Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2025 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Karolina Chudzinska

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2025 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania ubezpieczonego

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 13 maja 2024r. , znak:(...)

1.  Oddala odwołanie.

2.  Wniosek ubezpieczonego o przeliczenie emerytury na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 1f pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 28 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych przekazuje organowi rentowemu celem rozpoznania.

Sędzia Karolina Chudzinska

Sygn. akt VI U 784/24

UZASADNIENIE

Ubezpieczonemu M. W. od 3 lipca 2018r. przysługuje prawo do emerytury ( wcześniej – od 25 czerwca 2014r. ubezpieczony pobierał emeryturę pomostową ).

W dniu 30 kwietnia 2024r. ubezpieczony złożył wniosek o ponowne obliczenie emerytury zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15.11.2023r. wraz z prośbą o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania w związku z orzeczeniem TK wskazanym wyżej.

Decyzją z dnia 13 maja 2024r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przywrócenia terminu na wniesienie skargi.

W uzasadnieniu decyzji wyjaśniono, iż zgodnie z art. 57 § 3 i 4 k.p.a. termin na zgłoszenie skargi o wznowienie postępowania upływał w dniu roboczym następującym po dniu wolnym od pracy, tj. 18 grudnia 2023r. natomiast skarga została wniesiona 30 kwietnia 2024r., tj. po ustawowym terminie, przy czym ubezpieczony nie uprawdopodobnił, aby uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy.

Odwołanie od decyzji z dnia 13 maja 2024r. złożył ubezpieczony podnosząc, iż organ rentowy winien zastosować art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS a nie art. 145 a k.p.a. Zdaniem ubezpieczonego, organ rentowy zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r., sygn. akt: P 7/22 powinien dokonać ponownego przeliczenia należnego mu świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem przepisów art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Ubezpieczony M. W. złożył 30 kwietnia 2024r. wniosek o ponowne obliczenie emerytury zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15.11.2023r.

Dnia 15 listopada 2023 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt P 7/22) po rozpoznaniu, z udziałem RPO, pytania prawnego Sądu Okręgowego w Elblągu orzekł, że art. 17 ustawy z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - w zakresie, w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r., jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji RP . Wyrok został ogłoszony w Dzienniku Ustaw 16 listopada 2023 r.

W pisemnym uzasadnieniu TK wskazał na konieczność wykonania wyroku przez ustawodawcę. Wyjaśnił, że jest to wyrok o tzw. pominięciu, który nie prowadzi do zmiany prawa - musi jej dokonać ustawodawca.

Kwestia tzw. emerytur czerwcowych została uregulowana w ustawie z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany weszły w życie 18 września 2021 r. i dotyczyły emerytur ustalonych w czerwcu 2021 r. (przepisy przejściowe) oraz miały obowiązywać na przyszłość.

W ustawie tej nie przewidziano regulacji, które dawałyby możliwość ustalenia na nowo wysokości emerytury (z uwzględnieniem zmian dotyczących sposobu waloryzacji składek emerytalnych oraz kapitału początkowego), osobom którym już obliczono wysokość emerytury w czerwcu w latach poprzednich (lata 2009-2019). Rozwiązanie to było przedmiotem badania przez TK w omawianym wyroku.

Zgodnie z art. 145 a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. -kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U z 2023 r. poz. 775) można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

Jak stanowi art. 145 a § 2 w sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Ubezpieczony złożył wniosek w dniu 30 kwietnia 2024r. a zatem po terminie na wniesienie skargi o wznowienie postępowania, który upływał 18 grudnia 2023r. Sąd podzielił stanowisko organu rentowego, że brak jest podstaw do przywrócenia terminu do wniesienia skargi, bowiem, ubezpieczony nie uprawdopodobnił, że uchybienie nastąpiło bez jego winy (art. 58 k.p.a.) a zatem organ rentowy zasadnie odmówił wznowienia postępowania w sprawie.

Należy mieć na uwadze, iż brak winy w uchybieniu terminu powinien zostać uprawdopodobniony, a więc powinien być uwiarygodniony przez wnioskodawcę stosowną argumentacją wskazującą na staranność, oraz na to, że przeszkoda w uchybieniu terminu była od strony niezależna, obiektywna, istniała przez cały czas, aż do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu, i pomimo dochowania należytej staranności nie można było jej usunąć.

W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że kryterium braku winy jako przesłanka zasadności wniosku o przywrócenie terminu w rozumieniu art. 58 § 1 k.p.a. wiąże się z obowiązkiem strony zachowania szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. Przywrócenie terminu może mieć miejsce, gdy uchybienie terminowi nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Oznacza to, że przywrócenie uchybionego terminu uzasadniają wyłącznie takie obiektywne, występujące bez woli strony, okoliczności i zdarzenia, które mimo dołożenia odpowiedniej staranności w prowadzeniu własnych spraw udaremniły dokonanie czynności we właściwym czasie. Można więc termin przywrócić, gdy strona w sposób przekonujący zaprezentowaną argumentacją uprawdopodobni brak swojej winy, a przy tym wskaże, że niezależna od niej przyczyna istniała przez cały czas, aż do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu. W orzecznictwie podkreśla się także, że jako kryterium przy ocenie winy w uchybieniu terminu procesowego należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy a contrario zatem, przywrócenie terminu nie jest dopuszczalne, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 października 2019r., I OSK 401/18). Publikacja w dzienniku urzędowym stanowi główną i nadrzędną formę ogłoszenia aktów normatywnych i orzeczeń, a przez to również ich upublicznienia, w celu stworzenie możliwości zapoznania się z treścią danego aktu lub orzeczenia przez ogół społeczeństwa. Tym samym publikacja orzeczenia w dzienniku urzędowym stwarza domniemanie powszechnej znajomości prawa. Nie wyklucza to potencjalnych sytuacji, kiedy strona z przyczyn obiektywnych nie miała możliwości uzyskania wiedzy co do faktu wydania i wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2017r., z dnia 31 maja 2017r.).

W świetle zaprezentowanych poglądów judykatury, w ocenie Sądu, ubezpieczony nie uprawdopodobnił braku winy w uchybieniu terminu na złożenie skargi, jednocześnie Sąd nie podzielił poglądu ubezpieczonego, aby zaistniała możliwość zastosowania w niniejszej sprawie art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tym bardziej, że , jak wskazano wyżej wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15.11.2023r. jest wyrokiem o tzw. pominięciu, który nie prowadzi do zmiany prawa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. wniesione przez ubezpieczonego odwołanie oddalił.

Jednocześnie w pkt 2 wyroku Sąd przekazała organowi rentowemu, jako właściwemu do rozpoznania, wniosek ubezpieczonego o przeliczenie emerytury na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 1f pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 28 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

Sędzia Karolina Chudzinska