Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

Sygn. akt.

VI U 340/13

Dnia

3 września 2014r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na rozprawie w składzie:

Przewodniczący:

SSO Maciej Flinik

Protokolant:

st. sekr. sądowy Agnieszka Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu

1 września 2014r.

w Bydgoszczy

odwołania

(...) Spółka z o.o. w Ś. przy udziale zainteresowanego W. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia

11 grudnia 2012 r.

Nr

(...)

w sprawie

(...) Spółka z o.o. w Ś.

przeciwko:

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o objęcie ustawodawstwem

1/zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 11 grudnia 2012 roku w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do wydania „zaświadczenia o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej” na formularzu A1 dla W. K. (1) na okres od 7 maja 2012 rok do 30 czerwca 2012 roku.

2//stwierdza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt VI U 340/13 UZASADNIENIE

Odwołująca się – (...) spółka z o.o. w Ś. wniosła odwołanie od decyzji (...) Oddział w B., którą odmówiono wydania „ zaświadczenia o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej „ na formularzu A 1 dla W. K. (1) na okres od 7 maja 2012 r. do 30 czerwca 2012 r. z uwagi na brak przesłanek do objęcia w/w- nego ustawodawstwem polskim w zakresie ubezpieczeń społecznych. W uzasadnieniu odwołująca się podnosiła, iż organ rentowy rozpatrując sprawę pominął okoliczność, że W. K. (1) bezpośrednio przed zatrudnieniem w spółce był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych w Urzędzie Pracy w Ś. przez żonę. Niezależnie od powyższego nieprawidłowa jest interpretacja zgodnie z którą sformułowanie „ podlegał ustawodawstwu ‘ jest równoznaczne z „ był ubezpieczony „. Przy wydaniu decyzji pominięto także art. 13 rozporządzenia parlamentu europejskiego i rady ( WE ) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu argumentował, iż z posiadanej informacji wynika, że przed zatrudnieniem w spółce (...) ( od 7 maja 2012 r. ) W. K. (1) był zgłoszony do ubezpieczeń w okresie od 1 grudnia 2012 r. do 11 lutego 2012 r. , a po ustaniu zatrudnienia pobierał zasiłek chorobowy . Zatem zainteresowany nie podlegał polskiemu ustawodawstwu przez miesiąc bezpośrednio poprzedzający okres oddelegowania go do pracy za granicą. W konsekwencji , zgodnie z wykładnią art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE ) nr 883/14 zawartą w decyzji A2 ( która stanowi ,iż dla celów stosowania art. 14 ust. 1 rozporządzenia ( WE ) nr 987/2009 tytułem wskazówki wymóg , do którego odnoszą się słowa „ bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia „można uważać z a spełniony, jeżeli dana osoba podlega prze z co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego , w którym ma swoją siedzibę ) w okresie wykonywania pracy za granicą będzie podlegać zgodnie z generalną zasadą ujęta w art. 11 ust. 2 a rozporządzenia nr 883/2004 przepisom prawnym w państwie wykonywania pracy czyli w Niemczech.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Zainteresowany W. K. (1) od dnia 7 maja 2012 r. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w spółce (...) spółka z o.o. w Ś. . W/w- ny został zatrudniony przez tą polską spółkę ( podobnie jak kilkadziesiąt innych osób ) celem wysłania go do Niemiec , gdzie miał pracować przy montowaniu konstrukcji fotowoltanicznych. W tym czasie kończył się bowiem okres refundowania tego typu instalacji w tym kraju, w konsekwencji zwiększył się zapotrzebowanie na wykonanie tego rodzaju ( refundowanych ) instalacji , w związku z (...) spółka (...) pozyskała ( jako podwykonawca spółki (...) należącej do tej samej osoby co (...) K. K. ) zlecenie na wykonanie takich prac od niemieckiego podmiotu - (...). Ubezpieczony wykonywał na terenie Niemiec prace pod nadzorem niemieckiego majstra oraz niemieckiego kierownika robót , z polskim pracodawca kontaktował się telefonicznie. Na miejscu pracowali również inni pracownicy wysłani przez spółkę (...) .

/ dowód : umowa zlecenia k. 20 , zeznania zainteresowanego W. K. - e protokół k. 37 , zeznania prezesa odwołującej się spółki – e protokół k. 37, 84, umowa z (...) k. 53 akt sprawy /

Głównym przedmiotem działalności spółki (...) spółka z o.o. z siedzibą w Ś. w 2012 r . był handel częściami samochodowymi . Spółka w tym czasie zatrudniała dwie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę – D. W. i M. P., którzy wykonywali prace magazynowe. Rok wcześniej na podstawie umów o pracę spółka zatrudniała okresowo ( od lipca do grudnia 2011 r. ) 17 osób . Pozyskiwaniem kontrahentów w ramach prowadzonej w 2012 r. działalności polegającej na handlu częściami samochodowymi zajmował się prezes spółki K. K.. Pozostałe osoby zatrudnione na podstawie umów zlecenia ( łącznie przez firmę „ przewinęło się „ ich kilkadziesiąt ) wykonywały pracę w Niemczech przy montażu konstrukcji fotowoltanicznych. Z tytułu sprzedaży w kraju spółka w 2012 r. uzyskała obroty w wysokości 784 849,80 zł, z tytułu sprzedaży poza terytorium kraju obroty w wysokości 211 651,30 zł. Przy czym do obrotu wynikającego ze sprzedaży na terenie kraju spółka (...) wliczyła również faktury na kwotę ponad 460 000 zł wystawione przez nią za wykonanie zlecenia na rzecz spółki (...) ( której prezes K. K. jest również prezesem spółki (...) ) , która powierzyła jej podwykonawstwo kontraktu zawartego przez (...) z niemieckim kontrahentem - firmą (...) na montaż konstrukcji fotowoltanicznych ( w ramach tej umowy zainteresowany podobnie jak kilkadziesiąt innych osób został przez spółkę (...) zatrudniony , a następnie wysłany do pracy Niemiec ).

/ dowód : zestawienie k. 21 – 22, zestawienia pracowników k. 54 – 56 zestawienie k. 77 , zeznania prezesa odwołującej się spółki – e protokół k. 84 akt sprawy /

W okresie od 1 grudnia 2010 r. do 11 lutego 2012 r. zainteresowany podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. W grudniu 2012 r. żona zainteresowanego zgłosiła go jako członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego za okres wsteczny od 14 kwietnia 2012 r. do 6 maja 2012 r.

/ dowód : pismo ZUS k. 48 , pismo PUP w Ś. , druk ZUS ZCNA k. 49- 50 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań prezesa odwołującej się spółki oraz zainteresowanego ( były one wewnętrznie spójne, korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, wzajemnie się uzasadniały ), a przede wszystkim w oparciu o przedłożone dokumenty , których autentyczności i wiarygodności nie ma podstaw kwestionować. Sąd nie dał wiary twierdzeniom prezesa odwołującej się spółki jedynie w tej części, w której ten utrzymywał , iż pracownikami zatrudnionymi w Niemczech kierował polski majster , przeczą im bowiem w tym zakresie kategoryczne zeznania zainteresowanego ( który był na miejscu w Niemczech i wykonywał polecenia wydawane mu przez niemieckiego, nie polskiego pracownika ) .

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Art.12 ust 1 rozporządzenia

Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia

2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

stanowi , iż osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w

państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie prowadzi

tam swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do

innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego

pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa

członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie

przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną

delegowaną osobę. Z kolei w myśl art. 14 rozporządzenia Parlamentu

Europejskiego i Rady ( WE ) nr 987 / 2009 z dnia 16 września 2009 r.

dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883 / 2004 w sprawie

koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego do celów stosowania art.

12 jakopracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy,

który normalnie tam prowadzi swoją działalność, a która jest delegowana

przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego", oznacza także

osobę zatrudnioną w celu oddelegowania jej do innego państwa

członkowskiego , pod warunkiem , że osoba ta bezpośrednio przed

rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa

członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca. W decyzji nr A2 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotyczącej wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym dla celów stosowania art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 987/2009, tytułem wskazówki, wymóg, do którego odnoszą się słowa "bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia", można uważać za spełniony, jeśli dana osoba podlega przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym pracodawca ma swoją siedzibę. Krótsze okresy wymagać będą indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszelkich innych występujących czynników. W celu ustalenia, w razie potrzeby i w razie wątpliwości, czy pracodawca zazwyczaj prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, instytucja właściwa w tym państwie zobowiązana jest zbadać wszystkie kryteria charakteryzujące działalność prowadzoną przez tego pracodawcę, w tym miejsce, w którym przedsiębiorstwo ma swą zarejestrowaną siedzibę i administrację, liczebność personelu administracyjnego pracującego w państwie członkowskim, w którym pracodawca ma siedzibę, oraz w drugim państwie członkowskim, miejsce, w którym rekrutowani są pracownicy delegowani, i miejsce, w którym zawierana jest większość umów z klientami, prawo mające zastosowanie do umów zawartych przez przedsiębiorstwo z jednej strony z pracownikami i z drugiej strony z klientami, obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich, których rzecz dotyczy, oraz liczbę umów wykonanych w państwie wysyłającym. Wykaz ten nie jest wyczerpujący, ponieważ kryteria powinny być dostosowane do każdego konkretnego przypadku i powinny uwzględniać charakter działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w państwie, w którym ma ono siedzibę.

Odnosząc powyższe do stanu zaistniałego w niniejszej sprawie, należy w pierwszym rzędzie skonstatować, iż odwołujący się pracodawca ( spółka (...) ) prowadzi - w rozumieniu powyższych przepisów - swoją działalność zazwyczaj na terytorium Polski jako państwa członkowskiego w którym ma swoją siedzibę. Główny przedmiot działalności spółki (...) , który generuje większość obrotu spółki stanowi handel ( sprzedaż ) prowadzony na terenie kraju. W 2012 r. był to handel częściami samochodowymi . Z tej działalności obrót w 2012 r. wyniósł znacznie powyżej 7 00 000 zł. Nie umyka wprawdzie uwadze sądu, iż odwołująca się spółka do obrotu ze sprzedaży na terenie kraju wliczyła wartość swoich usług świadczonych na rzecz spółki (...) ( polegających na świadczeniu pracy jej pracowników , w tym zainteresowanego w ramach podwykonawstwa prac przy budowie modułów słonecznych w Niemczech ) w kwocie ponad 400 000 zł, nie zmienia to jednak faktu, iż transakcja ta miała charakter jednorazowy, a pozostała wykazana sprzedaż na terenie kraju dotyczyła właśnie części samochodowych. W tym zakresie ( handlu częściami ) obrót osiągany jest dzięki zaangażowaniu prezesa ( K. K. ) w pozyskiwanie kontrahentów spółki oraz pracy dwóch zatrudnionych przy pracach magazynowych pracowników. Wymiana handlowa odbywa się pomiędzy spółką (...) , a innymi spółkami polskimi. Sferą administracyjną – również w zakresie wysyłania pracowników do Niemiec zajmuje się prezes spółki , którego wspomaga w tym jego małżonka. Wysłanie w sumie kilkudziesięciu pracowników do Niemiec w 2012 r. ( choć wygenerowało znaczna część obrotów spółki ) miało jak już wskazano wyżej charakter incydentalny i wiązało się z okresowym zapotrzebowaniem niemieckich kontrahentów drugiej ze spółek której prezesem jest prezes spółki E. – a mianowicie spółki (...) na siłę roboczą niezbędną do realizacji budowy konstrukcji fotowoltanicznych , na które w Niemczech kończył się okres ich refundacji.

Po drugie niezasadnym okazał się zarzut organu rentowego nie podlegania zainteresowanego bezpośrednio przed wysłaniem do Niemiec ubezpieczeniom w Polsce. W wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 r. II UK 116/13 Sąd Najwyższy stwierdził między innymi :”…dlatego też tak samo musi być traktowany wynikający z art. 14 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. warunek podlegania przez tę osobę ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca, bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia w celu oddelegowania jej do innego państwa członkowskiego. Użyte w tym przepisie sformułowanie "bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca" należy zatem odnosić jedynie do takiej osoby, która przed zatrudnieniem w celu oddelegowania do innego państwa członkowskiego posiada jakikolwiek tytuł do podlegania ubezpieczeniu, w tym także zdrowotnemu, choćby nie podlegała równocześnie ubezpieczeniu, np. z tytułu zatrudnienia (ubezpieczeniu społecznemu). W tym miejscu wypada podkreślić, że analogiczny jest w tym względzie pogląd doktryny, czego przykładem może być bez wątpienia publikacja wymieniona przez skarżącą w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, (zob. też Krzysztof Ślebzak, Komentarz do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, LEX 2012). Podleganie ubezpieczeniu następuje bowiem, czego zdaje się nie dostrzegać skarżąca, z mocy samego prawa i jest konsekwencją istnienia tytułu do tego ubezpieczenia. Natomiast za prawnie irrelewantne w tym zakresie należy uznać ewentualne dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia, czy też samo tylko opłacenie składek na to ubezpieczenie „. W świetle powyższego nie ma zatem znaczenia okoliczność, iż zainteresowany W. K. (1) w okresie miesiąca poprzedzającego wyjazd do Niemiec nie podlegał ubezpieczeniom społecznym, a jedynie zdrowotnemu i że do tego ubezpieczenia zgłoszony został przez żonę ( jako członek rodziny) z opóźnieniem , bo dopiero w grudniu 2012 r. z datą wsteczną ( za okres kwiecień- początek maja ). Tytuł ubezpieczenia zdrowotnego w/ w- ny ( jako członek rodziny ) posiadał bowiem już w kwietniu 2012 r . Czym innym jest natomiast spóźnione zgłoszenie w / w- nego do ubezpieczenia zdrowotnego przez jego małżonkę , skutkujące możliwością korzystania z systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego dopiero po zgłoszeniu. Należy w tym miejscu przytoczyć ( podzielany przez sąd ) pogląd zaprezentowany w Komentarzu do art. 67 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych T. S. , gdzie czytamy : „ W praktyce niejednokrotnie pojawia się wątpliwość, czy osoba objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym może zgłosić członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego z datą wsteczną. Wydaje się, że takie zgłoszenie można uznać za dopuszczalne. Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ma bowiem obowiązek zgłosić członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Skoro ma taki obowiązek, to powinna go zrealizować. Zgłoszenia do ubezpieczenia członka rodziny dokonuje się wraz ze zgłoszeniem osoby objętej obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Dlatego jeśli dana osoba spełniała warunki do zgłoszenia do ubezpieczenia jako członek rodziny już w dniu zgłaszania do tego ubezpieczenia osoby podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, to już z tą datą powinna zostać zgłoszona do tego ubezpieczenia. Jeżeli takie zgłoszenie nie nastąpiło w tym dniu - nie oznacza to oczywiście, iż osoba objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym nie może już zgłosić członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego z tą datą. Skoro bowiem obowiązek zgłoszenia członka rodziny istniał od danej daty, to dokonując zgłoszenia takiej osoby do ubezpieczenia zdrowotnego, należy wskazać zawsze właśnie tę datę, niezależnie od tego, kiedy następuje zgłoszenie członka rodziny do tego ubezpieczenia. Przyjęcie, że takie rozwiązanie jest niedopuszczalne, oznaczałoby, iż mimo obowiązku zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego od określonej daty, obowiązek ten nie mógłby jednak zostać zrealizowany. A zatem członek rodziny powinien zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z datą, w której spełniał warunki do zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Najwcześniejszą datą objęcia członka rodziny ubezpieczeniem zdrowotnym może być dzień zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego osoby objętej obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, na której ciążył obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia członka rodziny”. Co więcej nawet gdyby przyjąć, jak chce tego organ rentowy, iż zainteresowany nie mógł podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu od kwietnia 2012 r. tylko dopiero od daty zgłoszenia go do tego ubezpieczenia przez żonę w grudniu 2012 to i tak w ocenie Sądu Okręgowego należałoby przyjąć , iż w jego przypadku mimo to podlegał on bezpośrednio przed oddelegowaniem do Niemiec ubezpieczeniom społecznym w kraju. W / w- ny był bowiem zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia w kolejnych dwóch latach poprzedzających jego wyjazd ( w ramach umowy zlecenia zawartej z odwołującą ) do Niemiec, a w kwietniu korzystał z zasiłku chorobowego. Należy więc stwierdzić, iż aktywność zawodowa zainteresowanego ( co skutkowało podleganiem obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu ) w okresie dwóch lat poprzedzających oddelegowanie do pracy w Niemczech koncentrowała się w Polsce. Wykładnia zaprezentowana w przywołanej wyżej decyzji A 2 zdaniem sądu nie przesądza o tym, iż musi to być okres bezpośrednio „ przylegający „ do okresu zatrudnienia w innym państwie członkowskim. Należy go raczej traktować jako okres nieodległy, ale niekoniecznie taki, którego końcowa data jest jednocześnie datą początkową oddelegowania pracownika do pracy do innego kraju członkowskiego . Tym samym nawet gdyby przyjąć, iż w / w- ny miał trwającą niecały miesiąc przerwę w ubezpieczeniu ( choć nie ma ku temu żadnych podstaw skoro jako członek rodziny miał tytuł ubezpieczenia zdrowotnego również w kwietniu , tyle że został z opóźnieniem zgłoszony przez małżonkę ) i tak należałoby uznać, iż co do zasady bezpośrednio ( a zatem w niewielkiej odległości czasowej ) przez rozpoczęciem zatrudnienia w Niemczech i przez relatywnie długi okres podlegał ubezpieczeniom społecznym w Polsce ( od 2010 r. do kwietnia 2012 r. , kiedy to zakończył pobierać zasiek chorobowy ) .

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy w punkcie 1 wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c orzekł jak w sentencji.

W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ rentowy miał podstawy by poddać w wątpliwość dopuszczalność podlegania zainteresowanego z tytułu jego zatrudnienia w spółce (...) polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego . Rozwianie przedmiotowych wątpliwości wymagało przeprowadzenia postępowania sądowego.

SSO Maciej Flinik