Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2025 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2025 roku wB.

na posiedzeniu niejawnym

odwołania A. M. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 19 kwietnia 2024r. znak(...)

w sprawie A. M. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową

1/ zmienia zaskarżoną decyzję pozwanego organu rentowego z dnia 19 kwietnia 2024r. w ten sposób, że przyznaje A. M. (2) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową na stałe

2/ oddala odwołanie w pozostałym zakresie

3/ stwierdza , iż ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

3/ zasądza od pozwanego na rzecz ubezpieczonej kwotę 360 zł ( trzysta sześćdziesiąt złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 689/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 kwietnia 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczonej A. M. (1) częściową rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowaną chorobą zawodową od 1 lutego 2024 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek do 31 marca 2026 roku. Decyzja została wydana w oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 kwietnia 2024 roku.

Ubezpieczona wniosła odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej zmiany w zakresie, w jakim przyznano jej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy jedynie na czas określony, tj. do dnia 31 marca 2026 roku. W odwołaniu żądała przyznania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową na czas nieokreślony, tj. na stałe. Dodatkowo wniosła o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w skarżonej decyzji. W uzasadnieniu dodał, iż ubezpieczona nie zgodziła się również ze stwierdzoną wysokością uszczerbku na zdrowiu (decyzją z dnia 16.04.2024r. przyznano prawo do 10 % uszczerbku na zdrowiu). Organ rentowy, uwzględniając powyższe, przekazał kopię odwołania do Sądu Rejonowego w B.jako odwołanie od decyzji z dnia 16 kwietnia 2024 roku.

Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2024 roku Sąd Okręgowy w Bydgoszczy dopuścił dowód z opinii biegłego otolaryngologa w celu stwierdzenia, czy orzeczona niezdolność do pracy, która jest następstwem rozpoznanej u ubezpieczonej choroby zawodowej, czyni ją częściowo, czy też całkowicie niezdolną do pracy, jak również czy ustalona niezdolność ma charakter trwały, czy też okresowy.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczona A. M. (1) (ur. (...)) w dniu 13 lutego 2024 roku wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B. z wnioskiem o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.

Bezsporne

Organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy spowodowaną chorobą zawodową od 1 lutego 2024 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Bezsporne

U ubezpieczonej A. M. (1) stwierdzono decyzją nr (...)chorobę zawodową wymienioną w poz. 15.3 wykazu chorób zawodowych, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych – przewlekle choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat: niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią.

Dowód: decyzja nr (...)– k. 5 – 5v. akt ZUS

Choroba zawodowa stwierdzona u ubezpieczonej pozostaje w ścisłym związku z jej długoletnim zatrudnieniem na stanowisku nauczyciela, które wymagało intensywnego i regularnego posługiwania się głosem. Biegły otolaryngolog podkreślił, że rozwój tego rodzaju schorzenia nie następuje nagle – jego powstanie i utrwalenie wymaga długotrwałego kontaktu z czynnikiem wywołującym, przy czym okres ten jest trudny do jednoznacznego określenia. Zaprzestanie ekspozycji na czynnik sprawczy może jedynie złagodzić dolegliwości, lecz nie jest w stanie odwrócić już powstałych zmian chorobowych. Ustalony w 2023 roku naruszony stan narządu głosu utrzymuje się do chwili obecnej i, jak należy przewidywać, będzie się utrzymywał również po dacie wskazanej przez Komisję ZUS. Schorzenie to ma charakter trwały i skutkuje częściową niezdolnością do pracy. W konsekwencji ubezpieczona pozostaje częściowo i trwale niezdolna do wykonywania pracy w związku z rozpoznaną chorobą zawodową.

Dowód: opinia sądowo – lekarska z dnia 25.09.2024r. – k. 46 – 51 akt sprawy, opinia uzupełniająca z dnia 17.02.2025r. – k. 86 – 87 akt sprawy

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie okoliczności bezspornych oraz na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie, w tym także w aktach rentowych ZUS i dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej ZUS, których to wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu, a które nie były też kwestionowane przez żadną ze stron pod względem ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji. Kluczowe znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego niniejszej sprawy miał dowód z opinii sądowo – lekarskiej i opinii uzupełniającej biegłego sądowego otolaryngologa tj. o specjalności odpowiadającej rodzajowi schorzeń występujących u ubezpieczonej. Sąd uznał te opinie za miarodajne, albowiem zostały one sporządzone przez podmiot profesjonalny, dysponujący konkretną wiedzą w zakresie dziedziny, którą reprezentuje, w sposób fachowy i zgodny z obowiązującym prawem, na podstawie badania i dokumentacji medycznej ubezpieczonej, a wnioski w nich wyrażone są spójne, logiczne i korespondują wzajemnie ze sobą, jak i z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej w części zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

Według przepisu art. 17 ust. 1 ww. ustawy, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej i dodatku do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości tych świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z wyjątkiem art. 57 ust. 1 pkt 4 oraz art. 101a tej ustawy, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

Podobnie rzecz ma się w przypadku ustalenia niezdolności do pracy (art. 58 powołanej ustawy). Stosownie zaś do treści art.17 ust. 2 świadczenia, o których mowa w ust. 1, przysługują niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

W oparciu o treść przepisu art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5 lat, niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3 ustawy).

Podnieść należy, że poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem, przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 10.06.1999 r., 11 UKN 675/98, OSNAPiUS 2000 nr 16, poz. 624).

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia, czy stwierdzona u ubezpieczonej niezdolność do pracy, wynikająca z choroby zawodowej, ma charakter trwały, czy też jedynie okresowy, a także czy dotyczy ona częściowej, czy całkowitej niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej. Ubezpieczona wnosiła o zmianę decyzji poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej (a nie częściowej) niezdolności do pracy na stałe (a nie na wyznaczony okres).

Rozstrzygając sprawę Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonej, jej kompletną dokumentację medyczną oraz wydane w sprawie opinie biegłego sądowego z zakresu otolaryngologii, którego specjalizacja odpowiada rodzajowi schorzeń występujących u ubezpieczonej. Biegły ten zapoznał się z przedłożoną dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia ubezpieczonej i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego, opisał stan jej zdrowia. Opinia pisemna biegłego jest jasna i obiektywna, opisuje stan zdrowia ubezpieczonej oraz sporządzona została zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot. Biegły ustalił, że występująca u wnioskodawczyni choroba zawodowa powoduje u ubezpieczonej częściową trwałą niezdolność do pracy. Skutki choroby zawodowej trwają akytualnie i wykluczają dalszą pracę na stanowisku nauczycielskim. Natomiast ubezpieczona jest zdolna do zarobkowania na wielu stanowiskach, gdzie może być wykorzystany jej potencjał intelektualny, a nie wymagających ciągłego i intensywnego używania głosu.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż ocena zebranego materiału dowodowego, zwłaszcza opinia główna i uzupełniająca wydana przez biegłego, prowadzi do wniosku, że niezdolność do pracy w związku z chorobą zawodową ubezpieczonej jest częściowa i trwała.

W związku z powyższym odwołanie w zakresie dotyczącym okresu, na jaki powinno zostać przyznane świadczenie, zasługiwało na uwzględnienie, wobec czego skarżona decyzja podlegała zmianie w tym zakresie. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ją na stałe ( na podstawie art. 477 ^{1 4} § 2 k.p.c. ) . Odwołanie podlegało oddaleniu ( na podstawie 477 ^{1 4} § 1 k.p.c. ) w zakresie dotyczącym stopnia niezdolności – brak podstaw do stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy, gdyż ubezpieczona zachowała - jak wskazał biegły – zdolność do pracy na wielu innych aniżeli nauczycielskie ( wymagające intensywnego i stałego używania głosu ) stanowiskach. Niesporną natomiast była data od kiedy renta została przyznana i w tym zakresie sąd niczego nie zmieniał. ( nie było co do tego sporu ) . W konsekwencji wniosek organu rentowego w tym zakresie jest zupełnie bezzasadny - świadczenie zostało przyznane przez samego pozwanego i przysługuje od 1 lutego 2024r. .

W punkcie 3 wyroku Sąd zgodnie z treścią przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie sądu nie zaistniały podstawy do stwierdzenia takiej odpowiedzialności , pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonej, albowiem biegły bazował na dodatkowym materiale dowodowym w postaci dokumentacji medycznej pochodzącej z 17 września 2024 r. ( adnotacja biegłego k. 49 akt ) , a zatem z okresu po wydaniu zaskarżonej decyzji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Natomiast w myśl art. 98 § 1 ¹ o obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu. Mając na uwadze, że zaskarżona decyzja została w znacznej części zmieniona, a także uwzględniając aktywne zaangażowanie pełnomocnika w dążeniu do rozstrzygnięcia sprawy, Sąd postanowił zasądzić na rzecz ubezpieczonej zwrot kosztów zastępstwa procesowego w pełnej wysokości, tj. 360 zł. Sąd w tym zakresie orzekł w ostatnim punkcie wyroku (mylnie oznaczonym jako punkt 3).

Sędzia Maciej Flinik