Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2020 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 2 grudnia 2019 r., znak:(...)

w sprawie: J. J.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. J. prawo do emerytury od dnia(...)r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

3)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 507/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 grudnia 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., po rozpoznaniu wniosku J. J. z dnia
2 października 2019 roku, odmówił mu przyznania prawa do wcześniejszej emerytury, albowiem na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony nie udokumentował stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat. Organ rentowy uwzględnił ogólny staż pracy w wymiarze 26 lat, 3 miesięcy i 2 dni oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 4 lata,
1 miesiąc i 23 dni. Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił natomiast okresu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) (1.10.1985 r. – 31.03.1996 r.) z uwagi na braki formalne świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia
17 września 2019 roku w zakresie określenia stanowiska pracy.

Odwołanie od ww. decyzji złożył J. J., reprezentowany przez pełnomocnika, zaskarżając ją w całości. Decyzji tej zarzucił naruszenie
art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez błędne przyjęcie, że ubezpieczony nie udowodnił świadczenia pracy w szczególnych warunkach w okresie od dnia
1 października 1985 roku do dnia 31 marca 1996 roku, a co doprowadziło w do bezzasadnego przyjęcia, że ubezpieczony nie jest uprawniony do wcześniejszej emerytury. Organ rentowy błędnie uznał, jakoby podana w świadectwie pracy nazwa stanowiska pracy („kierowca zamiatarki”) nie była zgodna z Wykazem A, Działem VIII, poz. 2, pkt 1 zarządzenia Ministra Administracji Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku, który to przepis posługiwał się pojęciem „kierowcy samochodu ciężarowego członowego i specjalnego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym co najmniej 3,5 tony”. Jego zdaniem brak precyzji o określeniu stanowiska pracy nie może przesądzać o odmowie przyznania prawa do wcześniejszej emerytury, skoro ubezpieczony faktycznie wykonywał pracę w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wobec powyższego odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury i o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w treści zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. J. urodził się w dniu (...). Zdobył wykształcenie zasadnicze zawodowe w zawodzie mechanika. Posiada prawo jazdy do kierowania pojazdami kategorii A, B, C, BE i CE. Uprawnienia do kierowania pojazdami ciężarowymi uzyskał w dniu 11 maja 1984 roku.

/okoliczność bezsporna/

Odwołujący w okresie od dnia 1 września 1972 roku do dnia 4 lipca 1975 roku był zatrudniony na stanowisku ucznia zawodu mechanika samochodowego na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w M..

Od dnia 5 lipca 1975 roku ubezpieczony został zatrudniony w Powiatowym Przedsiębiorstwie (...) w M. na stanowisku montera w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas nieokreślony. Odwołujący faktycznie pracował na stanowisku mechanika samochodowego w warsztacie. Z dniem 9 maja 1984 roku ubezpieczony został zatrudniony w ww. przedsiębiorstwie na stanowisku ładowacza nieczystości. Natomiast od dnia 1 października 1985 roku powierzono mu stanowisko kierowcy zamiatarki. Od dnia 14 grudnia 1987 roku do dnia
28 maja 1988 roku ubezpieczony pozostawał na zwolnieniu lekarskim i otrzymywał zasiłek chorobowy. Od dnia 1 kwietnia 1996 roku ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu specjalistycznego Oddziału Usług (...). W ww. zakładzie ubezpieczony pracował do dnia 15 stycznia 2015 roku.

/dowód: akta osobowe odwołującego J. J. w (...) Przedsiębiorstwie (...), załącznik do akt/

W czasie zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku kierowcy zamiatarki obsługiwał on wóz specjalistyczny służący do czyszczenia i zamiatania ulic. Zamiatarka ta była dużym pojazdem specjalistycznym, ważącym około 10 ton. Ubezpieczony miał przydzielony jeden pojazd do obsługi i w całym zakładzie tylko on obsługiwał zamiatarkę. Dyspozycje zleceń przewozów ubezpieczony otrzymywał od M. K., zatrudnionej w (...) Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku dyspozytora. Ubezpieczony zdawał jej karty drogowe i potwierdzenia wykonanych usług. Innych pojazdów ubezpieczony nie obsługiwał. Pracował codziennie, co najmniej 8 godzin dziennie. Pracę rozpoczynał o godzinie 4:00. Za wykonywanie prac w szczególnych warunkach ubezpieczonemu był wypłacany dodatek do wynagrodzenia, a ponadto zimą otrzymywał on posiłki regeneracyjne. Oprócz ubezpieczonego w ww. zakładzie pracowało trzech innych kierowców, przy czym każdy miał wyznaczony pojazd do obsługi.

Praca ubezpieczonego wykonywana przed dniem 1 kwietnia 1996 roku niczym nie różniła się od pracy wykonywanej po tym dniu. Ubezpieczony nadal obsługiwał zamiatarkę. Do dnia 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony był wyłącznie kierowcą zamiatarki. Innych prac nie wykonywał.

/dowód: zeznania świadka M. K., k. 35 akt; zeznania świadka S. K., k. 35 – 36 akt; zeznania odwołującego J. J.,
k. 36 akt/

Na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony legitymuje się ogólnym stażem pracy w wymiarze 26 lat, 3 miesięcy i 2 dni (okresy składkowe).

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/okoliczności bezsporne/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie, w tym w aktach organu rentowego i w dokumentacji pracowniczej odwołującego z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...), których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu, a które nie były też kwestionowane przez żadną ze stron pod względem ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji.

Podstawę ustalenia stanu faktycznego niniejszej sprawy stanowiły także zeznania świadków w osobach M. K. i S. K. oraz zeznania odwołującego J. J., złożone na okoliczność charakteru pracy odwołującego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w okresie od dnia 1 października 1985 roku do dnia 31 marca 1996 roku, albowiem zeznania te są jasne, logiczne i korespondują wzajemnie ze sobą, jak i z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się zasadne i – jako takie – skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z dyspozycją art. 184 ustawy dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r., poz. 53), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w
art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z treścią art. 27 cytowanej ustawy okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Definicję ustawową „pracy w szczególnych warunkach” zawiera
art. 32 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Natomiast w myśl § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr. 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki, tj. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Istotne jest przy tym to, że o uprawnieniu do wcześniejszej emerytury decyduje łączne spełnienie wszystkich warunków określonych w art. 184 ustawy, w tym także wykazanie odpowiednich okresów stażu ogólnego pracy, jak i stażu pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze
(wyr. SN z dnia 6 grudnia 2010 r., II UK 140/10, LEX nr 786382; wyr. SA w Szczecinie z dnia 27 kwietnia 2016 roku, III AUa 987/14, LEX nr 2107024). Trzeba mieć na względzie to, że prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym stanowi przywilej, stąd przesłanki przyznania tego prawa muszą być udowodnione w sposób niebudzący wątpliwości. Niemniej jednak okresy te mogą zostać ustalone na podstawie wszelkich dowodów, w tym także zeznań świadków. Postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega bowiem ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., co oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane (wyr. SN z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, LEX nr 14630; wyr. SN z dnia 8 kwietnia 1999 r., II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439).

W niniejszej sprawie bezspornym pozostawał fakt uzyskania przez ubezpieczonego J. J. wymaganego ustawą wieku emerytalnego,
tj. (...) lat oraz to że legitymuje się on ogólnym stażem pracy w wymiarze co najmniej (...) lat. Sporu pomiędzy stronami nie było również co do braku członkostwa ubezpieczonego w otwartym funduszu emerytalnym. Spór taki powstał natomiast w kwestii ustalenia tego, czy na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony wykazał co najmniej 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, czego pochodną stało się ustalenie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Organ rentowy – na podstawie przedłożonych dokumentów – ustalił, że staż pracy odwołującego w szczególnych warunkach wynosi łącznie 4 lata, 1 miesiąc i 23 dni, odmawiając zaliczenia do tego stażu okresu pracy ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w okresie od dnia 1 października 1985 roku do dnia 31 marca 1996 roku. Odwołujący domagał się zaliczenia ponad wymiar ustalony przez organ rentowy także ww. okresu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...), twierdząc, że praca wykonywana w tym okresie odbywała się w szczególnych warunkach.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym dokumentacji pracowniczej znajdującej się w aktach osobowych oraz zeznań przesłuchanych w sprawie świadków i odwołującego, prowadzi do wniosku, że odwołujący J. J. legitymuje się ponad 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie z wykazem prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia za pracę w szczególnych warunkach uznaje się prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów (Wykaz A, Dział VIII, poz. 2).

W postępowaniu dowodowym przeprowadzonym przed tutejszym Sądem odwołujący J. J. dostatecznie wykazał, że w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 1 października 1985 roku do dnia 31 marca 1996 roku pracował on na stanowisku kierowcy zamiatarki (z wyłączeniem okresu od dnia 14 grudnia 1987 roku do dnia 28 maja 1988 roku, kiedy to ubezpieczony pozostawał na zwolnieniu lekarskim i otrzymywał zasiłek chorobowy). Zamiatarka ta stanowiła ciężki pojazd specjalistyczny, o masie całkowitej około 10 ton i służyła do zamiatania i czyszczenia ulic. Ubezpieczony był jedynym kierowcą obsługującym ww. pojazd w zakładzie. Innych pojazdów nie obsługiwał, nie wykonywał też innych prac. Pracował codzienne, od godziny 4:00 co najmniej przez 8 godzin dziennie. Otrzymywał dodatek pieniężny za pracę w szczególnych warunkach, a zimą także posiłki regeneracyjne. Co więcej, taką samą pracę, w tych samych warunkach odwołujący wykonywał w okresie od dnia 1 kwietnia 1996 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, co również przemawia za zaliczeniem tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Konkludując, zsumowanie okresów podlegających uwzględnieniu do stażu pracy w szczególnych warunkach, jak i tych które zostały uwzględnione przez organ rentowy daje łącznie okres ponad 15 lat. Skoro więc ubezpieczony J. J. wykazał niezbędny wymiar pracy w szczególnych warunkach, odwołanie od zaskarżonej decyzji należało uznać za zasadne. Dlatego też zaskarżona decyzja podlegała weryfikacji przez przyznanie ubezpieczonemu J. J. prawa do emerytury od dnia
(...)roku, a więc od pierwszego dnia miesiąca, w którym ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy w Bydgoszczy,
na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z
art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Ponadto zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, Sąd zobowiązany jest do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie istniały podstawy do obciążenia odpowiedzialnością organu rentownego za nieprzyznanie odwołującemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Organ rentowy na etapie postępowania administracyjnego ze względu na obowiązujące ograniczenia dowodowe nie mógł ustalić prawidłowego stażu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach. Stało się to możliwe dopiero na etapie postępowania sądowego w oparciu o akta osobowe ubezpieczonego oraz zeznania świadków i odwołującego. Wobec tego Sąd Okręgowy uznał, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Bydgoszczy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Mając powyższe na uwadze, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a
a contrario ustawy o emeryturach i rentach z FUS, należało postanowić jak w punkcie 2 sentencji.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy postanowił zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, którą statuuje przepis art. 98 § 1 k.p.c., a zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Natomiast art. 98 § 3 k.p.c. stanowi, że do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Uszczegółowienie tej normy stanowi zaś przepis
§ 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r., poz. 1800), w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia odwołania, który stanowi, że opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego ustala się z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozdziałach 2 – 4. Zgodnie z treścią § 9 ust. 2 rozporządzenia stawki minimalne wynoszą 180 złotych w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa jest sprawą o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, a odwołanie J. J. zostało uwzględnione w całości, organ rentowy – jako strona przegrywająca spór – zobowiązany jest do zwrotu poniesionych przez odwołującego kosztów zastępstwa procesowego w sprawie w kwocie 180 złotych, tj. zgodnie z minimalną stawką określoną na podstawie przepisów ww. rozporządzenia.

Mając na względzie powyższe, na podstawie cytowanych przepisów, należało postanowić jak w punkcie 3 sentencji wyroku.

Sędzia Ewa Milczarek