Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2025 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Karolina Chudzinska

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2025 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy R. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania R. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O.

z dnia 21 marca 2024r., znak: (...)

oddala odwołanie

Sędzia Karolina Chudzinska

Sygn. akt VI U 598/24

UZASADNIENIE

Wykonując punkt III wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 22.03.2021r. ( Sygn. akt IV U 1048/20 ), decyzją z dnia 21.03.2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił ubezpieczonej R. N. ponownego ustalenia wysokości emerytury, wskazując w uzasadnieniu, że wniosek o przyznanie emerytury powszechnej obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczona złożyła 10.08.2016r. tj. w dacie, kiedy obowiązywał przepis art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona domagając się jej zmiany i naliczenie emerytury z uwzględnieniem zwaloryzowanego kapitału początkowego i składek oraz średniego dalszego trwania życia – od dnia złożenia wniosku z pominięciem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc, że wyrok TK dotyczący art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS w brzmieniu obowiązującym do 30.09.2017r. dotyczy kobiet urodzonych w (...)r., które przed 01.01.2013r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46, zatem nie dotyczy ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Ubezpieczonej R. N. ( ur. (...) ) decyzją z dnia 16.05.2007r. przyznano od dnia 01.04.2007r. prawo do emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Po osiągnięciu 60 roku życia, decyzją z dnia 03.08.2010r. przyznano ubezpieczonej emeryturę powszechną od dnia 08.06.2010r. obliczoną zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Pismem z dnia 10.08.2010r. ubezpieczona wycofała wniosek o emeryturę powszechną ( w dniu 01.09.2010r. wydano decyzję o umorzeniu postepowania ), a następnie ubezpieczona ponowiła wniosek w dniu 10.08.2016r.

W tej sytuacji, decyzją z dnia 30.08.2016r. przyznano prawo do emerytury od dnia 01.08.2016r., tj. od miesiąca, w którym ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę, przy czym ZUS nie podjął wypłaty tego świadczenia wskazując, że jego wysokość jest mniej korzystna niż świadczenie pobierane przez ubezpieczoną. W decyzji wskazano też, że podstawa obliczenia emerytury podlega pomniejszeniu o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z art. 25 ust.1b w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji - jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W wyroku z 6 marca 2019 r. ( sygn. P 20/16 ) Trybunał Konstytucyjny uznał , że „art. 25 ust. 1 b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 oraz z 2019 r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.

Natomiast w dniu 4 czerwca 2024r. w sprawie o sygn. SK 140/20 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że „ art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2023r., poz. 1251 ) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. W uzasadnieniu wyroku wskazano, podobnie, jak Trybunał w wyroku o sygn. P 20/16, że „w celu zagwarantowania jednolitych zasad (zwrotu) świadczeń należnych uprawnionym ustawodawca powinien wprowadzić odpowiednie regulacje w tym zakresie” Powołano się przy tym na wprowadzone przepisy – art. 194i i art. 194j ustawy o emeryturach i rentach z FUS, podnosząc, iż w ten sposób prawodawca uregulował od strony materialno-prawnej kwestię wysokości świadczeń emerytalnych ubezpieczonych urodzonych w 1953r., którzy przed 1 stycznia 2013r. pobierali emeryturę w wieku obniżonym, a prawo do emerytury w wieku powszechnym uzyskali po tej dacie. Opisane powyżej rozwiązanie umożliwiło jednakże dochodzenie roszczeń wyłącznie osobom objętym zakresem określonym w orzeczeniu o sygn. P 20/16.

Tym samym, na skutek wyroku wydanego w sprawie SK 140/20, na ustawodawcy spoczywać będzie obowiązek podjęcia dalszych kroków w celu dostosowania przepisów i tym samym zrównania sytuacji wszystkich osób pokrzywdzonych normą prawną uznaną za niekonstytucyjną.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że „do czasu wprowadzenia przez ustawodawcę przepisów doprecyzowujących wdrożenie w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019r. ( sygn. akt P 20/16 ) brakowało jednolitej podstawy prawnej wzruszalności decyzji rentowych, które uprawomocniły się na skutek upływu terminu do wniesienia od nich odwołania do Sądu, jeśli Trybunał orzekł o niekonstytucyjności normy prawnej, z której zastosowaniem decyzje te zostały wydane i taka sama będzie sytuacja następstwem wejścia w życie niniejszego wyroku” ( cytat z uzasadnienia wyroku TK w sprawie SK 140/20 ).

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, jak wynika z brzmienia art. 190 ust. 3 zdanie pierwsze 1 Konstytucji – wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, przy czym – uwzględniając kontekst i systematykę uregulowań Konstytucyjnych – nie budzi wątpliwości, że chodzi tu o ogłoszenie w organie urzędowym. Należy przy tym rozróżnić dwa momenty: publiczne ogłoszenie regulacji ( czyli ogłoszenie, odczytanie wyroku ), które skutkuje utratą domniemania konstytucyjności wadliwej regulacji oraz ogłoszenie w organie urzędowym, które skutkuje utratą jej mocy obowiązującej. Ustawodawca wykreował zatem w Konstytucji zasadę - derogacja aktu prawnego ( lub przepisu ) uznanego orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za niekonstytucyjny następuje w dniu ogłoszenia orzeczenia w organie urzędowym lub w terminie późniejszym wskazanym przez Trybunał Konstytucyjny, zgodnie z art. 190 ust. 3 Konstytucji.

Wyrok TK z 04.06.2024r. ( SK 140/20 ) jest wyrokiem zakresowym, w którym TK stwierdził niezgodność z Konstytucją przepisu prawnego w określonym podmiotowo zakresie jego zastosowania, w konsekwencji czego wyeliminowana zostanie norma zakodowana w treści przepisu, co nie znajdzie odzwierciedlenia w jego literalnym brzmieniu. Derogacja zakresu określonego przepisu skutkuje zatem powstaniem luki w systemie prawa, co wymaga interwencji ustawodawcy. Skoro bowiem została wyłączona grupa ubezpieczonych z zakresu stosowania art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to wymagana jest regulacja wskazująca na to, w jaki sposób należy obliczać należne tym osobom świadczenia co pozwoli w sposób jednakowy traktować ubezpieczonych objętych orzeczeniem TK – tak, jak to miało miejsce w przypadku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego osób urodzonych w 1953r. ( P 20/16 ), na które powołał się Trybunał Konstytucyjny w orzeczenie SK 140/20.

Żaden z przytoczonych wyroków Trybunału Konstytucyjnego nie odnosi się do sytuacji ubezpieczonej.

Ponadto także przytoczone przez ubezpieczoną orzeczenie Sądu Najwyższego z 28.11.2019r. ( III UZP 5/19 ), zgodnie z którym : „ przepis art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 z późn. zm.) ma zastosowanie do urodzonej w (...) r. ubezpieczonej, która od 2008 r. pobierała wcześniejszą emeryturę, warunki uprawniające do przyznania emerytury z powszechnego wieku emerytalnego spełniła w 2012 r., a wniosek o przyznanie jej prawa do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego złożyła w 2016 r.” - nie dotyczy sytuacji ubezpieczonej, która warunki da nabycia emerytury z powszechnego wieku emerytalnego nabyła w 2010r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. wniesione przez ubezpieczoną odwołanie oddalił.

Sędzia Karolina Chudzinska