Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu K. C. prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na nieudokumentowanie 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy powołał się na przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej jako: „ustawa emerytalna”) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm., dalej jako: „rozporządzenie z 1983 r.”). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczonemu nie zaliczono do okresu pracy w szczególnych warunkach pracy od 16 listopada 1973 r. do 25 kwietnia 1974 r. i od 17 kwietnia 1976 r. do 31 maja 1991 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...), gdyż w przedłożonym świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach błędnie określono rodzaj wykonywanej przez niego pracy.

Ubezpieczony złożył odwołanie od tej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony K. C. (ur. dnia (...)), dnia 5 marca 2013 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury w wieku obniżonym ze względu na pracę wykonywaną w warunkach szczególnych i osiągnięcie 60 roku życia. Organ rentowy uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy na dzień 31 grudnia 1998 roku w wymiarze 27 lat, 1 miesiąc i 16 dni. Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych żadnego okresu pracy. Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Aktualnie wnioskodawca jest uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

-okoliczności bezsporne

Ubezpieczony w okresie od dnia 16 listopada 1973 roku do dnia 31 maja 1991 roku był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...). Od 11 stycznia 1971 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz gazowy i elektryczny. Spawał zbiorniki, rozdzielacze, kominy i inne elementy stalowe. Otrzymywał dodatki związane z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych. Spawanie ubezpieczony wykonywał na hali, gdzie pracowało wielu spawaczy. Odwołujący się nie miał dłuższych przerw w pracy za wyjątkiem pobytu na budowie eksportowej, gdzie również wykonywał pracę spawacza. Natomiast w okresie od 26 kwietnia 1974 r. do 16 kwietnia 1976 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową.

W okresie od 4 października 1993 r. do 27 lutego 1996 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie(...) M. M. w B., gdzie wykonywał przez powyższy okres roboty instalacyjno-budowlane w głębokich wykopach na stanowisku montera instalacji sanitarnych.

-dowody: świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. 22 akt emerytalno-rentowych oraz w aktach osobowych – k. 15 akt sądowych; książeczka spawacza – k. 31-33 akt sądowych; zeznania świadków: R. B., J. D., R. S., R. T., R. O., B. P., J. W. oraz przesłuchanie ubezpieczonego w charakterze strony – zapis A/V na płycie CD k. 37 akt sądowych

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty znajdujące się w aktach emerytalno-rentowych ZUS oraz osobowych, gdyż żadna ze stron nie zakwestionowała ich autentyczności i nie było wątpliwości co do prawdziwości zawartych w nich treści. Zeznania świadków były jasne, logiczne i korespondowały ze sobą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (20 lat dla kobiet). Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu na dochody budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu. Na podstawie art. 32 ust 1 cytowanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym, czyli w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień emerytalnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisy rozporządzenia z 1983 r. mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma przy tym możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 1983 r. Podkreśla się również, że zarządzenia resortowe wydane na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia z 1983 r. w zakresie, w jakim stanowią wyłącznie wykazy stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A i B będących załącznikiem do rozporządzenia, objęte są odesłaniem określonym w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wyrok Sądu Najwyższego z 9 maja 2006 r., II UK 183/05, niepublikowany; także uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004 nr 22, poz. 392).

Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, to m.in. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym (wykaz A dział XIV pozycja 12 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.). Przedstawione wyżej dowody wskazują jednoznacznie, że w spornych okresach ubezpieczony wykonywał powołane prace spawacza przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo wodorowym.

Przekładając powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że prace wykonywane przez odwołującego w (...) wymienione zostały w wykazie „A” w dziale XIV poz. 12 (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym) załącznika nr 1 do rozporządzenia z 1983 r. Powyższe czynności były wykonywane przez odwołującego stale i w pełnym wymiarze czasu. Warunek ten zaś ma konstytutywne znaczenie przy kwalifikacji zatrudnienia pracowniczego do wykonywanego w warunkach szczególnych. Zeznania świadków wyraźnie potwierdziły, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia wykonywał wyłącznie czynności spawacza, a określenie w angażach jego stanowiska jako ślusarz miało znaczenie wyłącznie dla uzyskania prawa do wyższego wynagrodzenia odpowiedniego dla stopnia zaszeregowania. Odnosząc się do okresu odbywania obowiązkowej służby wojskowej Sąd uznał, że ten okres powinien zostać zaliczony do pracy w warunkach szczególnych, gdyż zarówno przed otrzymaniem powołania do odbycia służby wojskowej, jak i bezpośrednio po jej zakończeniu ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych na tym samym stanowisku spawacza gazowego i elektrycznego w przedsiębiorstwie (...). Także okres pracy na stanowisku montera instalacji sanitarnych stanowił okres zatrudnienia w warunkach szczególnych wymieniony w wykazie „A” dziale V poz. 1 rozporządzenia z 1983 r. (roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach).

W ocenie Sądu ubezpieczony spełnia wszystkie warunki konieczne do przyznania emerytury (określone w cytowanych wyżej przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.) i dlatego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. należało zmienić zaskarżoną decyzję i przyznać odwołującemu się prawo do emerytury od dnia 3 kwietnia 2013 r., a więc ukończenia przez niego 60 roku życia.

W punkcie 2 wyroku stwierdzono, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Stosownie bowiem do art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji; organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Zgodnie z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia, okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W niniejszej sprawie tylko w postępowaniu przed Sądem możliwe było przeprowadzenie szczegółowego postępowania dowodowego na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach i dlatego organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za wydanie błędnej decyzji odmawiającej prawa do emerytury, albowiem nie mógł przeprowadzić pełnego postępowania dowodowego w trakcie prowadzonego przez siebie postępowania administracyjnego.

Ubezpieczony w postępowaniu przed Sądem był zastępowany przez radcę prawnego i z tego względu należy mu się zwrot kosztów poniesionych na jego ustanowienie, gdyż zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu stawki minimalne wynoszą 60 zł, w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego. Zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, przy czym opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. W niniejszej sprawie nakład pracy pełnomocnika z wyboru uzasadnia zasądzenia kwoty w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej. Z tego względu Sąd zasądził od organu rentowego koszty pełnomocnika strony przeciwnej w wysokości 120 zł.

SSO Joanna Siupka-Mróz