Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2025 r. w B.

na rozprawie

odwołania: P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 21 grudnia 2023 r., znak: (...)

w sprawie: P. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę rodzinną

1/ zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 21 grudnia 2023 roku w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu P. K. prawo do renty rodzinnej po zmarłej matce od dnia (...) roku na stałe,

2/ stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 186/24 UZASADNIENIE

Ubezpieczony P. K. wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddział w B. z dnia 21 grudnia 2023r., którą odmówiono mu prawa do renty rodzinnej po zmarłej matce – D. D.. W uzasadnieniu w/ w- ny

argumentował, iż jest osobą niepełnosprawną od urodzenia, jego rozwój od najmłodszych lat następował nieprawidłowo, w wieku (...) lat nie potrafi czytać, ani pisać, ma problemy z liczeniem. W każdej sprawie pomagać mu musi najbliższa rodzina. Opisał przebieg swojej drogi zawodowej , wskazując, że ukończył szkołę specjalną, chcąc aktywizować się społecznie w latach 2004 – 2008 był uczestnikiem Warsztatu (...) w B. , następnie został przeniesiony do zakładu aktywizacji zawodowej , a stamtąd skierowany do Zakładu Pracy Chronionej. Później z przerwami pracował w różnych zakładach pracy chronionej. Zwykle nie udawało mu się utrzymać zatrudnienia dłużej , aniżeli przez 1, 5 – 2 lata.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż zaskarżona decyzja została wydana na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej z 14 grudnia 2023r. , która nie stwierdziła u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy .

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Decyzją z dnia 21 grudnia 2023r. (...) Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu P. K. prawa do renty rodzinnej po matce , gdyż komisja lekarska ZUS ( rozpatrując sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS ) stwierdziła, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy.

/ bezsporne /

Ubezpieczony P. K. urodził się (...) .Ukończył zasadniczą Szkołę Podstawową (...), a następnie(...)w zawodzie ślusarza. W wyuczonym zawodzie nigdy nie pracował. W latach 2004 – 2008 pozostawał uczestnikiem Warsztatów (...)w B.. Następnie uczęszczał do Zakładu (...)w B. . Kilkukrotnie był zatrudniony w zakładach pracy chronionej, wykonując proste prace fizyczne ( np. sprzątanie ) . Był również zatrudniony w hotelu (...) ( przy zmywaniu naczyń ) , ale z uwagi na liczne błędy, wadliwość wykonywanej pracy i niespełnianie oczekiwań pracodawcy wypowiedziano mu umowę o pracę. Od wielu lat legitymuje się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

/ okoliczności bezsporne – wskazane w odwołaniu, nadto zeznania ubezpieczonego – zapis AV k. 83 akt sprawy /

U ubezpieczonego rozpoznaje się zaburzenia nastroju uwarunkowane polietiologicznie , funkcjonowanie na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim i dyzatrię.

/ dowód : opinia biegłych k. 29 – 34 , 54 akt sprawy/

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej i miarodajnej opinii zespołu biegłych - psychiatry , neurologa i psychologa, a także posiłkowo w oparciu o zeznania ubezpieczonego i wyjaśnienia jego pełnomocnika ( ojca ) . Opinię główną i uzupełniającą ( wnikliwie, obszernie i przekonująco uzasadnioną ) w oparciu o posiadane wiadomości specjalne sporządzili biegli o specjalnościach odpowiadających schorzeniom, na które cierpi ubezpieczony , opinia ta spełnia wymogi określone w art. 285 k.p.c. Z konkluzjami biegłych koresponduje przebieg drogi życiowej ubezpieczonego, który jak dotąd pracował tylko w zakładach pracy chronionej, wykonując proste prace fizyczne i nie był w stanie ( z uwagi na swoją niepełnosprawność ) dłużej utrzymać zatrudnienia. W wyuczonym ( w zawodowej szkole specjalnej ) zawodzie ślusarza pracy nigdy nie świadczył ( ani w ZPCHR – ach ani tym bardziej na otwartym rynku pracy ) . Zastrzeżenia organu rentowego jakoby okoliczność świadczenia przez ubezpieczonego pracy wykluczała możliwość przyjęcia, że całkowita niezdolność do pracy wystąpiła u niego przed 16 rokiem życia są całkowicie chybione, jeżeli się zważy na okoliczności towarzyszące jego dotychczasowej „ drodze zawodowej „ w postaci uczęszczania ubezpieczonego do szkół specjalnych ( najpierw szkoły podstawowej, następnie szkoły zawodowej ) , jego wieloletniego udziału w warsztatach terapii zajęciowej oraz w zakładzie aktywności zawodowej , a następnie relatywnie krótkich okresów pracy wyłącznie w kolejnych zakładach pracy chronionej, wreszcie w świetle stwierdzonego już ponad dwie dekady wcześniej umiarkowanego stopnia niepełnosprawności datowanego od dzieciństwa . Nieco odmienne rozpoznanie ( co eksponuje organ rentowy ) wskazane przez biegłych w opinii uzupełniającej nie zmienia w niczym ich konkluzji co do kluczowej dla rozstrzygnięcia sprawy kwestii a mianowicie całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonego datowanej przed ukończeniem 16 roku życia. Nie było zatem konieczności dopuszczania kolejnych opinii uzupełniających , co skutkowałoby zbędnym przedłużaniem postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie . Stosownie do treści art. 68 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dnia 17 grudnia 1998 r./ Dz.U.2009.153.1227 j.t./ dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1)do ukończenia 16 lat;

2)do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3)bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

W myśl art. 12 ust. 1 przywołanej ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Zgodnie z ust. 2 całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w świetle dostępnej dokumentacji medycznej , opinii biegłych oraz niekwestionowanej przez organ rentowy, a opisanej przez ubezpieczonego jego drogi życiowej – edukacyjnej ( w szkołach specjalnych dla dzieci z upośledzeniem umysłowym ) , a następnie zawodowej ( poza otwartym rynkiem pracy z epizodycznym i zakończonym na skutek niesprostania wymaganiom zatrudnieniem w Hotelu (...) ), a także schorzeń mających charakter wrodzony, nie nabyty, a zatem istniejący od dzieciństwa , nie ulega najmniejszej wątpliwości, iż ubezpieczony pozostaje całkowicie niezdolny do pracy, a niezdolność ta powstała przed ukończeniem 16 roku życia. Sposób składania przez ubezpieczonego zeznań na rozprawie ( a także jego sprawiająca wrażenie „ zagubienia „ i „ wycofania „ postawa ) utwierdza jedynie sąd w przekonaniu o nieporadności ubezpieczonego i iluzorycznej możliwości świadczenia przezeń pracy w jakimkolwiek środowisku na otwartym rynku pracy. Nie można również nie zauważyć niekonsekwencji i niespójności w stanowisku pozwanego organu rentowego ( jego argumentacji ) , który kwestionując ustalenia biegłych sądowych , nie dostrzega jednocześnie lub pomija fakt, iż już na etapie badania ubezpieczonego przez lekarzy orzeczników ZUS stwierdzono, że jest on zdolny do pracy jedynie w specjalnych warunkach. Powyższe jednoznacznie wskazuje na to , że już komisja lekarska nie widziała możliwości wykonywania przez w/w – nego pracy na otwartym rynku pracy. Tym samym konkluzja o braku całkowitej niezdolności ubezpieczonego do pracy jest tyleż bezzasadna, co niezrozumiała.

Reasumując, ubezpieczony spełnia przesłankę warunkującą przyznanie mu prawa renty rodzinnej po matce z uwagi na to , iż pozostaje całkowicie niezdolny do pracy , a niezdolność ta ( powodowana upośledzeniem umysłowym ) powstała przed 16 rokiem życia.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc uznając odwołanie za zasadne orzekł jak w punkcie 1 sentencji. Stosownie do treści art. 129 ust. 1 świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. W myśl ust. 2 w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny. Na gruncie niniejszej sprawy, odwołujący wniosek o rentę rodzinną złożył we wrześniu , a zatem w miesiącu, w którym zmarła jego matka i na tą datę spełniał warunki do renty , tym samym sporne świadczenie należało przyznać od dnia śmierci matki .

W punkcie 2 wyroku Sąd zgodnie z treścią przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę okoliczności przedmiotowej sprawy zaistniały podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego. Gdyby organ rentowy dokonał właściwych ustaleń w zakresie występowania u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy i jej datowania się przed ukończeniem przezeń 16 roku życia , w szczególności gdyby rzetelniej przeanalizował dostępną dokumentację, charakter schorzenia, a także gdyby zadał sobie trud dokonania oceny warunków , w jakich ubezpieczony wykonywał dotąd pracę oraz jakie szkoły kończył , względnie ( mając na uwadze wspomniane stwierdzenie w orzeczeniu komisji , iż ubezpieczony jest zdolny wyłącznie do pracy w warunkach specjalnych ) gdyby pozwany był konsekwentny , nie byłoby potrzeby inicjowania postępowania sądowego.

Sędzia Maciej Flinik