji orzekając w niniejszej sprawie należało zastosować art. 4 § 1 k k zgodnie z którym „jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy”.

Jakkolwiek zasadna jest argumentacja sądu I instancji odnośnie sposobu prowadzenia pojazdu przez oskarżonego, wagi naruszonych przez niego zasad bezpieczeństwa oraz okoliczności wskazujących na jego stosunek do obowiązujących zasad bezpieczeństwa, tym niemniej sąd ten nie docenił faktu, że oskarżony jest kierowcą z wieloletnim stażem, nie był dotąd karany, to pierwsze jego tego typu zdarzenie a stopień jego nietrzeźwości nie był znaczny.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.




art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia


2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia


3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia


4.1.


art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia


5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania


5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności



Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono po myśli art.636§1 k.p.k. Skoro to oskarżony spowodował postępowanie odwoławcze to wobec nieuwzględnienia środka odwoławczego jego i jego obrońcy, to on ponosi jego koszty. Opłatę za II instancję wymierzono w oparciu o przepisyart.2 ust.1 pkt. 2 i art. 3 ust 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r.o opłatach w sprawach karnych.


PODPIS









Dodano:  ,  Opublikował(a):  Agnieszka Scheffs
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację:  sędzia Sądu Okręgowego Mirosław Kędzierski
Data wytworzenia informacji: