Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2020 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 18 grudnia 2019 r. i z dnia 3 lutego 2020 r.,

znak:(...)

w sprawie: J. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rekompensatę

1)  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. K. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 18 grudnia 2019 r.,

2)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

3)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 916/20

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., przyznając ubezpieczonemu J. K. zaliczkę na poczet emerytury od dnia 18.12.2019 r., odmówił ubezpieczonemu prawa do rekompensaty za pracę w szczególnych warunkach, na podstawie art. 4 oraz art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, bowiem zapis w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie spełnia wymogów formalnych. Kolejną decyzją z dnia 3.02. 2020 r. , wydaną w toku postępowania sądowego, organ zaliczył ubezpieczonemu kres pracy od 10.10.1980 r. do 31.12.1980 r. Organ rentowy uznał łącznie jako okres pracy w szczególnych warunkach 6 lat, 4 miesiące i 22 dni.

Od tych decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie wskazując, że w okresie od 4.08.1987 r. do 31.03.2000 r. i od 1.01.2002 do 31.05.2002 r. pracował przy pracach z pkt. 9 działu XIV zał. A rozporządzenia z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i okresy te, po zsumowaniu z uznanymi już przez ZUS okresami, łącznie dają ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach co uprawnia ubezpieczonego do rekompensaty z art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych. Ubezpieczony wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do rekompensaty oraz zasądzenie kosztów procesu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. K. zatrudnił się w P. Zakładach (...) 4.08.1987 r. i pracował tam do 31.03.2000 r. jako maszynista maszyn chłodniczych a faktycznie maszynista sprężarek, następnie od 1.04.2000 r. do 31.12.2001 r. pracował w Spółce (...), działającej na terenie P. Zakładów (...) na tym samym stanowisku i w tym czasie korzystał z urlopu bezpłatnego u dotychczasowego pracodawcy. Nie otrzymał z tej spółki świadectwa w szczególnych warunkach. Od 1.01.2002 r. do 31.05.2002 r. ubezpieczony ponownie pracował w P. Z. jako maszynista sprężarek. Faktycznie od 4.08.1987 r. do 31.05.2002 r. ubezpieczony pracował w tym samym miejscu, obsługując należącą do P. Zakładów (...) stację sprężarek. Maszynista maszyn chłodzących obsługiwał bezpośrednio stację sprężarek, która składała się z trzech, czterech agregatów chłodniczych, które schładzały wodę do celów produkcyjnych. Praca ubezpieczonego polegała wiec na obsłudze sprężarki, która służyła do schładzania wody do maszyn drukarskich. Była to praca trzyzmianowa. Na zmianie pracowała jedna osoba. Oprócz tego ubezpieczony i inni pracownicy obsługujący sprężarki naprawiali instalację wodną w maszynach drukarskich.

To była stała praca ubezpieczonego w pełnym wymiarze czasu pracy po 8 godzin a w soboty po 12 godzin. Nie było dodatków za pracę w szczególnych warunkach. Pracodawca wydawał mleko, pracownicy pracowali w odzieży ochronnej i w słuchawkach na uszy.

Poza okresem gdy ubezpieczony pracował w Spółce (...) nie korzystał on z urlopów bezpłatnych.

W świadectwie pracy w warunkach szczególnych ubezpieczonego z dnia 4.02.2002r. wystawionego pracodawcę wskazano, że ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach z odwołaniem do przepisów rozporządzenia z dnia 7.02.1983 r. ale wskazano, że pracował jako maszynista maszyn chłodniczych.

dowód: dokumenty w aktach rentowych ubezpieczonego, świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 4.02.2002 r. k.26, zeznania świadków W. N., I. S. i S. Z., zeznania ubezpieczonego-k.55-57.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w aktach sprawy, aktach rentowych, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków W. N., I. S. i S. Z. oraz ubezpieczonego, które były zgodne i opisywały z własnych obserwacji świadków ( bowiem pracowali oni równolegle z ubezpieczonym ) pracę ubezpieczonego oraz znajdowały potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach rentowych. Dlatego, zdaniem Sądu Okręgowego zeznania świadków i ubezpieczonego zasługiwały na wiarę.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, zdaniem Sądu Okręgowego, w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczony w okresie w od 4.08.1987 r. do 31.05.2002 r. pracował nieprzerwanie jako maszynista maszyn chłodniczych przy bezpośredniej obsłudze stacji sprężarek w P. Zakładach (...) i Spółce (...) Sp.z oo. w B. czyli przy pracach z pkt. 9 działu XIV załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i okresy te po zsumowaniu z uznanymi przez ZUS łącznie dają ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 965) rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W art. 21 i 23 ww. ustawy określono warunki nabycia prawa do rekompensaty i sposób jej przyznawania. Zgodnie z art. 21 ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Artykuł 23 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, iż ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 listopada 2010 r. (K 27/09, OKT-A 2010, Nr 9, poz. 109).

W związku z powyższym, aby przyznać ubezpieczonemu prawo do rekompensaty, ubezpieczony musiał udowodnić, że ma co najmniej 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd dokonał więc oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią art.32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. w sprawie emerytur i rent z FUS -ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) W myśl ustępu 2 art.32 cytowanej ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd potwierdziło fakt pracy ubezpieczonego w spornym okresie w szczególnych warunkach o których mowa w dziale XIV poz.9 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r., i okres ten przekraczał 15 letni okres, czego nie kwestionował organ rentowy.

Mając na względzie powyższe, skoro ubezpieczony spełnił warunki do uzyskania spornego świadczenia w postaci rekompensaty jako dodatku do kapitału początkowego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w wyroku.

Na zasadzie art. 118 ust 1 a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na brak w sprawie świadectwa pracy w szczególnych warunkach, co wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem na okoliczność charakteru pracy ubezpieczonego.

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c. oraz na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych , oceniając nakład pracy pełnomocnika w niniejszej sprawie jako uzasadniający przyznanie wynagrodzenia w wysokości podwójnej stawki podstawowej, która w tej kategorii spraw wynosi 180 zł.

SSO Ewa Milczarek