Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Sygn. akt VI U 643/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2021r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Elżbieta Pietrzak

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marzena Sobiecka

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2021r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. S.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji

z dnia 5 lipca 2017r. nr (...)

z dnia 5 lipca 2017r. nr (...)

w sprawie: M. S.

przeciwko: Dyrektorowi Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji

o wysokość emerytury policyjnej i policyjnej renty inwalidzkiej

1)  zmienia zaskarżone decyzje z dnia 5 lipca 2017r.. w ten sposób, że

zobowiązuje Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. do przeliczenia od dnia 1 października 2017r.:

a)  emerytury ubezpieczonego M. S. z pominięciem art. 15 c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 723 );

b)  renty inwalidzkiej ubezpieczonego M. S. z pominięciem art. 22a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 723 );

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Elżbieta Pietrzak

Sygn. akt VIU 643/21

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 5 lipca 2017 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił wysokość emerytury i renty M. S. od dnia 1 października 2017 r. Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy wskazał przepisy art. 15 c i 22 a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016, poz. 708 ze zm.).

Odwołania od powyższych decyzji wniósł ubezpieczony, domagając się ich zmiany i przyznania świadczeń w dotychczasowej wysokości, zarzucając, że zostały one wydane na podstawie przepisów ustawy niezgodnych z Konstytucją RP oraz innych przepisów wskazanych w uzasadnieniu odwołania.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań, powołując się na wskazane w treści zaskarżonej decyzji przepisy ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz informację otrzymaną z Instytutu Pamięci Narodowej z której wynika, że odwołująca pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13 b w/w ustawy.

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Ubezpieczony M. S. (ur. (...)) z wykształcenia technik -mechanik do 14 listopada 1983 roku pracował w (...) T. B. jako stażysta kontroler jakości. W dniu 14 lipca 1983r. ubezpieczony złożył podanie o przyjęcie do (...). W okresie od 28.10.1983r. do 10.01.1984 r. ubezpieczony odbył przeszkolenie wojskowe w (...) P.. W dniu 10.01.1984r. ubezpieczony został przyjęty do służby w (...) na stanowisko kursanta (...) (...) (...) B. na wolnym etacie milicjanta plutonu liniowego. W okresie od 29.09.1984r. do 29.12.1984r. ubezpieczony odbył kurs dowódców drużyn w P.. W dniu 10.01.1985 r. ubezpieczony zdobył stopień kaprala. Z dniem 7.10.1985 r. ubezpieczony trafił do słuchaczy Wyższej Szkoły (...) w S.. W dniu 12.03.1986r. ubezpieczony zdobył stopień starszego kaprala, w dniu 30.09.1986 r.- stopień plutonowego (...), w dniu 10.01.1987 r. rozpoczął pełnienie służby jako funkcjonariusz stały. W dniu 23.06.1988 r. ubezpieczony zdobył stopień podporucznika (...), a z dniem 28.06.1988r. ubezpieczony ukończył (...) w S..

Od dnia 1.07.1988 r. ubezpieczony rozpoczął pełnienie służby jako dowódca plutonu armatek wodnych w (...) B.. W dniu 19.09.1988 r. ubezpieczony złożył wniosek o przeniesienie ze (...) w B. do Wydziału (...) (...)w B.. Od dnia 28.10.1988 r. ubezpieczony rozpoczął pełnienie służby jako inspektor Sekcji (...) w Wydziale ,(...) B.. W dniu 1.06.1989 r. ubezpieczony złożył wniosek o udzielenie zgody na podjęcie studiów magisterskich w Akademii (...) w W..

W raportach osobowych i opiniach o pracowniku w stosunku do ubezpieczonego często pojawiają się określenia: zdyscyplinowany, grzeczny, taktowny i posłuszny, posiadający właściwą interpretację faktów społecznych. W aktach wielokrotnie pojawia się stwierdzenie o braku większego zaangażowania odwołującego się oraz zbytnią grzeczność i brak zdecydowania w kontaktach z obywatelami. W opinii wystawionej podczas nauki na (...) w S. ubezpieczony został określony jako niewyróżniający się kursant o braku zdolności dowódczych, który za słabo opanował procedury. Ubezpieczony był wyróżniany nagrodami pieniężnymi, rzeczowymi oraz urlopami krótkoterminowymi.

Jako młody oficer ubezpieczony najczęściej pracował na komendzie przy ul. (...) w wydziale prewencji. Ubezpieczony wysyłał partole prewencyjne (zapobiegające przestępstwom). Formalnie ubezpieczony zajmował etat w (...), ale w rzeczywistości ubezpieczony był w prewencji i wysyłał patrole zapewniając bezpieczeństwo w mieście. W Wydziale (...) ubezpieczony pracował zajmując się obróbką materiałów dowodowych, wywołując filmy. Był to wydział, który był służebny dla wydziału kryminalnego. Najczęściej ubezpieczony wywoływał filmy z aparatu. Wydział (...) nie podlegał weryfikacji. Jest to wydział wsparcia i wspiera inne wydziały w zakresie zleconych zadań. W czerwcu 1989 r. okazało się, że pracy jest za mało jak na ilość zatrudnionych osób i ubezpieczony został oddelegowany do wydziału kryminalnego i pracował tam 2 lata. Następnie ubezpieczony wrócił do wydziału techniki operacyjnej i pracował do 2014 r. Ubezpieczony przeszedł na emeryturę po (...)latach służby.

Dowód : przesłuchanie ubezpieczonego k. 131-132, płyta dvd k. 133, akta osobowe ubezpieczonego, informacje o przebiegu służby, akta Zakładu Emerytalno Rentowego MSWiA.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy i zeznań ubezpieczonego. Omówione wyżej dowody były podstawą ustalonego stanu faktycznego, ponieważ nie zawierają sprzeczności, wzajemnie się uzupełniają, tworzą spójną logiczną całość. Sąd w toku postępowania ustalił kiedy ubezpieczony rozpoczął służbę, jakie zajmował stanowiska i jakie czynności wykonywał. W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, aby ubezpieczony wykonywał kiedykolwiek zadania „polegające na zwalczaniu opozycji demokratycznej, związków zawodowych, stowarzyszeń, kościołów i związków wyznaniowych, łamaniu prawa do wolności słowa i zgromadzeń, gwałceniu prawa do życia, wolności, własności i bezpieczeństwa obywateli".

Emerytura i renta ubezpieczonego zostały obniżone na podstawie przepisów wprowadzonych art. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji. Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin nowelizujących przepisy ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Staży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin. Zastosowano wprowadzony nowelizacją przepisy art. 15 c . Zgodnie z treścią art. 15 c ust. 1 w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi: 0% podstawy wymiaru - za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b , 2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, la oraz 2-4. Wysokość emerytury nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Odnośnie renty zastosowano art. 22 a ww. ustawy.

Z uwagi na powzięte wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP przepisów art. 15c, art. 22a oraz art. 13 ust. 1 lit. c w związku z art. 13b ustawy zaopatrzeniowej w brzmieniu nadanym przez art. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016/2270), Sąd Okręgowy w Warszawie zwrócił się z zapytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego w postanowieniu z dnia 24 stycznia 2018 r. sygn. akt XIII 326/18. Sprawa zawisła przed Trybunałem Konstytucyjnym w dniu 27 lutego 2018 r. pod sygnaturą P 4/18.

Natomiast w dniu 16 września 2020r. (III UZP 1/20) Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w myśl której - kryterium „ służby na rzecz totalitarnego państwa" określone w art. 13b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...)(tekst jednolity Dz. U . z 2020r., poz. 723) powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka". Jak wynika z uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego bezrefleksyjna, wyłącznie językowa wykładnia art. 13b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej nie jest prawidłowa. Niezbędne jest, aby kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa" było oceniane z uwzględnieniem wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w szczególności z uwzględnieniem indywidualnych czynów ubezpieczonego i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności. Dopiero przy takiej weryfikacji mamy do czynienia ze stwierdzeniem służby na rzecz totalitarnego państwa. Katalog okoliczności uwzględnianych jest przy tym, zdaniem SN otwarty, w szczególności należą do nich : długość okresu pełnienia służby i jego historyczne umiejscowienie, miejsce pełnienia służby, stanowisko służbowe, stopień służbowy. Przy czym ważnym elementem jest ustalenie indywidualnych czynów ubezpieczonego pod kątem ich weryfikacji, jako naruszenie podstawowych praw i wolności człowieka. Wszystkie te okoliczności winny być ustalone wg procesowych zasad dowodzenia i rozkładu ciężaru dowodu. Jak podkreślono, taka wykładnia jest zgodna z jednolitym i utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych, w szczególności NSA w sprawach ze skarg na decyzje MSWiA dotyczące odmowy wyłączenia stosowania ustawy wobec konkretnych funkcjonariuszy na podstawie art. 8a ustawy.

Sąd Okręgowy, orzekając w niniejszej sprawie, podzielił stanowisko Sądu Najwyższego prezentowane w przytoczonej wyżej uchwale.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe w żaden sposób nie wykazało, aby ubezpieczony podczas wieloletniej służby zwalczał opozycję demokratyczną, związki zawodowe, stowarzyszenia, kościoły i związki wyznaniowe, czy wykonywał zadania służące łamaniu prawa do wolności słowa i zgromadzeń, gwałceniu prawa do życia, wolności, własności i bezpieczeństwa obywateli. Należy przy tym zauważyć, że zgodnie z art. 6 k.c. - ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, a w niniejszej sprawie ograniczało się ono do przytoczenia przez organ wydający zaskarżone decyzje brzmienia zmienionych przepisów ustawy zaopatrzeniowej i informacji uzyskanej z IPN.

Mając powyższe na uwadze, Sąd doszedł do przekonania, że zastosowanie w zaskarżonych decyzjach norm z art. 15c i art. 22 a w zw. z art. 13 b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Anty korupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016/708 z późn. zm.) , w odniesieniu do powyższego stanu faktycznego nie znajduje uzasadnienia i działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje jak w pkt 1 wyroku.

Jednocześnie w pkt 2 wyroku Sąd orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji na mocy art. 118 ust. la ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uwzględniając, iż organ rentowy oparł wydane decyzje na obowiązujących przepisach, których interpretacja, do chwili podjęcia przez Sąd Najwyższy przytoczonej wyżej uchwały, mogła budzić wątpliwości.

Sędzia Elżbieta Pietrzak