Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy M. W.

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2021 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 10 lutego 2021 r., znak:(...)

w sprawie: M. K. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o niezrealizowane świadczenie

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 10 lutego 2021r. w ten sposób, że M. K. (1) ma prawo do niezrealizowanego świadczenia w postaci wyrównania emerytury przysługującej jego zmarłej w dniu (...) żonie M. K. (2) za okres od 1 maja 2015 roku do 28 lutego 2019 roku;

2.  stwierdza , że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 489/21

UZASADNIENIE

Odwołujący się M. K. (1) wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddział w B. z dnia 10 lutego 2021 r. , którą odmówiono mu prawa do niezrealizowanego świadczenia po zmarłej żonie – M. K. (2) . W uzasadnieniu między innymi podnosił, iż w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS jego żona żyła i miała prawo do otrzymania wyrównania emerytury za okres od 1 maja 2015 r. do 28 lutego 2019 r. Zupełnie inną sprawą jest realizacja tej ustawy, czyli wskazanie terminu ponownego ustalenia wysokości emerytury dopiero po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie argumentując, iż brak możliwości wypłaty niezrealizowanego świadczenia , ponieważ żona odwołującego się zmarła(...) to jest w okresie, kiedy takiej możliwości ( wypłaty wyrównania w oparciu o art. 3 ust. 2 ustawy zmieniającej ) nie było. Wskazany przepis stanowi bowiem , iż ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 194 j ustawy zmienianej w art. 1 następuje z z urzędu po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy , zatem po 12 stycznia 2021r.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Stan faktyczny w sprawie pozostawał bezsporny . M. K. (2) była uprawniona do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym od dnia 1 maja 2015 r. ( uprzednio do emerytury wcześniejszej od 30 sierpnia 2008 r. ) . Emerytura powszechna była wyliczona z pomniejszeniem o kwoty dotychczasowych emerytur. W dniu 20 marca 2019 r. do ZUS wpłynął wniosek M. K. (2) o przyznanie emerytury bez jej pomniejszania o kwoty wcześniej pobranych emerytur, w związku z orzeczeniem TK z 6 marca 2019 r stwierdzającym niezgodność art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS z konstytucją. Decyzją z dnia 6 maja 2019 r. w wyniku wznowienia postępowania ponownie ustalono wysokość przysługującej ubezpieczonej emerytury w wieku powszechnym. Okazała się ona świadczeniem korzystniejszym od dotychczas pobieranej przez ubezpieczoną emerytury przyznanej jej decyzją z 19 sierpnia 2008 r. Od powyższej decyzji odwołanie wniosła ubezpieczona domagając się przeliczenia emerytury od 2015 r. Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2019 r. sygn.. akt VI U 2320/19 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy przekazał organowi rentowemu żądanie ubezpieczonej wyrównania świadczenia za okres od maja 2015 r. do lutego 2019 r. do merytorycznego rozpoznania. Decyzją z dnia 24 września 2019 r. (...) Oddział w B. odmówił ubezpieczonej wypłaty wyrównania za okres wsteczny . Od przedmiotowej decyzji M. K. (2) nie wniosła odwołania. W/w—na zmarła w dniu (...) r. Kwota należnego jej wyrównania za okres od 1 maja 2015 r. do 28 lutego 2019 r. wynosi łącznie 4711, 61 zł. O wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłej wystąpił jej mąż - M. K. (1). Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił mu prawa do niezrealizowanego świadczenia w postaci wyrównania emerytury jego zmarłej małżonki .

W opisanym powyżej stanie faktycznym odwołanie M. K. (1) zasługiwało w ocenie sądu na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Przepis ten wyraźnie stanowi zatem o świadczeniach należnych do dnia śmierci, a nie o tych ( jak utrzymuje organ rentowy ) , których ustalenie wysokości tudzież termin wypłaty następuje do dnia śmierci . M. K. (2) po złożeniu wniosku o przeliczenie świadczenia ( z pominięciem art. 25 ust. 1 b ustawy o emeryturach i rentach z FUS ) w marcu 2019 r. nigdy nie zrezygnowała z przedmiotowego żądania. . Wprawdzie kolejny jej wniosek ( o wyrównanie świadczenia za okres wsteczny ) został załatwiony decyzją odmowną, od której się nie odwołała, ale w dacie jej śmierci ( (...)r. ) obowiązywał już przepis ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS / Dz.U. poz. 1222 / nakazujący organowi rentowemu z urzędu po upływie pół roku od wejścia w życie ustawy ( czyli po 12 stycznia 2021 r. ) ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 194 j , w przypadku ubezpieczonej z uwagi na wcześniejsze przeliczenie świadczenia ograniczone jedynie do ustalenia wysokości przysługującego jej wyrównania świadczenia za okres wsteczny. Przepis art. 3 ust. 2 przywołanej wyżej ustawy z 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS /Dz. U. poz. 1222 / stanowi jedynie o momencie przeliczenia świadczenia przez organ rentowy i to z urzędu ( w tym wyliczenia ewentualnego wyrównania ) , a nie o powstaniu prawa do jego wyrównania. Zgodnie z jego treścią ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 194 j ustawy zmienianej w art. 1 następuje z urzędu po upływie 6 miesięcy od dnia wejście w żucie niniejszej ustawy . O prawie do wyrównania stanowi natomiast przepis art. 2 ust. 5 tej ustawy, który obowiązywał w dacie śmierci ubezpieczonej. Zgodnie z jego treścią jeżeli ponownie ustalona wysokość emerytury przyznanej na podstawie art. 24 jest wyższa od wypłacanej dotychczas, emerytowi wypłaca się wyrównanie. To zatem z datą wejścia w życie ustawy ( 12 lipca 2020 r. ), kiedy to M. K. (2) żyła, a nie z datą wypełnienia przez pozwanego obowiązku przeliczenia świadczenia z urzędu , powstało prawo w/w- nej do wyrównania emerytury . Nie mamy tu do czynienia , jak chce tego organ rentowy z czymś ma kształt instytucji „ dożycia otwarcia spadku „ warunkującym uzyskanie wyrównania emerytury od dożycia momentu ponownego przeliczenia świadczenia, tylko z prawem do wyrównania emerytury , które należały się osobom uprawnionym ( kobietom z rocznika 53 ) już w momencie wejście w życie ustawy , a ustaleniu podlega w następstwie odsuniętego w czasie , dokonywanego z urzędu przeliczenia, jedynie jego wysokość. Stanowisko ZUS i niezasadna , obliczona na uchylenie się od wypłaty należnych świadczeń za lata 2015 – 2019 ( kiedy M. K. (2) żyła i powinna była otrzymywać wyższe świadczenie , aniżeli w tamtym czasie otrzymywała ) wykładnia godzi zdaniem sądu nie tylko w obowiązujące przepisy, ale również w fundamentalne poczucie słuszności i zasady racjonalnego rozumowania.

W tym stanie rzeczy , Sąd Okręgowy uznając odwołanie za zasadne na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji .

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach sprawy istnieją podstawy do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością. Jak wskazał w wyroku z dnia 5 listopada 2020 r. II UK 244/19 Sąd Najwyższy organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia, jeżeli niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem a odmowa przyznania świadczenia jest wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego.. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy , gdyby nie przyjęcie przez organ rentowy skrajnie niekorzystnej dla ubezpieczonego , zmierzającej do uchylenia się od wypłaty należnego świadczenia , a jednocześnie bezzasadnej w ocenie sądu interpretacji przepisów ustawy zmieniającej , nie byłoby w ogóle potrzeby inicjowania postępowania sądowego.