Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2023 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 9 stycznia 2023 r., znak: (...)

w sprawie: J. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rekompensatę

oddala odwołanie.

Sędzia Maciej Flinik

VI U 375/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 stycznia 2023 r. (...) Oddział w B. na podstawie art. 2 punkt 5 i art. 21 a contrario Ustawy z 19 grudnia 2008 o emeryturach pomostowych odmówił ubezpieczonemu J. K. prawa do rekompensaty. I w decyzji odmownej w tym przedmiocie organ rentowy wskazał, iż zaliczono ubezpieczonemu okres pracy wykonywany w warunkach szczególnych przypadający od 1 maja 90 do 15.09.91 [ns 00:00:45.880] 1 rok 4 miesiące i 15 dni, ale nie zaliczono okresu od 16 czerwca 91 do 31 stycznia 2001 w (...) [f 00:00:53.880] ponieważ w przypadku pracowników dozoru inżynieryjno - technicznego wykonywanego na różnych szczeblach zarządzania wymienione w pozycji 24 działu 14 wykazu A wymagania oznaczają konieczność stałego i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku przebywania w środowisku pracy, w którym są zatrudnieni pracownicy wykonujący prace w szczególnych warunkach, ponieważ te właśnie warunki, a nie pełniona funkcja, czy też zajmowane stanowisko zadecydowały o umieszczeniu tego rodzaju pracy w wykazie prac w szczególnych warunkach. W przypadku pracowników dozoru inżynieryjno - technicznego wyższego szczebla wykonywanie innych prac na przykład o charakterze administracyjno - biurowym lub przebywanie w czasie zmian roboczych w pomieszczeniu oddalonym od stanowisk robotniczych wymienionych w wykazie decyduje o niezaliczeniu danej pracy do prac w warunkach szczególnych. Pracownicy wyższego szczebla kierowniczego mają wydzielone pomieszczenia pracy, a ich zakres obowiązków daleko wykracza poza osobiste dozorowanie, czy kontrole robotniczych stanowisk pracy. Nie uwzględniono również okresu od 1 lutego 2001 do 31 grudnia 2008 w (...) (...), ponieważ ubezpieczony pracował w jednej drugiej etatu, od 1 grudnia 83 do 31 grudnia 88 w (...) Szpitalu (...) z uwagi na brak świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach i od 1 stycznia 89 do 30 kwietnia 90 w (...) [ns 00:02:09.608] z uwagi na brak wykonywania, brak świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach. Odwołanie od tej decyzji złożył ubezpieczony J. K. domagając się przyznania prawa do rekompensaty. W uzasadnieniu wskazał okresy w jakich według jego oceny był zatrudniony w warunkach szczególnych. Wskazał, że w (...) (...) [f 00:02:32.754] a po likwidacji w (...) Szpitalu (...) w B. był zatrudniony w okresie od 1 grudnia 83 do 31 grudnia 88 w charakterze konserwatora sprzętu medycznego, od 15 marca 85 został przydzielony do pomocy w pracach zespołu serwisującego bombę ko..., kobaltową [ns 00:02:51.300] 780 ze źródłem promieniotwórczym (...) na oddziale onkologii tego szpitala z radioterapią bez zmiany warunków umowy o pracę. W (...) imienia doktora J. B. [f 00:03:02.164] zatrudniony był od 1 stycznia 89 do 15 września 91, zatrudnienie w charakterze głównego specjalisty oddziału onkologii w radioterapią z narażeniem na promieniowanie jonizujące przez cały okres zatrudnienia. Dalej w (...) został zatrudniony od 16.06.91 do 31.01.2001 jako asystent w Zakładzie (...) z narażeniem na promieniowanie jonizujące przez cały okres zatrudnienia, w (...) umowa cywilno - prawna od 2.01.2001 do 31 grudnia 2001 na udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach działalności gospodarczej i w (...)zatrudnienie od 1 czerwca 96 do 31 października 2009 jako inspektor ochrony radiologicznej w wymiarze jednej drugiej etatu z narażeniem na promieniowanie jonizujące przez cały okres zatrudnienia. I równolegle do tego zatrudnienia ubezpieczony świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) na podstawie umowy cywilnoprawnej zajmując się serwisem aparatury wytwarzającej promieniowanie jonizujące takie jak akcelerator radioterapeutyczny typu N. [ns 00:04:06.336] bomba kobaltowa ze źródłem promieniotwórczym, aparatem do brachyterapii ze źródłem promieniotwórczym pracując w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące przez cały okres zatrudnienia. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że zgodnie z art. 8 ustęp 2a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Organ rentowy błędnie zatem zdaniem strony powodowej przyjął, że odwołujący nie spełniał warunków do uzyskania rekompensaty, gdyż pracował w warunkach szkodliwych rzekomo tylko przez 1 rok 4 miesiące i 15 dni. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując dotychczasową argumentację. Ponownie wskazał, których okresów zatrudnienia nie zaliczył. I Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony J. K. z zawodu inżynier elektronik w latach 83 - 88 pozostawał zatrudniony w (...) Szpitalu (...) na stanowisku konserwatora sprzętu medycznego. Zajmował się wówczas konserwacją i naprawami funkcjonujących w szpitalu sprzętów typu inkubatory, lampy na salach operacyjnych, urządzenia w pracowni EKG, EKG. Od marca 85 roku oprócz powyższych obowiązków powierzono mu ustnie również doraźną oraz coraz częstszą pomoc inżynierom elektronikom w utrzymaniu sprawnego funkcjonowania zainstalowanej w szpitalu bomby kobaltowej. Ubezpieczony uczestniczył w jej naprawach, dopuszczeniu do pracy osób pracujących w pomieszczeniu, w którym się znajdowała, a także zajmował się aparatami rentgenowskimi do naświetlania. We wskazanym okresie ubezpieczony pracował w ośmiogodzinnym dniu pracy. Zaś od 1 stycznia 89 do 15 września 90 roku zajmował stanowisko głównego specjalisty oddziału onkologii z radioterapią. Przeniesienie na wniosek ubezpieczonego w porozumieniu z kadrami skierowany do [ns 00:06:22.591] do zastępcy dyrektora do spraw technicznych Szpitala (...) - (...) czyli ten okres został uwzględniony przez ZUS jako okres pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych z narażeniem na promieniowanie jonizujące, od, od 16 czerwca 91 do 31 stycznia 2001 ubezpieczony był zatrudnionych w (...) w B. na stanowisku młodszego asystenta i asystenta w pełnym wymiarze czasu pracy, od 96 roku równolegle pozostawał zatrudniony jako inspektora ochrony radiologicznej w wymiarze jednej drugiej etatu, przy czym od 2001 do 2007 zatrudniony był na kontrakcie a nie umowie o pracę, czy na umowie o współpracy, na jedną drugą etatu na stanowisku inspektora ochrony radiologicznej ubezpieczony pracował do 2009 roku. Taki stan faktyczny Sąd ustali w oparciu o zeznania ubezpieczonego oraz świadków, które były co do zasady wewnętrznie spójne i zgodne ze sobą, także korespondują [ns 00:07:15.519] z korespondującą z nimi treścią akt osobowych ubezpieczonego. I w tym stanie rzeczy odwołanie ubezpieczonego nie mogło zasługiwać na uwzględnienie. Zgodnie z treścią art. 2 punkt 5 Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 o emeryturach pomostowych rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Natomiast stosownie do treści art. 21 ustęp 1 Ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów Ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszących co najmniej 15 lat. Materiał dowodowy [ns 00:07:56.783] sprawach [ns 00:07:58.671] materiał dowodowy w niej zebrany nie pozostawia wątpliwości co do tego, że ubezpieczony J. K. oprócz uznanego przez organ rentowy okresu pracy w warunkach szczególnych przypadającego od 1 stycznia 89 do 15 września 91 legitymuje się również niemal dziesięcioletnim okresem pracy w takich warunkach pomiędzy 91 a 2001 rokiem. W tych latach pracował bowiem w (...) jako młodszy asystent i asystent w pełnym wymiarze czasu pracy, a dodatkowo od 96 roku równolegle jako inspektor ochrony radiologicznej wyko..., na jedną drugą etatu wykonując prace związane z dozorem inżynieryjno - technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Na oddziałach Szpitala (...), na którym zajmował się konserwacją, ustawianiem parametrów i naprawami sprzętu zatrudnione były osoby wykonujące prace narażające na działanie promieniowania jonizującego, czyli obsługa aparatów naświetleniowych, przyspieszaczy i tak dalej, czyli urządzeń do radioterapii emitujących szkodliwe promieniowanie. Z racji charakteru wykonywanej pracy narażającej na wskazane szkodliwe czynniki o charakterze fizycznym ubezpieczony pracował w obniżonym czasie pracy w granicach ponad 5 godzin. Prace podstawowe wykonywane na oddziałach szpitala, w których ubezpieczony sprawował dozór techniczno - inżynieryjny, zostały wymieniony w wykazie A w dziale 4 pod pozycją 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 83 w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W analizowanym okresie ubezpieczony wykonywał zatem prace kwalifikowane do prac w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. I co do tego Sąd nie ma wątpliwości, że należało zaliczyć i te co zaliczył organ rentowy, i te 10 lat w latach 91 - 2001. Tego samego nie można już jednak powiedzieć o pozostałych spornych okresach zatrudnienia ubezpieczonego. W latach 83 - 88 owszem, iż od 85 roku wykonywał on prace związane z obsługą bomby kobaltowej a zatem w narażeniu na promieniowanie jonizujące, ale nie wykonywał ich stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczony doraźnie pomagał inżynierom elektronikom w bieżących naprawach i konserwacjach sprzętu, zajmował się również aparatem do naświetleń, tyle że prace tego rodzaju nie wypełniały całości jego obowiązków, stanowiąc jedynie ich część. Powyższa okoliczność jak prace tego typu, niewątpliwie narażające na promieniowanie jonizujące miały tylko pewien procentowy acz nieokreślony przez świadków samego zainteresowanego udział w ogóle jego obowiązków, przyznał to sam ubezpieczony a potwierdzili to jednoznacznie świadkowie. W tym okresie w przeciwieństwie do świadka B. [f 00:10:33.263] i K. [f 00:10:33.463], którzy zajmowali się wyłącznie naprawami i konserwacją, utrzymaniem sprawności sprzętu na oddziale onkologii tego związanego z emisją promieniowania jonizującego, ubezpieczony pracował w normalnych ośmiogodzinnym dniu pracy, wykonując obok wspomnianej pomocy kolegom w konserwacji, ustawianiu i naprawie bomby kobaltowej, aparatu do naświetleń, szereg innych prac związanych z konserwacją sprzętu medycznego, na kardiologii przy sprzęcie do EKG, przy inkubatorach dla noworodków, czy na salach operacyjnych. W odniesieniu do okresu 2001 - 2007, nie ulega natomiast wątpliwości, iż ubezpieczony pozostawał zatrudniony jako pracownik ale jedynie na 1/2 etatu, w pozostałym zakresie wiązał go ze szpitalem kontrakt czy też umowa cywilnoprawna, w każdym razie umowa cywilnoprawna, w którym nie miał normowanego czasu pracy i który z tej racji nie może być uwzględniony do okresu pracy w warunkach szczególnych. Zupełnie niezrozumiałe, iż nieuprawnione i bezpodstawne było wystawianie mu przez szpital za ten okres świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Chybionym i nieuprawnionym jest powoływanie się przez stronę powodową na artykuł 8 ustęp 2a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dla wykazania rzekomego wykonywania pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w tym właśnie okresie, kiedy ubezpieczonego wiązał i kontrakt i umowa na 1/2 etatu jako inspektora ochrony radiologicznej. Przepis ten stanowi, że za pracownika w rozumieniu Ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenie lub innej umowy o oświadczenie usług, co do której zgodnie z Kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W wyroku z 6 lutego 2014 II UK 279/13 Sąd Najwyższy wskazał, że dla celów Ubezpieczeń Społecznych, zarówno wykonywanie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, jest traktowane tak jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy, łączącego jedynie pracownika z pracodawcą, przepis ten został wprowadzony z dniem 30 grudnia 99 roku, po to aby wyeliminować sytuację, gdy w ramach umowy cywilnoprawnej ubezpieczony wykonywałby te same obowiązki, które świadczył w ramach umowy o pracę, wskutek czego pracodawca nie musiałby zatrudniać pracownika w większym wymiarze czasu pracy lub godzinach nadliczbowych i odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne od wyższego wynagrodzenia, tak więc [ns 00:13:04.191] w wyroku z 6 czerwca 2013 III AUa [ns 00:13:08.735] Sąd Apelacyjny. Przepis ten wprowadza fikcję na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składek, nie ma on natomiast w ocenie Sądu Okręgowego zastosowania do kwestii stażu pracy pracownika w warunkach szczególnych i nie powoduje tak jakby chciał tego pełnomocnik powoda przyjęcia fikcji, że praca w ramach umowy cywilnoprawnej może być jako taka kwalifikowana. W przypadku ubezpieczonego doszło do radykalnej zmiany sposobu świadczenia pracy z reżimu pracowniczego, w którym obowiązuje określona normatywna liczba godzin pracy, czas i wykonywanie jej pod kierownictwem na kontrakt czy też umowę cywilnoprawną, w każdym bądź razie kontrakt o charakterze cywilnoprawnym w ramach którego jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i współpracująca ze szpitalem, nie miał on normowanego czasu pracy a jedynie zobligowany był do realizacji pewnych założonych zadań, czyli zapewnienia sprawności funkcjonowania określonego sprzętu i za co otrzymywał znacznie wyższe niż w ramach stosunku pracy wynagrodzenie. W przedłożonej umowie w tym kontrakcie, nie ograniczono jej zakresu wyłącznie do urządzeń emitujących promieniowanie jonizujące wskazując, że zakres jej obejmuje ogólnie obsługę bieżącą aparatury i kalibrację, przeglądy okresowe aparatury oraz usuwania awarii aparatury. Mowa jest o świadczenie przez ubezpieczonego usług zdrowotnych we wszystkich jednostkach (...) [f 00:14:29.184], tym samym realizowana równolegle do zatrudnienia na 1/2 etatu przedmiotowa umowa, obejmowała znacznie szerszy zakres zadań ubezpieczonego jako inżyniera elektronika. Nie sposób też określić, czy godzinowo kontrakt ten wypełniał brakujące pół etatu, albowiem w jego ramach obowiązywały odmienne aniżeli przy umowie o pracę reguły wynagradzania. O tym, że artykuł 8 ustęp 2a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie może znaleźć zastosowania do ustalenia stażu pracy w warunkach szczególnych, przekonuje sposób jego sformułowania, wprowadzając przedmiotową fikcję na potrzeby ustalenia podstawy wymiaru składek. Przepis ten nie stanowi w jakim wymiarze czasu pracy należałoby uznać osobę wykonującą umowę zlecenia czy umowę w ramach działalności gospodarczej na rzecz swojego pracodawcy, z którym związany jest umową o pracę, obejmującą ułamkową część etatu. Nietrafną jest również argumentacja dotycząca regulacji prawa atomowego w art. 3 punkt 29 Ustawy prawo atomowe, wskazuje się, że w rozumieniu tej Ustawy a nie przepisów dotyczących pracy w warunkach szczególnych, a zatem nie w rozumieniu Ustawy o emeryturach pomostowych, czy Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 83, za pracownika uważa się pracownika w rozumieniu przepisów prawa pracy osobę wykonującą pracę na podstawie innej niż stosunek pracy, jak również osobę wykonującą działalność na własny rachunek, który w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące może otrzymać dawki przekraczające wartości [ns 00:15:47.248] określonych dla osób z [ns 00:15:50.032] Wyraźnie wyodrębnia się zatem w tym przepisie osobę zatrudnioną w reżimie stosunku pracy od osoby..., rozróżnia się te osoby od osoby wykonującej działalność na własny rachunek, czy wykonującej pracę na podstawie innej aniżeli stosunek pracy, nakazując traktowanie tych wszystkich osób jako pracowników ale dla potrzeb Ustawy prawo atomowe a nie ale dla potrzeb przepisów o ubezpieczeniach społecznych. W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że ubezpieczony nie spełnia niezbędnej przesłanki nabycia prawa do rekompensaty wyrażonej w treści art. 2 punkt 5 [ns 00:16:24.880] Ustawy o emeryturach pomostowych w postaci osiągnięcia pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze w rozumieniu Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszącego co najmniej 15 lat. Sąd nie kwestionuje, że pan ma około 11 lat pracy w szczególnych warunkach czyli lata 89 - 90, i 91 - 2001, ale pozostałych zakresów Sąd zaliczyć nie mógł i z tych powodów z powodu niespełnienia przesłanki posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach Sąd na podstawie art. 477 ze znaczkiem 14 paragraf 1 k.p.c. oddalił odwołanie.