VI Pa 88/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2024-09-27
Sygn. akt VI Pa 88/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 września 2024 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Tomasz Mrugowski
po rozpoznaniu w dniu 27 września 2024 r.
w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa T. M.
przeciwko Szpitalowi (...) im. dra L. B. w I.
o przywrócenie do pracy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy
na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Inowrocławiu IV Wydziału Pracy z dnia 15 kwietnia 2024 r.
sygn. akt IV P 224/22
1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 i 2 i powództwo oddala;
2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 130 zł (sto trzydzieści) tytułem zwrotu części kosztów procesu z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty, odstępując od obciążenia powoda obowiązkiem zwrotu pozostałej części tych kosztów;
3. zmienia punkt 5 zaskarżonego wyroku i kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.
SSO Tomasz Mrugowski
UZASADNIENIE
Powód T. M. domagał się przywrócenia do pracy na stanowisku konserwatora sieci wod. – kan., obsługa magazynu odpadów medycznych w pozwanym zakładzie pracy na warunkach określonych w umowie o prace ora zasądzenia od pozwanego kwoty 10836 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty tytułem trzymiesięcznego wynagrodzenia za czas pozostawiania bez pracy, pod warunkiem zgłoszenia przez powoda gotowości podjęcia pracy. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.
Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2024 r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu:
1. przywrócił powoda do pracy na stanowisku konserwatora sieci wodno-kanalizacyjnych, obsługa magazynu odpadów medycznych w pozwanym zakładzie pracy- Szpitalu (...) im. dra L. B. w I. na dotychczasowych warunkach określonych w umowie o pracę;
2. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.836 zł brutto tytułem trzymiesięcznego wynagrodzenia za czas pozostawania powoda bez pracy pod warunkiem podjęcia przez niego pracy na skutek przywrócenia do pracy;
3. oddalił powództwo w pozostałej części;
4. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.880 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienie się postanowienia o kosztach procesu zawartego w wyroku do dnia zapłaty;
5. nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Inowrocławiu kwotę 2.168 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, od których to powód był zwolniony z mocy ustawy.
Sąd Rejonowy ustalił, iż powód jest zatrudniony w pozwanym szpitali na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od dnia 1 listopada 1985 roku. W dniu 10 listopada 2022 roku powód pracował od godziny 6:00 do godziny 14:00. Rano odbyła się odprawa z pracownikami, w której uczestniczył także powód oraz jego przełożony J. W.. Po przekazaniu informacji na temat zakresu prac w tym dniu, pracownicy poszli do swoich oddziałów do pracy. Około godziny 13:30 J. W. został wezwany przez powoda z uwagi na nieprawidłową pracę stacji zmiękczającej wodę na sterylizacji. Po przybyciu przeprowadził rozmowę z nim oraz skontrolował pracę stacji, lecz nie stwierdził żadnych nieprawidłowości. Przy rozmowie był obecny także G. K.. W trakcie rozmowy przełożony nabrał podejrzenia, że powód jest pod wpływem alkoholu. J. W. postanowił udać się z powodem do kierownika J. B.. Po przybyciu do pokoju J. B. powód został zapytany przez niego czy spożywał alkohol. Odpowiedział przecząco. Powód mówił, że choruje na cukrzycę oraz tak się zachowuje. Odmówił poddania się badania alkomatem, gdyż nie był on legalizowany. Powód opuścił pokój wskazując, że jest po pracy i udaje się do domu. J. W. oraz J. B. udali się z powodem na kotłownie. Przed godziną 14:00 z powodem w szatni spotkał się W. B.. W. B. nie wyczuł od powoda alkoholu. Jego zachowanie było normalne. Powód nie miał problemów z wypowiedzią oraz nie zataczał się. Nie mówił, że ma niski poziom cukru. Powód po powrocie do domu wykonał badanie pomiaru cukru we krwi. Wynik badania wyniósł 60 mg/dl. Po całym zdarzeniu kierownik J. B. zadzwonił do kadrowej A. P.. Poinformował o całym zajściu. Sporządził wraz z J. W. notatki służbowe ze zdarzenia. Notatkę sporządził również powód w toku postępowania wyjaśniającego. Nie przyznał się do spożywania alkoholu. Pismem z dnia 7 grudnia 2022 roku pozwany rozwiązał z powodem umowę o pracę bez wypowiedzenia. Przyczyną rozwiązania umowy było przebywanie powoda na terenie zakładu pracy w dniu 10 listopada 2022 roku w stanie po użyciu alkoholu. Powód od 10 lat choruje na cukrzycę typu 2 i nadciśnienie. Wymaga stałego leczenia farmakologicznego i opieki lekarskiej. Spadek stężenia glukozy poniżej 60 mg/dl to hipoglikemia (niedocukrzenie). Objawy hipoglikemii to niepokój, nudności, ból głowy, uczucie wilczego głodu, drżenie rąk, mrowienie wokół ust, kołatanie serca, nadmierna potliwość, zaburzenia mowy, rozkojarzenie, zaburzenia koncentracji, zaburzenia widzenia, splątanie, nieracjonalne, niedostosowane do sytuacji zachowanie, bóle i zawroty głowy, utrata przytomności, drgawki, senność, śpiączka. Nie stwierdza się wyczuwalnego zapachu alkoholu z ust. Woń jest obojętna. Od 2 listopada 2022 roku w pozwanym szpitalu został zatrudniony nowy pracownik G. K.. Przyczyną jego zatrudnienia było uzupełnienie braków kadrowych wobec powtarzających się chorób P. K.. Miał on się przyuczać do stanowiska pracownika sieci wodnokanalizacyjnych, stacji dializ i sterylizatorni. Powodowi zostały wydane środki dezynfekujące w postaci czystego spirytusu. Służyły one do odkażania miejsca poboru wody, czyli wylewek kranu. (...) Związek Zawodowy (...) przy Szpitalu (...) im. dr L. B. w I. stwierdził, że nie ma podstaw do rozwiązania z powodem umowy na podstawie przedstawionej przez pracodawcę przyczyny oraz po złożeniu wyjaśnień przez powoda.
Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie miesięcznej ewidencja czasu pracy, zaświadczenia lekarskiego, dokumentacji medycznej, pisma powoda, pismo z dnia 1 grudnia 2022 roku, notatki służbowej, zeznań świadków: J. W., G. K., J. B., W. B., B. M. (1), A. P., M. S. oraz zeznań powoda i opinii biegłego sadowego z zakresu diabetologii J. R. (1). Wymienionym dowodom Sąd Rejonowy dał wiarę w całości.
Sąd uznał, że zeznania świadka M. W. nie były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż jego relacja była pośrednia. Nie był on świadkiem zdarzenia oraz opisywał jedynie swoje spostrzeżenia z pracy u pozwanego. Zeznania świadka W. B. były istotne dla sprawy, gdyż świadek ten widział powoda w bliskiej relacji czasowej ze zdarzeniem. Miał on wiedzę na temat zachowania powoda, a nadto nie był on zainteresowany w żadnej sposób w określonym wyniku sprawy. Sąd uznał, że wiele do sprawy nie wniosły zeznania świadka A. D. oraz A. P.. Dotyczyły one okresu po zdarzeniu oraz postępowania wyjaśniającego. Nie były to także bezpośrednie dowody w sprawie. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka J. W. oraz J. B. za wyjątkiem ich stwierdzeń, że powód odmówił poddania się badaniu na zawartość alkoholu przez Policję, opuścił miejsca pracy po poinformowaniu o takim zamiarze, a także okoliczności opuszczenia miejsca pracy przez powoda polegających na skierowaniu do niego zakazu jazdy rowerem z powodu stanu nietrzeźwości. Sąd też nie dał im wiary w zakresie stwierdzenie, że powód znajdował się w stanie po użyciu alkoholu. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka G. K., za wyjątkiem stwierdzenia przez niego stanu po użyciu alkoholu. Sąd Rejonowy dał również wiarę powodowi zeznaniom powoda oceniając, że pozwany nie przedstawił wiarygodnych dowodów pozwalających na podważenie wersji obrony przyjętej przez powoda.
Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 52 § 1 pkt. 1 k.p., pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Sąd uznał, że pozwany dostatecznie nie wykazał tego faktu w toku postępowania dowodowego. Niektóre z okoliczności wskazywanych przez pracowników pozwanego na potwierdzenie stanu powoda po użyciu alkoholu mogły być mylone ze objawami stanu hipoglikemii. Wynikało to z przeprowadzonego dowodu z pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu diabetologii. Jedynie zapach alkoholu z ust nie stanowi takiego objawu. Mógł on rzeczywiście wskazywać na to, że powód znajdował się w stanie po użyciu alkoholu. Sąd Rejonowy zwrócił też uwagę, że pozwany nie zbadał stanu trzeźwości powoda. Zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w brzmieniu obowiązującym w chwili zdarzenia, na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Wezwanie funkcjonariuszy Policji celem dokonania tego badania może mieć miejsce również na żądanie kierownika zakładu pracy lub osoby przez niego upoważnionej. Pozwany miał, zatem możliwość wyjaśnienia powstałych wątpliwości, zwłaszcza gdy powód konsekwentnie kwestionował fakt, że znajduje się w stanie po użyciu alkoholu. To na pracodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia, że pracownik ciężko naruszył podstawowe obowiązki pracownicze. Zatem w jego interesie leży wezwanie uprawnionego organu powołanego do ochrony porządku publicznego w celu przeprowadzenia na miejscu, w zakładzie pracy, badania stanu trzeźwości pracownika Okoliczności odmowy poddania się badaniu przez powoda również nie zostały wykazane dostatecznie przez pozwanego. Powód wskazywał, że przyczyną odmowy był fakt zaproponowania badania przy użyciu alkomatu, który nie miał legalizacji. Wersja pozwanego, że zaproponowano przeprowadzenie badania przez Policję nie była wykazana, gdyż pozwany nie przedłożył dowodu, że zgłosił ten fakt Policji. Nawet, jeżeli powoda nie było już w pracy w tym czasie, to możliwym było stwierdzenie przybycia Policji do zakładu pracy lub chociażby jej zawiadomienia - co mogłoby wskazywać na wiarygodność wersji pozwanego, co do przyczyn odmowy badania przez powoda. Fakt, że powód został wezwany celem wyjaśnień jego stanu trzeźwości pod koniec czasu pracy nie może wpływać na powoda obciążająco. Negatywnie można byłoby oceniać zachowanie powoda, lecz tylko wtedy, gdyby doszło do jego ucieczki z zakładu pracy celem uniknięcia poddania się badaniu przez Policję.
Sąd uznał, że pozwany niedostatecznie wykazał sposób zakończenia przez powoda dnia pracy. Wersja powoda, że przyczyną pójścia do domu pieszo była awaria roweru nie została zanegowana przez pozwanego, gdyż nie wykonano dokumentacji fotograficznej roweru celem stwierdzenie jego stanu tj. czy był sprawny czy też nie oraz oceny tym samym wiarygodności powoda. Natomiast zachowanie powoda, które miało polegać na tym, że powód uciekł z pokoju oraz z pracy nie zostało przez pozwanego wykazane m.in. przez kamery monitoringu. Sąd miał na uwadze fakt, że zapach alkoholu z ust u powoda wyczuło trzech świadków J. W., J. B. oraz G. K.. Jednak z drugiej strony zapachu tego nie wyczuł W. B., który widział powoda w bardzo bliskiej relacji czasowej ze zdarzeniem. Ponadto, z zeznań M. S. wynika, że powód miał dostęp do środków dezynfekujących na bazie alkoholu (spirytus). Korzystanie przez powoda ze spirytusu mogło uzasadniać wątpliwości co do prawidłowej oceny przez świadków.
Z tych względów, na mocy art. 45 § 1 k.p. Sąd Rejonowy orzekł o przywróceniu powoda do pracy. W punkcie 2 i 3 wyroku Sąd Rejonowy orzekł o wynagrodzeniu powoda za okres pozostawania bez pracy na mocy art. 47 k.p. Sąd uwzględnił żądanie w całości, przy czym oddalenie powództwa dotyczyło odsetek ustawowych za opóźnienie. Z treści art. 47 k.p. wynika, że wynagrodzenie przysługuje pod warunkiem podjęcia pracy na skutek przywrócenia do pracy. Dopiero zatem od tej chwili pracodawca ma obowiązek wypłaty wynagrodzenia, a gdyby tego nie dokonał dopiero wtedy popada w opóźnienie. W punkcie 4 orzekł o kosztach procesu na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.c.) W punkcie 5 Sąd Rejonowy orzekł o nieuiszczonych kosztach sądowych na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c.
W apelacji, którą pozwany zaskarżył wyrok w części objętej punkami 1, 2, 4 i 5 pozwany zarzucił wyrokowi naruszenie przepisu art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego, w zakresie, który miał istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, a tym samym wadliwe, niedające się pogodzić z regułami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego:
1) odmowę przyznania przez Sąd I instancji wiarygodności zeznaniom świadków: J. W. i J. B. w zakresie ich stwierdzeń:
a), że powód w dniu 10 listopada 2022 roku w czasie i miejscu pracy znajdował się w stanie po użyciu alkoholu i wskazywanych przez tych świadków okoliczności uzasadniających takie stwierdzenia (w tym zachowania powoda w tym dniu oraz dotyczących wyczuwanej z ust powoda woni alkoholu),
b), że powód w tym dniu, w miejscu pracy odmówił poddania się badaniu na zawartość alkoholu przez Policję,
c), że powód w w/w dniu opuścił miejsce pracy po poinformowaniu go o w/w zamiarze,
d) w zakresie okoliczności opuszczenia miejsca pracy przez powoda polegających na skierowaniu do niego zakazu jazdy rowerem z powodu stanu nietrzeźwości
2) odmowę przyznania przez Sąd I instancji wiarygodności zeznaniom świadka G. K. w zakresie stwierdzenia przez tego świadka, że powód w dniu 10 listopada 2022 roku w czasie i miejscu pracy znajdował się w stanie po użyciu alkoholu i wskazywanych przez tego świadka okoliczności uzasadniających takie stwierdzenia (dotyczących zachowania powoda w tym dniu oraz wyczuwanej z ust powoda woni alkoholu),
3) uznanie przez Sąd I instancji, że zeznania świadka W. B. były istotne dla sprawy i przyznania przez Sąd I instancji tym zeznaniom wiarygodności,
4) uznanie przez Sąd I instancji, że zeznania świadka B. M. (2) były wiarygodne,
5) przyznanie przez Sąd I instancji wiarygodności zeznaniom powoda w całości i uznania, że pozwany nie przedstawił wiarygodnych dowodów pozwalających na podważenie wersji obrony przyjętej przez powoda,
6) uznanie, że dowód z zeznań świadka A. D. nie wniósł wiele do sprawy,
7) uznanie, że pozwany nie wykazał dostatecznie okoliczności odmowy przez powoda przeprowadzeniu badania na trzeźwość przez Policję,
8) uznanie, że wersja pozwanego, że powodowi zaproponowano przeprowadzenie badania przez Policję nie była wykazana, gdyż pozwany nie przedłożył dowodu, że zgłosił ten fakt Policji,
9) uznanie, że pozwany niedostatecznie wykazał sposób zakończenia pracy, gdyż pozwany nie zanegował wersji powoda o awarii roweru i nie przedstawił dokumentacji fotograficznej, dla wykazania faktu, że rower powoda w tym dniu był sprawny,
w wyniku, których to uchybień Sąd I instancji w sposób nieprawidłowy i sprzeczny z treścią materiału dowodowego ustalił fakty mające istotne znaczenie dla wyjaśnienia i rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, wymienione w ust. 2 poniżej,
2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na błędnym ustaleniu:
1), że powód w dniu 10 listopada 2022 roku nie naruszył w sposób ciężki podstawowego obowiązku pracowniczego - obowiązku trzeźwości,
2), że od powoda w dniu 10 listopada 2022 roku w czasie i miejscu pracy nie była wyczuwalna z ust woń alkoholu oraz że jego zachowanie, sposób mówienia i chodzenia nie wskazywały na stan po spożyciu alkoholu,
3) okoliczności opuszczenia przez powoda miejsca pracy w dniu 10 listopada 2022 roku, w tym, pominięciu przez Sąd I instancji następujących, istotnych dla rozstrzygnięcia faktów:
b), że w tym dniu w miejscu pracy powód odmówił poddania się badaniu na zawartość alkoholu we krwi w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym Szpitala pozwanego, a następnie badaniu na zawartość alkoholu przez Policję i opuścił miejsce pracy w sposób gwałtowny po poinformowaniu go o takim zamiarze,
c), że w tym dniu powodowi zostało wydane polecenie służbowe pozostania w miejscu pracy do czasu przeprowadzenia badania na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu przez Policję,
d), że w tym dniu w miejscu pracy powód zachowywał się agresywnie w stosunku do swojego przełożonego - Starszego Mistrza Sekcji Utrzymania Ruchu Urządzeń Cieplnych - Pana J. W. i użył wobec niego siły, odpychając przełożonego,
e), że w tym dniu, w miejscu powoda jego przełożeni zabronili mu jazdy rowerem po opuszczeniu miejsca pracy z powodu jego nietrzeźwości i manifestowanych przez niego objawów,
4) że pozwany miał możliwość zbadania stanu trzeźwości powoda (zgodnie z przepisem art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 rok, o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi) i wyjaśnienia powstałych wątpliwości wobec kwestionowania przez powoda faktu, że znajdował się w stanie po użyciu alkoholu, a w konsekwencji błędne ustalenie, że rozwiązanie przez pozwanego z powodem umowy o pracę bez wypowiedzenia zostało dokonane z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie oraz że roszczenia powoda objęte pozwem są zasadne,
3) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na pominięciu przez Sąd I instancji następujących, istotnych dla rozstrzygnięcia faktów:
1), że w dniu 10 listopada 2022 roku powód nie korzystał ze spirytusu, który to fakt można ustalić na podstawie następujących dowodów zgromadzonych w aktach sprawy:
a) Harmonogramu badania czystości mikrobiologicznej wody i płynów dializacyjnych w roku 2022 oraz Instrukcji 1-204-042 pt. Badanie czystości mikrobiologicznej wody i płynów dializacyjnych, z których wynika, że w dniu 10 listopada 2022 roku nie były pobierane próbki wody do badań mikrobiologicznych i nie były w związku z tym dezynfekowane spirytusem kurki z wodą,
b) zeznań świadka M. S., w zakresie, w którym potwierdziła ona, że pobieranie próbek wody odbywa się według w/w Harmonogramu
c) zeznań świadka G. K., który zeznał, że w dniu 10 listopada 2022 roku, nie były dezynfekowane pomieszczenia,
d) zeznań powoda, który opisując czynności służbowe wykonywane w dniu 10 listopada 2022 roku nie wskazywał na dezynfekcję jakichkolwiek powierzchni, także bezpośrednio przed spotkaniem ze świadkami: J. W., G. K. i J. B.,
2), że środek do dezynfekcji klamek C., który powód dostał wraz z opryskiwaczem do dezynfekcji klamek, ma neutralny nieuciążliwy zapach dla użytkowników i otoczenia, co można ustalić na podstawie:
a) dowodu z fotografii opakowania środka C. złożonego przez powoda na posiedzeniu Sądu I instancji w dniu 16 czerwca 2023 roku,
b) dowodu z zeznań powoda,
a w konsekwencji błędne ustalenie:
że rozwiązanie przez pozwanego z powodem umowy o pracę bez wypowiedzenia zostało dokonane z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie oraz że roszczenia powoda objęte pozwem są zasadne,
4. naruszenie przepisów prawa materialnego:
1) przepisów art. 45 § 1 oraz 47 kodeksu pracy przez błędne zastosowanie w niniejszej sprawie, poprzez przyjęcie, że znajdują one zastosowanie do roszczeń pracownika, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie,
2) przepisów art. 56 § 1 i 57 kodeksu pracy, poprzez uznanie, że ustalone przez Sąd I instancji fakty, iż powód odmówił poddaniu się badaniu alkomatem przez pozwanego oraz że opuścił biuro swojego przełożonego - J. B. twierdząc, że jest już po pracy i udaje się do domu, nie są okolicznościami przemawiającymi na niekorzyść powoda, jako pracownika, a w konsekwencji, że roszczenia powoda objęte pozwem są zasadne
Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądowi pierwszej instancji - Sądowi Rejonowemu w Inowrocławiu oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
W uzasadnieniu apelacji pozwany szczegółowo argumentował m. in., iż Sąd I instancji naruszył art. 233 § 1 K.p.c. poprzez ocenę wiarygodności zeznań świadków J. W., J. B., G. K., który nie daje się uzasadnić z punktu widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego. Odwołując się do przeprowadzonych dowodów apelujący wskazywał zatem, że stan faktyczny ustalony przez Sąd jest sprzeczny z treścią zebranego materiału.
Apelujący argumentował także, że w myśl opinii biegłego „w czasie hipoglikemii (spadku stężenia glukozy poniżej 70 mg/dl) nie stwierdza się wyczuwalnego zapachu alkoholu z ust”. „Hipoglikemia to krytyczny spadek poziomu glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl, który stwarza realne zagrożenie dla organizmu”. W tym stanie było wątpliwe, dlaczego powód wykonywał prace i zamierzał udać się do domu na rowerze (ok 1 km). Powód nie udał się także do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Szpitala pozwanego w celu udzielenia mu pomocy, choć na ten Oddział miał bardzo blisko i stwierdził, że wołał iść do domu i udać się do lekarza rodzinnego. W ocenie pozwanego Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę wskazanych przez apelującego dowodów przemawiających na niekorzyść powoda i nie wskazał, na jakiej podstawie przyjął, że skoro powód miał dostęp do środków dezynfekujących na bazie alkoholu (spirytus) to właśnie w dniu 10 listopada 2022 roku ich używał. W ocenie apelującego prawidłowa ocena dowodów powinna sprowadzać się do ustalenia, że powód w dniu 10 listopada 2022 roku w czasie i miejscu pracy znajdował się w stanie wskazującym na spożycie przez niego alkoholu, a powoływanie się przez powoda na okoliczności związane z chorobą, czy używanie przez niego środków dezynfekcyjnych ma na celu wyłącznie uniknięcie przez niego odpowiedzialności z tytułu ciężkiego naruszenia obowiązku pracowniczego.
W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda będący radcą prawnym domagał się oddalenie apelacji i zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W ocenie powoda pozwany niesłusznie zarzucał zaskarżonemu orzeczeniu przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego, niemogące się pogodzić z regułami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, a polegające min. na nie uznaniu zeznań świadków J. W., J. B. i G. K. za niewiarygodne. Odmowa uznania przez Sąd I instancji za wiarygodne zeznań wskazanych świadków, wynikała z całokształtu zebranego materiału dowodowego i była jak najbardziej słuszna. Pozwany próbował, bowiem oprzeć postawiony powodowi zarzut bycia w godzinach pracy w stanie po spożyciu alkoholu jedynie na zeznaniach tych świadków, którzy mieli wyczuć od niego woń alkoholu i opisywali sposób jego zachowania jako wynikający właśnie ze spożycia alkoholu. Tymczasem inne dowody, poddały w wątpliwość wersję prezentowaną przez pozwanego. Opinia biegłego J. R. podważa stanowisko pozwanego albo przynajmniej poddaje je w wątpliwość, iż opisywane przez świadków zachowanie powoda było wywołane tym, iż był on w stanie po spożyciu alkoholu. Biegły wskazuje spadek stężenia cukru poniżej 60 mg% czyli tzw. niedocukrzenie, wywołać może objawy dwojakiego rodzaju:
1. ogólne w postaci niepokoju, nudności, bólu głowy, uczucia wilczego głodu, drżenia rąk mrowienia wokół ust, kołatania serca, nadmiernej potliwość,
2. z niedoboru glukozy w ośrodkowym układzie nerwowym w postaci zaburzenia mowy, rozkojarzenia, zaburzenia koncentracji zaburzenia widzenia, splątania, nieracjonalnego, niedostosowanego do sytuacji zachowania, bólu i zawrotów głowy, a nawet utraty przytomności, drgawek, senności i śpiączki. Taki zaś stan zachowania powoda, opisywali wskazani świadkowie w swoich zeznaniach, a pozwany w swoich szerokich wywodach apelacji, pomija ustalenia Sądu I instancji dokonane w oparciu o tę opinię. Kolejną okolicznością podważającą stanowisko Pozwanego, jest fakt powszechnego używania w tamtym okresie środków dezynfekujących opartych na bazie alkoholu. Sam fakt, że powód miał dostęp do czystego spirytusu służącego do odkażania klamek i innych przedmiotów oraz miał obowiązek ich stosowania w codziennej pracy, winny u pozwanego jako pracodawcy powoda, wzbudzić konieczność weryfikowania zarzutu pozostawania pracownika w stanie po spożyciu alkoholu w sposób bardziej obiektywny niż jedynie subiektywne odczucie innych pracowników. Pozwanemu w trakcie postępowania przed Sądem I instancji nie udało się natomiast wykazać, że Powód w dniu 10 listopada 2024 r., nie korzystał z czystego spirytusu dla celów dezynfekcji. Okoliczność, że pozwany, a przede wszystkim świadkowie będący przełożonymi powoda, nie podjęli nawet próby wezwania Policji, celem zbadania stanu trzeźwości powoda, musi poddawać w wątpliwość ich zeznania. Gdyby bowiem byli w 100 % pewni, iż powód w dniu 10 listopada 2022 r. był w stanie po spożyciu alkoholu, to z pewnością wezwaliby Policję lub przynajmniej podjęliby taką próbę. Takie zachowanie nakazywał im również obowiązujący Regulamin - Zasady i tryb postępowania w sprawach związanych z zapewnieniem przestrzegania na terenie zakładu pracy obowiązku trzeźwości, który znajduje się w aktach sprawy. Nieprzestrzeganie tych zasad przez pracowników pozwanego - przełożonych powoda, może świadczyć o tym, że albo uznali, iż wezwanie Policji może okazać się nieuzasadnione albo nie znali tych zasad obowiązujących w zakładzie pracy. Kolejną okolicznością potwierdzającą stanowisko powoda był fakt, że nie miał on nigdy żadnych problemów alkoholowych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Apelacja pozwanego okazała się uzasadniona skutkując koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku. Wobec zarzutu naruszenia przepisów prawa procesowego należy na wstępie wskazać, iż możliwość zakwestionowania oceny dowodów w postępowaniu apelacyjnym jest ograniczona i sprowadza się do sytuacji, w których skarżący wykaże, że ocena ta była rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (por. wyroki: Sądu Najwyższego z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05, OSP 2008, nr 9, poz. 96; z dnia 07.10.2005 r., IV CK 122/05, Lex nr 187124; z dnia 27.07.2005 r., II CK 793/04, Lex nr 202087; z dnia 06.07.2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925; Sądów Apelacyjnych - w Poznaniu z dnia 10.09.2009 r., I ACa 550/09, Lex nr 756654; z dnia 25.01.2006 r., I ACa 772/05, Lex nr 186521; w Lublinie z dnia 25.04.2013 r., I ACa 67/13, Lex nr 1348125; z dnia 31.05.2011 r., I ACa 195/11, Lex nr 861318; w Krakowie z dnia 05.09.2012 r., I ACa 737/12, Lex nr 1223204 oraz w Gdańsku z dnia 09.02.2012 r., V Aca 114/12, Lex nr 1311946). W ocenie Sądu analiza zgromadzonego materiału nakazywała uznać za zasadny zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 233 § 1 K.p.c. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z treścią zgromadzonego w sprawie materiału. Do sprzeczności tego rodzaju dochodzi, gdy rozstrzygnięcie sądu I instancji jest sprzeczne z tymi istotnymi dla rozstrzygnięcia okolicznościami, które sąd ustalił w toku postępowania albo gdy wyprowadził logicznie błędny wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności, albo wreszcie, gdy przyjął istotne fakty za ustalone bez dostatecznej podstawy. Dowolna ocena materiału dowodowego prowadziła z kolei do naruszenia przepisów prawa materialnego, to jest normy wywiedzionej z art. 52 § 1 pkt. 1 K. p.
Zgodnie z oświadczeniem pozwanej z dnia 7 grudnia 2022 r. przyczyną uzasadniającą rozwiązanie umowy o pracę było przebywanie powoda na terenie zakładu pracy w dniu 10 listopada 2022 r. w stanie po użyciu alkoholu (k. 80). Cytowane oświadczenie zawiera przy tym bardzo szczegółowy opis okoliczności, w których doszło do stwierdzenia przez przełożonych powoda (świadka J. W. i świadka J. B.) tego faktu. Również w toku procesu świadkowie ci zeznali, iż 10 listopada 2022 r., po zawiadomieniu o nieprawidłowej pracy stacji uzdatniania wody świadek J. W. wyczuł od powoda woń alkoholu, gromadzącą się intensywnie w niewielkim pomieszczeniu, dostrzegł również, że powód mówił bardzo nielogicznie i niewyraźnie. Powód, zaprzeczając, że pił alkohol odmówił jednak poddania się badaniu alkomatem, nie wyraził zgody na pobranie krwi w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym i uciekł z pokoju świadka J. B., gdy świadek zasugerował wezwanie Policji. W czasie rozmowy powód nie powoływał się na objawy cukrzycy Co więcej wychodząc z pokoju kierownika odepchnął świadka J. W., a następnie, gdy świadkowie udali się za nim, porzucił rower, którym zamierzał odjechać i wyszedł ze szpitala, porzucając rower. W trakcie tego zdarzenia powód był zdenerwowany, mówił niewyraźnie, inaczej niż zwykle, nie zastosował się też do polecenia pozostania w szpitalu. Sporządzone przez świadków notatki były zbieżne z ich relacjami przedstawionymi na rozprawie (k. 63, k. 64, k. 65). Zeznania tych świadków znalazły także potwierdzenie w relacjach świadków G. K. (k. 132) oraz A. P. (k. 133 v.) i A. D.. Zeznania świadków J. W. oraz J. B. na okoliczność stanu powoda w krytycznej chwili, były zatem spójne, stanowcze i zbieżne z innymi dowodami. W tej zaś sytuacji ocena Sądu Rejonowego, który co do stanu nietrzeźwości powoda odmówił wiary zeznaniom świadków W. i B. okazała się oczywiście nietrafna. W ocenie Sądu również pozostałe wnioski i argumenty wymienione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie przemawiają na korzyść powoda. Oczywiście rację miał Sąd Rejonowy wskazując na znaczenie badania stanu trzeźwości powoda przeprowadzonego przez Policję. Sąd nie dostrzegł jednak, że to właśnie powód opuszczając samowolnie teren szpitala uniemożliwił przeprowadzenie takiego badania, sprawiając, że wezwanie Policji przez pracodawcę było już bezprzedmiotowe. Nie można, zatem czynić pracodawcy zarzutu, że nie wezwał Policji lub nie zawiadomił jej o opisywanym zdarzeniu. Warto także w tym miejscu wskazać na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 stycznia 2023 r. (III PSKP 13/22) zgodnie z którym „w stanie prawnym obowiązującym w okresie od 1 lipca 2011 do 21 lutego 2023 r. pracodawca mógł rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika ze względu na stawienie się do pracy w stanie po spożyciu alkoholu, powołując się na wszelkie środki dowodowe, a nie wyłącznie na podstawie wyników badania wykonanego przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (OSNP 2023/8/84, Lex nr 3459273). W ocenie Sądu Rejonowego także odmowa poddaniu się badaniu alkomatem i odmowa zgody na pobranie krwi do badania muszą prowadzić do wniosków odmiennych, niż przyjął to Sąd Rejonowy. W zgodzie, bowiem z zasadami doświadczenia życiowego należy przyjąć, że unikając tego rodzaju badania powód starał się uniknąć stwierdzenia, czy spożywał alkohol. Zupełnie nieprzekonujące było, natomiast wywodzenie tego faktu z braku tzw. „legalizacji”. Nietrafne okazały się również rozważania dotyczące „ucieczki” powoda z miejsca pracy. Pozwany nie miał obowiązku fotografować roweru powoda, czy zabezpieczać nagrania z monitoringu, do których Sąd Rejonowy przywiązał znaczącą wagę, nie wyciągając przy tym logicznych wniosków z dowodów przemawiających przeciwko przyjętej przez niego wersji zdarzenia. W szczególności nie dostrzegł on i nie zważył, że powód, aby opuścić biuro kierownika dopuścił się naruszenia nietykalności cielesnej świadka J. W.. Dotyczy to również oceny czy stan powoda mógł być związany z hipoglikemią (spadkiem stężenia glukozy poniżej 60 mg/dl). W ocenie Sądu Okręgowego, skoro w stanie niedocukrzenia od chorego nie wyczuwa się woni alkoholu (vide opinia J. R.), to w okolicznościach niniejszej sprawy należało uznać, że fakt ten nie znalazł potwierdzenia w innych dowodach, również w zeznaniach świadka B. M. (2), która miała oczywisty powód w składaniu nieprawdziwych i korzystynych dla powoda zeznań. Jak zauważył, bowiem Sąd Rejonowy należący do powoda glukomter nie zachował wyników badania, jakie rzekomo powód miał przeprowadzić po powrocie do domu. Sąd Okręgowy nie podziela wyrażonej w uzasadnieniu sugestii, że opisywana sytuacja miała związek z wydaniem powodowi spirytusu do odkażania miejsca poboru wody. Szczegółowe i przekonujące wywody w tym zakresie, które Sąd podziela zostały, bowiem zawarte w apelacji (k. 200 akt).
W konsekwencji, na podstawie wskazanych dowodów Sąd Okręgowy zmienił ustalenia Sadu Rejonowego i ustalił, iż w dniu 10 listopada 2022 r., przed godziną 14.00 powód znajdował się w szpitalu w stanie po użyciu alkoholu.
Odnosząc się w tym kontekście do zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego, należy wskazać, że w myśl art. 52 § 1 pkt 1 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Orzecznictwo Sądu Najwyższego postrzega rozwiązanie umowy o pracę w powyższym trybie jako nadzwyczajny sposób rozwiązania stosunku pracy, które winno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo i z dużą ostrożnością. Oczywistym jest, iż rozpatrując zasadność wypowiedzenia dokonanego w tym trybie sąd zobowiązany jest poruszać się jedynie w zakresie wyznaczonym przez przyczynę podaną pracownikowi jako podstawa rozwiązania stosunku pracy. W tej konkretnej sprawie jest to wynikające z pisma pracodawcy z dnia 7 grudnia 2022 przebywanie powoda na terenie zakładu pracy w dniu 10 listopada 2022 r. w stanie po użyciu alkoholu. Stosowanie przedmiotowego trybu rozwiązania umowy uzasadnia przy tym tylko ciężkie naruszenie i to podstawowych obowiązków pracowniczych. Wprawdzie ustawodawca nie sprecyzował w kodeksie pracy pojęcia zawinionego naruszenia obowiązków pracowniczych, wydaje się jednak, że przy ustaleniu ciężkości ich naruszenia winien być brany pod uwagę stopień winy pracownika, intensywność i jej nasilenie (umyślność lub rażące niedbalstwo), intencje pracownika, pobudki jego działania (tak SN w wyroku z dnia 21 lipca 1999 r., I PKN 169/99, OSNAPiUS 2000/20/746). Sąd Najwyższy przyjął, że czyn pracownika uznaje się za bezprawny, gdy jest sprzeczny z jego obowiązkami wynikającymi ze stosunku pracy, natomiast winę można przypisać pracownikowi wówczas, gdy jego stosunek psychiczny do czynu (stanowiącego działanie lub zaniechanie) jest świadomy, jak również, gdy pracownik, mając świadomość szkodliwości skutku swojego postępowania, celowo do niego zmierza lub co najmniej na ów skutek się godzi. W konsekwencji o zakwalifikowaniu działania lub zaniechania pracownika jako odpowiadającego art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie decyduje wysokość szkody majątkowej (chociaż w pewnych sytuacjach nie jest ona bez znaczenia), lecz okoliczność, że postępowanie pracownika przedmiotowo bezprawne i podmiotowo zawinione – stanowi zagrożenie interesów pracodawcy (por. wyrok SN z dnia 20 maja 1998 r., I PKN 135/98, OSNAPiUS 1999/11/361; wyrok SN z 15 kwietnia 1999 r., I PKN 12/99, OSNAPiUS 2000/12/467; wyrok SN z 23 września 1997 r., I PKN 274/97, OSNAPiUS 1998/13/396). Nie bez znaczenia przy ocenie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych jest cel, do którego zmierza pracownik swoim działaniem i towarzyszące temu inne okoliczności, zwłaszcza stan świadomości i woli pracownika (por. wyrok SN z 1 grudnia 1998 r., I PKN 329/98, OSNAPiUS 2000/2/49; wyrok SN z 1 października 1997 r., I PKN 300/97, OSNAPiUS 1998/14/424).
Przekładając powyższe uwagi natury ogólnej do realiów niniejszej sprawy trzeba podkreślić, iż pozwany wykazał, że w krytycznym dniu powód przebywał w szpitalu w stanie po użyciu alkoholu, co w ocenie Sadu stanowiło ciężkie naruszenie przez powoda podstawowych obowiązków pracowniczych. W konsekwencji Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 K.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił.
Z uwagi na sytuację osobistą, majątkową i zdrowotną powoda, który choruje na cukrzyce i został pozbawiony źródła utrzymania Sąd Okręgowy, na podstawie art. 102 K.p.c. obciążył powoda obowiązkiem zwrotu tylko części kosztów procesu w wysokości 130 zł (opłatą od wniosku o uzasadnienie i opłatą od apelacji).
SSO Tomasz Mrugowski
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację: Tomasz Mrugowski
Data wytworzenia informacji: